ҲИЗҚИЁ / Инжил / Мукаддас Китоб / Ўзбек тилидаги

Ҳизқиёл руҳоний эди. У Бобилга асир қилиб олиб кетилди, шундан сўнг ўша ерда сургунда бўлган Яҳудо халқи орасида яшади. У Худо томонидан пайғамбар қилиб тайинланди. У нафақат Бобил сургунидаги Яҳудо халқига, балки Қуддусда қолган одамларга ҳам Худонинг сўзини ваъз қилди. Ҳизқиёл ўз хизматини милоддан аввалги 593 йилларда бошлаб, милоддан аввалги 570 йилларда тугатди. Бу давр Яҳудо шоҳлигининг охирги йилларидан тортиб, то милоддан аввалги 586 йилдаги Қуддус қулашидан кейинги даврни ўз ичига олади. Ҳизқиёл Қуддуснинг қулашидан олдин ҳам, ундан кейин ҳам ваъз қилган. Шунинг учун, унинг баъзи ваъзлари Худонинг даҳшатли ҳукмидан хабар беради, бошқа ваъзлари эса халққа умид бағишлайди.

“Ҳизқиёл” китобини бешта асосий қисмга бўлиш мумкин. Биринчи қисмда (1-3–боблар) Ҳизқиёлга ваҳийда аён бўлган Худонинг улуғворлиги тасвирланади, шунингдек, Худо Ҳизқиёлни пайғамбар қилиб тайинлагани баён этилади. Иккинчи қисм (4-24–боблар) ўз ичига бир нечта хабарни олади. Бу хабарлар Яҳудо халқининг Худодан юз ўгиргани учун оладиган жазолардан ташкил топган. Ҳизқиёл бу огоҳларнинг аксарият қисмини сахналаштирган. Китобнинг учинчи қисмида (25-32–боблар) Исроил юрти атрофидаги халқларни Худо жазолаши тўғрисида ёзилган.

Китобнинг тўртинчи қисми (33-39–боблар) Қуддуснинг қулашидан кейинги даврни ўз ичига олади. Бу парчадаги сўзлар умид бахшида этади. Худо Ўз халқини кечириши, сўнг уларни Яҳудо ва Қуддусга қайтариб олиб келиши тўғрисида сўз юритилган. Ниҳоят, бешинчи қисмда (40-48–боблар) Ҳизқиёлнинг Қуддусдаги янги Маъбад тўғрисида кўрган ваҳийси ҳақида ёзилган. Бу қисмда тўғри сажда қилишнинг қоидалари кўрсатилган. Шунингдек, қайта тикланган Исроил юртининг Яҳудий қабилалари орасида қай тарзда бўлиниши ҳақида батафсил айтиб ўтилган.

Худо Ҳизқиёлга гапирганда, унга “эй инсон” деб мурожаат қилади. Шу орқали биз Ҳизқиёлнинг нафақат оддий одам эканлигини, балки у Яҳудо халқи ва Қуддус аҳолисига Худонинг хабарини етказувчи одам қилиб тайинланганини биламиз.

Мазкур китобдаги Ҳизқиёлнинг қуриган суяклар тўғрисида кўрган ваҳийси жуда кенг танилган. Бу ваҳийда Худонинг Руҳи суякларга жон ато этиб, уларни тирилтиради. Ҳизқиёл бунинг гувоҳи бўлгандан кейин, Худо унга шу гапларни айтади: “Эй инсон, бутун Исроил халқи мана шу суякларга ўхшайди. Улар, суякларимиз қуриб кетди, келажакка ҳеч қандай умид йўқ, деб нола қилишади. Шунинг учун халқимга башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй халқим Исроил, Мен қабрларингизни очиб, сизларни гўрдан чиқараман. Сўнг Исроил юртига қайтариб олиб бораман... Мен сизларнинг ичингизга Руҳимни соламан, сизларни тирилтираман. Она юртингизга олиб бориб, у ерда ўрнаштираман.” (37:11-12,14)

1–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Худонинг тахти

^1-3Ўттизинчи йил, тўртинчи ойнинг бешинчи куни. Мен, Бузи ўғли руҳоний Ҳизқиёл, сургунда яшаётган одамлар билан бирга Бобилдаги Кавор дарёсининг бўйида эдим. Шунда осмон қопқаси очилди–да, Худодан менга ваҳийлар келди. Бу воқеа шоҳ Ёҳайихин сургундалигининг бешинчи йилида содир бўлди. Ўша куни Кавор дарёси бўйида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди. Мен Эгамизнинг қудратини яққол сезиб турар эдим.

⁴Қарасам, шимолдан бўрон турди. Улкан бир булутдан чақмоқ чақар эди, булут атрофи ярқираб турарди. Булутнинг оловли маркази сайқал мисдай товланарди. ⁵Ўшанинг ўртасида мен тўртта жонли мавжудотни кўрдим. Улар инсон қиёфасида эди. ⁶Аммо ҳар бирининг тўртта юзи ва тўртта қаноти бор эди. ⁷Уларнинг оёқлари текис бўлиб, бузоқнинг туёқларига ўхшаш туёқлари бор эди. Туёқлар ялтироқ бронза каби товланиб турарди. ⁸Қанотлари остида одам қўлига ўхшаган қўллари бор эди. ⁹Мавжудотлар бир–бирига орқа ўгириб турар эдилар, қанотларининг учлари бир–бирига тегиб турарди. Улар ҳар томонга биргаликда юрардилар, юрганларида бурилмас эдилар. ¹⁰Мавжудотларнинг юзларига келсак, улар тўрт хил эди: олд томонида инсон юзи, ўнг томонида шер юзи, чап томонида буқа юзи ва орқа томонида бургут юзи бор эди. ¹¹Мавжудотларнинг бир жуфт қаноти тепага ёйилган бўлиб, ёнидаги мавжудотларнинг қанотларига тегиб турарди. Қолган бир жуфт қаноти эса танасини ёпиб турарди. ¹²Мавжудотлар тўғрига қараб юришар эди. Руҳ уларни қаерга йўналтирса, улар ўша ерга боришарди, юрганда бурилмасди. ¹³Жонли мавжудотларнинг кўриниши ёнаётган кўмирга ёки машъалага ўхшар эди. Мавжудотларнинг орасида олов айланиб юрарди. Бу олов чақнарди, ундан чақмоқ чақиб турар эди. ¹⁴Мавжудотларнинг ўзлари ҳам чақмоқ тезлиги билан у ердан бу ерга бориб келишарди.

¹⁵Мен тўртта мавжудотни томоша қилиб турганимда, мавжудотлар ёнидаги ғилдиракларни кўрдим. Ҳар бир мавжудотнинг ёнида биттадан ғилдирак бор эди. Ғилдираклар ерга тегиб турарди. ¹⁶Тўрттала ғилдиракнинг кўриниши ва тузилиши бир хил эди. Улар қимматбаҳо тошдай товланарди. Ҳар бир ғилдиракнинг ичида кўндалангига солинган яна биттадан ғилдираги бор эди. ¹⁷Шу сабабдан ғилдираклар ҳаракатга келганда, тўрт томонга юра олар эди, юрганда бурилмасди. ¹⁸Ғилдиракларнинг гардишлари баланд ва баҳайбат эди. Уларнинг гир айланаси кўзлар билан қопланган эди. ¹⁹Жонли мавжудотлар юрганда, ёнларидаги ғилдираклар ҳам ҳаракатга келарди. Ердан кўтарилганда, ғилдираклар ҳам улар билан бирга кўтариларди. ^20-21Мавжудотлардаги руҳ ғилдиракларда ҳам эди. Шу сабабдан руҳ мавжудотларни қаерга йўналтирса, мавжудотлар ўша ерга боришарди, ғилдираклар ҳам улар билан бирга ҳаракатга келарди. Мавжудотлар юрганда, улар ҳам юрар эди, тўхтаганда тўхтар эди, ердан кўтарилганда кўтарилар эди.

²²Мавжудотларнинг бошлари узра гумбазга ўхшаш бир нарса бор эди, ўша нарса биллурдек товланарди. ²³Қанотларини ёйган мавжудотлар гумбаз остида эди. Уларнинг қанотлари бир–бирига тегиб турарди. Иккинчи жуфт қанотлари эса баданларини ёпиб турарди. ²⁴Улар қанот қоқиб учардилар. Қоққан қанотларининг товуши шовуллаган денгиз товушидай, Қодир Худонинг гумбурлаган овозидай, улкан лашкарнинг шовқин–суронидай эди. Мавжудотлар тўхтаганда қанотларини йиғиштириб олишарди.

²⁵Улар тўхтаб, қанотларини йиғиштириб олдилар. Шунда бошлари тепасидаги гумбаз узра бир овоз янгради. ²⁶Гумбаз устида зангори ёқутдан ясалган тахтга ўхшаш бир нарса бор эди. Тахт устида инсон қиёфасидаги бир зот ўтирарди. ²⁷Ўша кимсанинг белидан юқори қисми сайқал мисдай ярқирарди, атрофини олов ўраганди. Белидан пастки қисми эса оташ каби порларди. Унинг бутун борлиғи нур таратиб турарди. ²⁸Ўша нур ёмғирдан кейин булутлар орасида пайдо бўладиган камалакдек жилваланарди. Бу ёғду Эгамизнинг улуғворлигини акс этарди.

Худо Ҳизқиёлни хизматга чақиради

Мен буни кўришим биланоқ ерга мук тушдим, сўнг бир овоз эшитдим.

2–БОБ - ҲИЗҚИЁ

— Эй инсон, ўрнингдан тур, Мен сен билан гаплашмоқчиман.

²Овоз менга гапираётганда Руҳ ичимга кириб, мени турғизиб қўйди. Мен гапнинг давомини тингладим. ³У менга шундай деди:

— Эй инсон, Мен сени итоатсиз Исроил халқининг олдига юбораман. Улар Менга қарши бош кўтаришди. Уларнинг ўзлари ҳам, ота–боболари ҳам шу кунгача Менга қарши гуноҳ қилиб келишган. ⁴Бу халқ қайсар ва ўжардир. Мен сени уларнинг олдига юбораман. Сен уларга: “Эгамиз Раббий шундай демоқда”, деб гапирасан. ⁵Бу исёнкор халқ гапингга қулоқ соладими, йўқми, Мен уларнинг олдига пайғамбарни юборганимни билиб қўйишсин. ⁶Сен эса, эй инсон, улардан ҳайиқма, уларнинг гапларидан қўрқма. Атрофингни янтоғу тиканаклар ўраб олса ҳам, чаёнлар орасида яшасанг ҳам қўрқма. Уларнинг гапларидан чўчима, уларнинг важоҳатидан даҳшатга тушма. ⁷Бу исёнкор халқ сенга қулоқ соладими, йўқми, уларга Менинг гапларимни етказ. ⁸Сен эса, эй инсон, бу исёнкор халққа ўхшама. Оғзингни оч. Мен сенга берадиган нарсани егин.

⁹Қарасам, мен томон бир қўл чўзилди. Қўлда бир ўрама қоғоз бор эди. ¹⁰Қўл ўрамни очиб, менга кўрсатди. Ўрамнинг олди ва орқа томонларига марсия, мотам ва қайғу сўзлари ёзилган эди.

3–БОБ - ҲИЗҚИЁ

— Эй инсон, Мен сенга бераётган бу ўрама қоғозни олиб егин. Сўнг Исроил халқининг олдига бориб, айтганларимни айт.

²Мен оғзимни очдим, У менга ўша ўрама қоғозни егани берди.

³У менга деди: “Қоғознинг ҳаммасини еб, қорнингни тўйғаз.” Мен қоғозни едим, унинг таъми асалдай ширин эди.

— Эй инсон, энди бориб, Исроил халқига Менинг гапларимни айт. ⁵Мен сени қийин ва мураккаб тилда гапирадиган халқ олдига эмас, балки Исроил халқи олдига юборяпман. ⁶Агар Мен сени сўзлари тушунарсиз бўлган кўп халқлар олдига юборганимда эди, улар сенга албатта қулоқ солишган бўлар эди. ⁷Аммо Исроил халқи сенга қулоқ солмайди, улар ҳатто Менга ҳам қулоқ солишмайди. Ҳа, бу халқ қайсар ва ўжардир. ⁸Мана қара, Мен сени улар каби қайсар ва ўжар қиламан. ⁹Сенинг бошинг тошдай қаттиқ, қайроқтошдан ҳам қаттиқроқ бўлади. Улар исёнкор халқ бўлса–да, сен улардан чўчима, даҳшатга тушма.

— Эй инсон, сенга айтадиган гапимни икки қулоғинг билан яхшилаб эшитиб, ҳаммасини дилингга тугиб олгин. ¹¹Сўнг сургундаги юртдошларинг олдига бор. Улар сенга қулоқ соладими, йўқми, уларга “Эгамиз Раббий шундай демоқда” деб гапларимни етказ.

¹²Руҳ мени кўтарди. Шунда мен орқадан келаётган баланд гумбурлаган товушни эшитдим. Ўша товуш: “Эгамизнинг улуғворлигини Унинг маконида мадҳ қилинглар”, деб айтаётган эди. ¹³Мен жонли мавжудотларнинг бир–бирига ишқаланган қанотларининг товушини ва ёнларидаги ғилдиракларнинг гулдуросини ҳам эшитдим. ¹⁴Руҳ мени бошқа ёққа олиб кетди. Мен аччиқланиб, жаҳлим чиқа бошлади. Эгамизнинг қудрати мени қамраб олган эди. ¹⁵Мен Овув тепалигида, Кавор дарёсининг бўйида яшаётган сургунларнинг олдига бордим. Ўша ерда етти кун давомида ўзимга кела олмай гангиб ўтирдим.

Ҳизқиёлни Эгамиз соқчи қилиб тайинлайди

¹⁶Етти кундан кейин Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди:

¹⁷— Эй инсон, Мен сени Исроил халқига соқчи қилиб тайинладим. Оғзимдан чиққан ҳар бир гапимни айтиб, уларни огоҳлантирасан. ¹⁸Агар Мен фосиққа “Сен албатта ўласан”, деб айтсам–у, сен эса ўша одамни бу ҳақда огоҳлантирмасанг, ҳаётини сақлаб қолай деб, уни фосиқлик йўлидан қайтармасанг, ўша одам ўз гуноҳи учун ўлади. Бироқ унинг ўлими учун Мен сени жавобгар қиламан. ¹⁹Агарда сен фосиқни огоҳлантирсанг–у, у эса фосиқлик йўлидан қайтмаса, у ўз гуноҳи учун ўлади, сен эса ўз жонингни асраб қолган бўласан. ²⁰Агар солиҳ киши ёмон йўлга кириб, гуноҳга қўл урса ва Мен унга тўғоноқ солсам, у нобуд бўлади. Борди–ю, сен ўша одамни огоҳлантирмаган бўлсанг, у ўзининг гуноҳи учун нобуд бўлади. Мен унинг қилган савоб ишларини эсга олмайман. Унинг ўлими учун сени жавобгар қиламан. ²¹Борди–ю, сен солиҳ кишини ёмон йўлдан қайтарсанг, у сенга қулоқ солгани учун яшайди. Сен эса ўз жонингни асраб қолган бўласан.

Ҳизқиёл тилдан қолади

²²Эгамиз менга Ўз қудратини ато этиб, шундай деди:

— Қани тур, водийга туш. Мен сен билан ўша ерда гаплашаман.

²³Мен туриб, водийга тушдим. Эгамизнинг улуғворлиги менга зоҳир бўлди. У ерда кўрган Эгамизнинг улуғворлиги худди Кавор дарёси бўйида кўрган улуғворликка ўхшар эди. Мен мук тушдим.

²⁴Руҳ вужудимга кириб, мени оёқларимга турғизиб қўйди. Сўнг Эгамиз менга шундай деди: “Уйингга кириб, эшикларни ичидан қулфлаб ол. ²⁵Сен кўчага чиқа олмаслигинг учун сени арқонлар билан боғлашади. ²⁶Сен бу исёнкор халққа танбеҳ бера олмаслигинг учун, Мен сени гунг қилиб, тилингни танглайингга ёпиштириб қўяман. ²⁷Аммо уларга айтадиган гапим бўлганда, сени яна тилга киритаман. Уларга: “Эгамиз Раббий шундай демоқда”, деб гапирасан. Сенга қулоқ соладиганлар қулоқ солишсин, қулоқ солишни хоҳламаганлар эса солишмасин. Ахир, улар исёнкор халқ–ку!

4–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Қуддус қамалининг рамзи

¹Эй инсон, бир ғишт олиб олдингга қўй, унинг устига Қуддус расмини чиз. ²Расмдаги шаҳарни қамал қилиб, атрофига қамал иншоотларини билдирувчи уюмларни қил, шаҳар деворига қиялатиб тупроқ уй, душман қароргоҳларини ўрнат, шаҳарнинг гир айланасига девортешар қуролларни жойлаштир. ³Кейин товани ол. Товани темир девор каби ўзинг билан расмдаги шаҳарнинг орасига ўрнат. Сўнг шаҳарга юзлан, сен шаҳарни қамал қилган бўласан. Бу Исроил халқи учун бир аломат бўлади.

⁴Сўнг чап томонингга ёнбошлаб, ўз гарданингга Исроил халқининг гуноҳларини ол. Сен чап томонингда ётган пайтингда уларнинг гуноҳи учун жазо тортган бўласан. ⁵Улар гуноҳ қилган йилларнинг сонига кўра, Мен сен учун кунларни ажратдим. Сен 390 кун давомида Исроил халқининг гуноҳи учун жазо тортасан.

⁶Белгиланган вақт тугагач, ўнг томонингга ёнбошлаб ётгин. Бу сафар сен 40 кун давомида Яҳудо халқининг гуноҳи учун жазо тортасан. Бир кун бир йил ҳисобланади. ⁷Қуддус рамзи бўлган ғиштга юзлан, қўлингни паншаха қилиб, қамал қилинган шаҳарга қарши башорат қил. ⁸Мана, қамалингнинг муддати тугамагунча бир томондан бошқа томонга ўгирилмаслигинг учун, Мен сени арқонлар билан боғлаб ташлайман.

⁹Энди бориб ўзинг учун буғдой, арпа, ловия, ясмиқ дони, тариқ ва қизил буғдойни олиб, бир хумчага сол. Сен улардан ўзингга нон тайёрлайсан. 390 кун чап томонингга ёнбошлаб ётиб, ўша нондан ейсан. ¹⁰Бир кунлик ейдиган озуқангнинг миқдори 50 мисқолни ташкил қилиши керак. Ҳар куни белгиланган вақтдагина уни ейишинг шарт. ¹¹Сувни ҳам белгиланган вақт ва белгиланган миқдорда ичасан. Кунига бир коса сув ичасан. ¹²Ўтин ўрнига одам тезагини ишлатасан, одамларнинг кўзи олдида нон ёпиб ейсан.”

— Мен Исроил халқини бегона халқлар орасига сургун қилганимда, улар ҳам худди шундай ҳаром нонни ейдиган бўладилар.

¹⁴— Ё Эгам Раббий! — дея ёлвордим мен, — мен ҳеч қачон ўзимни булғаган эмасман. Ўзи ўлиб қолган ёки ҳайвонлар ғажиган жониворнинг гўштини ёшлигимдан еган эмасман. Ҳеч қандай ҳаром гўштни оғзимга олган эмасман!

— Хўп майли, одам тезагининг ўрнига мол тезагини ишлатақол. Тезак ёқиб, нон ёпиб ейсан.

— Мен Қуддус аҳолисини нонга зор қилиб қўяман. Улар қўрқув ичра нонни ўлчаб ейдилар, умидсизланиб сувини тақсимлаб ичадилар. ¹⁷Сув ва ноннинг танқислигидан одамлар бир–бирларига даҳшат ичра қарайдилар. Тортган жазосидан адо бўладилар.

5–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ҳизқиёл сочини олдиради

¹Эгамиз шундай деди: “Эй инсон, ўткир бир қилич ол. Устара ўрнига ўшани ишлатиб, сочинг билан соқолингни қириб ташлагин. Сўнг сочингни тарозида ўлчаб, тенг уч қисмга бўлгин. ²Шаҳарнинг қамал кунлари тугаганда сочингнинг бир қисмини ғиштга чизилган шаҳар ўртасида ёндир. Иккинчи қисмини шаҳар атрофига сочиб ташлаб, қилич билан майдала. Учинчи қисмини эса шамолда учиртириб юборгин. Мен қиличимни яланғочлаб, шаҳар аҳолисини таъқиб қиламан. ³Сочингнинг озгинасини олиб, чопонингнинг этагига қистириб қўй. ⁴Ўша сочингнинг бир қисмини оловга ташлаб, ёндириб юбор. Ундан чиққан олов авж олиб, бутун Исроил хонадонига ёйилади.”

⁵Эгамиз Раббий шундай деб айтмоқда: “Мана, Қуддусга бир қаранг. Мен уни халқларнинг ўртасига жойлаштирдим, бошқа юртлар уни ўраб турибди. ⁶Аммо у қонун–қоидаларимга қарши чиқди, атрофдаги халқлардан кўра, кўпроқ қабиҳлик қилди. У қонун–қоидаларимни рад этди, фармонларимга бўйсунмади.”

⁷Шунинг учун ЭгамизРаббий Қуддусга айтмоқда: “Сизлар бадкирдорликда атрофингиздаги халқлардан ҳам ўтиб тушдингиз. Фармонларимга бўйсунмадингиз, қонун–қоидаларимга риоя этмадингиз. Ҳатто бошқа халқларнинг удумларини ҳам бажармадингиз.” ⁸Эгамиз Раббий шундай деб айтмоқда: “Эй Қуддус аҳли, Мен Ўзим сизларга қарши чиқаман. Халқларнинг кўзи олдида сизларни жазолайман. ⁹Қилган жирканч ишларингиз туфайли Мен бошингизга даҳшатли бир кўргилик келтираман. Мен бунақасини ҳеч қачон қилмаганман ва бундан кейин ҳам қилмайман. ¹⁰Қуддусда ота–оналар ўз фарзандларининг этини, фарзандлар эса ўз ота–оналарининг этини ейдилар. Мен сизларни жазолайман, омон қолганларингизни дунёнинг тўрт томонига тарқатиб юбораман. ¹¹Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизларни йўқ қиламан. Сизлар муқаддас масканимни макруҳ бутлару жирканч одатларингиз билан ҳаром қилдингиз. Шунинг учун сизларга ачинмайман, раҳм қилмайман. ¹²Халқингизнинг учдан бир қисми ўлату қаҳатчиликдан нобуд бўлади. Иккинчи қисми жангда, шаҳар ташқарисида қирилиб кетади. Қолган қисмини эса Мен тўрт томонга тарқатиб юбораман, қиличимни яланғочлаб таъқиб қиламан.

¹³Шунда ғазабимдан тушаман, қаҳримни уларга сочиб бўлганимдан кейингина таскин топаман. Қаҳримни уларга сочиб бўлганимдан кейин, Мен, Эгангиз, рашк устида гапирганимни улар билиб оладилар. ¹⁴Мен сизларни хонавайрон қиламан. Ён–атрофда яшовчи халқлар ҳамда ўтган–кетган одамлар сизларни мазах қиладилар. ¹⁵Мен сизларни қаҳру ғазаб билан ҳукм қилганимда, жаҳл устида қаттиқ жазолаганимда, атрофдаги халқлар даҳшатга тушадилар. Улар бундан сабоқ оладилар, сизларни эса мазах қилиб, устингиздан куладилар. Буларни Мен, Эгангиз айтдим. ¹⁶Мен устингизга қаҳатчиликнинг ҳалокатли ўқларини ёғдираман, сизларни йўқ қиламан. Шаҳардаги очарчиликни авжига чиқараман, сизларни бир бурда нонга зор қиламан. ¹⁷Мен устингизга қаҳатчилигу ёввойи ҳайвонларни юбораман. Улар сизларни фарзандларингиздан жудо қилади. Ўлату қотиллик юртингизда ҳукм суради, Мен сизларга қарши душман қиличини яланғочлайман. Буларни Мен, Эгангиз айтдим.”

6–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Эгамиз бутпарастликни ҳукм қилади

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Исроил тоғларига юзлан. Уларга қарши шундай башорат қил: ³Эй Исроил тоғлари, Эгамиз Раббийнинг сўзларини эшитинглар! ЭгамизРаббий тоғлару қирларга, жарликлару водийларга шундай деб айтмоқда: Мен Ўзим сизларга қарши қилич юбораман, бутларга атаган барча саждагоҳларингизни вайрон қиламан. ⁴Қурбонгоҳларингиз бузиб ташланади, тутатқи қурбонгоҳларингиз парча–парча қилинади. Мен одамларингизни бутларингиз олдида қириб юбораман. ⁵Исроил халқининг жасадларини бутларингиз олдига ташлайман, суякларини қурбонгоҳларингиз атрофига сочаман. ⁶Ҳамма шаҳарларингизни яксон қиламан, саждагоҳларингизни вайрон этаман. Шунда қурбонгоҳларингиз бузилади, бутларингиз парча–парча қилинади, тутатқи қурбонгоҳларингиз қўпориб ташланади, қўлларингиз яратган ҳамма нарса супуриб ташланади. ⁷Бутун юрт жасадларга тўлади. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.

⁸Мен баъзи бир одамларнинг жонини қирғиндан сақлаб қоламан. Бироқ уларни бошқа юртларга, бегона халқлар орасига қувиб юбораман. ⁹Улар бегона халқлар орасига сургун қилинганда Мени эслайдилар. Мени рад этган вафосиз қалбларию, бутлар кетидан қараган ҳирсли кўзлари дилимга қанчалик озор етказганини тушуниб оладилар. Улар қилган қабиҳликлари ва жирканч ишлари учун ўз–ўзларидан ҳазар қилиб, нафратланадилар. ¹⁰Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар. Бошларига келадиган фалокат ҳақида Мен уларни жиддий огоҳлантирганимни биладилар.”

¹¹Эгамиз Раббий шундай деб айтмоқда: “Қани бўл, кўксингга ур, ерни теп. Шундай деб хитоб қил:

— Қабиҳликка қўл урган Исроил халқининг ҳолига вой! Улар қиличдан, очарчилигу ўлатдан нобуд бўладилар! ¹²Узоқларда бўлганлар ўлатдан ўлади. Яқинда бўлганлар қиличдан ўтказилади. Омон қолганлар очарчиликдан нобуд бўлади. Шу йўл билан Мен уларнинг устиларига қаҳримни сочаман. ¹³Уларнинг жасадлари бутлари орасида, қурбонгоҳлари атрофида, ҳар бир баланд тепаликда, барча тоғ чўққиларида, ҳар бир яшил дарахту серсоя эман остида — халқим бутларга атаб хушбўй хидли қурбонликлар келтирган ҳар бир жойда ётади. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ¹⁴Мен уларга қарши қўлимни кўтараман. Бутун юртни, саҳродан тортиб, то Ривло шаҳригача вайрон қилиб, ташландиқ ерга айлантираман. Ўшанда улар Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.

7–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Исроил халқининг сўнгги кунлари

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Эганг РаббийИсроил юрти ҳақида шундай деб айтмоқда: Куни битди! Бутун юртнинг куни етди! ³Эй Исроил, сенинг кунинг битди, Мен қаҳримни устингга сочаман. Тутган йўлинг учун сени ҳукм қиламан, жирканч одатларинг учун жазолайман. ⁴Сенга ачинмайман, раҳм ҳам қилмайман. Тутган йўлинг учун, жирканч одатларинг учун адабингни бераман. Ўшанда Эганг Мен эканлигимни билиб оласан.”

⁵Эгамиз Раббий шундай деб айтмоқда: “Даҳшатли кулфат! Мана, кулфат келмоқда! ⁶Кунинг битди! Эвоҳ, кунинг битди! Мана, бало бошингга етди! ⁷Эй, юртда яшовчи одам, ҳалокатинг келди! Тоғларда хурсандчилик эмас, саросима ҳукм сурадиган кун келди. ⁸Кўп ўтмай сени ғазабимга гирифтор этаман, жаҳлимдан тушмагунимча қаҳримни устингга сочаман. Тутган йўлинг учун сени ҳукм қиламан, жирканч одатларинг учун жазолайман. ⁹Сенга ачинмайман, раҳм қилмайман. Тутган йўлинг учун, жирканч одатларинг учун адабингни бераман. Ўшанда сени жазолаган Эганг Мен эканлигимни билиб оласан.

¹⁰Ана, кулфат куни етиб келди! Ҳалокат бошингга тушди! Зўравонлик гуллади, мағрурлик куртаклади. ¹¹Зўравонлик фосиқликни жазолайдиган хивичга айланди. Бу одамларнинг биронтаси омон қолмайди. Тўкинлигу бойлиги, дабдабаси йўқ бўлади.

¹²Ўша вақт келди! Ўша кун яқинлашди! Харидор харид қилган нарсасидан қувонмасин, сотувчи кўрган зараридан ғам чекмасин. Менинг ғазабим бутун оломон устига бирдай ёғилади. ¹³Сотувчи билан харидор тирик қолган тақдирда ҳам, сотувчи сотган ерини қайтариб ололмайди. Бутун оломонга тегишли бу башоратни қайтариб бўлмайди. Гуноҳ қилганлари учун уларнинг бирортаси ўз ҳаётини сақлаб қололмайди. ¹⁴Бурғулар чалинди, ҳаммаси тайёр бўлди. Аммо жангга ҳеч ким кирмади, чунки Менинг ғазабим бутун оломон устига ёғилади.

Исроил халқи гуноҳлари учун жазо тортади

¹⁵Кўчада жанг бўлмоқда. Ичкарида очарчилигу ўлат ҳукм сурмоқда. Даладагилар жангда ҳалок бўладилар, шаҳардагилар очарчилигу ўлатдан ўладилар. ¹⁶Омон қолганлар даштдаги кабутарлардай тоғларга қочади. Улар гуноҳ қилганлари учун инграйди. ¹⁷Одамларнинг қўлларида мадор қолмайди, иштонлари ҳўл бўлади. ¹⁸Улар қанорга ўранишади, даҳшат уларнинг ёпинчиғи бўлади. Юзлари шувут, боши кал бўлади. ¹⁹Кумушларини кўчага улоқтиришади, олтини ахлат каби бўлади. Эгамизнинг ғазаб кунида кумушу олтини уларга нажот бера олмайди. Уларнинг нафсини қондирмайди, оч қоринларини тўйғизмайди. Ҳа, олтину кумуш халқимга тўғоноқ бўлди. ²⁰Улар кўз–кўз қилиб юрган чиройли олтин безакларидан макруҳ худолару жирканч бутларни ясадилар. Шу сабабдан Мен бойликларини улар учун ахлат каби қиламан.”

²¹“Мен ўша бойликларни келгиндиларга ўлжа қилиб бераман, дунёнинг фосиқларига талатаман. Улар халқимнинг бисотини ҳаром қиладилар. ²²Мен халқимдан юзимни ўгираман. Шунда улар азиз уйимни булғайдилар. Ҳа, зўравонлар бостириб келиб, уни булғайдилар.”

²³“Халқим учун занжирлар тайёрланг! Зеро, юртда қотиллик авжга чиққан. Қуддус шаҳри зўравонликка тўлган. ²⁴Мен юртимга энг ваҳший халқларни бошлаб келаман. Улар халқимнинг уйларига эгалик қилишади. Мен кучлиларнинг мағрурлигига чек қўяман. Халқимнинг саждагоҳлари ҳаром қилинади. ²⁵Даҳшату алам халқимни қамраб олади. Улар тинчликка интилишади, аммо тинчлик бўлмайди. ²⁶Кулфат кетидан кулфат келади, миш–миш кетидан миш–миш тарқалади. Одамлар башорат қидириб, пайғамбар олдига беҳуда боришади. Руҳонийлар таълимот беришга, оқсоқоллар маслаҳат беришга ожиз бўладилар. ²⁷Шунда шоҳ қайғуга ботади, шаҳзодалар тушкунликка тушадилар. Қўрққандан юрт аҳлининг қўли титрайди. Мен уларни қилган қилмишларига яраша жазолайман. Улар бошқаларни қандай ҳукм қилган бўлса, Мен ҳам уларни худди шундай ҳукм қиламан. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.

8–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Қуддусдаги бутпарастлик

¹Сургун бўлган пайтимизнинг олтинчи йили олтинчи ойнинг бешинчи кунида Яҳудо оқсоқоллари мени кўргани уйимга келишди. Мен улар билан ўтирганимда, Эгам Раббийнинг қудрати мени қамраб олди. ²Қарасам, инсон қиёфасидаги бир киши турибди. Ўша кимсанинг белидан пастки қисми оловдай чақнар эди. Юқори қисми эса сайқалланган мисдай нур таратиб турар эди. ³У қўлга ўхшаш бир узвини узатиб, мени сочимдан тутди. Сўнг Руҳ мени замин узра кўтарди–да, Худонинг мана шу ваҳийсида Қуддус шаҳрига олиб кетди. У мени Маъбаднинг ички ҳовлисидаги шимолий дарвозанинг олдида турган катта бир бут олдига олиб борди. Бу бут Худонинг рашкини қўзғатарди. ⁴Ўша ерда Исроил Худосининг улуғворлиги бор эди. Мен бундай ваҳийни водийда ҳам кўрган эдим.

⁵Худо менга шундай деди: “Эй инсон, шимол томонга назар ташла.” Мен шимол томонга назар ташладим. Худонинг рашкини қўзғатадиган ўша бут қурбонгоҳ ёнидаги дарвозанинг кираверишида турарди. ⁶Шунда Худо менга деди: “Эй инсон, халқимнинг қилмишини кўрдингми? Улар бу ерда жирканч ишларни қилиб, Мени муқаддас масканимдан ҳайдаб юбормоқчилар. Қани юр, Мен сенга бундан баттарини ҳам кўрсатаман.”

⁷У мени Маъбаднинг ташқи ҳовлиси кираверишига олиб борди. Қарасам деворда бир тешик бор экан. ⁸У менга деди: “Эй инсон, қани бўл, девордаги тешикни катталаштир.” Мен девордаги тешикни катталаштирдим, шунда бир эшикка дуч келдим. ⁹Худо менга деди: “Ичкарига кир. Бу ерда қилинаётган ўтакетган жирканч ишларни ўз кўзинг билан кўриб қўй.” ¹⁰Мен ичкарига кирдим. Деворларнинг айланасига судралиб юрувчи жониворларнинг ва ҳаром ҳайвонларнинг расмлари ҳамда Исроил халқи сиғинадиган барча бутларнинг тасвирлари солинган эди. ¹¹Тасвирларнинг олдида Исроил халқининг етмишта оқсоқоли турган эди. Шофон ўғли Язаниё ҳам ўшаларнинг орасида эди. Ҳар бирининг қўлида биттадан оташкурак бор эди. Оташкураклардан ёнаётган тутатқиларнинг хушбўй тутуни кўтариларди. ¹²Худо деди: “Исроил оқсоқолларининг бутларга тўла қоронғи хонада нима қилаётганини кўрдингми? Улар шундай дейдилар: ‘Эгамиз бизни кўрмаяпти, У юртимизни тарк этган.’” ¹³Сўнг Худо яна деди: “Қараб тур, Мен сенга бундан ҳам баттароғини кўрсатаман.”

¹⁴Сўнг Эгамиз мени уйининг шимолий дарвозаси ёнига олиб борди. У ерда хотинлар ўтириб, худо Таммуз учун қайғуриб йиғлаётган эдилар. ¹⁵Шунда Худо деди: “Эй инсон, буни кўрдингми?! Мен сенга бундан ҳам баттарроғини кўрсатаман.”

¹⁶Эгамиз мени уйининг ички ҳовлисига олиб кирди. Уйнинг кираверишида, айвон ва қурбонгоҳ орасида йигирма беш нафар киши турар эди. Улар Маъбадга орқасини ўгириб, шарқдан чиқаётган қуёшга сажда қилаётган эдилар. ¹⁷Эгамиз менга шундай деди: “Ана кўрдингми, инсон? Яҳудо халқининг мана шу ерда қилаётган жирканч ишлари етмасмиди?! Улар бутун юртни зўравонликка тўлдирмоқдалар, ҳадеб қаҳримни келтирмоқдалар. Мени ҳақорат қилаётганларини бир кўриб қўй! ¹⁸Шунинг учун Мен уларнинг устига ғазабимни сочаман. Уларга ачинмайман, раҳм қилмайман. Овозлари борича Менга хитоб қилишса ҳам, уларга қулоқ солмайман.”

9–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Қуддуснинг жазоси

¹Мен Худонинг жарангдор овозини эшитдим. У баланд овозда деди: “Эй шаҳарни жазолаш учун тайинланганлар, қуролларингизни олинглар. Бу ерга келинглар!” ²Шу онда шимолдаги Юқори дарвоза томонидан олти киши келди. Ҳар бирининг қўлида ҳалокатли қуроли бор эди. Уларнинг орасида зиғир толасидан тўқилган либос кийган, белига эса котиблик асбобларини тақиб олган бир кимса ҳам бор эди. Келган одамларнинг ҳаммаси ичкарига кириб, бронза қурбонгоҳнинг ёнига бориб туришди.

³Карублар устидаги Исроил Худосининг улуғворлиги ўз жойидан кўтарилиб, уйнинг остонасига борди. Сўнг Эгамиз зиғир либос кийган кишини чақириб, ⁴деди: “Бориб шаҳарнинг ҳамма жойини айланиб чиқ. Шаҳарда қилинаётган жирканч ишлардан сиқилиб, зорланган кишиларнинг пешанасига белги қўй.” ⁵Қуролланган олти кишига эса Эгамизнинг шундай деганини эшитдим: “Унга эргашинглар. Бутун шаҳарни айланиб чиқинглар. Одамларни ўлдиринглар, уларга ачинманглар, раҳм қилманглар. ⁶Қарияларни, йигиту қизларни, аёлу болаларни, ҳаммасини ўлдиринглар, аммо пешанасига белги қўйилган биронта одамга ҳам зарар етказманглар. Буйруғимни бажаришни шу ердан, муқаддас масканимдан бошланглар.” Шундай қилиб, улар қирғинни Эгамизнинг уйи олдида бўлган оқсоқоллардан бошладилар. ⁷Эгамиз деди: “Уйимни ҳаром қилинглар! Ҳовлини жасадларга тўлдиринглар. Қани бошланглар!” Қуролланган одамлар шаҳарга бориб, у ердагиларни ҳалок қилдилар. ⁸Улар буйруқ бажаргани кетганларида, мен ёлғиз ўзим қолдим. Мен ерга мук тушиб, Худога илтижо қилдим: “Ё Эгамиз Раббий! Сен ғазабингни Қуддусга сочиб, Исроилнинг қолган–қутган халқини ҳам йўқ қилиб юбормоқчимисан?” ⁹У менга шундай жавоб берди: “Исроил ва Яҳудо халқлари оғир гуноҳга қўл уришди. Улар бутун юртни қонга белашди, Қуддус шаҳрини адолатсизликка тўлдиришди. Улар: “Эгамиз юртимизни тарк этган, У бизни кўрмаяпти”, деб айтишяпти. ¹⁰Мен эса уларга ачинмайман, раҳм қилмайман. Қилган барча қилмишларига яраша жазосини бераман.”

¹¹Шу орада зиғир либосли, белига котиб асбобларини тақиб олган киши қайтиб келиб, “Амрларингизни бажо айладим”, деди.

10–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Худонинг улуғворлиги Маъбадни тарк этади

¹Қарасам, карублар тепасидаги гумбаз узра зангори ёқутга ўхшаш бир нарса пайдо бўлди. Ўша нарса тахт шаклида эди. ²Худо зиғир либос кийган кишига шундай деди: “Қани бўл, карублар остидаги ғилдираклар орасига кириб, у ердан бир ҳовуч ёнаётган қўмирдан олиб чиқ. Кўмирни шаҳарнинг ҳамма ёғига сочиб ташла.”

Ўша киши ғилдираклар орасига кириб кетди. Мен эса уни кузатиб турдим. ³У кирган пайтда карублар Эгамиз уйининг жануб томонида турган эдилар, ички ҳовлини эса булут қоплаган эди. ⁴Сўнг Эгамизнинг улуғворлиги карублар узра кўтарилиб, уйнинг остонасига бориб тўхтади. Шу онда уй булутга тўлди, бутун ҳовли Эгамизнинг улуғворлигидан чақнаб ёришиб кетди. ⁵Карублар қанотларини қимирлатганларида шундай шовқин кўтарилар эдики, уни ҳатто ташқи ҳовлидан туриб эшитса ҳам бўлар эди. Бу шовқин Қодир Худонинг овозига ўхшаб кетар эди.

⁶Эгамиз зиғир либос кийган кишига: “Карубларнинг ўртасига кир, ғилдираклар орасидаги ёнаётган кўмирдан олиб чиқ”, деб амр берганда, ўша киши битта ғилдиракнинг олдига бориб турди. ⁷Шунда карублардан бири қўлини узатиб, бироз ёнаётган кўмирдан олди–да, зиғир либос кийган кишининг қўлига тутди. У киши ёнаётган кўмирни олиб кетди. ⁸Ҳар бир карубнинг қаноти остида инсон қўлига ўхшаган қўли бор эди.

⁹Қарасам, карублар ёнида тўртта ғилдирак турибди. Ҳар бир карубнинг ёнида биттадан ғилдирак бор эди. Ғилдираклар қимматбаҳо тошдай товланарди. ¹⁰Тўрттала ғилдиракнинг кўринишига келсак, улар бир–бирига ўхшар эди. Ҳар бир ғилдиракнинг ичида кўндалангига солинган яна биттадан ғилдираги бор эди. ¹¹Улар ҳаракатга келганда тўрт томонга юра олар эди, юрганда бурилмасди. Карубнинг юзи қаерга йўналтирилган бўлса, ҳаммаси бурилмай ўша томонга юришарди. ¹²Карубларнинг бутун баданлари, орқалари, қўллари, қанотлари ҳатто тўрттала ғилдираги ҳам кўз билан қопланган эди. ¹³Ғилдиракларнинг номи “Айланадиган ғилдираклар” эканлигини мен эшитиб қолдим. ¹⁴Ҳар бир карубнинг тўрттадан юзи бор эди: биринчи юз — карубнинг юзи, иккинчи юз — одамнинг юзи, учинчи юз — шернинг юзи ва ниҳоят тўртинчи юз бургутнинг юзи эди.

¹⁵Карублар замин узра кўтарилдилар. Мен Кавор дарёси бўйида кўрган жонли мавжудотлар мана шу карублар экан. ¹⁶Карублар юрганларида, ғилдираклар ҳам ёнларида юрарди. Қанот ёзиб кўтарилганларида, ғилдираклар ҳам улардан айрилмасди. ¹⁷Хуллас, карублар тўхтаганда, улар ҳам тўхтар эди, кўтарилганда улар ҳам бирга кўтарилар эди, чунки жонли мавжудотларнинг руҳи ғилдиракларда эди.

¹⁸Эгамизнинг улуғворлиги уй остонасидан чиқиб, карублар узра тўхтади. ¹⁹Мен буни томоша қилиб турганимда, карублар қанотларини ёздилар, замин узра кўтарилиб, ғилдираклари билан бирга уйдан чиқиб кетдилар. Карублар Эгамиз уйининг шаркий дарвозаси ёнида тўхтаб қолдилар. Исроил Худосининг улуғворлиги уларнинг устида эди.

²⁰Бу жонли мавжудотларни мен Кавор дарёси бўйида кўрган эдим. Ўшанда ҳам улар Исроил Худосининг оёғи остида эдилар. Бу мавжудотлар карублар эканлигини мен энди тушуниб олган эдим, ²¹чунки ҳар бир карубнинг тўртта юзи, тўртта қаноти хамда қанотлари остида одам қўлига ўхшаган қўллари бор эди. ²²Уларнинг юз тузилиши мен Кавор дарёси бўйида кўрган мавжудотларники билан бир хил эди. Ҳар бир мавжудот олд томонга қараб юрар эди.

11–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Исроилнинг фосиқ йўлбошчилари маҳкум қилинади

¹Руҳ мени кўтариб, Эгамиз уйининг шарқий дарвозасига олиб борди. Дарвоза ёнида мен йигирма беш нафар кишини кўрдим. Уларнинг орасида халқ раҳнамоларидан Оззур ўғли Язаниё ва Бинаё ўғли Пилатиё бор эди. ²Эгамиз менга шундай деди:

— Эй инсон, мана бу одамларнинг нияти ёмон. Улар шаҳардагиларга бўлмағур маслаҳатлар бериб юришибди. ³Ўша бузуқ одамлар шундай дейдилар: “Ҳозир иморатлар солишнинг ҳожати йўқ. Бу шаҳар қозон кабидир, биз эса қозонда сақланган гўштдаймиз.” ⁴Шундай экан, эй инсон, уларга қарши башорат қил!

⁵Сўнг Эгамизнинг Руҳи бутун вужудимни қамраб олди. У Исроил халқига қуйидагиларни айтишимни буюрди: “Эгамиз шундай демоқда:

— Эй Исроил халқи, сизлар ўша гапни айтдингиз. Мен эса ҳамма ўйларингизни биламан. ⁶Сизлар шаҳардаги кўп одамларни ўлдирдингиз, кўчаларни жасадларга тўлдирдингиз. ⁷Шунинг учун Мен, Эгангиз Раббий, айтаманки: бу шаҳар ҳақиқатан ҳам қозон кабидир. Аммо гўшт сизлар эмас, сиз ўлдирган одамларнинг жасадларидир. Мен сизларни шаҳардан чиқариб юбораман. ⁸Сизлар қиличдан қўрққан эдингизлар, аммо устингизга қилич юбораман. Мен, Эгангиз Раббий, шундай дедим. ⁹Мен сизларни шаҳардан ҳайдаб чиқариб, ажнабийларнинг қўлига топшираман. Шу йўсин сизларни жазолайман. ¹⁰Сизлар қиличдан нобуд бўласизлар. Мен сизларни Исроил чегараларида жазолайман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ¹¹Бу шаҳар сизлар учун қозондай бўлмайди, сизлар ҳам қозон ичидаги гўштдай бўлмайсизлар. Мен сизларни Исроил чегараларида жазолайман. ¹²Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. Зеро, сизлар шу пайтгача қонун–қоидаларимни бузиб, ён–атрофингизда яшовчи халқларнинг одатларига тақлид қилиб келдингизлар.”

¹³Мен, Ҳизқиёл, башорат қилаётганимда, бирданига Бинаё ўғли Пилатиё жон берди. Мен ерга юз тубан йиқилиб: “Ё Эгам Раббий! Сен Исроилда қолган ҳамма одамларни нобуд қилмоқчимисан?” дея овозим борича ҳайқириб юбордим.

Худонинг ваъдаси

¹⁵— Эй инсон, Қуддусда қолган одамлар сен ва сенинг сургун бўлган қариндошларинг ҳақида шундай айтишмоқда: “Улар узоқда, Эгамизга сажда қила олмайдилар. Шунинг учун бу юрт бизга мулк қилиб берилди.” ¹⁶Аммо сен сургунда бўлган халқимга шундай хабарни етказ: “Эгангиз Раббий айтмоқда, Мен сизларни олисдаги халқлар орасига жўнатдим. Бошқа юртларга тарқатиб юбордим. Бироқ бегона юртдаги мусофирлик даврингизда, Ўзим сизларга саждагоҳ бўламан.”

¹⁷— Яна айт: “Эгамиз Раббий шундай демоқда, Мен сизларни халқлар орасидан йиғиб оламан. Ҳа, сизлар бегона юртларга тарқалиб кетдингиз, аммо Мен сизларни олиб чиқаман. Исроил юртини сизларга қайтариб бераман. ¹⁸Халқим ўз юртига қайтиб келганда, у ердаги макруҳ худоларни, жирканч бутларни илдизи билан йўқ қилади. ¹⁹Мен уларга яхлит бир юрак бераман, қалбларини янги руҳга тўлдираман. Бағридаги тош юракни олиб ташлаб, ўрнига юмшоқ юрак соламан. ²⁰Шунда улар фармонларимни бажарадилар, қонун-қоидаларимга риоя қиладиган бўладилар. Улар Менинг халқим, Мен эса уларнинг Худоси бўламан. ²¹Аммо макруҳ худолару жирканч бутларга сажда қилишни хуш кўрган одамларни қилмишларига яраша жазолайман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Худонинг улуғворлиги Қуддусни тарк этади

²²Карублар қанотларини ёзиб, ёнидаги ғилдираклари билан бирга осмонга кўтарилдилар. Исроил Худосининг улуғворлиги карублар устида эди. ²³Эгамизнинг улуғворлиги шаҳарни тарк этиб, шаҳарнинг шарқ томонидаги тоққа бориб тўхтади. ²⁴Ваҳийда Руҳ мени кўтариб, Бобилга сургун қилинганларнинг олдига қайтариб олиб борди. Ваҳий тамом бўлди. ²⁵Мен сургундаги биродарларимга Эгамиз аён қилган ҳамма нарсани айтиб бердим.

12–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Сургун тимсоли

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, сен исёнкор халқ орасида яшаб юрибсан. Уларнинг кўзлари бор, аммо кўрмайдилар, қулоқлари бор, аммо эшитмайдилар, чунки улар исёнкор халқдир.”

³Эй инсон, керакли нарсаларингни тугиб ол. Худди сургунга кетаётгандай йўлга чиқ. Буни кундуз куни қил, одамлар сени кўрсин. Сен уйингни ташлаб, бошқа жойга кетаётганингни ҳамма кўрсин. Ким билсин, балки шунда бу исёнкор халқ эсини йиғиб олар. ⁴Халқ сени томоша қила олиши учун, тугунингни кундуз куни ташқарига чиқариб қўй. Ўзинг эса кеч тушганда сени томоша қилаётган оломон олдида, худди сургунга кетаётгандай йўлга чиқ. ⁵Одамларнинг кўзи олдида уйинг деворини теш, тугунингни тешикдан олиб чиқ. ⁶Кеч тушганда уни елкангга ортиб, йўлга туш. Тарк этаётган юртингни кўра олмаслигинг учун, юзингни ёпиб ол, чунки халқ томоша қиладиган бу намойиш улар учун бир тимсол бўлади.

⁷Мен Эгамизнинг айтганини қилиб, сургунга кетаётгандай тугунимни кундуз куни кўчага чиқариб қўйдим. Кеч тушганда қўлим билан уйим деворини тешдим. Қоронғида тугунни кўчага чиқариб, елкамга ортиб олдим. Одамлар мени томоша қилаётган эди.

⁸Эртаси куни эрталаб Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди:

⁹— Эй инсон, бу исёнкор Исроил халқи сендан “Нималар қиляпсан?” деб сўраганди, шундай эмасми? ¹⁰Уларнинг олдига бориб айт: “Эгангиз Раббий шундай демоқда, сизлар томоша қилган намойиш — Қуддусда ҳукмронлик қилаётган шаҳзода ва у ердаги бутун Исроил халқининг қисмати рамзидир.” ¹¹Сўнг айт: “Кеча мен сизларга келажакда содир бўладиган воқеаларни намойиш қилдим. Сизлар сургун бўлиб, асирликка тушасизлар. ¹²Ҳозир ҳукмронлик қилаётган шаҳзодангиз ҳам қоронғида елкасига тугун ортиб, йўлга тушади. У деворда очилган тешикдан чиқади. Тарк этаётган юртни кўрмаслиги учун, юзини ёпиб олади. ¹³Мен унинг устига тўр ташлайман, у тузоғимга тушади. Мен уни Халдейлар юрти Бобилга олиб бораман, аммо у Бобилни кўра олмайди. У ўша ерда оламдан ўтади. ¹⁴Mен шоҳ саройининг бутун аҳлини — вазирлару соқчиларини тўрт томонга тарқатиб юбораман. Қиличимни яланғочлаб, уларни таъқиб қиламан. ¹⁵Мен уларни халқлар орасига тарқатиб ташлаганимда, бошқа юртларга қувиб юборганимда, Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар. ¹⁶Аммо Мен халқимдан баъзиларини асраб қоламан. Уларни жангда сақлайман, очарчилигу ўлатдан қутқараман. Улар бошқа улуслар орасига сургун бўлганда, қилган жирканч одатларини эътироф қиладилар. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.”

Жазо кечиктирилмайди

¹⁷Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁸“Эй инсон, нонингни еганингда титрагин, сувингни ичганингда қўрқув ичра қалтирагин. ¹⁹Юртдаги одамларга айт: “Исроилдаги Қуддус аҳолиси тўғрисида Эгамиз Раббий шундай демоқда: бу одамлар ёвуз бўлиб кетганлари учун Мен уларнинг юртини талон–тарож қилдираман. Улар нонни қўрқув ичра ейдилар, сувни саросима ичра ичадилар. ²⁰Аҳоли яшаган шаҳарлари вайрон бўлади, бутун юрт ташландиқ бўлиб қолади. Шунда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

Эгамизнинг сўзлари амалга ошади

²²— Эй инсон, Исроил юртида айтилаётган, “кунлар ўтяпти, башоратлар эса пучга чиқяпти”, деган мақолни эшитгансан. ²³Энди халқим олдига бориб айт: “Эгамиз Раббий шундай демоқда, Мен бу мақолни йўқ қилиб юбораман. Исроилда уни айтмайдиган бўлишади.” Яна уларга: “Башоратлар бажо бўладиган кунлар яқинлашиб қолди”, деб айт. ²⁴Энди Исроил юртида сохта башоратлару, ёлғон кароматлар айтилмайди. ²⁵Аммо Mен, Эгангиз, сизларга гапираман, айтган сўзларим амалга ошади, кечикмайди. Эй исёнкор халқ, сизнинг кунингизда Мен айтганларимни бажо келтираман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

²⁷— Эй инсон! Исроил халқи сен айтган башоратлар узоқ келажакка тааллуқли, деб ўйлаяпти. ²⁸Шунинг учун уларга бориб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Айтган бирорта сўзим кечикмайди, ҳаммаси амалга ошади!” Эгамиз Раббийнинг каломи шудир.

13–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Сохта пайғамбарларнинг ҳоли

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Исроилда ўзича башорат қилиб юрган пайғамбарларга қарши башорат қил. Уларга шундай деб айт: Эгамизнинг сўзларини эшитинг! ³Эгамиз Раббий шундай демоқда: ахмоқ пайғамбарларнинг ҳолига вой! Улар ҳеч қандай ваҳий кўрмаган, башоратларини ўзлари ўйлаб тўқишган. ⁴Эй Исроил халқи, пайғамбарларингиз шаҳар вайроналари орасида дайдиб юрган чиябўриларга ўхшайди. ⁵Мана, улар деворнинг ўпирилиб тушган жойларини қўриқламадилар, деворни тузатмадилар. Энди Эгангиз кунидаги жангда Исроил халқи ўзини муҳофаза қила олмайди. ⁶Пайғамбарларингизнинг кўрган ваҳийлари сохта, кароматлари ёлғондир! Мен уларни юбормаганман, аммо улар “Эгамиз шундай демоқда”, деб гапирадилар. Яна ўз гаплари амалга ошишини кутадилар! ⁷Кўрган ваҳийлари сохта эмасми?! Айтган кароматлари ёлғон эмасми?! Мен уларга гапирмасам ҳам “Эгамиз шундай айтмоқда” деб айтишади!

⁸Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сизлар ёлғон гапларни айтганларингиз учун, сохта ваҳийларни кўрганларингиз учун, Мен сизларга қаршиман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ⁹“Мен бу ёлғончи пайғамбарларга қўл кўтараман, уларни халқим кенгашидан йўқ қиламан. Номларини Исроил халқи рўйхатидан ўчириб ташлайман, улар ҳеч қачон Исроил юртига қайтиб келмайдилар. Ўшанда Эгангиз Раббий Мен эканлигимни билиб оласизлар.

¹⁰Нотинч пайтларда, бу пайғамбарлар “тинчлик”, дея халқимни йўлдан урадилар. Халқим заиф девор кўтарганда, пайғамбарлар уни оҳак билан оқлайдилар. ¹¹Деворни оқлаётганларга айт: бу девор қулайди. Унинг устига жала ёғади, катта–катта дўл тушади, унга қарши довул туради. ¹²Девор қулаганда одамлар: “Девор оқлагандан нима фойда чиқди?!” деб айтмайдими?

¹³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен ғазаб устида довул турғизаман. Қаҳр устида жала ёғдираман. Жаҳл устида дўл юбориб, деворни қулатаман. ¹⁴Сизлар оҳак билан оқлаган бу деворни Мен йиқитаман. Уни пойдеворигача очиб ташлайман. Қулаган девор сизларни босиб қолади, сизлар ҳаммангиз ҳалок бўласизлар. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ¹⁵Шу йўсинда Мен ғазабимни девор ва деворни оқлаган одамлар устига ёғдираман. Мен сизларга: “Девор ҳам, уни оқлаган одамлар ҳам йўқ бўлди, деб айтаман. ¹⁶Ҳа, бу пайғамбарлар нотинч дамларда Қуддус аҳолисига башорат қилиб, тинчлик ваҳийларини берган эдилар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Жодугар аёлларнинг ҳоли

¹⁷“Эй инсон, Исроил халқининг ўзича башорат қилиб юрган аёлларига юзлан. Уларга қарши башорат қилиб, ¹⁸айт:

— Эгангиз Раббий шундай демоқда: “Эй, одамларнинг жонини овлаб юрган аёллар, сизларнинг ҳолингизга вой! Сизлар ҳар бир одамнинг билагига тумор тақасизлар. Ёшу қарининг бошига ёпинчиқлар ёпасизлар. Сизлар халқимнинг жонларини овлаб туриб, ўз жонингизни сақлаб қоласиз, деб ўйлайсизми?! ¹⁹Сизлар бир ҳовуч арпа билан бир бурда нон учун, халқим олдида Мени бадном қилдингиз–ку! Ёлғонни хуш кўрган халқимга ёлғон гапириб, айбсиз одамни нобуд қилдингиз. Ўлимга лойиқ бўлган одамнинг жонини эса асраб қолдингиз.”

²⁰Шунинг учун Эгамиз Раббий айтмоқда: “Сизлар туморларингиз билан одамларнинг жонларини овлаяпсизлар. Мен ўша туморларингизга қаршиман. Мен уларни қўлларингиздан юлиб оламан, қафасдаги қушни озод қилгандай халқимни озод қиламан. ²¹Ёпинчиқларингизни йиртиб ташлайман, халқимни чангалингиздан халос қиламан. Улар энди сизнинг қурбонларингиз бўлмайди. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ²²Сизлар ёлғонларингиз билан солиҳ одамнинг дилини ранжитдингиз. Мен эса уни ранжитмоқчи эмас эдим. Фосиқ одам ёмон йўлидан қайтмаслиги, жонини сақлаб қолмаслиги учун сизлар уни қўллаб турдингиз. ²³Шу сабабдан энди сизлар ёлғон ваҳийлар кўрмайсизлар, фол очиб юрмайсизлар. Мен Ўз халқимни чангалингиздан озод қиламан. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.

14–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Худо бутпарастликни ҳукм қилади

¹Исроил оқсоқолларидан баъзи бирлари мени кўргани келдилар. ²Шу онда Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ³“Эй инсон, бу одамлар бутларга кўнгил қўйганлар, гуноҳни ўзларига тўғоноқ қилганлар. Шундай экан, Менга маслаҳат солишларига қандай йўл қўяй?! ⁴Сен уларга айт:

— Эгамиз Раббий шундай демоқда: Бутларга кўнгил қўйган, гуноҳни ўзига тўғоноқ қилган, Исроил халқидан бирорта одам пайғамбар олдига келса, Мен, Эгангиз, ўша одамнинг саноқсиз бутларига яраша жавобини бераман. ⁵Ўша бутлари туфайли бутун Исроил халқи Мендан узоқлашиб кетди, аммо Мен берадиган жавобим билан уларнинг садоқатини қозонаман.”

— ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Тавба қилинглар, бутларингиздан воз кечинглар. Жирканч одатларингиздан юз ўгиринглар. ⁷Билиб қўйинглар, агар Исроил халқидан бўлган бирорта одам ёки халқим орасида яшаб юрган бирорта мусофир Мендан юз ўгирса, бутларга кўнгил кўйиб, гуноҳни ўзига тўғоноқ қилса, сўнг пайғамбар олдига келиб, Менга маслаҳат солса, ўша одамга жавобни Ўзим бераман. ⁸Мен бундай одамларга қарши чиқаман. Бошқалар уларни мисол қилиб, масаллар айтади. Мен уларни халқим орасидан йўқ қиламан. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

⁹“Агар пайғамбар янглишиб, нотўғри маслаҳат берса, ўша пайғамбарни Мен, Эгангиз янглиштирган бўламан. Мен унга қарши қўлимни кўтараман, уни Исроил халқи орасидан даф қиламан. ¹⁰Мен пайғамбарни ҳам, унинг олдига маслаҳат сўраб келган одамни ҳам бирдай жазолайман. ¹¹Шунда Исроил халқи йўлимдан озмайдиган бўлади, гуноҳлари билан ўзини булғамайди. Улар Менинг халқим, Мен уларнинг Худоси бўламан”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Эгамиз юрт аҳолисини жазолаши муқаррар

¹²Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹³“Эй инсон, агар бирор юртнинг аҳолиси Менга бўлган садоқатини унутиб, гуноҳга қўл урса, Мен уларга қарши қўлимни кўтариб, бутун юртга очарчилик юбораман. Одамларни бир бурда нонга зор қиламан. Юртдаги одаму ҳайвонларни қириб ташлайман. ¹⁴Бундай халқ орасида ҳаттоки Нуҳ, Дониёр ва Аюб пайғамбарлар яшаган тақдирда ҳам, улар солиҳлиги билан фақат ўз жонларини сақлаб қолган бўлишарди”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ¹⁵“Мен ўша юрт аҳолисини йиртқич ҳайвонларга талатмоқчи бўлдим, дейлик. Юрт ҳувиллаб қолиб, ҳайвонлар туфайли одамлар у ерга оёқ босмай қўйди ҳам, дейлик. ¹⁶Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, агар ўша учала пайғамбар у ерда бўлганда эди, улар ўз бола–чақасини ҳам қутқара олмаган бўларди. Улар фақат ўз жонларини сақлаб қолган бўларди. Юрт эса харобазорга айланарди. ¹⁷Борди–ю, ўша юртга душман юбориб, у ердаги бор жонзотни қиличдан ўтказишга қарор қилдим, дейлик. ¹⁸Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, агар ўша учала пайғамбар у ерда бўлганда эди, улар ўз бола–чақасини ҳам қутқара олмаган бўларди. Улар фақат ўз жонларини сақлаб қолган бўларди. ¹⁹Борди–ю, Мен ўша юртга ғазабимни ёғдириб, бутун жонзотни ўлат орқали қириб ташламоқчи бўлдим, дейлик. ²⁰Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, ҳаттоки Нуҳ, Дониёр ва Аюб у ерда бўлганда эди, улар ўз бола–чақасини ҳам қутқара олмаган бўларди. Улар фақат ўз жонларини сақлаб қолган бўларди.”

²¹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен бундан ҳам баттарини қиламан, Қуддус устига тўрт хил даҳшатли кулфат ёғдираман. Шаҳардаги одамлару ҳайвонлар уруш, очарчилик, ёввойи ҳайвонлар ва ўлатдан нобуд бўладилар! ²²Аммо баъзи эркагу аёллар омон қоладилар. Улар қочиб, олдингизга келадилар. Ўшанда уларнинг юриш–туришини, қилмишларини ўзларингиз кўриб, Мен Қуддус устига юборган ҳамма кулфатлардан таскин топасизлар. ²³Ўша одамларнинг юриш–туришини, қилмишларини кўрганларингиздан кейин таскин топасизлар. Қилган ҳамма ишларим бежиз эмаслигини билиб оласизлар”, деб айтмоқда Эгангиз Раббий.

15–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Узум токи ҳақида матал

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, ток новдасининг ёғочдан фарқи борми?! Ўрмон дарахтларидан унинг бирон афзаллиги борми?! ³Ундан бирон бир нарса ясаб бўладими? Ҳеч бўлмаса, буюм осиш учун қозиқ қилса бўладими? ⁴Йўқ, у фақат ўтин учун ярайди, холос. Новданинг икки чеккаси куйиб, ўртаси ёниб бўлгандан кейин, уни бирон нарсага ишлатиб бўлармиди ахир?! ⁵Куймаган ток новдаси яроқсиз бўлгандан кейин, куйиб бўлгани ҳеч қандай фойда келтирмаслиги аниқ!”

⁶Шунинг учун Эгамиз Раббий айтмоқда: “Қуддус аҳолиси ўрмон дарахтлари орасидаги узум токига ўхшайди. Улар яроқсиз бўлганлари учун, Мен уларни оловда куйдириб юбораман. ⁷Мен Ўзим уларга қарши чиқаман. Улар оловдан қочиб қутулсалар ҳам, барибир, оловдан нобуд бўладилар. Мен уларга қарши чиққанимдан кейин, Эгангиз Мен эканлигимни сизлар билиб оласизлар. ⁸Халқим Менга хиёнат қилгани учун, Мен бутун юртни саҳрога айлантираман”, деб айтмоқда ЭгамизРаббий.

16–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Бевафо Қуддус

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Қуддуснинг барча жирканч одатларини юзига солиб, ³айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: асли сен Канъон юртида туғилгансан, сенинг отанг Амор халқидан, онанг Хет уруғидан бўлган. ⁴Сен туғилганингда ҳеч ким сенга қарамаган. Ҳеч ким киндигингни қирқмаган, сени ювинтирмаган, терингни туз билан артиб, йўргакламаган. ⁵Биронта одамнинг сенга раҳми келмаган, ҳеч ким сенга ачинмаган, қарамаган. Сен туғилганингда ҳамма сендан ҳазар қилган, шунинг учун сени далага олиб бориб ташлашган.

⁶Мен ўша ердан ўтиб кетаётиб, сени кўриб қолдим. Сен ўз қонингда типирчилаб ётган эдинг. Шунда Мен сенга: “Яша!” деб айтдим. Ҳа, сенга “Яша!” дедим. ⁷Мен сени даштдаги ўсимлик каби ўстирдим. Сен улғайдинг, бўйинг чўзилди, энг гўзал бир гавҳарга ўхшаб қолдинг. Сенинг кўкракларинг тўлишди, сочларинг узун бўлди, аммо сен қип–яланғоч эдинг.

⁸Мен яна ўша ердан ўтиб кетаётиб, сени кўриб қолдим. Сен севги учун етилганингни кўриб, кийимимнинг этаги билан яланғоч баданингни ёпдим. Мен сенга қасамёд қилдим, сен билан никоҳ аҳдини туздим. Шунда сен Меники бўлдинг”, деб айтмоқда ЭгамизРаббий. ⁹“Мен сени чўмилтириб, баданингга ёпишиб қолган қон қолдиқларини ювиб ташладим. Терингга хушбўй мойларни суртдим. ¹⁰Эгнингга нақш солинган кўйлак, оёғингга юмшоқ теридан тикилган чориқлар кийдирдим. Бошингга ҳарир рўмол ўраб, устингга шойи тўн ташладим. ¹¹Қимматбаҳо безаклар билан сенга зеб бердим: қўлларингга билагузуклар, бўйнингга тилла занжир, ¹²бурнингга узук, қулоқларингга сирға тақдим, бошингга гўзал бир тож кийдирдим. ¹³Сени олтину кумуш билан безантирдим, устингга қимматбаҳо, майин зиғир матолардан тикилган либослару нақш солинган кўйлаклар кийдирдим. Олий навли ундан ёпилган нонлар билан, зайтун мойи ва асал билан сени боқдим. Сен ниҳоятда гўзал бўлдинг, ҳақиқий маликага ўхшаб қолдинг. ¹⁴Мислсиз гўзаллигинг билан халқлар орасида донг таратдинг, чунки Мен сенга берган улуғворлигим гўзаллигингни комил қилган эди”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

¹⁵Сен эса гўзаллигингга ишондинг. Шуҳратингдан фойдаланиб, фаҳш йўлига кирдинг. Ўтган–кетган эркакка ўзингни бердинг, гўзаллигингдан уларни баҳраманд қилдинг. ¹⁶Мен сенга берган нафис матолар билан саждагоҳларингни безаб, у ерда фоҳишалик қилдинг. Бунақаси ҳеч бўлмаган, бўлмайди ҳам. ¹⁷Бундан ташқари, Мен сенга берган олтин ва кумуш безаклардан ўзингга эркак тасвиридаги ҳайкалчалар ясаттирдинг. Улар билан зино қилдинг. ¹⁸Нақш солинган кўйлакларингни бутлар устига кийдирдинг. Мен сенга берган мой билан хушбўй тутатқиларни уларга назр қилдинг. ¹⁹Сенга нон учун берган олий навли унни, зайтун мойи ва асални бутларингга хушбўй ҳадя қилдинг. Эҳа, шулар содир бўлди”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ²⁰“Сўнг Мендан кўрган ўғил–қизларингни олдинг, уларни ўз бутларингга ем қилиб, қурбон қилдинг. Наҳотки, фоҳишалик қилганинг етмаган бўлса?! ²¹Болаларимни сўйиб, бутларингга қурбон қилишинг шартмиди?! ²²Жирканч одатлару фоҳишалик қилганингда сен бирон марта ҳам ўз болалигингни эсламадинг, қип–яланғоч бўлганингни, ўз қонингда типирчилаб ётганингни эсга олмадинг.”

Қуддус фоҳиша тимсолида

²³Эгамиз шундай демоқда: “Сенинг ҳолингга вой! Қилган қабиҳликларинг етмагандай сен ²⁴ўзинг учун каравотлар қурдинг, ҳар бир майдонда баланд супалар ўрнатдинг. ²⁵Ҳар бир кўчанинг бошида баланд супалар қуриб, гўзаллигингни хор қилдинг. Ўтган–кетганга путингни очдинг, фоҳишаликка берилиб кетдинг. ²⁶Аъзоси йирик бўлган қўшни Миср билан ётдинг. Фаҳшга берилиб, ғазабимни келтирдинг. ²⁷Шунда Мен қўлимни сенга қарши кўтардим. Ризқингни камайтириб, сени душманларинг бўлган Филист аёлларининг ихтиёрига топширдим. Ҳаттоки ўшалар ҳам сенинг беҳаёлигингни кўриб, ёқаларини ушлашган. ²⁸Сен тўймас ҳирсингни қониқтириш учун, Оссурия билан фоҳишалик қилдинг. Аммо шунда ҳам қониқмадинг. ²⁹Савдогарлар юрти бўлган Бобил билан ҳам фаҳшга берилдинг, аммо шунда ҳам қониқмадинг.”

³⁰“Нақадар бузуқдир сенинг юрагинг!” деб айтмоқда Эгамиз Раббий. “Сен ўзингни шалоқ хотиндай тутдинг–ку! ³¹Сен ҳар бир кўчанинг бошида каравотлар қурдинг, ҳар бир майдонда баланд супалар ўрнатдинг. Йўқ, сен фоҳишадай эмас эдинг, сен тўловдан ҳазар қилардинг. ³²Сен бузуқ аёлсан! Бегона эркакларни ўз эрингдан афзал кўрдинг. ³³Ҳамма фоҳишаларга совғалар берилади. Лекин сен ҳамма ўйнашларингга совғалар бердинг. Ҳар ёқдан келиб, сен билан фоҳишалик қилишлари учун уларни сотиб олдинг. ³⁴Ҳа, сен бошқа фоҳишалардан ажралиб турасан. Ҳеч ким сени фоҳишалик қилишга ундамаган, ҳеч ким сенга тўлов бермаган. Аксинча, сен бошқаларга тўлов бергансан. Ҳақиқатан ҳам, сен бошқачасан!

Худо Қуддусни ҳукм қилади

³⁵Эй фоҳиша, Эгамизнинг сўзларини эшит, ³⁶Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сен кийимларингни ечиб, ўйнашларинг билан фоҳишалик қилдинг, макруҳ бутларингга сажда этдинг. Ўз болаларингнинг қонини тўкиб, худоларингга қурбон қилдинг. ³⁷Шунинг учун сендан лаззатланган ҳамма ўйнашларингни Мен ҳар ердан йиғиб келаман. Сен севганларни ҳам, нафратлангаларингни ҳам сенга қарши йиғаман. Сени қип–яланғоч қилиб, уларнинг олдига чиқариб қўяман. Улар сени томоша қиладилар. ³⁸Мен сени қотиллигинг ва зинокорлигинг учун ҳукм қиламан. Рашку ғазабда сени қонга белайман. ³⁹Сени ўйнашларинг ихтиёрига топшираман. Улар каравотларингни бузадилар, супаларингни вайрон қиладилар. Устингдаги кийимларингни юлиб оладилар, чиройли тақинчоқларингни тортиб оладилар. Сен қип–яланғоч қоласан. ⁴⁰Улар оломонни йиғиб, сени тошбўрон қиладилар, жасадингни қилич билан нимталаб ташлайдилар. ⁴¹Уйларингни ёндириб юборадилар, сени бир талай аёлларнинг кўзи олдида жазолайдилар. Шу йўсин Мен фоҳишалигингга чек қўяман. Сен ўйнашларингга бошқа тўлов бермайсан. ⁴²Шунда Мен жаҳлдан тушаман, рашкимни босиб оламан. Тинчланиб, бошқа ғазабланмайман. ⁴³Сен болалигингни эсламaганинг учун, қилмишларинг билан қаҳримни келтирганинг учун, Мен қилмишларингга яраша жазоингни бераман. Жирканч одатларинг етмасмиди, нимага беҳаёлик қилдинг?”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

⁴⁴Эгамиз шундай демоқда: “Эй Қуддус, одамлар сен ҳақингда гапирганда “Қиз онасига тортар” деган мақолни ишлатишади. ⁴⁵Сен ҳақиқатан ҳам ўз эри ва болаларидан ҳазар қилган онангга ўхшайсан. Эрлари ва болаларидан ҳазар қилган опа–сингилларингдан қолишмайсан. Сенинг онанг Хет уруғидан, отанг Амор халқидан эди. ⁴⁶Сенинг опанг Самария ўз қизлари билан шимолда, синглинг Садўм эса ўз қизлари билан жанубда яшар эдилар. ⁴⁷Сен нафақат уларнинг йўлларидан юргансан, жирканч одатларига тақлид қилгансан. Сен қисқа вақт ичида барча қабиҳликларинг билан улардан ўзиб ҳам кетгансан. ⁴⁸Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сенинг синглинг Садўм ўз қизлари билан сенчалик ва сенинг қизларингчалик қабиҳликлар қилмаган. ⁴⁹Садўмнинг айби шудир: у ва унинг қизлари мағрур эдилар. Улар тўқ, тинч ва осойишта ҳаёт кечирар эдилар, аммо мазлуму ночорларга ёрдам бермас эдилар. ⁵⁰Ҳа, улар мағрур эдилар, олдимда жирканч ишлар қилгандилар. Мен буни кўриб, уларни йўқ қилган эдим. ⁵¹Ҳатто Самария ҳам сен қилган гуноҳларнинг ярмисини қилмаган. Сен улардан кўпроқ қабиҳликлар қилгансан. Қилган қабиҳликларинг олдида опанг билан синглинг солиҳ бўлиб кўринади. ⁵²Мана энди шармандалигингга тоқат қил. Сен опа–сингилларингнинг жазосини енгиллаштирдинг. Сен улардан ҳам баттар гуноҳлар қилиб, уларни бегуноҳдай қўрсатдинг. Энди уялгин, шармандалигингга тоқат қилгин, чунки сен опа–сингилларингни оппоқ қилиб кўрсатдинг.

⁵³“Аммо бир кун келиб, Мен Садўм ва Самарияни уларнинг қизлари билан бирга яна фаровонликка эриштираман. Улар билан бирга сени ҳам тиклайман. ⁵⁴Шунда сен шармандалигингга тоқат қилиб, ўз–ўзингдан уялиб кетасан, чунки сен қилган қилмишларинг билан опа–сингилларингни анча юпатдинг. ⁵⁵Ҳа, опа–сингилларинг Садўм ва Самария қизлари билан тикланади. Сен ҳам қизларинг билан қайта тикланасан. ⁵⁶Сен мағрурланиб, синглинг Садўмни мазах қилар эдинг. ⁵⁷Аммо энди, сенинг фосиқлигинг бутун дунёга ошкор бўлди. Сен Эдом қизлари ва уларнинг ҳамма қўшнилари учун мазах бўлдинг. Филист қизлари ҳамма жойда сени масхара қиладилар. ⁵⁸Сен беҳаёлигинг ва жирканч одатларингга яраша жазо тортишинг шарт”, деб айтмоқда Эгамиз

Абадий Аҳд

⁵⁹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен қилган қилмишингга яраша жазоингни бераман, чунки сен берган ваъдаларингни менсимадинг, аҳдингни буздинг. ⁶⁰Аммо Мен ёшлигингда сен билан тузган аҳдимга содиқ қоламан, сен билан абадий бир аҳд тузаман. ⁶¹Сен қилган қилмишларингни эслайсан. Опангни ҳам, синглингни ҳам қабул қилганингда уяласан. Мен уларни сенга фарзанд қилиб бераман. Буни сен билан тузадиган аҳддан ташқари қиламан. ⁶²Ҳа, Мен сен билан аҳд тузаман, шунда Эганг Мен эканлигимни билиб оласан. ⁶³Мен қилган барча гуноҳларингни кечираман, аммо сен уларни доим ёдингда тутиб, хижолат бўласан. Уялганингдан сен ҳатто оғзингни ҳам оча олмайсан”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

17–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Бургутлар ва узум ҳақида матал

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Исроил халқига қуйидаги бир матални айтиб бер. ³Уларга айт, Эгамиз Раббий шундай демоқда: баҳайбат, бароқ патли, чипор бир бургут улкан қанотларини кенг ёйиб, Лубнон тоғларига учиб келди. У садр дарахтининг учини ушлаб, ⁴учидаги бир шохчасини синдириб олди. Сўнг уни савдогарлар шаҳрига олиб бориб, у ерга ўтқазди. ⁵Кейин Исроил юртидан олиб келган ток қаламчасини унумдор ерга экди. Уни сероб сувлар бўйига мажнунтолдай ўтқазди. ⁶Қаламча униб, ерда ёйилган серновда узум токига айланди. Унинг новдалари бургут томон чўзилди, тагидаги илдизлари ерга чуқур ўсди. У токка айланди, новдалари гуркираб ўсди, барра япроқлар чиқарди.”

⁷“Kейин бошқа баҳайбат бир бургут учиб келди. Бу улкан қанотли бургут қалин пат билан қопланган эди. Шунда ток “келган бургут мени суғорар”, дея ўсган жойидан илдизларини бургут томон чўзди, новдаларини у томон узатди. ⁸Аммо ток аллақачон сероб сувлар бўйидаги унумдор ерда ўсаётган эди. У унган эди, мўл ҳосил беришга, кўркам узум токи бўлиб етишишга имконияти бор эди.”

⁹ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Бу ток энди гуркираб ўсармикан?! Токни эккан бургут уни илдизи билан суғуриб ташламайдими?! Узумларини узиб, барра япроқларини қуритиб юбормайдими?! Ҳа, токни суғуриб ташлаш учун катта куч ёки қудратли лашкар керак эмас. ¹⁰Борди–ю, токни бошқа жойга кўчириб ўтқазса, у яна унармикан?! Йўқ, гармсел уни батамом қовжиратиб юборади–ку. Ток ўсган жойида сўлиб қолади–ку.”

Маталнинг маъноси

¹¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹²“Бу исёнкор Исроил халқига шундай деб айт: маталнинг маъносини тушундингизми? Мен сизларга маъносини айтиб берай: Бобил шоҳи Қуддусга бостириб келди, у ердаги шоҳу аъёнларни ўзи билан Бобилга олиб кетди. ¹³Сўнг шоҳ оиласига мансуб бўлган бир кишини танлади. Унга қасам ичдириб, у билан бир сулҳ тузди. Юртдаги барча нуфузли одамларни ўзи билан олиб кетди. ¹⁴Токи Исроил халқи бўйсунсин, исён кўтармасин, сулҳга риоя қилгани учун омон қолсин. ¹⁵Аммо янги танланган Исроил шоҳи Бобилга қарши исён кўтарди. У Миср шоҳи ҳузурига чопарлар жўнатди, ундан кўмак учун отлару лашкарлар сўради. У муваффақият қозонармикан?! Бундай иш қилган одам жазосиз қолармикан?! Сулҳни бузган киши жазодан қочиб қутулармикан?! ¹⁶Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, бундай шоҳ Бобилда жон беради. Гарчи Бобил шоҳи уни тахтга чиқарган бўлса–да, у Бобил шоҳи билан тузган сулҳни бузди, ичган қасамини менсимади. ¹⁷Шу сабабдан Бобил шоҳи Қуддусдаги кўп одамларни қатл қилиш учун шаҳар деворига қиялатиб тупроқ уяди, қамал иншоотларини қуради. Шунда Исроилга ҳатто фиръавннинг қудратли лашкари ҳам ёрдам бера олмайди. ¹⁸Чунки Исроил шоҳи ичган қасамидан қайтди, тузган сулҳни бузди. У Бобил шоҳига сўз берган бўлса–да, шу ишларни қилди! Мана энди қочиб қутула олмайди!” ¹⁹Шунинг учун Эгамиз Раббий айтмоқда: “Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, аҳдимни бузган, Менинг номим билан ичган қасамидан қайтган бу одам жазосиз қолмайди. ²⁰Мен унинг устига тўр ташлайман, уни Ўз тузоғимга тушираман. Менга хиёнат қилгани учун, уни Бобилга олиб бориб, у ерда адабини бераман. ²¹Унинг қочаётган жангчилари қиличдан ҳалок бўладилар, омон қолганлари дунёнинг тўрт томонига тарқалиб кетадилар. Шунда сизларга бу сўзларни айтган Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

Худонинг умид ваъдаси

²²Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен баланд садр дарахтининг учидан нозик бир новдани оламан. Улкан тоққа чиқиб, уни ўтқазаман. ²³Ҳа, Исроил тоғининг чўққисига экаман. Новда бутоқ чиқариб, ҳосилга киради, кўркам садр дарахти бўлиб етишади. У ерда ҳар хил қушлар яшайди, турли паррандалар шохлари соясидан паноҳ топади. ²⁴Ана ўшанда даштдаги ҳамма дарахтлар Эгангиз Мен эканлигимни билиб олади. Зотан, улкан дарахтларни йиқитадиган Менман. Паст дарахтларни баланд қилиб, ўстирадиган ҳам Менман. Кўкариб турган дарахтни қовжиратадиган ҳам, қовжираган дарахтни кўкартирадиган ҳам Менман. Буларни Мен, Эгангиз айтдим! Айтганларимнинг ҳаммасини Ўзим амалга ошираман.”

18–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Шахсий масъулият

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Нима учун сизлар Исроил юртида: “Оталари аччиқ узум ейишган эди, болаларининг эса тиши қамашди”, деган мақолни ишлатасизлар?

³Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизлар энди Исроилда бу мақолни бошқа айтмайдиган бўласизлар. ⁴Билиб қўйинг, ҳар бир одамнинг жони Меникидир. Ота–оналарнинг ҳам, болаларнинг ҳам жонлари Менга тегишлидир. Фақат гуноҳ қилган одамгина ўлади.

⁵Борди–ю, одам солиҳ бўлиб, адолатли ва тўғри ишлар қилса, ⁶Исроил халқининг бутларига сиғинмаса, бутхоналарда келтирилган қурбонликлардан тановул қилмаса, бировнинг хотини билан зино қилмаса, ҳайз кўрган аёлга яқинлашмаса, ⁷бировга жабр қилмаса, гаровга олган нарсасини қайтариб берса, ўғирлик қилмаса, очга нон, яланғочга кийим берса, ⁸берган қарзидан фоиз талаб қилмаса, ўзини гуноҳдан тортса, тўғри ҳукм чиқарса, ⁹фармонларимга риоя қилса, қонун–қоидаларимни битта қолдирмай садоқат билан бажарса, бундай одам ҳақиқатан ҳам солиҳ ҳисобланиб албатта яшайди”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

¹⁰“Энди шундай солиҳ одамнинг ваҳший бир ўғли бор, деб фараз қилайлик. Борди–ю, бу ярамас ўғил қотиллик қилса ёки қуйидаги жиноятларнинг бирортасини Исроиллик биродарига қилса: ¹¹отаси қилмаган ишларга қўл уриб, бутхоналарда келтирилган қурбонликлардан тановул қилса, бировнинг хотини билан зино қилса, ¹²камбағалу мазлумларга жабр етказса, ўғирликка қўл урса, гаровга олган нарсани қайтармаса, бутларга сиғинса, жирканч одатларга тақлид қилса, ¹³берган қарзидан фоиз талаб қилса, у яшармиди?! Йўқ! Бундай жирканч ишларга қўл урган одам албатта ўлади. У ўз бошини ўзи ейди–ку!”

¹⁴Аммо бундай фосиқ кишининг ўғли, отаси қилган гуноҳларини кўра туриб, отасига тақлид қилмаса, ¹⁵Исроил халқининг бутларига у сиғинмаса, бутхоналарда келтирилган қурбонликлардан тановул қилмаса, бировнинг хотини билан зино қилмаса, ¹⁶бировга зулм ўтказмаса, қарздорларидан кафиллик талаб қилмаса, ўғирлик қилмаса, очга нон, яланғочга кийим берса, ¹⁷камбағалга жабр етказмаса, берган қарзидан фоиз олмаса, қонун–қоидаларимга риоя қилиб, фармонларимни бажарса, бундай одам ўз отасининг гуноҳлари учун ўлмайди. У албатта яшайди. ¹⁸Ўша одамнинг отаси эса қилган қабиҳликлари учун ўзи ўлади, чунки у биродарига жабр етказиб, нарсасини ўғирлади, одамлар орасида ярамас ишлар қилди.

¹⁹Сизлар эса: “Йўғ–е, наҳотки бола отасининг гуноҳи учун жазо тортмаса?” деб айтасизлар. Агар бола адолатли ва тўғри ишлар қилса, қонун–қоидаларимнинг ҳаммасини битта қолдирмай бажарса, у албатта яшайди. ²⁰Гуноҳ қилган одамгина ўлади. Бола отасининг гуноҳи учун жазоланмайди, ота ҳам боласининг гуноҳи учун жазоланмайди. Солиҳ одамлар ўз солиҳлигига яраша мукофот оладилар, фосиқлар ўз фосиқлиги учун жазо тортадилар.

²¹Борди–ю, фосиқ одам қилган гуноҳларидан тавба қилса, қонун–қоидаларимнинг ҳаммасини бажарса, адолатли ва тўғри ишлар қилса, у албатта яшайди, ўлмайди. ²²Мен бундай одамнинг қилган барча гуноҳларидан кечиб юбораман. У қилган солиҳ ишлари туфайли яшайди. ²³“Наҳотки Мен фосиқ одамнинг ўлимини истасам? Йўқ! Мен унинг ёмон йўлдан қайтишини ва яшашини истайман!” деб айтмоқда ЭгамизРаббий.

²⁴Ёмон йўлга кириб кетган солиҳ одам–чи? Фосиқлар каби жирканч ишлар қилган бундай одам яшайдими? Йўқ! Мен унинг биронта хайрли ишини эсга олмайман. У Менга хиёнат қилгани учун, гуноҳга қўл ургани учун ўлади.

²⁵Сизлар эса: “Раббий нотўғри иш тутяпти”, деб айтяпсизлар. Эй Исроил халқи, гапимни тингланг: “Нотўғри иш тутган Менми ёки сизларми?! ²⁶Билиб қўйинг, ёмон йўлга кириб кетган ҳар бир солиҳ киши қилган гуноҳи учун ўлади. ²⁷Ёмон йўлдан қайтган фосиқ эса адолатли ва тўғри ишлар қилса, ўз ҳаётини асраб қолади. ²⁸Бундай одам тутган йўли нотўғри эканлигини англаб, қилган гуноҳларидан қайтгани учун албатта яшайди, ўлмайди. ²⁹Шундай бўлса–да, Исроил халқи: “Раббий нотўғри иш тутяпти”, деб айтяпти. Эй Исроил халқи, қани, Менга айтинг–чи, нотўғри иш тутган Менми ёки сизларми?!”

³⁰Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй Исроил халқи, Мен ҳар бирингизни тутган йўлингизга яраша ҳукм қиламан. Тавба қилинглар! Гуноҳларингиздан қайтинглар! Акс ҳолда гуноҳингиз сизга тўғоноқ бўлади. ³¹Менга қарши қилган гуноҳларингиздан воз кечинглар. Ўзларингиз учун янги юрак ва янги руҳ олинглар! Нима учун сизлар ўлишингиз керак, эй Исроил халқи?! ³²Мен биронта одамнинг ҳалок бўлишини истамайман. Ёмон йўлдан қайтинг, яшанг!” деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

19–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ҳасрат қўшиғи

¹Эгамиз менга Исроилнинг икки шаҳзодаси учун марсия айтишимни буюрди:

Бу марсия қўшиғидир, у мотам оҳангида куйланади.

20–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Исёнкор Исроил

¹Сургун бўлган пайтимизнинг еттинчи йили бешинчи ойнинг ўнинчи кунида, айрим Исроил оқсоқоллари Эгамизга маслаҳат солмоқчи бўлиб, олдимга келдилар. Улар рўпарамга ўтирдилар. ²Шунда Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ³“Эй инсон, Исроил оқсоқолларига айт, Эгамиз Раббий шундай демоқда: Сизлар ҳали Менга маслаҳат солмоқчи бўлиб келдингизларми?! Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизларга ҳеч қандай маслаҳат бермайман!” деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ⁴Эй инсон, келган бу одамларни сен ҳукм қилишга тайёрмисан? Қани, уларга ота–боболарининг қилган жирканч одатлари ҳақида гапириб бер–чи. ⁵Уларга айт, Эгамиз Раббий шундай демоқда: Мен Исроил халқини танлаб, Мисрда уларга Ўзимни танитган эдим. Ўшанда Мен уларга, Эгангиз Худо бўламан, деб онт ичгандим. ⁶Уларни Мисрдан олиб чиқишга, улар учун танлаб қўйган энг улуғвор юртга, сут ва асал оқиб ётган юртга олиб боришга онт ичган эдим. ⁷Ўшанда уларга айтган эдим: ҳар бирингиз, кўзингизни қувонтирган макруҳ бутларингизни йўқотинглар. Миср бутларига сиғиниб ўзингизни булғаманглар. Эгангиз Худо Менман. ⁸Аммо улар Менга қарши исён кўтардилар. Гапимга қулоқ солмадилар. Биронтаси ҳам макруҳ бутини ташламади, Миср худоларидан улар воз кечишмади.

Шунда Мен қаҳру ғазабимни Мисрдаёқ уларнинг устига ёғдирмоқчи бўлдим. ⁹Аммо шахтимдан қайтдим. Исроил атрофида яшаган халқлар олдида бадном бўлишни истамадим. Чунки Мен Исроил халқини Мисрдан олиб чиқиб, ўша халқлар олдида Ўзимни танитган эдим. ¹⁰Шунинг учун Мен Исроил халқини Мисрдан олиб чиқдим, саҳрога бошлаб бордим. ¹¹У ерда уларга фармонларимни бердим, қонун–қоидаларимни билдирдим. Зотан қонун–қоидаларимга риоя қилган ҳар қандай киши яшайди. ¹²Мен уларга Шаббат кунларни Ўзим ва улар орасидаги аломат қилиб бердим. Токи уларни муқаддас қиладиган Эгангиз Мен эканлигимни билишсин. ¹³Аммо улар саҳрода ҳам Менга қарши исён кўтардилар. Фармонларимни бажармадилар, қонун–қоидаларимни рад этдилар. Ўшаларга риоя қилган киши яшаган бўларди. Улар Шаббат кунларимни ҳам булғадилар.

Шунда Мен саҳрода уларнинг устига ғазабимни ёғдириб, йўқ қилиб юбормоқчи бўлдим. ¹⁴Аммо Исроилни Мисрдан олиб чиққанимни кўрган халқлар олдида бадном бўлмаслигим учун, шахтимдан қайтдим. ¹⁵Шундай бўлса–да, уларни дунёдаги энг улуғвор юртга, сут ва асал оқиб ётган юртга олиб бормайман, деб саҳрода онт ичдим. ¹⁶Улар қонун–қоидаларимни рад этган эдилар, фармонларимни бажармаган эдилар, Шаббат кунларимни булғагандилар. Қўйингки, қалбларини бутларга бағишлаган эдилар. ¹⁷Шунга қарамай, Мен уларга ачиндим, саҳрода қирилиб кетишларига йўл қўймадим.

¹⁸Мен уларнинг фарзандларига, ота–боболарингиз йўлидан юрманглар, уларнинг одатларига тақлид қилманглар, бутлари билан ўзингизни булғаманглар, деб уқтирдим. ¹⁹Мен Эгангиз Худоман. Менинг фармонларимга риоя қилинглар, қонун–қоидаларимни битта қолдирмай бажаринглар. ²⁰Шаббат кунларимни муқаддас деб билинглар, чунки булар орамиздаги аломатдир. Шунда Эгангиз Худо Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

²¹“Аммо фарзандлари ҳам Менга қарши исён кўтардилар. Қонунларимга риоя қилган киши яшаган бўларди. Аммо улар фармонларимни бажармадилар, қонун–қоидаларимга риоя қилмадилар. Шаббат кунларимни булғадилар.

Шунда Мен саҳрода уларнинг устига ғазабимни ёғдирмоқчи бўлдим. ²²Аммо Исроилни Мисрдан олиб чиққанимни кўрган халқлар олдида бадном бўлмаслигим учун, Ўзимни тийдим. ²³Шундай бўлса–да, Мен саҳрода онт ичдим: сизларни бошқа юртларга қувиб юбораман, халқлар орасига тарқатиб ташлайман, деб айтдим. ²⁴Ҳа, улар қонун–қоидаларимни буздилар, фармонларимни рад этдилар, Шаббат кунларимни булғадилар, кўнгиллари ота–боболарининг бутларини тусади. ²⁵Шунинг учун Мен уларга ёмон қонунларни, ҳаёт учун ярамайдиган қоидаларни бердим. ²⁶Уларни ўзлари келтирган назрлари билан булғадим. Даҳшатга солиш учун, тўнғич болаларини қурбонлик қилишларига йўл қўйдим. Токи Эгаси Мен эканлигимни билиб олишсин.”

²⁷“Шунинг учун, эй инсон, Исроил халқига шундай деб айт: Эгамиз Раббий айтмоқда, сизларнинг ота–боболарингиз Менга хиёнат қилиб, шак келтирар эдилар. ²⁸Мен, бераман, деб онт ичган юртга уларни олиб кирганимдан сўнг, улар кўзига кўринган ҳар бир баланд тепалик устида, ҳар бир яшил дарахт остида ўз худоларига қурбонликлар келтирар эдилар. Мени қаттиқ ғазаблантирар эдилар! Ўша худоларига хушбўй тутатқилар тутатиб, шаробни назр қилардилар. ²⁹Мен улардан: “Сизлар ўша худоларга сажда қилиш учун қаерга борасизлар?” деб сўрадим. Улар менга: “Саждагоҳларга борамиз”, деб жавоб бердилар. Шу сабабдан ўша жойлар бугунги кунгача Бамах, деб аталмоқда. ³⁰Шундай экан, Исроил халқига бориб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: сизлар ҳам ота–боболарингиз сингари ўзларингизни булғамоқчимисизлар?! Менга бефаволик қилиб, макруҳ бутларга сиғинмоқчимисизлар?! ³¹Сизлар бутларга назрлар келтиряпсизлар. Болаларингизни оловда куйдириб, қурбонлик қиляпсизлар. Бундай жирканч қилмишлар билан бугунга қадар булғаниб келяпсизлар. Шундай экан, қандай қилиб Мендан маслаҳат сўрашга журъат этдингиз?! Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизларга ҳеч қандай маслаҳат бермайман.”

³²Сизлар ичингизда: “Бошқа халқларга ўхшасак эди, ёғоч ва тошга сиғинадиган эллардай бўлсак эди”, деб ният қиласизлар. Аммо бу ниятингиз амалга ошмайди.

Худонинг жазоси ва кечирими

³³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, чексиз қудратим, ажойиботларим ва алангали ғазабим билан сизларга ҳукмронлик қиламан. ³⁴Сизлар бегона халқлар орасига тарқалиб кетдингиз, Мен сизларни ўша юртлардан олиб чиқаман. Қудратим, ажойиботларим ва алангали ғазабим билан сизларни йиғиб оламан. ³⁵Сизларни халқлардан узоққа, саҳрога олиб бораман. У ерда ҳаммангизни юзма–юз ҳукм қиламан. ³⁶Мен ота–боболарингизни Миср саҳросида қандай ҳукм қилган бўлсам, сизларни ҳам худди шундай ҳукм қиламан, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ³⁷Сизларни чўпоннинг таёғи билан саралайман, аҳдимга бўйсунишга мажбур қиламан. ³⁸Менга қарши гуноҳ қилган исёнкор одамларни орангиздан йўқ қиламан. Сизлар мусофир бўлиб юрган юртдан ўша исёнкорларни чиқариб юбораман. Аммо Исроил юртига улар кирмайдилар. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

³⁹Эй Исроил халқи, Эгангиз Раббий шундай демоқда: “Менга қулоқ солишни хоҳламасангиз, йўқолинглар! Ҳар бирингиз бутларингизга сиғиниб юраверинглар! Аммо назрлару бутларингиз билан Мени бадном қила кўрманглар. ⁴⁰Зеро, эй Исроил, бутун хонадонинг, фақат Менинг муқаддас тоғимда, Исроилнинг баланд тоғида, юртда Менга сажда қилади, — деб айтмоқда Эгамиз Раббий. — Ўша ерда Мен сизларни қабул қиламан. Ҳадялару аъло инъомларингизни, муқаддас тортиқлар келтиришингизни буюраман. ⁴¹Сизлар бошқа юртларга тарқалиб кетган бўлсангиз–да, Мен сизларни йиғиб оламан, халқлар орасидан олиб чиқаман. Хушбўй тутатқининг муаттар ҳидидан мамнун бўлгандай сизлардан мамнун бўламан. Барча халқларнинг кўзи олдида Ўз муқаддаслигимни орангизда намоён қиламан. ⁴²Ота–боболарингизга онт ичиб, ваъда қилган Исроил юртига сизларни олиб кирганимда, Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ⁴³Шунда сизни булғаган қабиҳ ишларингизни, тутган йўлларингизни эслаб, ўз–ўзингиздан ҳазар қиласизлар. ⁴⁴Сизнинг эгри йўлларингиз, қабиҳ ишларингизга кўра, Мен иш тутмайман. Ўз номим ҳақи, сизларга яхшилик қиламан. Шунда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Жанубдаги ёнғин

⁴⁵Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ⁴⁶“Эй инсон, жанубга юзланиб, Нагавдаги ўрмонга қарши башорат қилгин. ⁴⁷Жанубдаги бу ўрмонга айт: Эгамизнинг сўзини эшит! Эгамиз Раббий шундай демоқда: Мен сенинг ҳар бир дарахтингни, кўкарганини ҳам, қуриганини ҳам ёндириб йўқ қиламан. Авж олган алангани ҳеч ким ўчира олмайди. Бу аланга жанубдан шимолгача бўлган ер юзини куйдириб ташлайди. ⁴⁸Бу оловни Мен ёндирганимни бутун дунё кўради. Ҳеч ким уни ўчира олмайди.”

— Ё Эгам Раббий, бу одамлар менга, “Ҳадеб маталлар билан гапираверасанми?” деб айтишмоқда.

21–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Эгамизнинг қиличи

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Қуддусга юзлан. Исроил юртига ва барча саждагоҳларига қарши башорат қил. ³Исроил юртига қаратиб шундай сўзларни айт: Эгамиз айтмоқда, Мен Ўзим сенга қарши чиқаман! Қиличимни қинидан суғуриб, ҳаммангизни — солиҳу фосиқларни йўқ қиламан. ⁴Қиличим жанубдан шимолгача бўлган ҳамма жонзотни қириб ташлайди. ⁵Шунда ҳамма Эгангиз Мен эканлигимни билади. Ҳа, Мен қиличимни қинидан суғураман! Уни қайтариб жойига солмайман.”

⁶“Эй инсон, сиқилган одамга ўхшаб, чуқур хўрсингин, қайғурганингни ҳамма кўрсин. ⁷Улар сендан: “Нега хўрсиняпсан?” деб сўрашганда, уларга шундай жавоб бер: “Нохуш бир хабар эшитдим. У амалга ошганда одамларнинг юраги орқага тортиб кетади, қўлларида мадор қолмайди, руҳи тушади, иштонлари ҳўл бўлади. Мана ўша вақт яқинлашиб қолди! У албатта амалга ошади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

⁸Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ⁹“Эй инсон, башорат қилиб айт: Раббий шундай демоқда:

Чақмоқ каби чақнаши учун ялтиратиб тозаладим.

¹³Бу синов пайтидир! Қилич ҳатто Яҳудонинг салтанат ҳассасини менсимаса нима бўлади?! Салтанатнинг куни битади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Бобил шоҳининг қиличи

¹⁸Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁹“Эй инсон, харитага икки йўлни тушир. Бобил шоҳи бу йўллардан юриб, ҳужум қилади. Иккала йўл ҳам бир жойдан бошлансин. Йўлларнинг айрилган жойига бир белги қўйгин. ²⁰Йўллардан бири Бобил шоҳини Оммон юртининг пойтахти Раббага, иккинчиси Яҳудо юртининг мустаҳкам шаҳри Қуддусга олиб борсин. ²¹Ҳозир Бобил шоҳи йўллар айрилган жойда туриб, қайси шаҳарга ҳужум қилиш кераклиги ҳақида бош қотиряпти. У камон ўқларини силкитиб, қуръа ташлаяпти. Бут–санамларга маслаҳат соляпти, қурбонлик қилинган ҳайвонларнинг жигарига қараб, фол очдиряпти. ²²У ўнг қўли билан “Қуддус” деб ёзилган ўқни чиқаради. Қуддус атрофига девортешар қуролларни ўрнаштиради. Лашкарига, ўлдир, дея буйруқ беради, уларни жангга даъват қилади. Дарвозани бузадиган қуролларни ўрнаштиради, шаҳар деворига қиялатиб тупроқ уйдиради, қамал иншоотларини қурдиради. ²³Қуддус аҳолиси Бобил шоҳига садоқат қасамини ичгани учун, бу уларга сохта башоратдай туюлади. Аммо Бобил шоҳи уларнинг айбини юзига солади, уларни асир қилиб олади.”

²⁴Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй халқим, сен очиқчасига исён кўтариб, ўз айбингни ўзинг фош қилдинг. Қилган ҳар бир ишинг билан гуноҳларингни кўрсатдинг. Шу боис сен асирликка тушасан.” ²⁵“Эй бузуқ, фосиқ Исроил ҳукмдори, сенинг кунинг битди! Охирги жазоингнинг соати етди! ²⁶Мен Эганг Раббий сенга айтяпман: бошингдаги саллангни еч, тожингни олиб ташла. Энди ҳаммаси ўзгаради, хўрланган одам юксалади, юксалган одам эса хўрланади. ²⁷Қаранг, вайроналар, вайроналар! Ҳа, Мен Қуддусни вайрон қиламан. Аммо шаҳарни ҳукм қиладиган одам келмагунча булар содир бўлмайди. Мен шаҳарни ўшанинг қўлига бераман.”

Оммон халқига қарши кўтарилган қилич

²⁸Эгамиз менга деди: “Эй инсон, башорат қилиб айт: Исроилни мазах қилган Оммон халқи ҳақида Эгамиз Раббий шундай демоқда: Эй қилич, қилич, сен қирғин учун қиндан чиқарилдинг. Одамларни қириш учун чархландинг, чақмоқ каби яшнаш учун ялтиратиб тозаландинг! ²⁹Оммон халқи сен ҳақингда ёлғон ваҳийлар кўряпти, сен тўғрингда бўлмағур фоллар очдиряпти. Сен бу ёвуз, фосиқларнинг бошини чопиб ташлайсан! Уларнинг куни битди, охирги жазосининг соати етди!

³⁰Қилични қинига солинглар! Эй Оммон халқи, Мен сизни она юртингизда, таваллуд топган жойингизда ҳукм қиламан. ³¹Устингизга ғазабимни сочаман, қаҳримнинг оловини сизга уфураман. Сизни шафқатсизларнинг қўлига бераман, ўша моҳир қотилларга топшираман. ³²Сизлар оловга ем бўласиз, қонингиз она юртингизда тўкилади. Сиз ҳақингиздаги хотира абадий ўчади. Буларни Мен, Эгангиз айтдим.”

22–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Қуддуснинг жиноятлари

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, қотиллар шаҳрини ҳукм қилгин. Унинг жирканч одатларини юзига солгин. ³Шундай деб айт: Эгамиз Раббий айтмоқда: эй Қуддус, сен ўз кўчаларингда қон тўкиб, бошингга бало орттирдинг. Бутлар ясаб, ўзингни булғадинг. ⁴Тўккан ўша қон учун сен айбдор бўлдинг, ясаган бутлар билан булғандинг. Ҳалокат кунингни яқинлаштирдинг. Ўз ҳаётингга якун ясадинг! Шу боис халқлар сени мазах қилишларига, юртлар устингдан кулишларига Мен йўл қўяман. ⁵Эй ёмон от чиқарган, ғалаёнга тўла шаҳар, узоғу яқиндагилар сени мазах қиладилар.”

⁶“Шаҳардаги Исроил йўлбошчилари ўз мансабидан фойдаланиб, қон тўкадилар. ⁷У ердаги одамлар ота–онасини хор қиладилар, мусофирларни алдайдилар, етим ва беваларга зулм ўтказадилар. ⁸Муқаддас нарсаларимни хор қилиб, Шаббат кунларимни булғайдилар. ⁹Баъзилари одамларни ўлдириш учун туҳмат қиладилар. Бутхоналарда келтирилган қурбонликлардан тановул қиладилар, ўзларининг шаҳвоний ҳирсларини қондириш билан овора бўладилар. ¹⁰Бошқалари ўгай оналари билан ётадилар, ҳайз кўрган аёлларни зўрлайдилар. ¹¹Қўшнининг хотини билан жирканч ишлар қиладилар, келинларини уятсизларча булғайдилар, туғишган сингилларининг номусига тегадилар. ¹²Шаҳардаги баъзи одамлар пул учун одам ўлдирадилар. Берган қарзидан фоиз ундирадилар, ўзганинг бор–йўғини тортиб олиб, даромад кўрадилар. Мени эса унутиб юбордилар!” деб айтмоқда ЭгамизРаббий.

¹³Нохақ фойда кўрганингиз учун, қон тўкканингиз учун Мен ғазаб ичра кафтимни кафтимга ураман. ¹⁴Адабингизни берган куним мардлигингизни кўраман, ўшанда Мен билан олишишга қурбингиз етармикан? Мен, Эгангиз айтганларимни амалга ошираман. ¹⁵Мен сизларни халқлар орасига тарқатиб ташлайман, бошқа юртларга қувиб юбораман, ифлос қилмишларингизга чек қўяман. ¹⁶Бегона халқлар сизларни хор қилганда, Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

Эгамизнинг ўчоғи

¹⁷Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁸“Эй инсон, Исроил халқи Мен учун тошқолдай қадрсиз бўлиб қолди. Кумуш эритилгандан кейин ўчоқда қотиб қолган мис, қалай, темир ва қўрғошин қоришмаси кабидир бу халқ. ¹⁹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сизлар тошқолдай бўлиб қолганингиз учун, Мен сизларни Қуддусга йиғаман. ²⁰Кумуш, мис, қалай, темир ва қўрғошин ўчоққа қандай йиғилса, эритиш учун тагига олов қандай ёқилса, Мен худди шундай қаҳру ғазаб билан сизларни йиғаман, ҳаммангизни шаҳарда эритиб йўқ қиламан. ²¹Ҳа, Мен сизларни Қуддусга йиғиб оламан, ғазабим оловини сизга сочаман. Сизлар эриб йўқ бўлиб кетасизлар. ²²Кумуш ўчоқда эригандай, сизлар қаҳрим ўтида эриб йўқ бўласизлар. Шунда устингизга ғазаб ўтини сочган Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

Исроил йўлбошчиларининг гуноҳлари

²³Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²⁴“Эй инсон, Исроил халқига шундай деб айт: Сизлар қаҳр кунида покланмаган, устига ёмғир ёғмаган бир юртдирсиз. ²⁵Юртингиздаги шаҳзодалар ўкираётган, ўлжасини тилка–пора қилаётган шерга ўхшайди. Улар одамхўрлик қиладилар, мулку бойликни қўлга киритадилар, қотилликлар қилиб, беваларнинг сонини кўпайтирадилар. ²⁶Руҳонийлар қонунимни бузиб, муқаддас нарсаларимни булғадилар. Муқаддас билан оддий нарсанинг фарқига бормадилар. Одамларга нима ҳарому нима ҳалол эканини ўргатмадилар, Шаббат кунларига риоя қилмадилар, хуллас халқим орасида Мен беобрў бўлдим. ²⁷Исроил йўлбошчилари ўлжасини тилка–пора қилаётган бўрига ўхшайдилар. Улар бойлик орттириш учун қон тўкадилар, одамларнинг жонини оладилар. ²⁸Пайғамбарлар эса деворни оқлаган мардикорлар каби, уларнинг бу гуноҳларини оқлайдилар. Ёлғон ваҳийлар кўриб, сохта башоратлар айтадилар. Мен уларга гапирмасам ҳам,“Эгамиз Раббий шундай демоқда” деб гапирадилар. ²⁹Бу юртдаги одамлар қаллоблигу ўғирлик қиладилар, камбағалу ночорни эзадилар, мусофирнинг бор–йўғини тортиб оладилар, ҳақини талаб қилишга йўл қўймайдилар.

³⁰Деворни қайта қурадиган, деворнинг ўпирилиб тушган жойида туриб, юртни ҳимоя қиладиган бирорта одам бормикан, дея уларнинг орасидан изладим. Аммо юртни қаҳримдан сақлаб қолмоқчи бўлган бундай одамни топа олмадим. ³¹Шунинг учун Мен уларга қаҳримни сочаман, ҳаммасини ғазабим оловида йўқ қиламан. Қилган қилмишларига яраша жазосини бераман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

23–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Фоҳиша опа–сингиллар: Самария ва Қуддус

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, бир онадан туғилган икки опа–сингил бор эди. ³Улар Мисрда фоҳишалик қилардилар. Ёшлигидан фаҳш йўлига киргандилар. Қизлик кўкраги у ерда силанди, эмчаклари сийпаланди. ⁴Каттасининг исми Охола, кичкинасининг исми Охолибо эди. Мен икковини ҳам Ўз никоҳимга олган эдим, улар Менга ўғил–қизлар туғиб беришди. Охола Самарияни, Охолибо Қуддусни билдиради.

⁵Охола Менинг никоҳимда бўла туриб, фоҳишалик қилар эди. У ўйнашлари бўлган Оссуриялик жангчиларга ҳирс қўйган эди. ⁶Уларнинг ҳаммаси келишган йигитлар, зангори либос кийган, от минган ҳокиму лашкарбошилар эди. ⁷Охола Оссуриянинг ҳамма сара эркаклари билан фоҳишалик қилар эди. Ҳирс қўйган ҳар бир эркакнинг бутларига сиғиниб, ўзини булғаб юрарди. ⁸У Мисрда қилган фоҳишаликларини ташламади. Ёшлигида эркаклар у билан ётишган эди, қизлик кўкрагини силаб, шаҳватини қондиришган эди. ⁹Шу сабабдан Мен уни ўйнашларининг қўлига топшириб қўйдим. У ҳирс қўйган ўша Оссурияликларнинг қўлига бердим. ¹⁰Улар Охолани қип–яланғоч қилдилар, уни ўлдирдилар. Ўғил–қизларини ўзларига қул қилиб олдилар. Жазосини тортган Охола аёлларнинг оғзидан тушмай қолди.

¹¹Синглиси Охолибо буларни кўрди. Шундай бўлса–да, суюқ оёқлиги ва фоҳишалиги билан опасидан ўтиб тушди. ¹²У ҳам ўша Оссуриялик ҳокиму лашкарбошиларга, қурол–аслаҳалар таққан отлиқ хушбичим жангчиларга ҳирс қўйди. ¹³Мен Охолибонинг булғанганини кўрдим, опаси билан бир йўлни танлаганини билдим. ¹⁴У борган сари фоҳишаликка берилиб кетар эди. Бир куни у деворга туширилган Бобилликларнинг расмларини кўриб қолди. Улар қизил рангга бўялган эдилар. ¹⁵Белларида камар, бошларида кўркам салла билан тасвирланган эдилар. Улар Халдей юртида туғилган Бобил отлиқ саркардаларга ўхшар эдилар. ¹⁶Охолибо ўша расмларни кўрди–ю шаҳват унинг қонини қиздира бошлади. У Бобилга чопарлар жўнатиб, Бобилликларни ўз ҳузурига чорлади. ¹⁷Бобилликлар унинг олдига кирдилар, ишқ тўшагига у билан ётдилар, ўз ҳирси билан уни булғадилар. Охолибо булғангандан кейин Бобилликлардан жирканиб кетди, улардан юзини ўгирди. ¹⁸У фоҳишаликка берилиб, яланғоч баданини ҳаммага кўз–кўз қилганда, Мен ундан жирканиб кетдим, опасидан юз ўгирганимдай ундан ҳам юзимни ўгирдим. ¹⁹У эса ёшлик даврини, Мисрда қилган беҳаёлигини эслаб, янада кўп фоҳишалик қилаверди. ²⁰Жинсий аъзолари эшакларникидай, манийлари айғирларникидай бўлган ўйнашларига ҳирс қўйди. ²¹“Эй Охолибо, сен ёшлигингда қилган беҳаёликларингни қайтармоқчи бўлдинг. Ўша пайтларда Мисрликлар эмчакларингни сийпалаган эдилар, қизлик кўкракларингни силаган эдилар.”

Қуддус тимсолидаги Охолибони Худо жазолайди

²²Шунинг учун, эй Охолибо, Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сен ўша ўйнашларингдан жирканиб, улардан юзингни ўгиргансан, аммо Мен ўшаларни сенга қарши қўзғатаман. Улар ҳар томондан келиб, сенга ҳамла қиладилар. ²³Мен Бобилликларни, Пахўд, Шўва ва Қўвадан келган ҳамма Халдейларни, жамики Оссурияликларни бошлаб келаман. От минган ўша хушбичим ёш аслзодаларни, ҳокиму лашкарбошиларни, саркардаю олий тоифали жангчиларни йиғиб келаман. ²⁴Улар қуролланадилар, сенга қарши жанг аравалар, юк аравалар ва талай лашкарни тортиб келадилар. Бошига дубулға кийган, қўлига қалқон ва сипар тутган жангчилар сени қуршовга оладилар. Ҳукм қилишлари учун Мен сени уларнинг қўлига топшираман. Улар сени ўз қонунларига мувофиқ ҳукм қиладилар. ²⁵Мен устингга қаҳримни ёғдираман, лашкарлар сени шафқатсиз жазолайдилар. Улар сенинг бурнинг ва қулоқларингни кесиб ташлайдилар, омон қолган ҳар бир одамни қиличдан ўтказадилар. Ўғил–қизларингни асир қилиб оладилар, омон қолганларни ёндириб юборадилар. ²⁶Устингдаги кийимларни ечиб оладилар, қимматбаҳо тақинчоқларингни олиб кетадилар. ²⁷Сен Мисрда бошлаган фоҳишалигу суюқоёқлигингга Мен шу йўсин чек қўман. Буларга бўлган иштиёғинг йўқолади, сен Мисрни унутиб юборасан.”

²⁸Зеро, ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Мен сени ўзинг нафратланган, жирканиб, юзингни ўгирган одамларнинг қўлига топшираман. ²⁹Улар нафрат билан сени жазолайдилар, топган–тутганингни тортиб оладилар. Сени яланғоч, ҳеч вақосиз ташлаб кетадилар. Фоҳишалигинг очилади, шарманда бўласан. Суюқоёқлигинг, фоҳишалигинг ³⁰туфайли шу аҳволга тушасан. Сен бошқа халқлар билан фоҳишалик қилдинг, уларнинг бутлари билан булғандинг. ³¹Сен опангнинг йўлидан кетдинг, шунинг учун Мен опангга ичирган жазо косасидан сенга ҳам ичираман.”

³⁵Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сен Мени унутиб, Менга орқа ўгирганинг учун, фоҳиша ва суюқоёқ бўлганинг учун жазо тортасан.”

Худо иккала опа–сингилни жазолайди

³⁶Эгамиз менга деди: “Эй инсон, сен Охола ва Охолибони ҳукм қилишга тайёрмисан? Тайёр бўлсанг, уларнинг жирканч одатларини юзларига сол. ³⁷Ахир, улар зино қилдилар, қонли жиноятларга қўл урдилар. Бутлари билан зино қилиб, Мендан кўрган болаларини ўша бутларга қурбонлик қилиб, едирдилар. ³⁸Бундан ташқари, ўша вақтнинг ўзидаёқ муқаддас масканимни ҳаром қилдилар, Менинг Шаббат кунларимни булғадилар. ³⁹Болаларини бутларга атаб сўйган куни муқаддас масканимга кириб, уйимни ҳаром қилдилар!”

⁴⁰“Улар узоқ юртларга чопарлар жўнатиб, эркакларни ўз ҳузурига чорладилар. Улар етиб келганларда бу опа–сингиллар ювиниб–тарандилар, кўзларига сурма сурдилар, тақинчоқлар билан безаниб олдилар. ⁴¹Дастурхон тузалган серҳашам супага ўтирдилар. Ўша дастурхон устига Менинг хушбўй тутатқимни ва мойимни қўйдилар. ⁴²Хоналаридан айш–ишрат қилаётган эркакларнинг овози келар эди. Саҳродан келган бу майхўр қаланғи–қасанғилар опа–сингилларнинг қўлларига билагузуклар тақдилар, бошларига чиройли тожлар кийдирдилар.

⁴³Шунда мен: “Бу аёллар фоҳишалик қилавериб, ҳолдан тойганлар. Наҳотки келганлар уларнинг бу аҳволини кўра туриб, улар билан жинсий алоқа қилишса?!” деб ўйладим ичимда. ⁴⁴Келган эркаклар бу суюқоёқлар билан бирга бўлишди. Улар фоҳишанинг олдига киргандай қайта–қайта Охола ва Охолибонинг олдига кираверишди. ⁴⁵Солиҳ одамлар эса бу икки опа–сингилни зинокорлик ва қотилликда айблайдилар, чунки улар зинога ружу қўйиб, қўлларини қонга беладилар.”

⁴⁶Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Бир оломон одамни бу ерга йиғиб келинглар, улар бу икки опа–сингилни азоблаб, бор–йўғини тортиб олишсин. ⁴⁷Уларни тошбўрон қилиб, таналарини нимталаб ташлашсин, ўғил–қизларини ўлдиришсин, уйларига ўт қўйишсин. ⁴⁸Шу йўсин Мен юртдаги бу беҳаёликка чек кўяман. Буни кўрган бошқа аёллар ўзлари учун сабоқ оладилар, бундай беҳаёлик қилмайдиган бўладилар. ⁴⁹Ўша иккита опа–сингил ўз беҳаёлиги туфайли жабр тортадилар, гуноҳкор бутпарастлигининг жазосини оладилар. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни биладилар.”

24–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ифлос қозон

¹Сургун бўлган пайтимизнинг тўққизинчи йили ўнинчи ойнинг ўнинчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, бу куннинг санасини ёзиб қўй, чунки Бобил шоҳи бугун Қуддусни қамал қилди. ³Бу исёнкор халқимга матал сўзлаб aйт: Эгангиз Раббий шундай демоқда: ўчоққа ўт ёқинг, қозонга сув қуйинг. ⁴Қозон ичига энг яхши гўштлардан — сон ва елка гўштларидан солинг, иликли суяклар билан қозонни тўлдиринг. ⁵Сурувнинг сара қўчқоридан сўйинг, ўчоққа кўпроқ ўтин йиғинг, қозондаги сувни қайнатинг, гўшту суякларни обдан пиширинг.

⁶Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Қотиллар шаҳри Қуддуснинг ҳолига вой! Бу шаҳар қасмоқли қозон кабидир, унинг қасмоғи кетмайдиган бўлиб қолган. Қани, қозонни бир чеккадан бўшатинг, қўлингизга нима илинса, олиб кетаверинг. ⁷Шаҳар ичида қотиллик қилинди, одамларнинг қони қоятошга тўкилди. Ўша қон ерга тўкилганда эди, тупроқ билан кўмилиб кетарди. ⁸Мен қонни ўша қоя устида қолдирдим, уни яшириб бўлмайди. Мен уни кўрганимда ғазабим аланга олади, у Мени қотиллардан қасос олишга ундайди.”

⁹Шунинг учун Эгамиз Раббий айтмоқда: “Қотиллар шаҳри Қуддуснинг ҳолига вой! Мен Ўзим ўтинни баланд қилиб уяман. ¹⁰Қани, шох–шаббаларни йиғайин, олов ёқайин! Гўштни обдан пиширай, зираворлардан солай. Суяклар эса оловда ёниб йўқ бўлсин. ¹¹Қозонни бўшатайин, кўмир устига қўяйин! Темир қозонни қизаргунча қиздирайин. Ичидаги ифлосликлари эриб кетсин, қасмоқлари оловда куйиб, йўқ бўлсин. ¹²Эҳ, Ўзимни беҳуда уринтирибман. Қозоннинг қалин қасмоғи кетмади. Уни қасмоғи билан оловга ташланглар! ¹³Эй Қуддус, сен беҳаёлигинг билан ўзингни булғадинг. Мен сени тозалаб кўрдим, аммо сен ҳаромлигингча қолдинг. Энди устингга Ўз қаҳримни сочмагунимча сен покланмайсан. ¹⁴Мен, Эгангиз шундай дедим. Aйтганларимни амалга оширадиган вақти келди. Энди Ўзимни тутиб турмайман. Сенга ачинмайман, Ўз шахтимдан қайтмайман. Тутган йўлларингга, қилган қилмишларингга яраша сени жазолайман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Ҳизқиёлнинг хотини оламдан ўтади

¹⁵Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁶“Эй инсон, Мен ўлат юбориб, сени кўзинг қувончидан жудо қиламан. Аммо сен аза тутма, фарёд қилма, кўз ёш тўкма. ¹⁷Инграган товуш чиқарма, ўлган азиз одаминг учун мотам тутма. Саллангни ечма, оёқ яланг юрма. Юзингни ёпма, таъзияхоналарда ейиладиган овқатдан ема.” ¹⁸Эрталаб мен халойиққа гапирдим. Ўша куни кечқурун эса менинг хотиним оламдан ўтди. Эртаси куни мен Худонинг айтганини қилдим.

¹⁹Одамлар мендан: “Нимага бундай қиляпсан? Бу билан бизга бирон нарса айтмоқчимисан?” деб сўрадилар. ²⁰Мен уларга шундай жавоб бердим: Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилиб, ²¹Исроил халқига шу гапларни айтиб қўйишимни буюрди. Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Фахрланадиган қўрғонингиз, кўзингиз қувончи, юрагингиз орзуси бўлмиш муқаддас масканимни Мен ҳаром қилдираман. Қуддусда қолган ўғил–қизларингиз қиличдан ҳалок бўлади.”

²²Шунда мен нима қилган бўлсам сизлар шуни қиласизлар. Сизлар юзингизни ёпмайсизлар, таъзияхоналарда ейиладиган овқатдан емайсизлар. ²³Саллангизни ечмайсизлар, оёқ яланг юрмайсизлар, аза тутмайсизлар, фарёд қилмайсизлар. Гуноҳларингиз сизларни адойи тамом қилади, дардингизни бир–бирингизга инграб айтасизлар. ²⁴Мен сизлар учун бир аломат бўламан, мен ҳозир нима қилаётган бўлсам сизлар ҳам шуни қиласизлар. Ўша вақт келганда бу ишларни Эгангиз Раббий қилганини билиб оласизлар.

²⁵Эгамиз менга шундай деди: “Эй инсон, Мен халқимнинг қўрғонини, завқу шуҳратини, кўз қувончи, юрак орзуси бўлмиш Маъбадни вайрон қилган куним ўғил–қизларини ҳам қирдириб ташлайман. ²⁶Қирғиндан қочиб қутулган бир одам ўша куни ёнингга келади. У бўлиб ўтган воқеаларни сенга сўзлаб беради. ²⁷Шунда сен яна тилга кирасан. Келган ўша одам билан гаплашасан, бошқа сукут сақламайсан. Хуллас, халқим учун бир аломат бўласан, шунда Эгангиз Мен эканлигимни улар билиб оладилар.”

25–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Оммон халқи ҳақида башорат

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Оммон халқига юзлан, уларга қарши башорат қил. ³Оммон халқига айт: Эгамиз Раббийнинг сўзларини эшитинг! ЭгамизРаббий шундай демоқда: муқаддас масканим ҳаром қилинганда, Исроил юрти хароб бўлганда, Яҳудо хонадони сургун қилинганда сизлар: “Аҳа!” дея хурсанд бўлган эдингизлар. ⁴Шунинг учун Мен сизларни шарқдаги кўчманчилар қўлига топшираман. Улар юртингизда қароргоҳлар қуриб, чодирларини тикадилар, ҳосилингизни еб, сутингизни ичадилар. ⁵Мен пойтахтингиз Раббани туялар учун дашт қиламан. Бутун Оммон юртини қўйлар учун қўра қиламан. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.” ⁶Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Сизлар юрагингиздаги бутун ғараз билан Исроилнинг бахтсизлигига севиндингизлар, чапак чалиб, сакраб ўйнадингизлар. ⁷Шу қилганингиз учун, Мен қўлимни сизларга қарши кўтараман. Сизларни бошқа халқларга ўлжа қилиб бераман. Халқлар орасидан сизларни йўқ қилиб, юртингизни ер юзидан супуриб ташлайман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

Мўаб халқи ҳақида башорат

⁸Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мўаб халқи:

— Яҳудо халқининг бошқа халқлардан ҳеч қандай фарқи йўқ, — деб айтгани учун, ⁹Мен Мўабнинг ғарбий қанотини очиб ташлайман, юртнинг гавҳарлари Байт–Яшимўт, Баал–Миён, Хиратайим шаҳарларини вайрон қиламан. ¹⁰Мўабни Оммон халқи сингари шарқдаги кўчманчиларнинг қўлига бераман. Оммон халқи ер юзидан йўқ бўлиб кетади, ¹¹Мен Мўаб халқини ҳам жазолайман. Шунда улар Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.”

Эдом халқи ҳақида башорат

¹²Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эдом халқи Яҳудодан ўч олиб, катта гуноҳ қилди.” ¹³Шу сабабдан Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен уларга қарши қўлимни кўтариб, Эдом юртини вайрон қиламан. Одаму ҳайвонларини қириб ташлайман. Темон шаҳридан тортиб, то Дедан шаҳригача бўлган ҳаммани қиличдан ўтказаман. ¹⁴Халқим Исроил орқали Эдомдан қасос оламан. Улар орқали қаҳру ғазабимни Эдомликлар устига сочаман. Шунда Эдом халқи қасосим нима эканлигини билиб олади.” Эгамиз Раббийнинг каломи шудир.

Филистлар ҳақида башорат

¹⁵Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Асрлар давомида Филистлар адоват қилиб, халқимдан ўч олдилар. Халқимни хонавайрон қилиш мақсадида, юракларидаги ғаразга берилиб, улардан қасос олдилар.” ¹⁶Шу сабабдан Эгамиз Раббий айтмоқда: “Мен Филист юртига қарши қўлимни кўтараман, Харет халқини йўқ қиламан, соҳилда қолганларнинг ҳаммасини қириб юбораман. ¹⁷Мен улардан даҳшатли қасос оламан, ғазабим устида уларни жазолайман. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.”

26–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Тир шаҳри ҳақида башорат

¹Сургун бўлган пайтимизнинг ўн биринчи йили, ойнинг биринчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, мана, Тир Қуддус ҳақида шундай деб айтмоқда: Аҳа! Халқларнинг савдо дарвозаси бузилди. Менга кенг йўл очилди. Энди у вайрон бўлганда мен бойиб кетаман.”

³Шунинг учун Эгамиз Раббий айтмоқда: “Эй Тир, Мен сенга қаршиман! Мен кўплаб халқларни сенга қарши йиғаман, улар денгиз тўлқинлари каби сенга ёпириладилар. ⁴Шаҳрингнинг деворларини бузиб, минораларингни қулатадилар. Мен тупроғингни супуриб ташлайман, сени яланғоч бир тошлоқ ҳолига келтираман. ⁵Денгиз ўртасидаги бу оролда балиқчилар тўрларини ёйиб қуритадиган бўладилар”, деб айтмоқда ЭгамизРаббий. “Бу шаҳар халқларга ўлжа бўлади. ⁶Тирга қарашли соҳилдаги ҳамма қишлоқлар қиличдан ўтказилади. Ўшанда улар Эгаси Мен эканлигимни билиб олишади.”

⁷Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Тирга қарши энг буюк шоҳни — Бобил юртининг ҳукмдори Навухадназарни қўзғатаман. У Тир аҳолиси устига шимолдан отлару жанг араваларни, суворилару катта лашкарни тортиб келади.” ⁸“Эй Тир, Бобил шоҳи сенга қарашли барча қишлоқларингни қиличдан ўтказади. Шаҳар атрофига қамал иншоотларини қурдиради, шаҳар деворига қиялатиб тупроқ уйдиради, сенга қарши қалқонларини ўрнатади. ⁹Девортешар қуроллар билан деворларингга зарба беради. Болталар билан минораларингни бузади. ¹⁰Девордан тешик очилган шаҳарга одамлар бостириб киргандай, Бобил шоҳи сенинг дарвозаларингдан бостириб киради. Сувориларининг, ғилдирагу жанг араваларининг шовқинидан деворларинг титрайди. Сон–саноқсиз отларининг кўтарган чанги сени қоплаб олади. ¹¹Отларининг туёқлари ҳамма кўчаларингни топтайди. Одамларинг қиличдан йиқилади, улкан устунларинг ер билан яксон бўлади. ¹²Душман бойликларингни талаб кетади, молларингни ўлжа қилиб олади. Деворларингни йиқитади, ҳашаматли уйларингни вайрон қилади, тошлари, ёғочлари ҳатто тупроғини ҳам денгизга улоқтиради. ¹³Мен қўшиқларингга чек қўяман. Арфангнинг наволари ҳам эшитилмайдиган бўлади. ¹⁴Мен сени яланғоч бир тошлоққа айлантираман, балиқчилар тўрларини қуритадиган бир ер бўласан. Ҳеч ким шаҳрингни қайта қурмайди. Ахир, буларни Мен, Эгангиз айтдим”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

¹⁵Эгамиз Раббий Тирга шундай демоқда: “Шаҳрингда қирғин бўлганда, ярадорлар инграганда, қулашингнинг шовқинидан соҳилдаги барча халқларни титроқ босади. ¹⁶Денгиз бўйидаги салтанатларнинг шоҳлари тахтларидан тушиб, зар чопону нақш солинган либосларини ечишади. Улар ваҳимага бурканиб, ерга ўтиришади. Бошингга тушган кулфатдан даҳшатга тушиб, тўхтовсиз титрашади. ¹⁷Улар сен ҳақингда шундай марсия куйлашади:

Сен ва сенинг аҳолинг денгиз қудрати эдиларинг,

Соҳилдаги барча халқларни даҳшатга солардинг.

¹⁸Сен қулаган кунинг соҳилларни титроқ босди,

Ҳалокатингдан денгиздаги ороллар саросимага тушди.

¹⁹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Тир шаҳрини ҳувиллаган харобазорга айлантираман. Денгиз тубидаги улкан сувлар билан вайроналарни қоплайман. ²⁰Эй Тир шаҳри, сени гўрга, қадимда ўтиб кетган одамлар олдига тушираман. Сен ер ости салтанатида яшайсан, абадий вайроналар орасидаги марҳумларга ҳамроҳ бўласан. Тириклар дунёсига ҳеч қачон қайтиб келмайсан, обод бўлиб илгариги мавқеингга эришмайсан. ²¹Ҳа, Мен бошингга даҳшатли ўлим келтираман, сени йўқ қиламан. Сени қидирганлар сени ҳеч қачон топа олмайдилар”, деб айтмоқда Эгангиз Раббий.

27–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Тир шаҳри ҳақида марсия

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Тир ҳақида бир марсия куйла. ³Денгиз соҳилидаги юртлар билан савдо–сотиқ қиладиган, денгиз дарвозасида ўрнашган Тир шаҳрига айт:

Эй Тир, сен “гўзалликда баркамолман” дединг.

⁴Ҳа, сенинг чегараларинг денгиз бағридан ўтган,

Қурувчиларинг гўзаллигингни баркамол қилган.

⁶Эшкакларингни Башан эманларидан ясадилар.

⁷Мисрдан келтирилган нақшли матолар елканларинг эди,

⁸Сидон ва Арвод одамлари эшкакларингни эшар эди,

Ўз моҳир одамларинг эса кемаларингни бошқарар эди.

⁹Габоллик тажрибали кемасозларинг бор эди,

¹⁰Форс, Лидия ва Ливия юртларидан аскарлар сафларингни ташкил қилар эди.

¹²Сенинг бойликларинг шу қадар кўп эдики, ҳатто Таршиш аҳолиси сен билан савдо–сотиқ қиларди. Улар кумуш, темир, қалай ва қўрғошинни молларингга айирбошлашарди. ¹³Юнонлар, Тувал ва Мешех халқлари сен билан савдо–сотиқ қилар эди. Молларинг эвазига қулларни ва бронза буюмларни беришар эди. ¹⁴Тўхармо халқи аравага қўшиладиган отларни, жанг отларию хачирларини молларингга алмаштиришарди. ¹⁵Рўдон халқи сен билан савдо–сотиқ қилар эди. Денгиз соҳилидаги кўп юртлар сенинг харидорларинг эди. Улар фил тиши ва обнус ёғочини сенга тўлов қилиб беришарди.

¹⁶Молларинг беҳисоб бўлгани учун, Орам халқи ҳам сен билан савдо–сотиқ қиларди. Молларинг эвазига қимматбаҳо фируза тошларни, сафсар матоларни, нақш солинган газламалару майин зиғир матоларни, маржону ёқутларни олиб келарди. ¹⁷Яҳудо ва Исроил юртлари сен билан тижорат қилишарди. Улар молларинг эвазига Миннитдан келтирилган буғдой, тариқ, асал, зайтун мойи ва мумиё олиб келишарди. ¹⁸Сенинг чексиз бойликларинг, турли хил молларинг туфайли, Дамашқ аҳолиси сен билан савдо–сотиқ қиларди. Молларинг эвазига улар Хелбон шаробини ва оппоқ юнгни олиб келишарди. ¹⁹Узол шаҳридан шароб келтириб, сен билан тижорат қилишарди. Ишлов берилган тоза темир, долчин, хушбўй қамишни молларингга алмаштиришарди.

²⁰Деданликлар сенга от ёпиқларини сотишар эди. ²¹Қўзичоқ, қўчқор ва эчкилар билан сени таъмин қилган Арабистон ва Кедар шаҳзодалари молларингни харид қилишарди. ²²Шава ва Рамо савдогарлари сен билан тижорат қилишарди. Молларинг эвазига энг аъло зираворларни, қимматбаҳо тошлару олтинни беришарди. ²³Хорон, Ханнох ва Эден шаҳарлари ҳамда Шава, Ошур ва Хилмад савдогарлари сен билан тижорат қилишарди. ²⁴Улар қимматбаҳо либослар, кўк матолар, нақш солинган кўйлаклар, ранг–баранг гиламлар, пухта эшилган арқонларни сенга сотишарди. ²⁵Таршиш кемалари карвонларинг бўлиб хизмат қиларди.

²⁶Эвоҳ, эшкакчиларинг сени очиқ денгизга олиб чиқишади.

Шарқ шамоли сени денгиз бағрида парчалаб юборади.

³²Улар йиғлаб, сен ҳақингда марсия куйлайди:

³³Сен денгиз ортидан келтирган молларинг билан,

³⁵Соҳилдаги халқлар кулфатингни кўриб, даҳшатга тушади.

³⁶Аҳволингдан дунё савдогарлари ёқасини ушлайди.

28–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Тир шоҳи ҳақида башорат

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Тир шоҳига айт, Эгамиз Раббий шундай деб айтмоқда: сен мағрурланиб кетдинг. “Мен худоман, денгиз бағридаги худолар тахтида ўтирибман”, деб айтдинг. Сен ўзингни худодай доно деб биласан, ахир, сен худо эмас, инсонсан–ку! ³Наҳотки Дониёрдан ҳам доно бўлсанг?! Наҳот барча сирларни билсанг?! ⁴Сен донолигинг ва ақлинг билан ўзингга давлат орттирдинг, хазиналарингни олтину кумушга тўлдирдинг. ⁵Савдо–сотиқдаги иқтидоринг билан кўп давлат йиғдинг. Аммо бойлигинг туфайли мағрурланиб кетдинг.”

⁶ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Сен ўзингни худодай доно деб билганинг учун, ⁷Мен устингга бегона халқни тортиб келаман. Улар ўтакетган ёвуз халқдир. Улар гўзаллигинг ва донолигингга қарши чиқиб, қилич яланғочлайдилар. Ҳашаматингни хор қиладилар. ⁸Ўзингни эса тубсиз чуқурликка улоқтирадилар. Ҳа, сен денгиз бағрида азобланиб жон берасан. ⁹Шунда, жаллодларинг олдида “мен худоман”, деб айтармикансан?! Ахир, қотилларинг қўлида сен худо эмас, оддий бир инсон бўласан! ¹⁰Сен мусофирлар қўлида суннатсизлар каби ўласан”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Тир шоҳи ҳақида марсия

¹¹Эгамиз менга яна шундай деди: ¹²“Эй инсон, Тир шоҳи ҳақида марсия куйлаб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда:

Эй Тир шоҳи, сен баркамолликнинг аъло намунаси бўлдинг.

Оловдай товланган тошлар орасида юрар эдинг.

¹⁵Бино бўлганингдан, то қабиҳлик қилгунингга қадар,

Мен сени шармандаларча Худонинг тоғидан ҳайдадим.

Оловдай товланган тошлар орасидан ҳайдадим.

¹⁷Сен гўзаллигинг туфайли мағрурланиб кетган эдинг.

Савлатинг туфайли ақл–фаросатдан воз кечган эдинг.

Одамларнинг кўзи олдида кулингни кўкга совурдим.

¹⁹Сени билган халқлар аҳволингни кўриб, донг қотдилар.

Сидон шаҳри ҳақида башорат

²⁰Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²¹“Эй инсон, Сидон шаҳрига юзлан, унга қарши башорат қилиб айт: ²²Эгамиз Раббий шундай демоқда: Эй Сидон, Мен сенга қаршиман! Мен сенинг орангда Ўзимни улуғлайман. Сени жазолаб, сен орқали муқаддаслигимни аён қиламан. Ўшанда Эганг Мен эканлигимни билиб оласан. ²³Мен сени даҳшатли ўлатга гирифтор қиламан. Кўчаларингда қон дарё бўлиб оқади. Душманларинг сенга ҳар томондан ҳамла қилади, одамларнинг жасадлари шаҳар ичида ётади. Ўшанда Эганг Мен эканлигимни билиб оласан.”

Исроилнинг келажакдаги баракалари

²⁴Исроил халқидан ҳазар қилиб, зулм ўтказган биронта қўшни халқ бундан буён Исроил халқи учун тикан ва янтоқдай бўлмайди. Исроил халқи Эгаси Раббий Мен эканлигимни билиб олади. ²⁵Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен халқим Исроилни тарқатиб юборган узоқ юртлардан йиғиб оламан. Улар орқали барча халқларга муқаддаслигимни аён қиламан. Мен қулим Ёқубга мулк қилиб берган ерда уларни ўрнаштираман. ²⁶Улар осойишта ҳаёт кечирадилар. Уйлар қуриб, узумзорлар барпо қиладилар. Улардан ҳазар қилган қўшни халқларни жазолаганим учун, халқим бехатар, тинч яшайди. Ўшанда Эгаси Худо Мен эканлигимни билиб олади.”

29–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Миср ҳақида башорат

¹Сургун бўлган пайтимизнинг ўнинчи йили ўнинчи ойнинг ўн иккинчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Миср фиръавнига юзлан. Унга ва бутун Миср халқига қарши башорат қилиб айт: ³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй Миср фиръавни, Мен сенга қаршиман. Сен Нил ҳавзаларида чўзилиб ётган бамисоли буюк аждарҳодирсан. Сен: “Нил дарёси менинг шахсий мулким, уни ўзим учун яратганман”, деб айтасан. ⁴Аммо Мен жағларингга илмоқлар соламан. Терингдаги тангачаларингга балиқларни ёпиштираман. Сени терингга ёпишган балиқлар билан бирга қуруқликка тортиб чиқараман. ⁵Мен сени ва ҳавзаларингдаги ҳамма балиқларни саҳрога улоқтириб ташлайман. Сен очиқ майдонда ётасан. Сени олиб, кўмадиган одам бўлмайди. Мен сени дашт ҳайвонларию осмон қушларига ем қилиб бераман. ⁶Шунда бутун Миср халқи Эгангиз Мен эканлигимни билиб олади.

Сен халқим Исроил учун қамиш ҳассадай бўлдинг. ⁷Улар сени ушлаганда, сен ёрилиб, қўлларини кесиб юбординг. Сенга суянганларида синиб, белларини чиқариб юбординг.”

⁸Шу боис ЭгамизРаббий айтмоқда: “Мен сенинг бошингга қилич келтираман, одаму ҳайвонларингни қилич тиғидан ўтказаман. ⁹Бутун Миср юртини ташландиқ харобазорга айлантираман. Ўшанда Эганг Мен эканлигимни билиб оласан.

Сен: “Нил меники, мен ўзим уни яратдим”, деб айтганинг учун, ¹⁰Мен сенга ва сенинг барча ҳавзаларингга қарши чиқаман. Бутун Миср юртини бутунлай хароб қиламан. Мигдолдан тортиб, то Саванайгача ва жанубдаги Ҳабашистон ҳудудигача ҳамма ерларини ташландиқ қиламан. ¹¹Одам у ерга оёғини босмайди, ҳайвонлар ҳам у ердан юрмайди. Қирқ йил мобайнида у ерда ҳеч ким яшамайди. ¹²Мен Миср юртини дунёдаги энг хароб юртга айлантираман. У ердаги шаҳарлар қирқ йил мобайнида ташландиқ бўлиб ётади, вайроналари бошқа шаҳарлардан баттар бўлади. Мен Мисрликларни халқлар орасига тарқатиб ташлайман, бошқа юртларга қувиб юбораман.”

¹³Эгамиз Раббий яна шундай демоқда:“Қирқ йил ўтгач, Мен халқлар орасига тарқатиб юборган Мисрликларни йиғиб оламан. ¹⁴Уларни яна фаровонликка эриштириб, ўз она юрти Патрўсга олиб келаман. Уларнинг шоҳлиги ожиз бир шоҳлик бўлади. ¹⁵Ҳа, улар дунёнинг энг ожиз шоҳлиги бўлиб, ҳеч қачон бошқа халқлардан устун бўлишмайди. Мен уларни шу қадар аҳамиятсиз қиламанки, улар ўз ҳукмини бошқа халқларга ўтказа олмайди. ¹⁶Халқим Исроил энди ҳеч қачон ўз умидини Мисрга боғламайди. Улар Мисрдан ёрдам сўраб, гуноҳ қилганларини доимо эсларида тутадилар. Ўшанда Эгаси Раббий Мен эканлигимни билиб оладилар.”

Шоҳ Навухадназар Мисрни босиб олади

¹⁷Сургун бўлган пайтимизнинг йигирма еттинчи йили биринчи ойнинг биринчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁸“Эй инсон, Бобил шоҳи Навухадназар Тирга қарши шиддатли уруш олиб борди. Бобил лашкарларининг сочлари тўкилиб, елкалари шилиниб яллиғланди. Аммо қилган меҳнатларига яраша улар Тирдан ҳеч қандай ўлжа ололмадилар.” ¹⁹Шу боис Эгамиз Раббий айтмоқда: “Мен Миср юртини Бобил шоҳи Навухадназарга бераман. У Мисрни талон–тарож қилиб, у ердаги бойликларни ўзи билан олиб кетади. Миср бойликлари Бобил лашкарлари учун меҳнат ҳақи бўлади. ²⁰Ҳа, Мен Миср юртини Бобил шоҳига меҳнат ҳақи қилиб бердим, чунки у ва унинг лашқарлари Менинг хизматимни килдилар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

²¹“Ўша куни Мен Исроил халқининг қудратини тиклайман. Бу сўзларимни халқимга етказишинг учун Мен сенга куч бераман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни улар билиб оладилар.”

30–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Миср ҳақида марсия

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда:

⁵Ҳабашистон, Ливия, Лидия, бутун Арабистон, Куб ва Мисрнинг бошқа иттифоқчилари жангда ҳалок бўладилар.”

⁶Эгамиз айтмоқда: “Миср иттифоқчиларининг устига қирғин келади. Уларнинг жасадлари шимолдаги Мигдолдан то жанубдаги Саванайгача ётади. Мисрнинг мағрур қудрати ҳалок бўлади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ⁷Миср дунёнинг энг хароб юртига айланади, у ердаги шаҳарлар вайрон бўлади. ⁸Мен Мисрга ўт қўйиб, унинг мададкорларини тор–мор қиламан. Шунда Эгаси Мен эканлигимни Мисрликлар билиб оладилар.”

⁹Ўша куни хотиржам яшаётган Ҳабашистонликларни қўрқитиш учун Мен кемаларда элчиларимни жўнатаман. Миср устига кулфат тушган куни Ҳабашистонликлар азобда қоладилар. Мана, ўша кун ҳадемай келади.

¹⁰Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Бобил шоҳи Навухадназар орқали Мисрнинг тўдасини яксон қиламан. ¹¹Навухадназар қўшин тортиб келади. Улар ўтакетган ёвуз халқдир. Улар бутун юртни хароб қиладилар. Мисрликларни қиличдан ўтказиб, юртни жасадларга тўлдирадилар. ¹²Мен Нил ҳавзаларини қуритаман, юртни разил одамларнинг қўлига бераман. Келгиндиларнинг қўли билан Мисрни ва у ердаги ҳамма нарсани ташландиқ саҳрога айлантираман. Буларни Мен, Эгангиз айтдим.”

¹³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен барча бутларни йўқ қиламан, Нуф маъбудаларига чек қўяман. Миср юртида биронта ҳукмдор қолмайди, Мисрликларни қўрқув қамраб олади. ¹⁴Мен Патрўсни ташландиқ қиламан. Зўван шаҳрига ўт қўяман, Миср пойтахти Нўни жазолайман. ¹⁵Мисрнинг мустаҳкам Син қалъасини ғазабимга гирифтор қиламан, пойтахт шаҳар Нўнинг тўдасини қириб ташлайман. ¹⁶Бутун Миср юртига олов қўяман! Син аҳолиси чексиз азобда қолади, Нў шаҳрининг девори йиқитилади, қўрқув Нуф шаҳрини карахт қилади. ¹⁷Он ва Пи–Башат йигитлари жангда ҳалок бўлишади, шаҳарлар аҳолиси асирликка тушади. ¹⁸Мен Мисрнинг ҳукмронлигини йўқ қилганимда, унинг пеш қилган қудратини синдирганимда, Тахпанхас шаҳри қоронғиликка ботади, уни қора булутлар қоплаб олади. Шаҳар атрофидаги қишлоқлар асирликка тушади. ¹⁹Шу йўсин Мен Мисрни жазолайман. Ўшанда улар Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар.”

Фиръавннинг синган қўли ҳақида башорат

²⁰Сургун бўлган пайтимизнинг ўн биринчи йили биринчи ойнинг еттинчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²¹“Эй инсон, Мен Миср фиръавнининг қўлини синдирдим. Ҳеч ким унинг қўлини боғламади, тахтакачлаб қўймади. Энди унинг қўли шифо топмайди, қилич ушлашга қодир бўлмайди.” ²²Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен фиръавнга қаршиман. Мен унинг иккала қўлини, соғ қўлини ҳам, синган қўлини ҳам синдираман. Қўлидаги қилични ерга тушириб юбораман. ²³Мисрликларни халқлар орасига тарқатиб ташлайман, бошқа юртларга қувиб юбораман. ²⁴Бобил шоҳининг кучига эса куч қўшиб, қўлларига қиличимни тутқазаман. Ҳа, Мен фиръавннинг қўлларини синдираман, у душмани олдида оғир яраланган одам каби инграйди. ²⁵Унинг қўллари арқондай осилиб қолади, Бобил шоҳининг қўлларини эса Мен кучли қиламан. Унинг қўлларига қиличимни тутқазиб, Мисрга қарши юбораман. Шунда Эгаси Мен эканлигимни Мисрликлар билиб оладилар. ²⁶Ҳа, Мен Мисрликларни халқлар орасига тарқатиб ташлайман, бошқа юртларга қувиб юбораман. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни улар билиб оладилар.”

31–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Мисрнинг садр дарахти мисолидаги қисмати

¹Сургунда бўлган пайтимизнинг ўн биринчи йили учинчи ойнинг биринчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Миср фиръавни ва унинг тўдасига шундай деб айт:

Баланд қоматининг учи булутларга ўралашарди.

Анҳор сувлари илдизларининг атрофида оқар эди,

Ирмоқлари ҳамма дашт дарахтларини тўйдирарди.

⁸Худонинг боғидаги бирорта садр унга тенг келмас эди,

Бирорта арча бутоқлари билан беллаша олмас эди.

Худонинг боғидаги бирорта дарахт шу қадар гўзал эмасди.

Эдендаги ҳамма дарахтлар унга ҳавас қиларди,

Ҳа, Худо боғидаги ҳамманинг унга ҳаваси келарди.”

¹⁰Шу боис Эгамиз Раббий айтмоқда: “Бу садр дарахти баланд ўсиб, учи булутларга етди. У баландлигидан мағрурланиб кетди. ¹¹Мен уни ажнабий ҳукмдорнинг қўлига топширдим. У ўша дарахтни фосиқлигига яраша жазолади. Мен Ўзим эса бу дарахтдан воз кечдим. ¹²Ажнабийларнинг энг ёвуз халқи уни йиқитиб, ташлаб кетди. Чопилган шохлари қирлару водийларда, синган бутоқлари юртнинг ҳамма жарликларида сочилиб ётди. Соясида ором олган жаҳоннинг ҳамма халқлари тарқалиб кетди. ¹³Барча осмон қушлари ағдарилиб ётган дарахт танасига келиб қўнди, барча ёввойи ҳайвонлар шохлари орасига кириб ётди. ¹⁴Токи сув бўйига ўтқазилган, бирорта дарахт энди бу қадар баланд бўлиб ўсмасин. Уларнинг учи булутларга тегмасин. Сувга тўйган бирорта дарахт шунчалик баланд бўлмасин. Уларнинг ҳаммаси фоний бандалар каби бу дунёдан ўтиб кетишади, қабрдаги марҳумларга ҳамроҳ бўлишади.”

¹⁵ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Ўша улкан дарахт ўликлар диёрига тушганда, унга аза тутишлари учун Мен ер ости сувларини беркитган эдим. Дарёларига тўсиқ қўйган эдим, сероб сувларини тўхтатган эдим. Уни деб Лубнон тоғларига зулмат либосини кийдирган эдим. Уни деб ҳамма ўрмон дарахтлари хазон бўлган эди. ¹⁶Мен ўша дарахтни чуқурдаги марҳумларга ҳамроҳ қилиб, ўликлар диёрига туширганимда, қулашининг шовқинидан халқлар қўрқувга тушиб, титраган эди. Ўшанда Эден боғининг ер қаърига тушган ҳамма дарахтлари, Лубноннинг энг сара, энг аъло, яхши суғорилган ҳамма дарахтлари унинг қулашидан таскин топган эди. ¹⁷Унинг панасида яшаган иттифоқчиларининг ҳаммаси дарахт билан бирга ўликлар диёрига тушишган. Улар қилич тиғидан ҳалок бўлганларга қўшилишган.

¹⁸Эй Миср, сенинг шон–шуҳратингу салобатингни Эдендаги қайси дарахтга қиёсласам бўлар экан–а? Сен ҳам Эдендаги бошқа дарахтлар сингари ер қаърига тушасан. Қиличдан ҳалок бўлган суннатсизлар билан бирга гўрда ётасан.”

“Бу дарахт фиръавн ва Миср тўдасининг тимсолидир”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

32–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Фиръавн аждарҳо тимсолида

¹Сургундалигимизнинг ўн иккинчи йили ўн иккинчи ойнинг биринчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, фиръавн ҳақида шундай марсия куйла:

Сен ўзингни халқлар орасидаги шер деб биласан.

Осмондаги барча қушларни устингга қўндираман.

⁵Ичак–човоқларингни қирларга ёйиб ташлайман,

Водийларни жасадинг қолдиқлари билан қоплайман.

⁶Юртни тоғларгача оққан қонинг билан суғораман,

⁷Сени даф қилганимда, осмонни тўсиб қўяман,

⁹Мен қулашингнинг хабарини халқлар орасига ёяман, сен билмаган юртларга етказаман. Шунда кўп халқларнинг юракларига ваҳима соламан. ¹⁰Бошингга туширадиган кулфатлар боис кўп халқларнинг ақлини шошираман. Қиличимни ўйнатиб, сен туфайли уларнинг ҳукмдорларини титратаман. Бошингга кулфат келган куни, уларнинг ҳар бири жонини ҳовучлаб, қалтирайди.”

¹¹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Бобил шоҳининг қиличи бўғзингда бўлади. ¹²Лашкарларинг ўтакетган ёвуз халқнинг қўлига тушади. Улар қудратли жангчилар тиғидан ўлади. Сенинг ғуруринг поймол этилади, тўда лашкарларинг ҳалок бўлади. ¹³Сероб сувлар бўйидаги ҳамма подаларингни Мен қириб ташлайман. Бундан буён бирорта инсон оёғи билан сувларни лойқалатмайди, бирорта ҳайвон туёқлари билан уни булғамайди. ¹⁴Мен Миср сувларини тиндираман, ирмоқларини мойдай оқадиган қиламан”, деб айтмоқда Эгамиз.

¹⁵“Мен Мисрни ташландиқ қилганимда, у ердаги ҳамма нарсани йўқ қилганимда, бутун аҳолисини қириб ташлаганимда, Эгаси Мен эканлигимни улар билиб оладилар. ¹⁶Миср учун айтиладиган марсия шудир. Ажнабий аёллар бу марсияни куйлашар. Ҳа, бу мотам шеърини Миср ва унинг тўдасига бағишлаб айтишар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Мисрликлар ўликлар диёрига тушади

¹⁷Ўша ойнинг ўн бешинчи кунида Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁸“Эй инсон, Миср ва унинг тўдаси учун қайғуриб йиғла. Уларни бошқа буюк халқлар қаторида гўрдаги марҳумлар олдига жўнат. ¹⁹Уларга шундай деб айт: сен ўзингни бошқалардан гўзал деб биласанми? Қани бор, суннатсизлар билан бир гўрда ёт!”

²⁰Мисрликлар жангда ҳалок бўлганлар билан бирга жон берадилар. Мана, қилич ҳозирланди! У Мисрни ва унинг тўдасини қириб ташласин. ²¹Ўликлар диёридаги буюк саркардалар Мисрликлар ва уларнинг иттифоқчиларини қаршилаб олишади. Улар шундай деб ҳайқиришади: “Бу суннатсизлар жангда ҳалок бўлишди, ер бағрига тушиб келишди, энди шу ерда ётишибди!”

²²Оссурия ҳам у ерда, сипоҳларининг қабрлари орасида ётибди. Уларнинг ҳаммаси қиличдан ҳалок бўлишган. ²³Қабрлари чуқурликнинг энг тубидадир. Оссуриянинг қабри сипоҳларининг қуршовида жойлашган. Ҳа, тириклар дунёсига даҳшат солган ҳамма қиличдан ҳалок бўлди.

²⁴Элам ҳам ўша ерда, бир тўда сипоҳларининг қабрлари орасида ётибди. Уларнинг ҳаммаси жангда ҳалок бўлган. Бу суннатсизлар нариги дунёга кетган. Улар тириклар дунёсига даҳшат солишган эди, энди эса гўрдаги марҳумлар сингари иснодга қолишди. ²⁵Ўлдирилганлар орасида Элам учун тўшак ҳозирланган. Бир тўда сипоҳлари унинг атрофига дафн қилинган. Жангда ҳалок бўлган бу суннатсизлар қачонлардир тириклар дунёсига даҳшат солишган эди, энди эса гўрдаги марҳумлар сингари иснодга қолишди. Ҳа, улар ҳалок бўлганлар орасида ўрнашишди.

²⁶Мешех билан Тувал ҳам ўша ердадир. Улар сипоҳларининг қабрлари орасида ётишибди. Бу суннатсизларнинг ҳаммаси жангда ҳалок бўлишган. Бироқ улар ҳам қачонлардир тириклар дунёсига даҳшат солишган эди. ²⁷Қадимда қаҳрамонларни қурол–аслаҳалари билан бирга дафн қилишар эди. Марҳумларнинг боши остига қилич қўйиб, танасини қалқон билан ёпишар эди. Бироқ Мешех билан Тувал бундай иззат–эҳтиромларга сазовор бўлмади, чунки улар тириклигида бутун жаҳонга даҳшат солишган эди. ²⁸Сен ҳам, эй фиръавн, йўқ қилинасан. Жангда ҳалок бўлган суннатсизлар билан бирга ётасан.

²⁹Эдом ҳам ўз шоҳларию раҳнамолари билан ўша ердадир. Улар ўз қудратига қарамай, ўлдирилганлар орасига дафн қилинганлар. Гўрдаги суннатсизлар билан бирга ётишибди.

³⁰Шимол салтанатларининг ҳамма шаҳзодалари ва ҳамма Сидонликлар ўша ердадир. Улар қачонлардир буюк қудрати билан бутун жаҳонни даҳшатга туширишган эди, сўнг шармандаларча ҳалок бўлишди. Бу суннатсизлар қиличдан ҳалок бўлганлар орасида ётишибди. Улар гўрдаги марҳумлар сингари иснодга қолишди.”

³¹Эгамиз Раббий айтмоқда: “Ўз тўдасидан айрилган фиръавн бу чексиз қабристоннинг манзарасини кўриб, таскин топади. ³²Мен у орқали бутун жаҳонни даҳшатга солган бўлсам ҳам, фиръавн ва унинг барча қўшинлари жангда ҳалок бўлган суннатсизлар орасида ётади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

33–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Худо Ҳизқиёлни соқчи қилиб тайинлайди

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, халқинг олдига бориб шундай сўзларни айт: Борди–ю, Мен бирон бир юртга қилич юбормоқчи бўлсам, ўша ердаги халқ ўзига бир соқчини тайинлайди. ³Соқчи яқинлашиб келаётган ёв қўшинларини кўргач, бурғу чалиб бу ҳақда бутун халқни огоҳлантиради. ⁴Борди–ю, бурғу овозини эшитган одамлар бепарволик қилиб ҳалок бўлишса, уларнинг қони ўз гарданида қолади. ⁵Улар бурғу овозини эшитиб туриб, унга эътибор бермаганлари учун, ўз бошини ўзлари еган бўладилар. Улар огоҳлантиришга эътибор берганда, жонларини сақлаб қолишлари мумкин эди, ахир! ⁶Борди–ю, соқчи яқинлашиб келаётган ёв қўшинини кўриб туриб, бурғу чалмаса, у халқни огоҳлантирмаган бўлади. Ҳалок бўлган одамлар ўз гуноҳлари учун ўладилар, бироқ улар учун Мен соқчидан ўч оламан.

⁷Шу сингари, эй инсон, Мен сени Исроил халқи учун бир соқчи қилиб тайинладим. Сен оғзимдан чиққан ҳар бир сўзимни халқимга айтиб, уларни огоҳлантирасан. ⁸Борди–ю, Мен фосиққа: “Эй фосиқ, сен ўласан”, деб айтсам–у, сен эса унга гапирмасанг, уни ёмон йўлдан қайтариш учун огоҳлантирмасанг, ўша фосиқ ўз гуноҳлари учун ўлади, бироқ унинг ўлими учун Мен сени жавобгар қиламан. ⁹Борди–ю, сен ўша фосиқни огоҳлантирсанг–у, у эса ёмон йўлидан қайтмаса, у ўз гуноҳлари учун ўлади, сен эса жонингни сақлаб қолган бўласан.”

Одамнинг шахсий масъулиятлари

¹⁰“Эй инсон, Исроил халқига айт: Сизлар шундай деб айтасизлар: “Қилган гуноҳларимиз бизни босиб қолди. Биз адо бўляпмиз. Бундай аҳволда яшаб бўладими ўзи?!” ¹¹Эгамиз Раббий шундай демоқда: Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, фосиқнинг ҳалокатидан севинмайман. Аксинча, фосиқлар ёмон йўлидан қайтиб, яшашини хоҳлайман. Эй Исроил, орқага қайт! Ёмон йўлдан қайт! Нима учун ҳалок бўлишинг керак?! ¹²Эй инсон, халқинг олдига бориб айт: агар солиҳ одам ёмон йўлга кирса, қилган савоб ишлари уни қутқара олмайди. Агар фосиқ одам тўғри йўлга кирса, қилган гуноҳлари уни ҳалокатга етакламайди. Гуноҳга қўл урган солиҳ одам эса жонини сақлаб қолмайди. ¹³Борди–ю, Мен солиҳ одамга ҳаёт ваъда қилсаму у одам эса солиҳлигига ишониб, гуноҳга қўл урса, унинг қилган савоб ишлари ҳисобга олинмайди. Қилган гуноҳи туфайли у ўлади. ¹⁴Борди–ю, фосиқ одамга “Сен ўласан”, деб айтсам–у, у одам эса ёмон йўлидан қайтиб тўғри, адолатли ишлар қилса, ¹⁵гаровга олган нарсани эгасига берса, ўғирлаган нарсасини қайтарса, ёмонликдан воз кечиб, ҳаётбахш қонун–қоидаларга риоя қилса, бундай одам албатта яшайди, у ўлмайди. ¹⁶Мен унинг қилган бирорта гуноҳини эсга олмайман. Ўша одам тўғри ва адолатли ишлар қилгани учун албатта яшайди.

¹⁷Сенинг халқинг “Раббийнинг тутган йўли ноҳақ–ку!” деб шикоят қилади. Аслида эса ўзларининг йўллари ноҳақдир. ¹⁸Ҳақ йўлдан озган ва гуноҳга қўл урган солиҳ киши қилган гуноҳи учун ҳалок бўлади. ¹⁹Ёмон йўлдан қайтиб тўғри, адолатли ишлар қилган фосиқ киши эса қилган тўғри ишлари учун жонини сақлаб қолади. ²⁰Сизлар эса: “Раббийнинг тутган йўли ноҳақ–ку”, деб айтасизлар. Эй Исроил халқи, билиб қўй, Мен ҳаммангизни қилган ишингизга яраша ҳукм қиламан.”

Қуддуснинг қулаши ҳақидаги хабар

²¹Сургун бўлган пайтимизнинг ўн иккинчи йили ўнинчи ойнинг бешинчи кунида Қуддусдан қочиб келган бир одам олдимга келиб: “Қуддус қулади”, деб айтди. ²²Бундан бир кун аввал, кечаси, Эгамизнинг қудрати мени қамраб олган эди. Эрталаб қочоқ келмасидан олдин, Эгамиз менга гапириш иқтидорини қайтариб берган эди. Мен яна тилга кирган эдим.

Халқнинг гуноҳлари

²³Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²⁴“Эй инсон, Исроилнинг хароб шаҳарларида яшаб юрган одамлар шундай деб юришибди: “Иброҳим ёлғиз ўзи бўла туриб, бутун юртга эгалик қилар эди. Биз эса кўпчиликмиз. Бизнинг ҳам бу юртга эгалик қилишга ҳақимиз бор.” ²⁵Ўша одамларга айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда, сизлар қони чиқарилмаган гўштни тановул қиласизлар, бутларга сиғиниб, қотилликка қўл урасизлар. Шундай экан, бу юртга эгалик қилишга нима ҳақингиз бор?! ²⁶Сизлар фақат ўз қиличингизга ишоняпсизлар! Жирканч ишлар қиляпсизлар. Ҳар бирингиз қўшнингизнинг хотинини булғаяпсизлар! Бу юртга эгалик қилишга нима ҳақингиз бор?!” ²⁷Уларга айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, ўша хароб шаҳарларда яшаб юрган одамларнинг ҳаммаси қиличдан ҳалок бўладилар. Бепоён далаларда бўлганларни ёввойи ҳайвонлар ғажиб ташлайди. Қалъаларда ва ғорларда бўлганлар эса ўлатдан нобуд бўладилар. ²⁸Мен бутун юртни ташландиқ харобазорга айлантираман. Бу халқнинг мағрур қудратига чек қўяман. Исроил тоғларида бирорта тирик жон қолмайди, у ерга одам оёқ босмайди. ²⁹Мен одамларни қилган жирканч ишлари учун жазолаб, юртни ташландиқ харобазорга айлантирганимда, Эгаси Мен эканлигимни улар билиб оладилар.”

Ҳизқиёл воизлигининг натижаси

³⁰“Эй инсон, юртдошларинг шаҳар деворлари олдида ҳамда уй остоналарида туриб, сени ғийбат қилишяпти. Улар бир–бирларига: “Қани юринглар, Эгамиздан келган хабарни бир эшитиб кўрайлик–чи!” дейишади. ³¹Улар олдингга тўдалашиб келишади. Гапларингни эшитиб ўтиришади, лекин биронтаси ҳам айтганларингни қилмайди. Уларнинг тилидан бол томади, аммо дилида ўз фойдасини кўзлайдилар. ³²Улар учун сен моҳир бир созанда, муҳаббат ҳақида куйлаган хушовоз бир ашулачидайсан, холос. Улар айтганларингни эшитишади–ю, аммо гапингга киришмайди. ³³Мен сенга айтган барча кулфатлар уларнинг бошига тушади. Шунда улар сени пайғамбар деб тан олишади.

34–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Исроил чўпонлари

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Исроил чўпонларига қарши башорат қил. Уларга башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй Исроил чўпонлари, сизнинг ҳолингизга вой! Сизлар қўйларни боқиш ўрнига ўзингизни боқиб юрибсизлар! ³Энг семиз қўйларни сўйиб, думба ейсизлар. Жундан тўқилган кийимлар киясизлар. Қўйларни эса боқмайсизлар. ⁴Нимжон қўйларга қарамайсизлар, касалларни шифоламайсизлар, яраларини боғламайсизлар, адашганларни олиб келмайсизлар, йўқолганларни изламайсизлар. Аксинча, уларни қаттиққўллик билан бошқариб, зулм ўтказасизлар. ⁵Сурувнинг чўпони бўлмагани учун қўйларим ҳар ёққа тарқалиб кетди. Улар ҳамма ёввойи ҳайвонлар учун ўлжа бўлди. ⁶Ҳа, қўйларим тарқалиб кетди. Улар тоғу тепаликларда сандироқлаб юрди. Бутун ер юзига ёйилиб кетди, уларни ҳеч ким изламади.”

⁷Эй чўпонлар, Эгамизнинг сўзини эшитиб қўйинглар. ⁸Эгамиз Раббий айтмоқда: “Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи сизларга айтаман: чўпонсиз қолган қўйларим ўлжа бўлди. Менинг қўйларим ҳамма ёввойи ҳайвонларга егулик бўлди. Чўпонларим қўйларимни қидирмадилар. Қўйларимни боқмай, ўзларини боқдилар. ⁹Шунинг учун, эй чўпонлар, Эгангизнинг сўзини икки қулоғингиз билан эшитиб қўйинглар!” ¹⁰Эгангиз Раббий шундай демоқда: “Мен чўпонларимга қаршиман. Нобуд бўлган қўйларимни улардан ундириб оламан. Улар сурувимни бошқа боқмайдилар. Бундан буён фақат ўз қоринларини тўйғизиб юрмайдилар. Мен қўйларимни уларнинг оғзидан тортиб оламан, улар қўйларимни емайдилар.”

Яхши чўпон

¹¹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Ўзим қўйларимни қидириб топаман. ¹²Адашган сурувни қидирган чўпондай қўйларимни излайман. Булутли, қоронғи кунда ҳар ёққа тарқалиб кетган қўйларимни ҳамма жойдан халос қиламан. ¹³Уларни бегона ўлкаю юртлардан олиб чиқиб, она заминига олиб келаман. Исроил тоғларида, сойликларда ва юртнинг обод ўлкаларида уларни боқаман. ¹⁴Яхши яйловларда ўтлатаман, Исроил тоғлари уларнинг яйлови бўлади. Улар ўша ердаги майсазорларда ётиб, Исроил тоғларининг кўм–кўк яйловларида ўтлаб юради. ¹⁵Мен Ўзим қўйларимга чўпон бўламан. Уларга ором бағишлайман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ¹⁶Мен йўқолган қўйларимни излаб топаман, адашганларини қайтариб олиб келаман. Уларнинг яраларини боғлаб қўяман, нимжон қўйларни парвариш қиламан. Семиз, кучли қўйларни эса йўқ қиламан. Мен сурувимни адолат ила боқаман.”

¹⁷“Эй сурувимдаги қўйлар, сизлар ҳақингизда Эгангиз Раббий шундай демоқда: Мен сурувимдаги қўйлар орасида ажрим қиламан, қўчқор ва така орасида ҳукм чиқараман. ¹⁸Нега сизлар яхши ўтдан еб, ортганини пайҳон қиляпсизлар?! Тиниқ сувдан ичиб, қониққанингиздан кейин сувни лойқалатяпсизлар?! ¹⁹Нима учун қўйларим сизлар пайҳон қилган ўтдан ейишлари керак? Сизлар лойқалатган сувдан ичишлари керак?”

²⁰Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Ўзим семиз ва ориқ қўйларни ажрим қиламан. ²¹Сизлар ориқ қўйларимни биқинингиз ва елкангиз билан итариб, шохларингиз билан суздингиз. Уларни узоқларга тарқатиб юбордингиз. ²²Лекин Мен сурувимни қутқариб оламан, улар энди ўлжа бўлмайдилар. Мен бир қўй билан бошқа қўй орасида ажрим қиламан.

²³Мен қулим Довудни чўпон қилиб тайинлайман. У сурувимни боқади, уларга чўпонлик қилади. ²⁴Мен, Эгангиз уларнинг Худоси, қулим Довуд эса уларнинг ҳукмдори бўлади. Буларни Мен, Эгангиз айтдим.

²⁵Мен улар билан тинчлик аҳдини тузиб, юртдаги барча ёввойи ҳайвонларни қувиб чиқараман. Шунда қўйларим дашту биёбонларда осойишта ҳаёт кечиришади, ўрмонларда тинч ухлашади. ²⁶Мен уларга барака бераман. Муқаддас тоғим атрофида яшашларига йўл қўяман. Ёмғирни уларга ўз мавсумида барака қилиб ёғдираман. ²⁷Боғ–роғлардаги дарахтлар мева беради, ер мўл ҳосил етиштиради. Халқим ўз заминида ҳар қандай хавф–хатардан холи бўлади. Мен халқимни қул қилиб олган золимларнинг қўлидан халос қиламан, бўйинтуруғини синдираман. Ўшанда улар Эгаси Мен эканлигимни билиб оладилар. ²⁸Бундан буён ўзга халқлар халқимни таламайди, юртдаги ёввойи ҳайвонлар уларни ғажимайди. Менинг халқим осойишта ҳаёт кечиради, ҳеч ким уларга таҳдид солмайди. ²⁹Халқим очарчиликдан нобуд бўлмаслиги учун, Мен уларга серунум ерларни бераман. Ўзга халқлар уларни ҳақорат қилмайдиган бўладилар. ³⁰Шунда Мен, Эгаси Худо, халқим билан бирга эканлигимни улар билиб оладилар. Исроил халқи Менинг халқим эканлигини улар англайдилар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

³¹“Сизлар Менинг сурувим, яйловимдаги қўйларимсизлар, Мен эса сизнинг Худойингизман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

35–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Худо Эдомни жазолайди

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Сеир тоғларига юзлан, уларга қарши башорат қилиб айт: ³Эгамиз Раббий шундай демоқда: Эй Сеир тоғлари, Мен сизларга қаршиман. Мен сизларга қарши қўлимни кўтариб, сизларни ташландиқ харобазор қиламан. ⁴Шаҳарларингизни вайрон қилиб, юртингизни ташландиқ қиламан. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ⁵Халқимга бўлган қадимги адоватингиз туфайли сизлар Исроил халқининг тақдирини қилич билан ҳал қилган эдингизлар. Улар шусиз ҳам охирги жазосини тортиб, бошларидан оғир дамларни кечираётган эдилар–ку! ⁶Шу қилганларингиз учун, Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизларни қонга белайман, қон кетингиздан қувади. Сизлар қотилликдан ҳазар қилмаганингиз учун, қотиллик сизларни доим таъқиб қилади. ⁷Эй Сеир тоғлари, Мен сизларни хароб ва ташландиқ қиламан. Ҳудудингиздан ҳеч ким юрмайдиган бўлади. ⁸Мен сизларни жасадларга тўлдираман. Қиличдан ҳалок бўлган одамларнинг жасадлари қирларингизда, водийларингизда, сойликларингизда ётади. ⁹Сизларни то абад ташландиқ қиламан. Шаҳарларингизда ҳеч қачон одам яшамайди. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

¹⁰“Мен, Эгангиз, Яҳудо ва Исроил юртида бўлганимга қарамай сизлар шундай деб айтган эдингиз: бу икки халқ бизники бўлади, уларнинг юртини биз қўлга киритамиз.

¹¹Шундай экан, Мен барҳаёт Худо бўлганим ҳақи онт ичиб айтаманки, сизларни қилган қилмишларингизга яраша жазолайман. Сизлар халқимдан нафратланиб, уларга қарши хусумат сақлаганларингиз ҳамда устиларига ғазабингизни сочганларингиз учун адабингизни бераман. Мен сизларни жазолаганимда Ўзимни уларга танитаман. ¹²Сизлар Исроил тоғларига қарата айтган ҳақоратли сўзларингизни Мен эшитганимни билиб оласизлар. Сизлар шундай деган эдингиз: “Исроил хароб бўлди, энди бу халқ бизга ем бўлади.” ¹³Ҳа, сизлар Менинг олдимда ўзингизни катта тутдингизлар. Оғзингизни кўпиртириб, Менга қарши гапирдингизлар. Мен ҳаммасини эшитдим.”

¹⁴ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Мен сизларни хароб қилганимда бутун жаҳон севинади. ¹⁵Ахир, сизлар Исроил хонадони хароб бўлганидан севинган эдингизлар. Шунинг учун Мен бу кўргиликни бошларингизга соламан. Эй Сеир тоғлари, эй бутун Эдом юрти, сизлар хароб бўласиз. Шунда Эгангиз Мен эканлигимни бутун жаҳон билиб олади.”

36–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Исроил тоғлари ҳақида башорат

¹Эй инсон, Исроил тоғлари ҳақида шундай башорат қил: “Эй Исроил тоғлари, Эгамизнинг сўзини эшитинг. ²Эгамиз Раббий шундай демоқда: ғанимларингиз сизни мазах қилиб: “Аҳа! Бу кўҳна тепаликлар энди бизники бўлди”, деб айтган эдилар. ³Шунинг учун башорат қилиб, айт: ЭгамизРаббий шундай демоқда: Қўшни халқлар сизларга ҳар ёқдан ҳамла қилиб, сизларни вайрон қилганлари учун, сизлар уларнинг мулки бўлдингиз, одамлардан ҳақоратлар эшитиб, хўрликлар кўрдингиз. ⁴Эй Исроил тоғлари, энди Эгамиз Раббийнинг сўзини эшитинг! Эгамиз Раббий тоғлару қирларга, сойликлару водийларга, харобазорлару ҳувиллаган шаҳарларга гапирмоқда. Ахир, бу шаҳарлар атрофдаги ҳамма халқларга ўлжа ва кулги бўлди.” ⁵Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен Исроил атрофида яшаган халқлардан, хусусан Эдом халқидан қаттиқ ғазабдаман. Чунки улар нафрат туйғусига берилиб, яйловларни талон–тарож қилиш учун юртимни қўлга киритдилар. Шунда ўзида йўқ хурсанд бўлдилар. ⁶Шу сабабдан Исроил юрти ҳақида башорат қилиб, тоғлару қирларга, сойликлару водийларга айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: Қўшни халқлар сизларни қанчалик хўрлаганини кўриб, ғазабим келди, рашким қўзиди. ⁷Шу сабабдан Эгамиз Раббий айтмоқда: Онт ичиб айтаманки, Мен атрофингиздаги барча халқларни хўрламай қўймайман.”

⁸“Сизлар эса, эй Исроил тоғлари, бутоқ отасизлар. Халқим Исроил учун мўл ҳосил етиштирасизлар. Ҳа, кўп ўтмай улар ўз юртига қайтиб келадилар. ⁹Мен сизларга юзимни бураман, Ўзим сизларга ғамхўрлик қиламан. Ерларингиз шудгор қилинади, экинлар экилади. ¹⁰Мен Исроил аҳолисини кўпайтираман. Бутун Исроил хонадонини сон–саноқсиз қиламан. Ҳувиллаган шаҳарларга одамлар кўчиб келади, харобазорлар қайта қурилади. ¹¹Нафақат одамларнинг, балки мол–қўйларнинг ҳам сони беҳад кўпаяди. Улар кўпайиб, баракали бўлади. Юртингиз илгаригидай одамларга тўлиб–тошади. Мен сизларни олдингидан ҳам аълороқ ҳаётга эриштираман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ¹²Мен халқим Исроилни олдингизга етаклаб келаман. Улар ерларингизга эгалик қиладилар, сизлар халқимнинг мулки бўласизлар. Халқимнинг фарзандларини бошқа нобуд қилмайсизлар.”

¹³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй Исроил тоғлари, одамлар сизлар ҳақингизда шундай айтишади: Исроил юрти ўз одамларини нобуд қилади, ўз халқини фарзандларидан жудо қилади.” ¹⁴Аммо энди сизлар одамларни нобуд қилмайсизлар, халқингизни фарзандларидан жудо қиламайсизлар, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ¹⁵Бегона халқлар сизларни ҳақорат қилишларига ва устингиздан кулишларига Мен йўл қўймайман. Бундан буён халқимнинг қоқилишига сизлар сабаб бўлмайсиз, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Исроил халқининг янги ҳаёти

¹⁶Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁷“Эй инсон, Исроил халқи она юртида яшаб юрган пайтида ерни ярамас қилмишлари билан булғаган эди. Уларнинг бундай қилмишлари Менинг назаримда ҳайз кўрган аёлдай нопок эди. ¹⁸Улар юртда қон тўкканлари учун, бутлар билан заминни булғаганлари учун, Мен уларнинг устига ғазабимни сочган эдим. ¹⁹Уларни халқлар орасига тарқатиб ташлаган эдим, бошқа юртларга қувиб юборган эдим. Мен уларни тутган йўллари ва қилган қилмишларига яраша жазолаган эдим. ²⁰Бироқ улар борган жойларида Мени бадном қилишди. Уларни кўрган одамлар: “Бу Худонинг халқи–ку! Улар Эгасининг юртидан чиқиб кетишга мажбур бўлибди–да!” деб айтишар эди. ²¹Ҳа, Исроил халқи борган жойида Мени бадном қилди. Булғанган муқаддас номим учун Мен қайғурдим.”

²²Шундай экан, Исроил халқига айт: “Эгамиз Раббий шундай демоқда: Мен сизларни юртингизга қайтариб олиб келаман. Лекин буни сизлар учун эмас, балки сизлар халқлар орасида булғаган Ўз номим учун қиламан. ²³Сизлар булғаган Менинг буюк номим қанчалик муқаддас эканлигини Мен барча халқларга кўрсатаман. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни улар билиб оладилар. Эгамиз Раббийнинг каломи шудир. Мен сизлар орқали Ўз муқаддаслигимни уларга аён қиламан. ²⁴Сизларни барча халқлар орасидан, ҳамма юртлардан йиғиб оламан. Ўз юртингизга олиб бориб ўрнаштираман. ²⁵Устингизга тоза сувдан сепиб, сизларни поклайман. Барча нопокликлару бутларингиздан тозалайман. ²⁶Сизларга янги юрак бериб, қалбингизни янги руҳга тўлдираман. Бағрингиздаги тош юракнинг ўрнига юмшоқ, мулойим бир юрак бераман. ²⁷Ичингизга Ўз Руҳимни соламан. Сизлар фармонларимга риоя қиладиган, қонун–қоидаларимни битта қолдирмай бажарадиган бўласизлар. ²⁸Шунда Мен ота–боболарингизга берган бу юртда яшайсизлар. Сизлар Менинг халқим, Мен эса сизнинг Худойингиз бўламан. ²⁹Мен сизларни барча нопокликлардан халос қиламан. Ғалла ҳосилини мўл етиштириб, очарчиликка чек қўяман. ³⁰Овқат танқислигидан халқлар орасида хор бўлмаслигингиз учун, боғлару далаларингизга мўл ҳосил бераман. ³¹Шунда сизлар ёвуз йўлларингизни, қабиҳ қилмишларингизни эслайсизлар, қилган гуноҳларингиз ва жирканч одатларингиз учун ўзингиздан нафратланиб кетасизлар. ³²Эй Исроил халқи, билиб қўй, Мен сенга қилмоқчи бўлган бу яхшиликларга сен лойиқ эмассан, бироқ шу орқали Мен сени уялтираман. Сен қилган қилмишларингдан пушаймон бўласан”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

³³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен сизларни гуноҳлардан тозалаганимда, одамларни олиб келиб шаҳарларингизга ўрнаштираман. Вайрона бўлиб ётган харобаларингиз тикланади. ³⁴Қачонлардир сайёҳлар кезиб юрган ташландиқ, қаровсиз ерларга қайта ишлов берилади. ³⁵Улар бу ерларни кўрганда шундай деб айтишади: “Во, ажабо! Ташландиқ бўлиб ётган бу ерлар Адан боғидай яшнаб кетибди–ку! Ҳувиллаб ётган хароб шаҳарлар мустаҳкам деворлар билан ўралиб, обод бўлибди–ку!” ³⁶Шунда атрофдаги омон қолган халқлар хароб шаҳарларни Мен, Эгангиз қайта қурганимни, яланг майдонларга Мен экин экканимни билиб олишади. Мен, Эгангиз, айтган бу сўзларимни албатта амалга ошираман.”

³⁷Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мен халқим Исроилнинг илтижоларига қулоқ тутиб, уларни қўйлардай сон–саноқсиз қиламан. ³⁸Байрам арафасида Қуддус кўчалари қурбонлик қилинадиган қўйлар билан тўлиб–тошганидай, ҳозир вайрон бўлиб ётган шаҳарлар ҳам одамлар билан тўлиб–тошади. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни халқим билиб олади.”

37–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Қуриган суяклар водийси

¹Эгамизнинг қудрати мени қамраб олди. Эгамизнинг Руҳи мени кўтариб, водийнинг ўртасига қўйди. Водий суякларга тўла эди. ²Руҳ мени водийдаги бир дунё суяклар орасида айлантириб юрди. Суяклар қуриб кетган эди. ³Руҳ менга:

— Эй инсон, бу суяклар тирилиши мумкинми? — дея савол берди.

— Ё Эгам Раббий, буниси ёлғиз Ўзингга аён, — дея жавоб бердим мен.

— Суякларга башорат қилиб айт: “Эй қуриган суяклар, Эгамизнинг сўзини эшитинг! ⁵Эгам Раббий суякларга шундай демоқда: Мен ичингизга руҳ соламан, сизлар тириласизлар. ⁶Устингизни паю мушаклар билан қоплаб, тери тортаман, ичингизга руҳ солиб, сизларни тирилтираман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар.”

⁷Эгамиз менга амр қилганидай, мен Унинг бу сўзларини башорат қилиб айтдим. Башорат қилаётганимда бирданига қулоғимга тарақ–туруқ овозлар чалинди, суяклар бирлаша бошлади. ⁸Қарасам, суяклар паю мушаклар билан қопланди, сўнг устиларига тери тортилди. Бироқ таналарда ҳануз руҳ йўқ эди. ⁹Эгамиз менга шундай деди:

— Энди шамолга шундай буйруқ бер: “Эй шамол, Эгамиз Раббий айтмоқда, ҳар томондан эсиб, бу ўлдирилганларни тирилтир.”

¹⁰Мен Эгамизнинг айтганини қилдим. Шамол таналарнинг ичига кириб, одамларни тирилтирди. Улар турганларида буюк бир оломонни ташкил қилишди.

— Эй инсон, бутун Исроил халқи мана шу суякларга ўхшайди. Улар: “Суякларимиз қуриб кетди, келажакка ҳеч қандай умид йўқ”, — деб нола қилишади. ¹²Шунинг учун халқимга башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй халқим Исроил, Мен қабрларингизни очиб, сизларни гўрдан чиқараман. Сўнг сизларни ўз юртингиз — Исроилга қайтариб олиб бораман. ¹³Ўшанда сизлар Эгангиз Мен эканлигимни билиб оласизлар. ¹⁴Мен сизларнинг ичингизга Руҳимни соламан, сизларни тирилтираман. Oна юртингизга олиб бориб, у ерда ўрнаштираман. Ўшанда Мен, Эгангиз айтган гапларимни амалга оширганимни сизлар билиб оласизлар” Эгамизнинг каломи шудир.

Яҳудо билан Исроил бир шоҳлик бўлади

¹⁵Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ¹⁶“Эй инсон, бир таёқ олиб, унинг устига “Яҳудо шоҳлиги”, деб ёз. Сўнг бошқа бир таёқ олиб, унинг устига “Исроил шоҳлиги”, деб ёз. ¹⁷Кейин икки таёқнинг учларини бир қўлингда шундай қилиб ушлагинки, улар бир таёқдай бўлиб кўринсин. ¹⁸Одамлар сендан: “Бу билан бизга нима демоқчисан?” деб сўраганларида, ¹⁹уларга шундай деб жавоб бер: Эгамиз Раббий демоқда: “Мен Исроил шоҳлигини билдирувчи таёқни оламан. Уни Яҳудо шоҳлигининг таёғи билан бирлаштираман. Иккала таёқни битта қилиб, қўлимда ушлайман.”

²⁰Қўлингдаги таёқларни ҳамма кўрадиган бўлсин, ²¹сўнг халққа айт: “Эгамиз Раббий шундай демоқда: Мен ҳар ёққа тарқалиб кетган халқимни ўзга халқлар орасидан йиғиб оламан. Уларни ўз юртларига олиб келаман. ²²Уларни ўша юртда ягона бир халқ қиламан. Ҳа, Исроил тоғларида улардан ягона давлат яратаман. Устиларидан бир шоҳ тайинлайман, улар ҳеч қачон икки шоҳликка ажралмайдилар. ²³Бутлар ва макруҳ худолар туфайли ўзларини булғамайдилар, гуноҳдан ўзларини пок сақлайдилар. Улар гуноҳ қилиб, яшаган ҳамма манзилгоҳлардан Мен уларни халос қиламан. Дилларини поклаб тозалайман. Шунда улар Менинг халқим, Мен эса уларнинг Худоси бўламан.

²⁴Қулим Довуд уларнинг шоҳи бўлади. Ҳа, ҳаммасини бир чўпон бошқаради. Улар қонун–қоидаларимга риоя қилиб, фармонларимни битта қолдирмай бажаришади. ²⁵Мен қулим Ёқубга берган ерда улар яшайдилар, аждодлари ўтган юртда истиқомат қиладилар. Бола–чақалари ва бутун авлоди ўша юртда абадий ўрнашади. Қулим Довуднинг сулоласи уларга то абад ҳукмронлик қилади. ²⁶Мен улар билан тинчлик аҳдини тузаман. Бу мангу бир аҳд бўлади. Мен уларга барака бераман, кўпайтираман. Маъбадимни уларнинг орасида абадий ўрнаштираман. ²⁷Улар орасида маскан қураман, Мен уларнинг Худоси, улар эса Менинг халқим бўладилар. ²⁸Мен масканимни улар орасида абадий ўрнаштирганимда, Исроилни муқаддас қиладиган Эгангиз Мен эканлигимни халқлар билиб оладилар.”

38–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ҳукмдор Гўг Исроилга ҳужум қилади

¹Эгамиз менга Ўз сўзини аён қилди: ²“Эй инсон, Магўг юртидаги Мешех ва Тувал халқларининг бош ҳукмдори Гўгга юзлан. Унга қарши башорат қилиб, ³айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: эй Мешех ва Тувал халқларининг бош ҳукмдори Гўг, Мен сенга қаршиман! ⁴Мен сени орқага қайтараман, жағларингга илмоқлар соламан. Сени ва бутун лашкарингни, отлару отлиқларингни, тиш–тирноғигача қуролланган аскарларингни, улкан бир оломонни, катта ва кичик қалқон ушлаб, қилич ўйнатган жангчиларингни судраб чиқараман. ⁵Сенинг сафингга Форслар, Ҳабашлар ва Фут халқининг қуролланган жангчилари қўшилади. ⁶Гўмернинг ва шимолдаги Байт–Тўхармонинг барча лашкарлари сенга эргашади. Сенинг лашкарларинг ниҳоятда кўпдир.

⁷Қани тайёрлан! Атрофингдаги лашкарларни жангга шай қил! Сен уларни бошлаб борасан. ⁸Йиллар ўтиб, жангга отланасан. Урушдан кейин ўзини тиклаб олган бир юртга сен бостириб борасан. Узоқ вақт давомида ташландиқ бўлиб ётган бу юртга, турли хил халқлардан Исроил тоғларига келиб ўрнашган одамларга ҳужум қиласан. Уларнинг ҳаммаси осойишта турмуш кечираётган бўлади. ⁹Аммо сен довулдек уларга ёпириласан. Сен, лашкарларинг ва сенга эргашиб келган кўплаб халқлар юртни булут каби қоплаб оласизлар.”

¹⁰“Эганг Раббий шундай демоқда: Ўша куни сен ёмон хаёлларга бериласан, ёвуз режалар туза бошлайсан. ¹¹Сен шундай айтасан:

— Мен девор билан ўралмаган қишлоқларга бостириб бораман. Хотиржам яшаётган одамларга ҳужум қиламан. Уларнинг на деворлари бор, на дарвозаси, на тамбаси бор.

¹²Сен хароб шаҳарларни тиклаган одамларни талон–тарож қиласан. Бу одамлар турли халқлардан йиғилган, чорва кўпайтириб, дунё орттирган, жаҳон чорраҳасида жойлашиб олишган. ¹³Шунда Шава ва Дедан халқлари ҳамда Таршиш савдогарларию зодагонлари сендан сўрайдилар: “Сен ҳали ўлжа олгани келдингми? Талон–тарож қилгани, олтину кумуш олиб кетгани, чорваю бойликни тортиб олгани, қўлга беҳад ўлжа киритгани бир тўда қўшин тортиб келдингми?”

¹⁴“Эй инсон, Гўгга башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: сен халқим Исроилнинг хотиржам яшаганини кўриб, ¹⁵шимолдаги олис юртингдан кўп халқларни эргаштириб келасан. Ҳа, бу чексиз отлиқ лашкарни, бир тўда буюк қўшинни тортиб келасан. ¹⁶Ер юзини қоплаган булут каби халқим Исроилни босиб оласан. Эй Гўг, келажакда Мен сени юртимга ҳужум қилгани юбораман. Сен орқали халқларга муқаддаслигимни аён қилиб, Ўзимни танитаман.” ¹⁷Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Ўз қулларим — пайғамбарлар орқали Мен халқимни огоҳлантириб келганман. Келажакда уларга қарши бир душман юборишимни олдиндан айтганман. Ўша душман сенсан, эй Гўг.”

Худо Гўгни жазолайди

¹⁸Эгамиз Раббий айтмоқда: “Гўг Исроил юртига ҳужум қилган куни, Мен ғазабга миниб оламан! ¹⁹Рашку ғазабда эълон қиламанки, ўша куни Исроил юртида даҳшатли зилзила бўлади. ²⁰Ер юзидаги барча жонзот — денгиздаги балиқлару кўкдаги қушлар, ёввойи ҳайвонлару судралувчилар, ҳамма одамлар Менинг ҳузуримда титрайдилар. Тоғлар ағдарилиб тушади, қоялар парчаланиб кетади, ҳамма деворлар ўпирилиб тушади.” ²¹“Эй Гўг, Мен ҳамма Исроил тоғларида сенга қарши қилич ҳозирлайман, — деб айтмоқда Эгамиз Раббий. — Лашкарларинг бир–бирига ҳамла қилади. ²²Мен ўлату қотилликлар орқали сени жазолайман. Сенинг, лашкарингнинг, сенга эргашиб келган кўп халқларнинг устига оловли олтингугурт, жала ва дўл ёғдираман. ²³Дунёдаги кўплаб халқларга Ўзимнинг улуғворлигим ва муқаддаслигимни намоён қиламан, уларга Ўзимни танитаман. Ўшанда Эгангиз Мен эканлигимни улар билиб оладилар.”

39–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Гўгнинг мағлубияти

¹“Эй инсон, Гўгга қарши башорат қилиб айт: Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй, Мешех ва Тувал бош ҳукмдори Гўг, Мен сенга қаршиман! ²Мен сени орқага қайтариб, судраб келаман. Сени узоқ шимолдан олиб чиқиб, Исроил тоғларига олиб келаман. ³Чап қўлингдаги ёйинг ва ўнг қўлингдаги ўқларингни уриб тушираман. ⁴Сен Исроил тоғларида жон берасан! Сенинг ҳамма лашкарларинг ва сенга эргашиб келган халқлар у ерда ҳалок бўлишади. Уларнинг жасадлари турли йиртқич қушларга ва ёввойи ҳайвонларга ўлжа бўлади. ⁵Сен очиқ майдонда ўласан. Мен шундай дедим”, деб айтмоқда ЭгамизРаббий. ⁶“Мен Магўг устига ва денгиз қирғоғида осойишта ҳаёт кечираётган барча халқлар устига олов ёғдираман. Ўшанда Эгаси Мен эканлигимни улар билиб оладилар.

⁷Мен Ўзимнинг муқаддас номимни халқим Исроилга танитаман. Мени бадном қилишларига энди йўл қўймайман. Шунда Мен Эгангиз — Исроил юртидаги муқаддас Худо эканлигимни халқлар билиб оладилар. ⁸Мен айтган ўша кун албатта келади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

⁹“Шунда Исроил халқи шаҳарлардан чиқиб, мағлуб бўлган ёвнинг қурол–аслаҳаларини йиғади. Улар йиғиб олган каттаю кичик қалқонларни, ёй ва ўқларни, таёқ ва найзаларни ёқишади. Етти йил давомида уларни ўтин ўрнига ишлатишади. ¹⁰Ўтин йиғиш, ўрмонда дарахт чопишга эҳтиёж қолмайди, чунки бу қурол–аслаҳалар халқим учун ёқилғи бўлади. Шу тариқа Исроил халқи ўз талончиларидан ўч олади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Гўг дафн қилинади

¹¹Бу ҳодисалар рўй берган куни Гўг ва унинг тўдаси учун Мен бир қабристон ҳозирлайман. Бу қабристон Ўлик денгизнинг шарқий томонидаги Саёҳатчилар водийсида жойлашган бўлади. У саёҳатчиларнинг йўлини тўсиб қўяди. Шунинг учун саёҳатчилар ўша водийнинг номини ўзгартириб, уни “Гўг тўдасининг водийси”, деб атайдиган бўлишади. ¹²Исроил халқи етти ой мобайнида жасадларни кўмиб, ўз юртини поклайди. ¹³Бутун юрт аҳолиси жасадларни кўмади. Шу қилганлари учун Мен улуғворлигимни намоён қилган кунда улар юксак обрўга эришади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ¹⁴Етти ой ўтгач, юртни поклайдиган махсус одамлар тайинланади. Улар юртни кезиб, кўмилмай қолиб кетган жасадларни кўмадилар. ¹⁵Улар юртни кезиб юрганларида топган ҳар бир суяк олдига белги қўядилар. Гўрковлар бу суякларни йиғиб олиб, “Гўг тўдасининг водийси”га кўмадилар. ¹⁶Қабристон ёнидаги шаҳарнинг номи ҳам Тўда бўлади. Шундай қилиб, улар юртни поклайдилар.

¹⁷Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй инсон, турли хил қушларни ва ҳамма ёввойи ҳайвонларни йиғиб, уларга шундай деб айт: Қани, келинглар! Мен сизлар учун қурбонлик ҳозирлайман, Исроил тоғларида катта зиёфат уюштираман. Сизлар тўйгунингизча гўштдан еб, қондан ичасизлар. ¹⁸Башан ўлкасида семиртирилган қўчқор, қўзичоқ, эчки ва буқалар бўғизлангандай, баҳодир жангчилару жаҳон ҳукмдорлари қурбон қилинади. Сизлар уларнинг таналарини еб, қонини ичасизлар. ¹⁹Мен сизлар учун уюштирадиган бу зиёфатда сизлар тўйгунингизча ёғдан ейсизлар, маст бўлгунингизча қондан ичасизлар. ²⁰Сизлар Менинг дастурхонимдан хоҳлаганингизча от ва отлиқларнинг гўштидан, сипоҳ ва турли хил жангчиларнинг гўштидан тановул қиласизлар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Исроил тикланади

²¹Мен Ўз улуғворлигимни халқлар орасида намоён қиламан. Халқларни жазолаб, уларга Ўз қудратимни кўрсатаман. ²²Ўша кундан бошлаб, Исроил халқи Эгаси Худо Мен эканлигимни билади. ²³Исроил халқи гуноҳ қилиб, Менга хиёнат қилгани учун Мен уларни бегона юртларга сургун қилганимни бошқа халқлар тушуниб олишади. Халқимнинг бу қилмиши учун Мен улардан юз ўгириб, душманларнинг қўлига топширган эдим, қирилиб кетишларига тўсқинлик қилмадим. ²⁴Мен улардан юз ўгирдим, бузуқлиги ва қилган гуноҳларига яраша жазосини бердим.”

²⁵Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Мана энди Мен Ёқуб наслини яна фаровонликка эриштираман. Бутун Исроил хонадонига шафқат кўрсатаман. Обрўим тўкилишига йўл қўймайман! ²⁶Улар ўз юртига қайтиб келганларидан кейин ўтмишдаги шармандагарчилиги ва Менга қилган ҳиёнати учун жавобгар бўладилар. Шунда ҳеч ким уларга таҳдид қилмайди. ²⁷Мен уларни ғанимларнинг юртларидан олиб чиққанимда, халқлар муқаддаслигимни кўришади. ²⁸Эгаси Худо Мен эканлигимни халқим билиб олади. Гарчи Мен уларни ўзга юртларга тарқатиб юборган бўлсам–да, уларни она юртига қайтариб олиб келаман. Халқимдан биронтаси ҳам бегона юртда қолиб кетмайди. ²⁹Мен халқим Исроил устига Ўз Руҳимдан ёғдираман, энди улардан юз ўгирмайман”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

40–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Маъбад ҳақида ваҳий

¹Сургун бўлган пайтимизнинг йигирма бешинчи йили биринчи ойнинг ўнинчи кунида Қуддус қулаганига ўн тўрт йил бўлган эди. Ўша куни Эгамизнинг қудрати мени қамраб олиб, кўтариб кетди. ²Ваҳийда Худо мени Исроил юртига олиб бориб, жуда баланд бир тоғнинг устига турғизиб қўйди. У ердан мен жануб томонда жойлашган шаҳарга ўхшаш бир нечта бинони кўрдим. ³Худо мени ўша ерга яқинроқ олиб борганда, мен дарвоза ёнида турган бир одамни кўриб қолдим. Ўша одамнинг бутун вужуди ярқироқ мисдай товланиб турар эди. Унинг қўлида ўлчов асбобларидан зиғир арқон ва чизғич бор эди. ⁴У менга шундай деди: “Эй инсон, мен сенга кўрсатадиган ҳамма нарсага яхшилаб эътибор бер, сен шу сабабдан бу ерга келтирилгансан. Яхшилаб қулоқ сол, чунки сен кўрганларингни Исроил халқига айтиб беришинг керак.

Шарқий дарвоза биноси

⁵Мен Маъбад ҳовлисини ўраб турган бир деворни кўрдим. Дарвоза ёнида турган ўша одам чизғичи билан деворни ўлчади. Чизғичининг узунлиги 6 узун тирсак бўлиб, ҳар бир узун тирсак бир тирсагу тўрт энли эди. Деворнинг қалинлиги 6 тирсак, баландлиги ҳам 6 тирсак чиқди. ⁶Сўнг у шарқий дарвоза биносининг олдига борди. Зиналардан тепага кўтарилиб, остонани ўлчади. Остона икки ён деворининг қалинлиги 6 тирсак чиқди. ⁷Остонадан йўлак бошланар эди. Йўлакнинг икки томонида соқчилар учун махсус қурилган учтадан хона бор эди. Хоналарнинг эни ва узунлиги бир хил, 6 тирсакдан эди. Хоналарни ажратиб турган деворларнинг қалинлиги эса 5 тирсак эди. Йўлакнинг охирида даҳлиз остонаси бор эди. Даҳлиз остонасининг икки ён девори 6 тирсак қалинликда эди. ⁸Сўнг ўша одам даҳлизни ўлчади. ⁹Даҳлизнинг эни 8 тирсак эди. Даҳлиз эшигининг икки ён деворлари 2 тирсак қалинликда эди. Бу даҳлиз дарвоза биносининг ички тарафида, Маъбаднинг рўпарасида жойлашган эди. ¹⁰Йўлакнинг икки ён тарафидаги ўша соқчилар хоналари бир хил катталикда, орасидаги деворлар ҳам бир хил қалинликда эди. ¹¹Сўнг ўша одам дарвоза биносининг остонасини ўлчади. Остонанинг эни 10 тирсак чиқди. Йўлакнинг эни эса 13 тирсак чиқди. ¹²Ҳар бир хонанинг олдида баландлиги ва эни 1 тирсак бўлган пастак девор бор эди. (Хоналарнинг узунлиги ва эни 6 тирсакдан эди.) ¹³Сўнгра ўша одам дарвоза биносининг шифтини кўндалангига, бир хонанинг орқа деворидан тортиб, рўпарадаги хонанинг орқа деворигача ўлчади. Шифтнинг эни 25 тирсак чиқди. ¹⁴Кейин у даҳлиз эшигининг икки ён деворини ўлчади. Деворнинг баландлиги 60 тирсак чиқди. Дарвоза биносининг атрофи ҳовли эди. ¹⁵Дарвоза биносининг узунлиги, дарвозадан тортиб то ичкаридаги даҳлизгача, 50 тирсак эди. ¹⁶Хоналарнинг учала деворида панжарали туйнуклари бор эди. Даҳлизда ҳам панжарали туйнуклар бор эди. Даҳлиз эшиги ён деворларига палма дарахтининг тасвирлари туширилган эди.

Ташқи ҳовли

¹⁷Ўша одам мени дарвоза орқали Маъбаднинг ташқи ҳовлисига олиб кирди. Ҳовлининг девори бўйлаб ўттизта ҳужра қурилган эди. Ҳужраларнинг олд томонида тош ётқизилган бир йўл бор эди. ¹⁸Бу йўл паст йўл ҳисобланар эди. Унинг эни 50 тирсак эди. ¹⁹Сўнг мен ички ҳовлига олиб кирадиган дарвоза биносини кўрдим. Ўша одам ички дарвоза биноси билан ташқи дарвоза биноси орасидаги масофани ўлчади. Масофа 100 тирсак чиқди.

Шимолий дарвоза биноси

²⁰Сўнг ўша одам ташқи ҳовлининг шимолий дарвоза биносини ўлчади. ²¹Бу дарвоза биносининг икки ён томонидаги учтадан бўлган соқчилар хоналари, даҳлиз ва ён деворларнинг ўлчамлари шарқий дарвоза биносиники билан бир хил эди. Дарвоза биносининг узунлиги 50 тирсак, эни 25 тирсак эди. ²²Деворлардаги панжарали туйнуклар, даҳлиз ва палма тасвирларининг ўлчамлари шарқий дарвоза биносиники билан бир хил эди. Дарвозага етти поғонали зина олиб борар эди. Даҳлиз дарвоза биносининг ички томонида жойлашган эди. ²³Шимолий дарвоза биносининг рўпарасида ҳам шарқий дарвоза биносидагидай ички ҳовлига олиб кирадиган дарвоза биноси бор эди. Ўша одам ички дарвоза биносидан ташқи дарвоза биносигача бўлган масофани ўлчаган эди, масофа 100 узун тирсак чиқди.

Жанубий дарвоза биноси

²⁴Сўнг ўша одам мени жануб томонга олиб борди. Жануб томонда ҳам дарвоза биноси бор эди. Ўша одам дарвоза биносининг даҳлизини ва даҳлиз деворларини ўлчади, уларнинг ўлчамлари бошқаларники билан бир хил эди. ²⁵Бу дарвоза биносидаги хоналарнинг ва даҳлизнинг бошқа дарвозаларникига ўхшаган панжарали туйнуклари бор эди. Дарвоза биносининг узунлиги 50 тирсак, эни эса 25 тирсак эди. ²⁶Дарвозага етти поғонали зина олиб борар эди. Даҳлиз дарвоза биносининг ички томонида жойлашган эди. Даҳлиз эшигининг икки ён деворига палма дарахтининг тасвирлари туширилган эди. ²⁷Жануб томонда Маъбаднинг ички ҳовлисига олиб кирадиган дарвоза биноси бор эди. Ўша одам жанубдаги ички дарвоза биносидан ташқи дарвоза биносигача бўлган масофани ўлчади, масофа 100 тирсак чиқди.

Ички ҳовли: жанубий дарвоза биноси

²⁸Сўнг ўша одам мени жанубий дарвоза орқали Маъбаднинг ички ҳовлисига олиб кирди–да, дарвоза биносини ўлчади. Дарвоза биносининг ўлчамлари бошқа дарвоза биноларники билан бир хил эди. ²⁹Дарвоза биносининг хоналари, даҳлизи ва даҳлиз эшигининг икки ён девори бошқа дарвоза биноларникига ўхшаган эди. Хоналарнинг ва даҳлизнинг панжарали туйнуклари бор эди. Дарвоза биносининг узунлиги 50 тирсак, эни 25 тирсак эди. ³⁰Ички ҳовлига қаратилган дарвоза биноларининг даҳлизлари бир хил эди. Уларнинг узунлиги 25 тирсак, эни 5 тирсак эди. ³¹Даҳлиз орқали Маъбаднинг ташқи ҳовлисига чиқилар эди. Даҳлиз эшигининг икки ён деворига палма дарахтининг тасвирлари туширилган эди. Дарвозага саккиз поғонали зинапоя олиб борар эди.

Ички ҳовли: шарқий дарвоза биноси

³²Сўнг ўша одам мени шарқий дарвоза орқали Маъбаднинг ички ҳовлисига олиб кирди–да, дарвоза биносини ўлчади. Дарвоза биносининг ўлчамлари бошқа дарвоза бинолариники билан бир хил эди. ³³Дарвоза биносининг хоналари, даҳлизи ва даҳлиз эшигининг ён деворлари бошқа дарвозaларникига ўхшаган эди. Хоналарнинг ва даҳлизнинг панжарали туйнуклари бор эди. Дарвоза биносининг узунлиги 50 тирсак, эни 25 тирсак эди. ³⁴Даҳлиз орқали Маъбаднинг ташқи ҳовлисига чиқилар эди. Даҳлиз эшигининг икки ён деворига палма дарахтининг тасвирлари туширилган эди. Дарвоза биносига саккиз поғонали зинапоя олиб борар эди.

Ички ҳовли: шимолий дарвоза биноси

³⁵Сўнг ўша одам мени шимолий дарвоза олдига олиб бориб, дарвоза биносини ўлчади. Дарвоза биносининг ўлчамлари бошқа дарвоза биноларники билан бир хил эди. ³⁶Дарвоза биносининг хоналари, даҳлизи ва даҳлиз эшигининг ён деворлари бошқа дарвоза биноларникига ўхшаган эди. Хоналар ва даҳлизнинг панжарали туйнуклари бор эди. Дарвоза биносининг узунлиги 50 тирсак, эни 25 тирсак эди. ³⁷Даҳлиз орқали Маъбаднинг ташқи ҳовлисига чиқилар эди. Даҳлиз эшигининг икки ён деворига палма дарахтининг тасвирлари туширилган эди. Дарвозага саккиз поғонали зинапоя олиб борар эди.

Шимолий дарвоза биноси ёнидаги иморатлар

³⁸Шимол томондаги ички дарвозанинг даҳлизи ёнида бир хона бор эди. Бу хонага даҳлиз орқали кирилар эди. Қурбонлик учун бўғизланган ҳайвонлар шу хонада ювилар эди. ³⁹Даҳлизнинг ўзида эса тўртта хонтахта бор эди. Хонтахтанинг иккитаси даҳлизнинг бир чеккасида, қолган иккитаси даҳлизнинг бошқа чеккасида турар эди. Бу хонтахталарнинг устида куйдириладиган қурбонлик, гуноҳ қурбонлиги ва айб қурбонликлари учун ҳайвонлар бўғизланар эди. ⁴⁰Ташқи ҳовлида яна тўртта хонтахта бор эди. Xонтахтанинг иккитаси дарвоза зинапоясининг бир томонида, бошқа иккитаси зинапоянинг бошқа томонида турар эди. ⁴¹Ҳаммаси бўлиб саккизта хонтахта бор эди. Тўртта хонтахта даҳлизнинг ичида, яна тўрттаси дарвозанинг ташқарисида турар эди. Бу хонтахталарнинг устида ҳайвонлар бўғизланар эди. ⁴²Куйдириладиган қурбонликлар учун яна тўртта хонтахта бор эди. Бу хонтахталар йўнилган тошдан ясалган бўлиб, уларнинг узунлиги ва эни бир ярим тирсак, бўйи бир тирсак эди. Бу хонтахталар устига қурбонликларни сўйишда ишлатиладиган асбоблар қўйилар эди. ⁴³Даҳлиз деворларига узунлиги тўрт энли бўлган илгаклар қоқилган эди. Ҳайвонларнинг гўшти эса хонтахталар устига қўйилар эди.

⁴⁴Ички ҳовлида қўшиқчилар учун иккита хона қурилган эди. Хоналарнинг биттаси шимолий дарвоза ёнида, жануб томонга қаратиб қурилган эди. Иккинчиси эса жанубий дарвоза ёнида, шимол томонга қаратиб қурилган эди. ⁴⁵Ўлчаётган одам менга шундай деди: “Шимолий дарвоза ёнидаги хона Маъбад учун масъул бўлган руҳонийларга мўлжалланган. ⁴⁶Жанубий дарвоза ёнидаги хона эса қурбонгоҳ ёнида хизмат қиладиган руҳонийлар, яъни Зодўх авлодлари учун мўлжаллангандир. Леви қабиласидан фақат Зодўх авлодлари Эгамизнинг ҳузурида хизмат қилишади.”

Ички ҳовли

⁴⁷Сўнг ўша одам ички ҳовлини ўлчади. Ҳовли тўртбурчак шаклда, узунлиги ва эни 100 тирсакдан эди. Қурбонгоҳ Маъбаднинг олд тарафида эди. ⁴⁸Кейин у одам мени Маъбад айвонига олиб кириб, айвон дарвозасининг ён деворларини ўлчади. Ён деворларнинг қалинлиги 5 тирсак чиқди. Дарвозанинг эни 14 тирсак, дарвоза ён деворларининг узунлиги 3 тирсак чиқди. ⁴⁹Айвоннинг узунлиги 20 тирсак, эни 12 тирсак эди. Айвонга ўн поғонали зинапоя олиб борар эди. Айвон дарвозасининг икки ён томонида биттадан устун бор эди.

41–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Маъбад биноси

¹Кейин ўша одам мени Маъбаднинг асосий хонасига олиб кирди. У асосий хона эшигининг икки ён деворини ўлчади. Ён деворларнинг қалинлиги 6 тирсак чиқди. ²Остонанинг эни 10 тирсак, остона икки ён деворларининг узунлиги 5 тирсакдан чиқди. Сўнгра ўша одам асосий хонани ўлчади. Хонанинг узунлиги 40 тирсак, эни 20 тирсак чиқди. ³Кейин у асосий хонадан Маъбаднинг ичкари хонасига кириб, ичкари хона эшигининг ён деворларини ўлчади. Ён деворларнинг қалинлиги 2 тирсак чиқди. Остонанинг эни 6 тирсак, остона икки ён деворларининг узунлиги эса 7 тирсакдан чиқди. ⁴Ўша одам ички хонани ҳам ўлчади. Ички хонанинг узунлиги билан эни бир хил — 20 тирсакдан чиқди. У менга: “Бу Энг муқаддас хона”, деб тушунтирди.

Маъбаддаги ён хоналар

⁵Сўнг ўша одам Маъбад деворини ўлчади. Деворнинг эни 6 тирсак чиқди. Маъбаднинг ташқи деворга тақаб ён хоналар қурилган эди. Хоналарнинг узунлиги 7 тирсак эди. ⁶Хоналар уч қават қилиб қурилган бўлиб, ҳар бир қаватда ўттизтадан хона бор эди. Маъбаднинг деворлари уч поғонали зина шаклида бўлиб, хоналарга таянч бўлиб хизмат қилар эди. Шу сабабдан Маъбад деворларининг ўзи бутун эди. ⁷Маъбад деворининг қуйи қисми юқори қисмига қараганда қалинроқ бўлгани учун тепадаги хоналар кенгроқ эди. Зинапоя орқали пастки қаватдан иккинчи қаватга, сўнг учинчи қаватга чиқилар эди. ⁸Мен Маъбад атрофида баландлиги 6 тирсак бўлган пойдевор борлигини ҳам кўрдим. Ён хоналар мана шу пойдевор устига қурилган эди. ⁹Ён хоналарнинг ташқи девори 5 тирсак қалинликда эди. Ён хоналар ва ¹⁰ички ҳовлининг девори бўйлаб қурилган ҳужралар орасидаги масофа 20 тирсак эди. Маъбаднинг айланаси ҳовли эди. ¹¹Ён хоналарга иккита эшик орқали кирилар эди. Бир эшик шимол томонда, бошқаси жануб томонда жойлашган эди. Ён хоналар теварагида бўш қолган жойнинг эни 5 тирсак эди.

Ғарб томондаги иморат

¹²Маъбад ҳовлисининг ғарб томонида катта бир иморат бор эди. Иморатнинг эни 70 тирсак, узунлиги 90 тирсак, деворларнинг қалинлиги 5 тирсак эди.

Маъбад мажмуасининг умумий ўлчамлари

¹³Ўша одам Маъбаднинг узунлигини ўлчади. Маъбаднинг узунлиги 100 тирсак чиқди. Сўнг у Маъбаднинг орқа деворидан ғарбдаги иморатнинг орқа деворигача бўлган масофани ўлчади, масофа 100 тирсак чиқди. ¹⁴Маъбаднинг олд томонидаги, яъни шарқ томондаги ҳовлининг эни ҳам 100 тирсак чиқди.

¹⁵Сўнгра у одам ҳовлининг ғарбида жойлашган иморатнинг узунлигини ўлчади. Иморат ва унинг икки ён томондаги хоналарнинг узунлиги 100 тирсак чиқди.

Маъбаднинг икир–чикирлари

Маъбаднинг айвони, Муқаддас хонаси ва Энг муқаддас хонаси ¹⁶ердан деразаларгача ёғоч билан қопланган эди. Маъбаднинг остоналари, панжарали деразалари ва ён хоналари ёғоч билан пардоз қилинган эди. ¹⁷Энг муқаддас хонага олиб кирадиган эшикнинг устки қисми ҳам ёғоч билан қопланган эди. ¹⁸Ҳамма деворларга карубларнинг суратлари ўйилган эди. Карубларнинг орасига пальма дарахтининг суратлари ҳам ўйилганди. Ҳар бир карубнинг иккитадан юзи бор эди. ¹⁹Карубнинг инсон юзига ўхшаган юзи бир томондаги пальма дарахтига, шер юзига ўхшаган бошқа бир юзи бошқа томондаги пальма дарахтига қаратилган эди. Бундай суратлар Маъбаднинг ички деворининг гир айланасига, ²⁰ердан эшикнинг тепасигача ўйилган эди.

²¹Асосий хона эшигининг кесакиси тўрт бурчак шаклида ясалган эди.

Ёғоч қурбонгоҳ

Муқаддас хонанинг рўпарасида ²²ёғоч қурбонгоҳга ўхшаш бир нарса бор эди. Унинг бўйи 3 тирсак, узунлиги ва эни 2 тирсак эди. Бурчаклари, асоси ва ён томонлари ёғочдан ясалган эди. Ўша одам менга шундай деди: “Бу Эгамиз ҳузурида турадиган хонтахтадир.”

Эшиклар

²³Асосий хонанинг ва Энг муқаддас хонанинг эшиклари бор эди. ²⁴Эшикларнинг ҳар бири икки тавақали, йиғма эди. ²⁵Асосий хона эшикларининг юзасига девордагидай карублар ва пальма дарахтларининг суратлари ўйилган эди. Маъбад айвонининг олди томонига ёғоч бостирма қурилган эди. ²⁶Айвоннинг панжарали деразалари бор эди. Айвон деворларига пальма дарахтининг суратлари ўйилган эди.

42–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Маъбад атрофидаги хоналар

¹Сўнг ўша одам мени ташқи ҳовлига олиб чиқиб, Маъбаднинг шимолидаги бир қатор хоналар олдига олиб борди. Бу хоналар Маъбаднинг ғарб томондаги иморатга яқин жойлашган эди. ²Уларнинг умумий узунлиги 100 тирсак, эни 50 тирсак эди, уларнинг эшиги шимол томонга очиларди. ³Хоналар бир томони билан эни 20 тирсак бўлган ички ҳовлининг очиқ жойига, иккинчи томони билан Маъбаднинг тош ётқизилган ташқи ҳовлисига қараб турарди. Хоналар уч қават қилиб қурилган эди. ⁴Хоналарнинг ички ҳовли томонида бир кенг йўлак бор эди. Бу йўлакнинг эни 10 тирсак, узунлиги 100 тирсак эди. Аммо хоналарнинг эшиклари шимол томон очилар эди. ⁵Учинчи қаватдаги хоналар, иккинчи қаватдагиларга, иккинчи қаватдаги хоналар эса биринчи қаватдагиларга қараганда торроқ эди. Шунинг ҳисобига юқори қаватдаги айвонлар кенгроқ эди. ⁶Қуйи қаватдаги хоналар юқори қаватдаги хоналарга таянч бўлиб хизмат қилар эди. Шу сабабдан бу иншоот қурилмасида Маъбаднинг бошқа биноларидан фарқли равишда устунлардан фойдаланилмаган. ⁷Бу хоналарни ташқи ҳовлидан девор ажратиб турар эди. Узунлиги 50 тирсак бўлган бу девор ташқи ҳовлидаги ҳужраларнинг давомига қурилган эди. ⁸Ташқи ҳовлидаги ҳужраларнинг узунлиги 50 тирсак, ички ҳовлидаги бу хоналарнинг узунлиги эса 100 тирсак эди. ⁹Бу хоналарга ташқи ҳовлидан кириш учун шарқдаги кираверишдан фойдаланилган. ¹⁰Бу киравериш ҳовлининг девори бошланган жойида эди.

Жануб томонда ҳам очиқ жой ва иморат рўпарасида хоналар бор эди. ¹¹Бу хоналарнинг олд томонида йўлакчаси бор эди. Хоналарнинг ҳажми, эшиклари, тузилиши ва кириш жойлари шимол томондаги хоналарники билан бир хил эди. ¹²Бу хоналарга шарқ томондан ўша йўлакча орқали кирилар эди. Йўлакнинг бир томони девор эди.

¹³У одам менга шундай деди: “Маъбаднинг шимол ва жануб томонига қурилган бу хоналар муқаддасдир. Бу хоналарда Эгамизнинг ҳузурига кирадиган руҳонийлар энг муқаддас назрларни тановул қиладилар. Дон назри, гуноҳ қурбонликлари ва айб қурбонликлари бу хоналарга қўйилади, чунки бу хоналар муқаддасдир. ¹⁴Руҳонийлар Маъбадда хизмат қилиб бўлганларидан кейин, муқаддас либосларини бу хоналарда ечиб, бошқа кийим кийиб олишлари керак. Шундан кейингина ташқи ҳовлига, одамларнинг олдига чиқишлари мумкин.

Маъбад ҳудудининг ўлчамлари

¹⁵Ўша одам Маъбад ҳовлисидаги биноларни ўлчаб бўлгандан сўнг, мени шарқий дарвоза орқали ташқарига олиб чиқиб, Маъбад ҳовлисининг атрофидаги деворни ўлчай бошлади. ¹⁶У чизғичи билан деворнинг шарқ томонини ўлчади, деворнинг узунлиги 500 тирсак чиқди. ^17-19Сўнг деворнинг шимол, жануб ва ғарб томонларини ўлчади. Деворнинг ҳамма томонлари 500 тирсак узунликда эди. ²⁰Маъбад ҳудуди тўрт бурчак шаклда эди. Бу девор муқаддас жойни оддий жойдан ажратиб турар эди.

43–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Эгамиз Маъбадга қайтиб келади

¹Ўша одам мени шарқий дарвоза олдига олиб борди. ²Бирданига мен шарқ томонда пайдо бўлган Исроил Худосининг улуғворлигини кўрдим. Худонинг овози шовуллаган денгиз товушига ўхшар эди. Унинг улуғворлигидан замин порлай бошлади. ³Мен кўрган бу ваҳий, Худо Қуддусни вайрон қилиш учун келганда ва Кавор дарёси бўйида кўрган ваҳийларимга ўхшаб кетар эди. Мен мук тушдим. ⁴Эгамизнинг улуғворлиги шарқий дарвоза орқали Маъбадга кирди. ⁵Сўнг Руҳ мени оёққа турғизиб, ички ҳовлига олиб кирди. Эгамизнинг улуғворлиги Маъбадни тўлдирди.

⁶Маъбадни ўлчаган одам ёнимда бўлган пайтда, Маъбад ичидан кимдир менга гапирди. ⁷Ўша овоз менга деди: “Эй инсон, бу жой Менинг тахтимдир, оёғим остидаги пойандозимдир. Мен бу ерда, халқим Исроил орасида абадий яшайман. Улар ва уларнинг шоҳлари энди Мени бадном қилишмайди. Улар бошқа худоларга кўнгил боғлашмайди, ўлган шоҳларига ҳайкаллар ясашмайди. ⁸Улар ўз саройларини муқаддас Маъбадимнинг ёнгинасига қуришган эди. Мени улардан биттагина девор ажратиб турар эди, холос. Улар қилган жирканч ишлари билан Мени бадном қилишди. Шунинг учун Мен ғазабланиб, уларни қириб ташладим. ⁹Агар энди улар бегона худолардан воз кечиб, шоҳларига ўрнатган ҳайкалларни йўқ қилишса, Мен уларнинг орасида абадий яшайман.

¹⁰Эй инсон, сен бориб Исроил халқига Маъбадимни тасвирлаб бер, улар Маъбаднинг лойиҳаси билан танишиб чиқишсин. Қилган гуноҳларидан пушаймон бўлишсин. ¹¹Қилмишларидан пушаймон бўлишганда сен уларга Маъбаднинг лойиҳасини: унинг жойлашиш тартибини, кириш–чиқишларини, тузилишини, қонун–қоидаларини батафсил тушунтириб бер. Лойиҳанинг чизмасини уларнинг олдида чизиб, барча қонун–қоидаларини ёзиб қўй, токи ҳаммасига риоя қилишсин. ¹²Тоғ чўққисидаги Маъбад жойлашган ҳудуд муқаддас сақлансин. Бу Маъбаднинг асосий қоидаси бўлсин.

Маъбаддаги қурбонгоҳ

¹³Маъбаддаги қурбонгоҳнинг ўлчамлари узун тирсак бўйича бўлсин. Яъни ҳар бир узун тирсак бир тирсагу тўрт энни ташкил қилиб, ўлчамлари қуйидагича бўлсин: қурбонгоҳ атрофидаги ариқчанинг чуқурлиги 1 тирсак, эни ҳам 1 тирсак, ариқча четининг баландлиги 1 қарич. ^14-17Қурбонгоҳ уч қисмдан иборат бўлиши шарт. Ҳар бир қисм тўрт бурчак шаклида бўлсин. Қурбонгоҳ қуйи қисмининг баландлиги ариқчанинг тубидан ўлчаганда 2 тирсак, ҳар бир томонининг узунлиги 16 тирсак бўлсин. Иккинчи қисмининг баландлиги 4 тирсак, ҳар бир томонининг узунлиги 14 тирсак бўлсин. Бу қисмнинг айланасига тарнов қилинсин. Тарновнинг эни ярим тирсак, тарнов четининг баландлиги 1 тирсак бўлсин. Қурбонгоҳнинг юқори қисмида қурбонликлар куйдирилади. Бу қисмнинг баландлиги 4 тирсак, ҳар бир томонининг узунлиги 12 тирсак бўлсин. Унинг тўртала бурчагидан шохлар чиқиб турсин. Қурбонгоҳга шарқ томондан, зинапоялар орқали чиқиладиган бўлсин.

Қурбонгоҳни бағишлаш маросими

¹⁸Эгамиз Раббий менга шундай деди: “Эй инсон, қурбонликларни куйдириш ва қон сепиш учун қурбонгоҳни қурганингиздан кейин қуйидаги коидаларга риоя қилинглар: ¹⁹Менинг ҳузуримда фақат Зодўх наслидан бўлган левируҳонийлари хизмат қилишсин. Сен уларга гуноҳ қурбонлиги учун бир буқани бер”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ²⁰“Сен ўша буқанинг қонидан олиб, қурбонгоҳнинг тўртта шохига, қурбонгоҳ ўрта қисмининг тўртала бурчагига ва четларга суртиб чиқ. Шу йўсин сен қурбонгоҳни поклаб, муқаддас қиласан. ²¹Буқанинг жасадини эса Маъбаддан ташқарига, махсус ажратилган жойга олиб чиқиб куйдир.

²²Кейинги куни гуноҳ қурбонлиги сифатида нуқсонсиз такани келтир. Қурбонгоҳни буқанинг қони билан қандай поклаган бўлсанг, таканинг қони билан ҳам худди шундай покла. ²³Қурбонгоҳни поклаганингдан сўнг, нуқсонсиз буқа ва қўчқорни ²⁴Менинг ҳузуримга келтир. Руҳонийлар бу жониворларнинг устига туз сочиб, уларни Менга атаб қурбонлик қилиб куйдиришсин. ²⁵Ҳар куни, етти кун давомида бир такани гуноҳ қурбонлиги қил. Бундан ташқари, бир буқа ва бир қўчқорни қурбонлик учун келтир. Жониворлар нуқсонсиз бўлиши шарт. ²⁶Ўша етти кун давомида руҳонийлар қурбонгоҳни поклаб, муқаддас қилишсин. Шундай қилиб, уни Менинг хизматимга бағишласинлар. ²⁷Саккизинчи кундан бошлаб, улар ҳар куни ўша қурбонгоҳда тинчлик ва куйдириладиган қурбонликларини келтиришсин. Шунда Мен сизлардан мамнун бўламан”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

44–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Шарқий дарвоза биносининг вазифаси

¹Ўша одам мени Маъбаднинг шарқ томонидаги ташқи дарвоза биноси ёнига олиб борди. Бироқ дарвоза ёпиқ эди. ²Эгамиз менга шундай деди: “Бу дарвоза доим ёпиқ турсин, уни оча кўрманглар. Бирорта одам бу дарвозадан фойдаланмасин. Мен, Исроил халқининг Худоси — Эгангиз бу дарвозадан кирганим учун, у ёпиқлигича қолсин. ³Фақатгина ҳукмдорингиз шу дарвоза биносининг ичида ўтириб, Менинг ҳузуримда муқаддас таомни тановул қилиши мумкин. Дарвоза биносига у даҳлиз орқали кириб, яна ўша йўл билан чиқиб кетади.”

Маъбаднинг кириш жойига оид қоидалар

⁴Сўнг ўша одам мени шимолий дарвоза орқали Маъбад олдига олиб борди. Во ажабо! Эгамизнинг улуғворлиги Маъбадни тўлдирганини кўрдим! Мен мук тушдим. ⁵Эгамиз менга деди: “Эй инсон, гапларимни қулоғингга қуйиб ол. Мен сенга Маъбадимнинг қонун–қоидаларини тушунтираман. Маъбадга ким кириши мумкин–у, ким кириши мумкин эмаслигини яхшилаб эслаб қол. ⁶Исёнкор Исроил халқига айт: “Эгамиз Раббий шундай демоқда: жирканч ишларингизни бас қилинглар! ⁷Қурбонликларнинг қони ва ёғи Менга тақдим қилинаётган пайтда, сизлар юраги ва танаси суннат қилинмаган мусофирларни даргоҳимга олиб кириб, Маъбадимни булғадингиз. Жирканч одатларингиз билан аҳдимни буздингиз. ⁸Муқаддас назрларимга оид талабларимни бажармай, мусофирларни Маъбадимдаги хизматга тайинладингиз.”

⁹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Юраги ва танаси суннат қилинмаган биронта мусофир Маъбадимга кирмайди. Бу Исроил халқи орасида яшаган мусофирларга ҳам тааллуқлидир.”

Левилар руҳонийлик вазифасидан четлаштирилади

¹⁰Исроил халқи ҳақ йўлдан озганда, баъзи бир левилар ҳам Мендан юз ўгириб, бутларга сиғина бошлаган эдилар. Бунинг учун Мен уларни жазосиз қолдирмайман. ¹¹Улар Маъбадимда хизмат қилаверадилар: дарвозабонлар бўладилар, Маъбад ичида хизмат қиладилар. Куйдириладиган ва бошқа қурбонликлар учун келтирилган ҳайвонларни сўядилар, Маъбадга келган одамларга хизмат қиладилар. ¹²Аммо улар бутларга сажда қилган Исроил халқига хизмат қилиб, халқни гуноҳга ботирганлари учун, Мен, Эгангиз Раббий, қасам ичиб айтаманки, улар ўз жазосини тортадилар. ¹³Мен уларни руҳонийликдан четлаштираман. Улар энди на ҳузуримга кирадилар, на муқаддас нарсаларимга, на энг муқаддас назрларимга қўл теккизадилар. Жирканч одатлари учун тортадиган жазоси шу бўлади, улар иснодга қоладилар. ¹⁴Шунга қарамай, Маъбаддаги ҳамма юмушларни бажараверадилар.

Руҳонийлар

¹⁵Исроил халқи Мендан юз ўгирганда, Зодўх наслидан бўлган леви руҳонийлари Маъбадимдаги хизматларини садоқат билан бажариб келдилар. Шундай экан, улар доимо Менинг хизматимда бўладилар. Ҳузуримда туриб, қурбонликларнинг қонини ва ёғини Менга тақдим қиладилар”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий. ¹⁶“Маъбадимга кирадиган, дастурхоним ёнига бориб, Менга хизмат қиладиган ўшалардир. Улар Менинг талабларимни бажаришлари шарт. ¹⁷Улар Маъбаднинг ички ҳовлисига кирганларида эгниларига зиғир матосидан тикилган либосларни кийиб олишсин. Маъбад ичкарисида ёки ички ҳовлида хизмат қилганларида устиларида биронта жунли кийим бўлмасин. ¹⁸Бошларига зиғир салла ўраб, ичларидан зиғир иштон кийиб олишсин. Терлатадиган бирорта кийим кийишмасин. ¹⁹Ташқи ҳовлига, халойиқ олдига чиқишларидан олдин хизмат вақтида кийган кийимларини ечиб, муқаддас ҳужраларда қолдиришсин. Устиларига бошқа кийимларни кийиб олишсин, токи муқаддас кийимларда халойиқ олдига чиқиб, одамларга шикаст етказишмасин. ²⁰Руҳонийлар сочларини ўз вақтида калталатиб туришсин. Соч қирдириш ва соч ўстириш уларга ман этилган. ²¹Ички ҳовлига киришларидан олдин шароб ичишмасин. ²²Бева ёки эридан ажрашган аёлга уйланишмасин. Ўз никоҳига фақат Исроил халқидан бўлган бокира қизни ёки бошқа руҳонийнинг бевасини олишсин. ²³Халқимга муқаддас ва оддий нарсанинг фарқини, ҳалол билан ҳаромнинг фарқини ўргатишсин. ²⁴Халқимга қози бўлишсин, арзларни қонунларимга мувофиқ ҳал этишсин. Мен тайин этган байрамларга оид қонун ва фармонларимга риоя қилишсин. Шаббат кунини муқаддас сақлашсин. ²⁵Марҳумга яқинлашиб булғанмасин. Вафот этган одам руҳонийнинг отаси, онаси, фарзанди, ака–укаси ёки турмуш қурмаган опа–синглиси бўлсагина, руҳоний марҳумга яқинлашиб, булғаниши мумкин. ²⁶Бундай ҳолларда у покланиш маросимини адо этиши шарт. Етти кундан кейин ²⁷Маъбаднинг ички ҳовлисига кириб, покланиш қурбонлигини келтирсин. Шундан кейингина у Маъбадда яна хизмат қила олади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

²⁸“Руҳонийларга Исроил халқи орасидан ҳеч қандай улуш берилмасин. Уларнинг мулки ҳам, улуши ҳам Менман. ²⁹Дон назри, гуноҳ ва айб қурбонликлари уларнинг ризқидир. Исроил халқи Менга атаган ҳар бир нарса руҳонийларга тегишли бўлсин. ³⁰Илк ҳосилнинг ва ҳамма назрларнинг энг яхшиси руҳонийларники бўлсин. Хамирнинг биринчи зуваласидан ёпилган нонни руҳонийларга назр қилиб беринглар, шунда Худонинг баракаси хонадонингиздан аримайди. ³¹Ҳаром ўлган ёки ёввойи ҳайвон ғажиган жониворнинг гўштини тановул қилиш руҳонийларга тақиқланган.

45–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Эгамизнинг Исроилдаги улуши

¹Исроил қабилаларига ерни бўлиб бераётганингизда, Эгамизга тегишли қисмини ҳам ажратиб қўйинглар. Эгамизга ажратилган ҳудуднинг узунлиги 25.000 тирсак, эни 20.000 тирсак бўлсин. Бутун ҳудуд табаррук ҳисоблансин. ²Ҳудуднинг 500 тирсакка 500 тирсак бўлган тўртбурчак ери Маъбад учун ажратилади. Унинг атрофи 50 тирсак масофада очиқ жой бўлади.

^3-4Табаррук ҳудуднинг ярми руҳонийларники бўлади. Узунлиги 25.000 тирсак, эни 10.000 тирсак бўлган ҳудуднинг бу қисмида руҳонийларнинг уйлари ва Маъбад жойлашади. Бу энг муқаддас жой бўлади.

⁵Табаррук ҳудуднинг иккинчи ярми Маъбаддаги юмушларни бажараётган левиларга қарашли бўлади. Улар яшайдиган шаҳарлар шу ерда жойлашади.

⁶Табаррук ҳудуднинг ёнига узунлиги 25.000 тирсак, эни 5.000 тирсак бўлган жойни қўшинглар. Бу ерда шаҳар жойлашади. Исроил халқидан бўлган ҳар қандай одам келиб, бу шаҳарда яшаса бўлади.

Ҳукмдорнинг ерлари

⁷Тахтда ўтирган ҳукмдорга алоҳида ер берилсин. Унга бериладиган ернинг бир қисми табаррук ҳудуднинг ғарбий чегарасидан Ўрта ер денгизигача чўзилсин. Иккинчи қисми табаррук ҳудуднинг шарқий чегарасидан Иордан дарёсигача чўзилсин. Демак, ҳукмдорга қарашли ернинг узунлиги Исроил қабилаларига ажратилган ернинг узунлиги билан бир хил бўлади. ⁸Бу ҳукмдорнинг улушидир. Бундан буён ҳукмдорлар халқимга зулм ўтказмайдилар, Исроил қабилалари ўз ерларига ўзлари эгалик қиладилар.

Ҳукмдорга оид қоидалар

⁹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Эй Исроил ҳукмдорлари, зўравонлигу зулмингизни бас қилинг! Адолату тўғрилик ила иш тутинг. Халқимни ўз еридан маҳрум қилманг.” Эгамиз Раббийнинг каломи шудир.

¹⁰“Доим тўғри ўлчовни ва тўғри тарозини ишлатинг: ¹¹Сочилувчан қуруқ нарсаларни ўлчаш учун тоғорани ишлатинг, суюқ нарсаларни ўлчаш учун кўзани ишлатинг. Тоғора ва кўзанинг ҳажми бир хил бўлсин. Тоғора ҳам, кўза ҳам хўмрнинг ўндан бир қисмини сиғдирсин. ¹²Оғирлик бирлиги сифатида кумуш шақални ишлатинг. Бир шақал йигирма герага, олтмиш шақал бир минага тўғри келсин.

¹³Ҳукмдорга қуйидаги миқдорда солиқ тўлансин:

¹⁴Зайтун мойининг бир фоизи (Зайтунмойини кўзаларда ўлчанглар. Ўнта кўза — бир хўмрга ёки бир корга тўғри келади),

Булар дон назри, қуйдириладиган ва тинчлик қурбонликлари сифатида халқни гуноҳларидан поклаш учун келтирилади, — деб айтмоқда Эгамиз Раббий. — ¹⁶Бутун Исроил халқи бу назрларни ҳукмдорга бериши лозим. ¹⁷Ҳукмдор янги ой шодиёнасида, Шаббат ва бошқа байрамларда келтириладиган қурбонликлару назрлар учун ҳайвонларни, дон ва шаробни таъминлаб бериши шарт. Исроил халқини гуноҳларидан поклаш учун келтириладиган гуноҳ, тинчлик ва куйдириладиган қурбонликлар ҳамда дон назри учун ҳукмдор масъулдир.”

Байрамлар

¹⁸Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Биринчи ойнинг биринчи кунида, нуқсонсиз бир буқани қурбонлик қилиб, Маъбадни покла. ¹⁹Руҳоний бу гуноҳ қурбонлигининг қонидан олиб, Маъбад эшикларининг кесакисига, қурбонгоҳнинг тўрт бурчагига ва ички ҳовли дарвозаларининг ёндорларига суртсин. ²⁰Биринчи ойнинг еттинчи куни ҳам худди шундай қилсин ва шу йўл билан халқнинг билмай қилган гуноҳларини ювсин. Шунда Маъбад пок бўлади.

²¹Биринчи ойнинг ўн тўртинчи кунидан бошлаб Фисиҳ зиёфати ва етти кун давомида Хамиртурушсиз нон байрамини нишонланглар. Ўша вақт давомида хамиртурушсиз нонлар енглар. ²²Байрамнинг биринчи кунида ҳукмдор ўзининг ва бутун халқнинг гуноҳлари учун бир буқани гуноҳ қурбонлиги қилиб, олиб келсин. ²³У байрамнинг етти куни давомида Эгамизга куйдириладиган қурбонлик учун ҳар куни еттитадан буқа ва еттитадан нуқсонсиз қўчқор етказиб берсин. Бундан ташқари, ҳар куни гуноҳ қурбонлиги учун биттадан така берсин. ²⁴Қурбонлик қилинадиган ҳар бир буқа ва ҳар бир қўчқор билан бирга бир тоғора дон ва саккиз коса зайтун мойини берсин.

²⁵Еттинчи ойнинг ўн бешинчи кунида бошланадиган Чайла байрами учун ҳам, етти кун давомида келтириладиган гуноҳ қурбонликлари, куйдириладиган қурбонликлар, дон ва зайтун назрларини етказиб турсин.

46–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ҳукмдор ва байрамларга оид қонунлар

¹Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Ички ҳовлининг шарқий дарвозаси ҳафтанинг олти куни давомида ёпиқ турсин, Шаббат куни ва янги ой шодиёнаси куни очилсин. ²Ҳукмдор ташқи ҳовлидан бу дарвоза биносининг даҳлизига кириб, даҳлизнинг эшигида турсин. Руҳоний куйдириладиган ва тинчлик қурбонликларини келтираётганда ҳукмдор даҳлиз остонасида туриб, Худога сажда қилсин. Сўнг келган йўли билан чиқиб кетсин. Дарвоза кечгача очиқ турсин. ³Ҳар Шаббат ва янги ой шодиёнаси куни Исроил халқи бу дарвоза олдида туриб, Эгангизга сажда қилсин. ⁴Ҳар Шаббат куни ҳукмдор куйдириладиган қурбонлик учун олтита нуқсонсиз қўзини ва битта нуқсонсиз қўчқорни Эгангизга атаб, олиб келсин. ⁵Қўчқор билан бирга бир тоғора донни назр қилсин. Қурбонлик қилинадиган ҳар бир қўзи билан бирга хоҳлаган миқдорда дон назр қилсин. Ҳар бир тоғора дон билан бирга саккиз коса зайтун мойини назр қилсин. ⁶Янги ой шодиёнаси куни битта нуқсонсиз бузоқ, олтита нуқсонсиз қўзини ва битта нуқсонсиз қўчқорни олиб келсин. ⁷Менга аталган ҳар бир бузоқ ва қўчқор билан бирга бир тоғорадан дон назр қилсин. Қўзилар билан бирга эса хоҳлаган миқдорда дон назр қилсин. Ҳар бир тоғора дон билан бирга саккиз коса зайтунмойини назр қилсин. ⁸Ҳукмдор ичкарига кирганда, дарвоза биносининг даҳлизи орқали кирсин ва яна ўша йўл билан қайтиб чиқсин.

⁹Белгиланган байрамларда одамлар Эгангизга сажда қилгани келадилар. Шунда улар бир дарвозадан кириб, қаршисидаги дарвозадан чиқиб кетишлари шарт. Маъбад ҳовлисига шимолий дарвозадан кирганлар жанубий дарвоза орқали чиқишсин. Жанубий дарвозадан кирганлар шимолий дарвозадан чиқишсин. ¹⁰Ҳукмдор халқ билан бирга кириб, халқ билан бирга чиқиб кетсин.

¹¹Шундай қилиб, байрамларда ва белгиланган тантаналарда қурбонлик қилинадиган ҳар бир бузоқ ва қўчқор билан бирга бир тоғорадан дон назр қилинади. Қурбонлик қилинадиган қўзилар билан бирга хоҳлаган миқдорда дон назр қилиниши мумкин. Ҳар бир тоғора дон билан бирга саккиз коса зайтун мойи назр қилинади. ¹²Ҳукмдор кўнгилдан чиқариб берадиган тинчлик ёки куйдириладиган қурбонликни келтирмоқчи бўлганда, унинг учун ички ҳовлининг шарқий дарвозаси очилсин. У бу қурбонликларини Шаббат кунида келтирадиган қурбонликларга ўхшаб тақдим қилсин, дарвоза биносидан чиқиб кетганидан сўнг дарвоза бекитилсин.

Кундалик назрлар

¹³Ҳар куни эрталаб нуқсонсиз бир ёшли қўзини Эгангизга қурбонлик қилиб, куйдиринглар. ¹⁴Бу билан бирга ҳар куни эрталаб дон назрини келтиринглар. Дон назри қуйидагилардан иборат бўлсин: олти коса сифатли ун ва бу унни намлаш учун уч коса зайтун мойи. Кундалик қурбонлик ва назрларга оид бу қоидага доимий равишда риоя қилинглар. ¹⁵Хуллас, ҳар куни эрталаб Эгангизга қўзини, донни ва зайтун мойини куйдириладиган қурбонлик қилиш учун олиб келинглар. Бу сизлар учун абадий қоида бўлсин.”

Ҳукмдорнинг ерларига оид қонунлар

¹⁶ЭгамизРаббий шундай демоқда: “Агар ҳукмдор бирор ўғлига ерини совға қилса, совға қилинган ер ўша ўғлининг абадий мероси бўлиб қолади. ¹⁷Борди–ю, ҳукмдор ерини бирор хизматкорига совға қилса, хизматкор совға қилинган ерга Қутлуғ йилигача эгалик қила олади. Қутлуғ йилида ер ҳукмдорга қайтади. Ҳукмдор ерларини фақатгина ўз ўғилларига мерос қилиб бериши мумкин. ¹⁸Бошқа одамларнинг ерларини тортиб олиш унга тақиқланади. У ўғилларига фақат ўзининг қарамоғида бўлган ерлардан мерос берсин, халқимни ўз еридан маҳрум қилмасин.

Маъбад ошхонаси

¹⁹Сўнг одам мени дарвоза ёнидаги йўл орқали, шимол томондаги руҳонийларнинг муқаддас хоналари олдига бошлаб борди. Ўша ердан у менга ғарбдаги, энг четдаги бир жойни кўрсатиб, ²⁰деди: “Анави — ошхона. Руҳонийлар бу ерда айб ва гуноҳ қурбонликларининг гўштини қайнатадилар, назр қилинган доннинг унидан нон ёпадилар. Бу муқаддас назрларни ташқи ҳовлига олиб чиқмаслик учун ва шу орқали одамларга шикаст етказмаслик учун ошхона айнан шу ерда жойлашган.”

²¹Сўнг у мени яна ташқи ҳовлига олиб чиқиб, ҳовлининг тўртта бурчагида жойлашган ошхоналарни кўрсатди. ²²Усти очиқ бу тўрттала ошхона бир хил: узунлиги 40 тирсак, эни 30 тирсак эди. ²³Ошхона деворлари бўйлаб ўчоқлар қурилган эди. ²⁴Одам менга шундай деди: “Бу ошхоналар Маъбадда хизмат қиладиганлар учун мўлжалланган. Улар бу ерда одамлар келтирган қурбонликларни қайнатадилар.”

47–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Маъбаддан оқиб чиққан ирмоқ

¹Ўша одам мени Маъбаднинг эшиги ёнига олиб борди. Қарасам, Маъбад остонасидан бир ирмоқ оқиб чиқаётган экан. Остонанинг жануб томонидан чиққан бу ирмоқ қурбонгоҳнинг жанубидан ўтиб, шарққа оқаётган эди. ²Сўнг ўша одам мени шимолий дарвоза орқали ташқарига олиб чиқди. Биз айланиб, Маъбаднинг шарқий дарвозаси ёнига бордик. Ирмоқ шарқий дарвозанинг жануб томонидан жилдираб оқиб чиқаётган эди.

³Ўша одам қўлидаги арқон билан шарқ томонга оқаётган бу ирмоқнинг узунлигини ўлчай бошлади. У 1.000 тирсак ўлчаб бўлганидан сўнг, ирмоқдан кечиб ўтишимни буюрди. Ўша ердаги сув тўпиғимгача келар эди. ⁴Сўнг яна 1.000 тирсак ўлчаб, ирмоқдан кечиб ўтишимни буюрди. Бу сафар сув тиззамгача чиққан эди. Кейинги 1.000 тирсак масофадан сўнг сув белимгача чиқди. ⁵Сўнг у одам яна 1.000 тирсак ўлчади, бу ерда ирмоқ ўтиб бўлмайдиган бир дарёга айланган эди. У шу қадар чуқур эдики, уни фақат сузиб ўтса бўлар эди. ⁶Шунда у одам менга: “Эй инсон, кўрган бу нарсани доим ёдингда тут”, — деди–да, мени қирғоққа бошлаб кетди.

⁷Қирғоққа чиққанимиздан сўнг, мен дарёнинг икки томонида ўсаётган жуда кўп дарахтларни кўрдим. ⁸Одам менга деди: “Бу дарё саҳро орқали Иордан водийсига оқиб, Ўлик денгизга қуйилади. Шунда Ўлик денгизнинг шўр сувлари ширин бўлади. ⁹Дарё оқиб борган ҳамма жойда судралувчилар яшайди, балиқлар тўлиб–тошади. Ширин бўлган бу сувлар оқиб ўтган ҳамма жойда ҳаёт бошланади. ¹⁰Одамлар Ўлик денгизнинг қирғоқларида туриб балиқ тутишади, Эн–Кайдидан Эн–Эхлайимгача бўлган жойда тўрларини қуритишади. Ўрта ер денгизидаги каби балиқларнинг тури кўп бўлади. ¹¹Бироқ ботқоқликлар билан халқобларнинг сувлари янгиланмайди. Улар туз манбаи бўлиб қолади. ¹²Дарёнинг икки томонида турли хил мевали дарахтлар ўсади. Улар ҳар ойда янги мевалар тугади, барглари ҳеч қачон сўлимайди. Маъбаддан чиққан сув уларни суғоргани учун улар ҳеч қачон ҳосилдан қолмайди. Уларнинг мевалари озуқа бўлади, барглари шифо келтиради.

Юртнинг чегаралари

¹³Эгамиз Раббий шундай демоқда: “Юртни Исроилнинг ўн икки қабиласига бўлиб бераётганингизда қуйидаги кўрсатмаларга риоя қилинглар: Юсуф қабиласига икки улуш ер берилсин. ¹⁴Мен ота–боболарингизга онт ичиб, ваъда қилган бу ерни қабилалар орасида тенг бўлинглар. Бу ер сизнинг мулкингиз бўлади.

¹⁵Шимолий чегарангиз Ўрта ер денгизидан бошланиб, шарққа Хетлон шаҳри томон боради, сўнг Лево–Хомат орқали ўтиб, Задод шаҳригача давом этади. ¹⁶Кейин Дамашқ ва Хомат оралиғидаги Барўтах ва Сиврайим шаҳарларигача бориб, Хаврон чегарасидаги Хазер–Хатиконгача чўзилади. ¹⁷Шундай қилиб, шимолий чегарангиз Ўрта ер денгизидан шарқдаги Хазор–Энан шаҳригача боради. Хазор–Энан шаҳри жанубдаги Дамашқ ва шимолдаги Хомат ҳудудлари орасида жойлашган.

¹⁸Шарқий чегара Хаврон ва Дамашқ ҳудудлари орасида бошланиб, Исроил ва Гилад ерлари ўртасидан оққиб ўтган Иордан дарёси бўйлаб боради. Ўлик денгиздан ҳам ўтиб, жанубдаги Тамар шаҳригача етиб боради. Мана шу шарқий чегарадир.

¹⁹Жанубий чегара Тамар шаҳрида бошланиб, Кадешдаги Марива сувларигача боради, кейин Миср сойлиги бўйлаб бориб, Ўрта ер денгизигача етади. Бу жанубий чегарадир.

²⁰Ўрта ер денгизининг қирғоғи ғарбий чегарани ташкил қилиб, Лево–Хоматнинг ғарбдаги шимолий чегара бошланган жойгача боради.

²¹Бу ерларни Исроил қабилаларига бўлиб беринглар. ²²Уни қуръа бўйича мерос қилиб олинглар. Болалари Исроилда туғилган орангиздаги мусофирларга ҳам ерингиздан улуш беринглар. Уларни Исроилнинг маҳаллий аҳолиси деб билинглар. Уларга ўзингиз қатори Исроил қабилалари орасидан ерни мулк қилиб беринглар. ²³Улар қайси қабила орасида яшашса, ўша қабила ҳудудидан ер олишсин”, деб айтмоқда Эгангиз Раббий.

48–БОБ - ҲИЗҚИЁ

Ер қабилалар орасида бўлинади

¹Қуйида Исроил қабилаларининг номлари ва уларнинг улуш қилиб олган ерлари қайд этилган. Дан қабиласининг ҳудуди Исроил юртининг шимолида жойлашган. Унинг чегараси Хетлон йўли бўйлаб Лево–Хоматга, сўнг Хазор–Энанга боради. Хазор–Энан шаҳри жанубдаги Дамашқ ва шимолдаги Хомат ҳудудлари орасида жойлашган. Дан қабиласининг ҳудуди Исроил юртининг ғарбий чегарасидан шарқий чегарасигача чўзилади. ²Дан ҳудудидан жанубда Ашер қабиласи жойлашади, унинг ҳудуди ҳам Исроил юртининг ғарбий чегарасидан шарқий чегарасигача чўзилади. ³Ашер ҳудудидан жанубда Нафтали қабиласи жойлашади, уларнинг ҳудуди ҳам ғарбдан шарққача чўзилади. ^4-7Нафталидан жанубда Манаше қабиласи, Манашедан жанубда Эфрайим, сўнг Рубен, сўнг Яҳудо қабилалари жойлашади. Ҳамма қабилаларнинг ҳудудлари Исроил юртининг ғарбий чегарасидан шарқий чегарасигача чўзилади.

Махсус ажратилган ер

⁸Яҳудо ҳудудидан жанубда махсус ажратилган ер бўлади. Бу ернинг узунлиги ҳар бир қабилага ажратилган ернинг узунлиги билан тенг, Исроил юртининг ғарбий чегарасидан шарқий чегарасигача бўлади. Эни эса 25.000 тирсак бўлади. Бу махсус ажратилган ернинг ўртасида Маъбад жойлашади. ⁹Менга ажратилган бу ҳудуднинг узунлиги 25.000 тирсак, эни 20.000 тирсак бўлади. ¹⁰Мен, Эгангиз, муқаддас еримнинг ярмини руҳонийларга бераман. Уларга ажратилган ернинг шимол томонидаги узунлиги 25.000 тирсак, ғарб томондаги эни 10.000 тирсак, шарқ томондаги эни 10.000 тирсак ва жануб томондаги узунлиги 25.000 тирсак бўлади. Руҳонийларга ажратилган ернинг марказида Менинг Маъбадим жойлашади. ¹¹Бу ер фақат Зодўх авлодидан тайинланган руҳонийларга тегишли бўлади, чунки улар Менинг талабларимни бажардилар. Исроил халқи ва бошқа левилар Мендан юз ўгирганларида улар Мендан юз ўгирмадилар. ¹²Менга ажратилган ҳудуднинг энг муқаддас жойи руҳонийларнинг махсус улуши бўлади. Руҳонийларнинг бу ери левиларнинг ерларига туташган бўлади. ¹³Мен муқаддас еримнинг иккинчи ярмини левиларга бераман. Уларга берадиган ернинг узунлиги 25.000 тирсак, эни 10.000 тирсак бўлади. Руҳоний ва левиларга берадиган ернинг умумий узунлиги 25.000 тирсак, эни 20.000 тирсак бўлади. ¹⁴Бу ерни сотиш, айирбошлаш ёки бировнинг номига ўтказиш қатъиян ман этилади. Ахир, бу ер Меники, у муқаддасдир.

¹⁵Менга ажратилган ердан жанубда шаҳарга қарашли ерлар бўлади. Узунлиги 25.000 тирсак, эни 5.000 тирсак бўлган бу ерларда одамларнинг уйлари ва яйловлари бўлади. Шаҳар ўша ернинг марказида жойлашади. ¹⁶Шаҳарнинг эни ва узунлиги бир хил 4.500 тирсак бўлади. ¹⁷Шаҳар ҳар томондан эни 250 тирсак бўлган яйловлар билан ўралган бўлади. ¹⁸Шаҳардан ортиб қолган ғарбдаги ва шарқдаги 10.000 тирсакка 5.000 тирсак бўлган ер далалар учун мўлжалланган. У ерда шаҳардаги ишчилар учун озуқа етиштирилади. ¹⁹Шаҳарда яшайдиган ҳар қандай одам, қайси қабиладан бўлмасин, ўша далаларга экин экиши мумкин. ²⁰Демак, махсус ажратилган ер тўртбурчак шаклда, ҳар бир томони 25.000 тирсак узунликда бўлади. Бу ер муқаддас ерларни ва шаҳар қарамоғидаги ерларни ўз ичига олади.

²¹Махсус ажратилган ернинг ғарб ва шарқ томонидаги ортган ерлар Исроил ҳукмдорига қарашли бўлади. Ҳукмдорнинг шарқдаги ерлари Иордан дарёсига, ғарбдаги ерлари Ўрта ер денгизига бориб тақалади. Ғарбдаги ернинг ҳам, шарқдаги ернинг ҳам узунлиги 25.000 тирсак бўлади. Уларнинг ўртасида Менинг муқаддас улушим, Маъбадим, ²²Левиларнинг улуши ва Қуддус шаҳри жойлашади. Ҳукмдорнинг ерлари шимолда Яҳудо қабиласининг ерларига, жанубда Бенямин қабиласининг ерларига чегарадош бўлади.

Жанубдаги қабилаларнинг ерлари

²³Қолган қабилаларга қуйидаги ерлар улуш қилиб берилади: махсус ажратилган ердан жанубда Бенямин қабиласининг ҳудуди бўлиб, Исроил юртининг шарқий чегарасидан ғарбий чегарасигача чўзилади. ²⁴Бенямин ҳудудидан жанубда Шимўн қабиласининг ҳудуди бўлиб, юртнинг шарқий чегарасидан ғарбий чегарасигача чўзилади. ²⁵Шимўн ҳудудидан жанубда Иссахор қабиласининг ҳудуди бўлиб, шарқий чегарадан ғарбий чегарагача чўзилади. ²⁶Иссахор ҳудудидан жанубда Забулун қабиласининг ҳудуди бўлиб, шарқий чегарадан ғарбий чегарагача чўзилади. ²⁷Забулун ҳудудидан жанубда Гад қабиласининг ҳудуди бўлиб, шарқий чегарадан ғарбий чегарагача чўзилади.

²⁸Гад ҳудудининг жанубий чегараси Тамар шаҳридан то Кадешдаги Марива сувларигача боради, кейин Миср сойлиги бўйлаб ўтиб, Ўрта ер денгизигача етади. ²⁹Шундай қилиб, Исроил юрти ўн икки қабилага бўлиб берилади, олган ерлари уларнинг улуши бўлади”, деб айтмоқда Эгамиз Раббий.

Қуддус дарвозалари

³⁰Шаҳарнинг дарвозалари қуйидагича бўлсин: шаҳарнинг шимолий девори 4.500 тирсак узунликда бўлиб, ³¹унинг учта дарвозаси бўлади. Шаҳар дарвозаларига Исроил қабилаларининг номлари берилади. Бу томондаги дарвозаларнинг номлари Рубен, Яҳудо ва Леви бўлади. ³²Шарқий деворнинг узунлиги ҳам 4.500 тирсак бўлади, унинг учта дарвозаси Юсуф, Бенямин ва Дан қабилалари номлари билан номланади. ³³Жанубий деворнинг узунлиги ҳам 4.500 тирсак бўлади, унинг учта дарвозаси Шимўн, Иссахор ва Забулун, деб номланади. ³⁴Ғарбий деворнинг узунлиги ҳам 4.500 тирсак бўлади, унинг учта дарвозаси Гад, Ошер ва Нафтали деб номланади. ³⁵Шаҳарни ўраб турган деворнинг умумий узунлиги 18.000 тирсак бўлади. Ўша вақтдан бошлаб шаҳарнинг номи “Эгамиз шу ердадир” бўлади.

Инжил / Муқаддас Китоб / Ўзбек тилидаги

Injil Uzbek tili: Eski Ahd. Latin online
IBTIDO | ZABUR