Инжил / Муқаддас Китоб / Ўзбек тилидаги

Эски Аҳд:  |  ИБТИДО  |  ЧИҚИШ  |  ЛЕВИЛАР  |  САҲРОДА  |  ҚОНУНЛАР  |  ЁШУА  |  ҲАКАМЛАР  |  РУТ  |  ШОҲЛАР (БИРИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (ИККИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (УЧИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (ТЎРТИНЧИ КИТОБ)  |  СОЛНОМАЛАР (БИРИНЧИ КИТОБ)  |  СОЛНОМАЛАР (ИККИНЧИ КИТОБ)  |  ЭЗРА  |  НАХИМИЁ  |  ЭСТЕР  |  АЮБ  |  ЗАБУР  |  СУЛАЙМОННИНГ ҲИКМАТЛАРИ  |  ВОИЗ  |  СУЛАЙМОННИНГ ГЎЗАЛ ҚЎШИГИ  |  ИШАЁ  |  ЕРЕМИЁ  |  ЕРЕМИЁНИНГ МАРСИЯСИ  |  ҲИЗҚИЁ  |  ДОНИЁР  |  ХЎШЕЯ  |  ЙЎЭЛ  |  АМОС  |  ОБOДИЁ  |  ЮНУС  |  МИХО  |  НОХУМ  |  ХАБАҚҚУҚ  |  ЗАФАНИЁ  |  ХАГГЕЙ  |  ЗАКАРИЁ  |  МАЛАКИ
Янги Аҳд:
МАТТО  |  МАРК  |  ЛУҚО  |  ЮҲАННО  |  ҲАВОРИЙЛАРНИНГ ФАОЛИЯТИ  |  РИМЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  КОРИНФЛИКЛАРГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  КОРИНФЛИКЛАРГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ГАЛАТИЯЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  ЭФЕСЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  ФИЛИППИЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  КОЛОСАЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  САЛОНИКАЛИКЛАРГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  САЛОНИКАЛИКЛАРГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ТИМЎТИЙГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  ТИМЎТИЙГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ТИТУСГА МАКТУБ  |  ФИЛИМЎНГА МАКТУБ  |  ИБРОНИЙЛАРГА МАКТУБ  |  ЁҚУБНИНГ МАКТУБИ  |  БУТРУСНИНГ БИРИНЧИ МАКТУБИ  |  БУТРУСНИНГ ИККИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ БИРИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ ИККИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ УЧИНЧИ МАКТУБИ  |  ЯҲУДОНИНГ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОГА КЎРСАТИЛГАН ВАҲИЙ



ЗАБУР

Кириш

 

Забур китоби руҳий шеърларнинг мажмуидир. Уларни баъзан қўшиқ қилиб, баъзан эса якка тартибда ёки гуруҳ бўлиб ибодат сифатида айтишган. Китоб 150 санодан иборат бўлиб, кўп саноларнинг муаллифи шоҳ Довуд ҳисобланади. Санолар узоқ замонлар давомида тўпланган. Бу санолар Исроил халқининг Худога сажда қилишида муҳим бир ўринга эга бўлиб қолди.

Саноларнинг баъзиларида мусиқа йўлбошчисига қайси мусиқа асбобларидан фойдаланиш ва санони қандай куй жўрлигида айтиш кераклиги ҳақида ёзилган. Масалан, 4–сано ва 45–санога карашимиз мумкин.

Муқаддас Китоб таркибидаги кўп китобларнинг бош ғояси саноларда ўз аксини топади. Бу ғоялар — ҳамду сано, шукроналик, имон, умид–ишонч, гуноҳ учун қайғу, Худонинг содиқлиги ва мадади. Ҳамма саноларнинг туб мағзида Худога қаттиқ ишонч, Унга нисбатан иззат–ҳурмат ётади. Саноларнинг ижодкорлари Худонинг марҳаматлари учун Уни ҳамду сано айтадиларми ё қийинчилик пайтларида шикоят қиладиларми, улар саноларида доимо чин ҳис–туйғуларини ифодалайдилар.

Қадимги Исроилда санолар хилма–хил ҳолатларда ишлатилган:

104–санодаги сингари, Худога ҳамду сано айтиш учун,

12–санодаги сингари, қайғу–ғамларни ифодалаш учун,

1–санодаги сингари, руҳий ҳақиқатларни ўргатиш учун,

71–санодаги сингари, Исроил шоҳини иззат–ҳурмат қилиш ва унинг ҳукмронлиги даврида адолат ҳукм суриши учун ибодат қилиш учун,

46–санодаги сингари, жамики борлиқ устидан ҳукмрон бўлган Худонинг қудратини эътироф этиш учун,

121–санодаги сингари, Қуддусга бўлган севгини кўрсатиш учун,

125–санодаги сингари, байрамларни нишонлаш учун.

Албатта кўп санолар биттадан ортиқ мақсадда фойдаланилган.

Исо Масиҳ ваъз қилганда ва таълим берганда санолардан фойдаланган. Янги Аҳд муаллифлари ҳам саноларнинг баъзиларини ўз ёзувларига қайд этиб ўтганлар. Илк масиҳийлар сажда қилганларида, таълим берганларида, Исо Масиҳ орқали Худо нималар қилгани тўғрисида хушхабарни бошқаларга ҳикоя қилиб берганларида ҳам санолардан фойдаланганлар. Масалан, Исо Масиҳ тўғрисида маълумот бериш учун 117–санонинг бир ояти Янги Аҳдда олти марта келтирилган:

“Бинокорлар рад этган тош

Бинонинг тамал тоши бўлди.” (117:22)

 

Китоб (1)

 

 

1–САНО

 

1Шундай инсонлар саодатлидир:

Улар фосиқлар маслаҳатига юрмайди,

Гуноҳкорлар йўлида улар турмайди,

Мазахчилар орасида улар ўтирмайди.

2Ҳа, улар Эгамизнинг қонунидан завқ олади,

Туну кун таълимотининг мағзини чақади.

3Ундай инсонлар оқар сув бўйига ўтқазилган

Дарахтларга ўхшайди.

Улар ўз мавсумида мевасини беради,

Барглари асло қуримайди.

Улар неки қилса, омади келади.

4Фосиқлар эса бундай эмаслар,

Шамолда тўзғувчи сомонга ўхшайди.

5Ҳукмда фосиқлар оқлана олмайди,

Солиҳлар жамоасидан гуноҳкорлар жой ололмайди.

6Эгамиз солиҳнинг йўлини қўриқлайди,

Фосиқнинг йўли ҳалокатга етаклайди.

 

2–САНО

 

1Нега қутуради халқлар?!

Нега беҳуда фитна қилади элатлар?!

2Замин шоҳлари Эгамизга,

Ва У танлаган шоҳга қарши саф тортадилар.

Ҳукмдорлар фитна қўзғаб, шундай дейдилар:

3“Синдирайлик улар солган кишанларни,

Олиб ташлайлик бўйнимиздан сиртмоқларни.”

4Осмонда ҳукмрон бўлган Раббий эса

Уларни масхаралаб, устидан кулади.

5Раббий ғазаб билан уларни огоҳ этади,

Қаҳрини сочиб, ваҳимага солиб айтади:

6“Мен Сионга[1], Ўзимнинг муқаддас тепалигимга

Ўзимнинг шоҳимни жойлаштирдим.”

7Эгамизнинг сўзларини шоҳ эълон қилмоқда:

“Эгамиз менга шундай деди:

‘Сен Менинг ўғлимсан,

Бугун Мен сенга Ота бўлдим[2].

8Тила, халқларни сенга мулк қилиб бераман,

Ернинг тўрт томони сеники бўлади.

9Темир хивчин ила уларни уриб эзасан[3],

Сопол кўзани синдиргандай уларни парчалайсан.’”

10Эй шоҳлар! Энди ақл билан иш қилинг.

Эй замин ҳукмдорлари! Огоҳ бўлинг.

11Қўрқув ила Эгамизга сажда қилинг!

Ваҳима ила тавба қилинг![4]

12Унинг ўғлига[5] таъзим қилинг,

Бўлмаса У ғазабланади,

Йўлингизда йўқ бўлиб кетасиз,

Унинг ғазаби тез аланга олади.

Нақадар бахтлидир Унда паноҳ топганлар!

 

3–САНО

 

1Ўғли Абсаломдан қочаётган пайтда Довуднинг айтган саноси.

2Эй Эгам! Ғанимларим нақадар кўпдир!

Менга қарши қўзғалганлар қанчалар кўпдир!

3Кўплар мен ҳақимда:

“Худодан унга нажот йўқ”, — деб айтадилар.

4Эй Эгам, Менинг қалқонимсан!

Шуҳратим Сенсан!

Сен бошимни юксалтирасан.

5Эгамиздан мадад сўраб қиламан фарёд,

Муқаддас тепалигидан[6] У менга беради жавоб.

6Эгамиз мени ҳимоя этгани учун

Ётиб ухлаб, яна уйғонаман.

7Ҳар томондан мени қуршаб турган

Ўн мингларча ғанимларимдан қўрқмасман.

8Қўзғалгин, эй Эгам!

Нажот бер, эй Худойим!

Ҳамма ғанимларимнинг юзларига урасан,

Қабиҳларнинг тишларини синдирасан.

9Эй Эгам! Нажот сендан келади!

Баракаларинг халқингга келсин!

 

4–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Довуд саноси.

2Эй менинг одил Худойим!

Илтижо қилганимда жавоб бер!

Кулфатда қолганимда мени озод қилдинг.

Менга шафқат қилиб, ибодатимни эшит.

3Эй инсонлар, қачонгача шаънимни ерга урасиз?!

Қачонгача пуч сўзларга кўнгил боғлайсиз?!

Қачонгача ёлғонларни излаб юрасиз?![7]

4Унутмангки, Эгамиз Ўзи учун танлайди тақводорни,

Илтижо қилганимда, Эгамиз эшитади мени.

5Ҳатто ғазабланганингизда ҳам гуноҳ қилманг[8],

Тунда ётганингизда ўйланг, сукут сақланг.

6Муносиб қурбонликлар келтиринг,

Умидингизни Эгамизга боғланг.

7Эй Эгам, одамлар шундай деб айтади:

“Яхши замонларни ким бизга кўрсатади?”

Эй Эгам, жамолинг бизга нурларини сочсин!

8Дону майлари мўл бўлганлар қувонади,

Сен юрагимга ундан ҳам кўпроқ шодлик бердинг.

9Ётганимда хотиржам ухлайман,

Эй Эгам, ёлғиз Сен мени омон сақлайсан.

 

5–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Най жўрлигида. Довуд саноси.

2Сўзларимга қулоқ тут, эй Эгам!

Диққат қилгин нолаларимга.

3Эшитгин, мадад сўраб илтижо этаман,

Сен ҳам Шоҳимсан, ҳам Худойимсан!

Шу боис Сенга ибодат қиламан.

4Эй Эгам! Тонг чоғи овозимни эшитасан,

Субҳидамда Сенга ёлвораман[9],

Сендан жавоб кутаман.

5Қабиҳликдан мамнун бўлмайдиган Худосан Сен,

Сенга меҳмон бўлолмас гуноҳкор инсон.

6Такаббурлар ҳузурингда тура олмайдилар,

Ҳамма бадкирдорларни Сен ёмон кўрасан.

7Ёлғон гапирадиганларни Сен қириб ташлайсан,

Эй Эгам, қонхўр, ёлғончилардан Сен жирканасан.

8Мен эса содиқ севгинг мўллиги сабаб

Сенинг уйингга кираман.

МуқаддасМаъбадингда таъзим қиламан,

Қўрқув ила Сенга сажда қиламан.

9Нақадар душманларим кўп, эй Эгам,

Одиллигинг билан мени сўқмоғингдан етакла,

Ўз йўлларингни менга равшан қил.

10Душманларим оғзидан ҳақиқат чиқмайди,

Уларнинг юраклари бало–офатдир.

Оғизлари очилган қабр кабидир,

Тиллари хушомад қилади.

11Эй Худо, улар гуноҳкордир, жазолагин!

Ниятлари ўзларининг бошига етсин.

Улар Сенга қарши исён қилганлар.

Гуноҳлари кўплиги учун уларни ҳайдаб юборгин.

12Сенда паноҳ топганларнинг ҳаммаси севинсин,

То абад шодликдан улар куйласин.

Уларни Сен ҳимоя қилганинг учун,

Сени севганлар севинч ила жўшсин.

13Эй Эгам! Сен солиҳ кишиларга барака берасан,

Сенинг ҳимматинг уларни қалқондай ҳимоя қилади.

 

6–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Саккиз торли асбоб жўрлигида. Довуд саноси.

2Эй Эгам! Ғазаб билан менга танбеҳ бермагин,

Қаҳринг сочиб, менга жазо бермагин.

3Эй Эгам, мадорим йўқ, раҳм қил менга,

Суякларим зирқирайди хасталикдан,

Эй Эгам, шифо бер менга.

4Азоб чекмоқда жоним,

Қачонгача куттирасан, эй Эгам, қачонгача?

5Кел энди, эй Эгам, қутқар жонимни,

Содиқ севгинг ҳақи озод қил мени.

6Ахир, ўлганда эсламас ҳеч ким Сени,

Ўликлар диёрида[10] ким шукр қилар Сенга?!

7Оҳ–воҳ қилавериб чарчадим,

Тунлари кўз ёшларим туфайли ўрним ҳўл бўлди,

Йиғлаганимдан тўшагим шалаббо бўлади.

8Кўзларим нури сўнди ғамдан,

Заифлашди кўзларим душманларим дастидан.

9Йўқолинглар кўзимдан ҳаммангиз, эй бадкирдорлар!

Нола–йиғиларимни Эгам эшитди.

10Эгам эшитди менинг илтижоимни,

Эгам қабул қилади менинг ибодатимни.

11Жамики душманларим уялиб қолади,

Ҳаммаси ваҳимага тушиб қолади,

Ўша он шарманда бўлиб, қайтиб кетади.

 

7–САНО

 

1Бенямин қабиласидан бўлган Кушнинг қилмишлари туфайли Довуднинг Эгамизга айтган марсияси.

2Сенда паноҳ топаман, эй Эгам Худо,

Пайимга тушганлардан халос эт, қутқар мени.

3Йўқса, улар мени шердай ғажиб ташлайди,

Бурда–бурда қилади, ҳеч ким мени қутқаролмайди.

4-5Эй Эгам Худо!

Агарда кимгадир ноҳақлик қилган бўлсам,

Дўстимни душманига сотган бўлсам мабодо,

Ғанимимни сабабсиз талаган бўлсам,

Ҳа, агарда у ишларни қилган бўлсам,

6Душманларим таъқиб қилсин, тутсин мени,

Танамни тупроққа қорсин,

Жасадимни ерга ташласин.

7Қани, ғазабингни сочгин, эй Эгам!

Қўзғал ёвларимнинг қаҳрига қарши!

Кўриб, адолат қилгин!

8Халқларни атрофингга тўплагин,

Баланддаги тахтингда ўтириб,

Улар устидан ҳукмронлик қилгин.

9Халқларни ҳукм қил Сен, эй Эгам,

Эй Эгам, менинг ҳам юзимни ёруғ қил,

Биласан–ку, солиҳман, бегуноҳман.

10Фосиқларнинг ёвузлиги барҳам топсин,

Солиҳлар барқарор бўлсин.

Oнгу юракларни синагувчи Сенсан,

Эй одил Худо!

11Менинг қалқонимдир Худо,

Покдилларга У нажот беради.

12Адолатли ҳакамдир Худо,

Қабиҳга У доим ғазабини сочади.

13Агар инсон тавба қилмаса,

Худо қиличини чархлайди,

Камонини тайёр қилиб туради.

14Қирғин қуролларини шай қилиб қўйган,

Оловли ўқларини тайёрлаб қўйган.

15Ана, қабиҳлар қабиҳликдан уруғ орттиради,

Дарду балолардан ҳомиладор бўлади,

Охир–оқибатда ёлғонни туғади.

16Улар чуқур қазийдилар,

Аммо чоҳга ўзлари қулайдилар.

17Уларнинг дарду балоси ўзига қайтади,

Зўравонлиги ўзларининг бошига етади.

18Эгамизга, адолатинг учун шукр, дейман.

Худойи Таоло — Эгамизга ҳамду сано куйлайман.

 

8–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Соз жўрлигида. Довуд саноси.

2Эй Эгам, бизнинг Раббимиз!

Бутун ер юзида Сенинг номинг улуғвордир!

Осмондан ҳам юксакдир Сенинг шуҳратинг![11]

3Душманларингнинг, қасоскорларнинг

Овозини ўчирай, дея

Сен болалар ва чақалоқларни

Ўз қудратингни сўйлашга ўргатдинг.

4Қўлларинг ижоди бўлган осмонингга қарадим,

Ўзинг жойлаштирган юлдузлару ойга боқдим.

5Инсон зоти недирки, у ҳақда ўйлагайсан?!

Бандалар[12] недирки, Сен уларни ардоқлайсан?!

6Сен уларни Ўзингдан[13] андак паст қилдинг,

Иззату шараф тожини уларга кийгиздинг.

7Жамики яратганинг узра уларни ҳукмрон қилдинг[14],

Бор нарсани уларнинг оёғи остига қўйдинг:

8Жамики молу қўйларни ҳам,

Барча ёввойи ҳайвонларни ҳам,

9Самодаги қушлару денгиз балиқларини —

Денгизда сузувчи ҳар хил махлуқларни.

Ҳа, уларнинг устидан инсонни ҳукмрон қилдинг.

10Эй Эгам, бизнинг Раббимиз!

Бутун ер юзида Сенинг номинг улуғвордир!

 

9–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Ўғилнинг ўлими” куйига айтилган. Довуд саноси.

2Бутун юрагимдан, эй Эгам, Сенга шукр айтаман,

Барча ажойиб ишларингни сўйлайман.

3Сен туфайли шодланиб, қувонаман.

Қўшиқ айтиб, Сени мадҳ этаман,

Эй Худойи Таоло!

4Душманларим чекиниб қочганларида,

Қоқилиб, нобуд бўлди Сенинг ҳузурингда.

5Сен адолат ила ҳукм қилиб тахтга ўтирдинг,

Мени ҳукм этиб, юзимни ёруғ қилдинг.

6Халқларни Сен ваҳимага солдинг,

Қабиҳларни қириб ташладинг.

Уларнинг номини бир умрга ўчирдинг.

7Вайроналар ичра душманимиз то абад ғойиб бўлди,

Уларнинг шаҳрини Сен вайрон этдинг,

Уларнинг хотираси тамоман ўчди.

8Эгамиз эса то абад Ўз тахтида ўтиради,

У тахтини ҳукм қилиш учун қургандир.

9У оламни адолат билан бошқаради,

Халқларни одилона ҳукм қилади.

10Мазлум учун Эгамиз қалъадай бўлади,

Ҳа, қайғули дамларда У паноҳ бўлади.

11Эй Эгам, Сени танийдиганлар

Ўзингга умид боғлайди.

Сенга юз бурганларни тарк этмайсан.

12Ҳамду сано куйланг Қуддусда[15] тахт қурган Эгамизга!

Унинг ишларини эълон қилинг халқлар орасида!

13Қасоскор Эгамиз мазлумларни ёдида тутади,

Жафокашлар фарёдини У унутмайди.

14Раҳм қил менга, эй Эгам, қара!

Мендан нафратланган ғанимларим азоб бермоқда!

Ўлим оғзидан мени қайтарадиган Сенсан!

15Шу боис гўзал Қуддус дарвозалари олдида

Сенга ҳамду сано айтайин,

Менга нажот берган Сенсан,

Шу боис ҳам қувонайин.

16Халқлар ўзлари қазиган чуқурга ўзлари йиқилди[16],

Яширган тўрларига оёқларидан илинди.

17Эгамиз адолатли ҳукми ила

Ўзининг кимлигини кўрсатди.

Қабиҳлар ўзлари қўйган тузоққа илинди.

18Қабиҳлар ва Худони унутган жамики халқлар

Ўликлар диёрига[17] тушар.

19Муҳтожни Худо бир умрга унутмас,

Бечораҳолнинг умидини то абад йўққа чиқармас.

20Қани, эй Эгам! Инсон зоти ғолиб чиқмасин,

Халқлар ҳузурингда ҳукм қилинсин.

21Уларни қўрқувга сол, эй Эгам!

Халқлар инсон зоти эканлигини билсин.

22Нечун, эй Эгам, узоқда турибсан?

Қайғули дамларда Ўзингни яширасан?

23Такаббур қабиҳлар бечорани таъқиб қилади,

Тўқиган иғволари ўзларининг бошига етсин.

24Қабиҳлар ёвуз эҳтирослари билан мақтанади,

Очкўзлар Эгамизни лаънатлайди, Ундан нафратланади.

25Худога интилмайди ўзига бино қўйган қабиҳлар,

“Худо йўқдир”, деб доим ўйлайди улар.

26Қабиҳлар ҳар доим омадга эришади,

Худонинг амрларини тушунмайди,

Душманларини улар писанд қилмайди.

27Улар ўйлайдилар ўз кўнглида:

“Биз ҳеч қачон қоқилмаймиз,

Ҳеч қачон кулфатларга дуч келмаймиз.”

28Қабиҳларнинг оғзидан лаънат, ҳийла, пўписа чиқади,

Улар манфур, жаҳолат сўзларини айтишга моҳир.

29Улар қишлоқларда яшириниб олади,

Бегуноҳ инсонни пойлаб ўлдиради.

Кўзлари ожиз қурбонни қидиради.

30Шерга ўхшаб панада кутиб туради,

Бечорани ушлайман, деб писиб ётади,

Заифни ўз сиртмоғига илинтириб, ушлаб олади.

31Қабиҳлар ўз кучи билан заифни йиқитади,

Уни ётқизиб, эзғилаб ташлайди.

32Улар ўз кўнгилларида: “Худо қилмишларимизни унутган,

У кўзларини юмиб олган, ҳеч нарсани кўрмайди”, — деб ўйлайди.

33Қани, эй Эгам! Ургин қабиҳларни,

Эй Худо! Унутмагин мазлумларни!

34Нечун қабиҳлар Сендан нафратланади?

Нечун ўз кўнглида улар:

“Худо Мендан ҳисоб сўрамайди”, деб айтади?

35Сен эса кўриб турасан,

Билиб турасан кулфату азобда қолганларни.

Қўлларингни уларга узатасан,

Ожиз ўзини паноҳингга топширади,

Сен етимга доим ёрдам бергансан.

36Қабиҳлару ёвузларнинг қўлини қирққин,

Қилмишлари учун улардан ҳисоб сўра,

Токи улар бошқа ёвузлик қилмасин.

37Эгамиз шоҳдир то абад,

Ўзга халқлар йўқ бўлади Унинг юртидан.

38Эй Эгам, мазлумларнинг истакларига қулоқ соласан,

Уларнинг юракларига далда берасан.

Етиму мазлумнинг додини Сен эшитиб,

39Ер юзида банда уларни ваҳимага солмасин, дея

Уларга Сен адолат қиласан.

 

10–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

Эгамизда мен паноҳ топаман,

Қандай қилиб сиз менга дейсиз:

“Қуш каби учиб кетгин тоғларга.

2Қара, покдилнинг юрагини панадан отмоқ учун

Қабиҳлар ёйларини тайёрлади,

Ўқларини шайлаб, мўлжалга олди.

3Қонун, кўрсатмаларнинг асоси бузилса,

Солиҳ нима қила олади?!”

4Эгамиз Ўзининг муқаддасМаъбадидадир,

Эгамизнинг тахти самодадир.

У инсонни кўздан қочирмайди,

Нигоҳи инсонни текшириб туради.

5Эгамиз солиҳни ҳамда қабиҳни синайди,

Зулмни севгучидан У ниҳоятда нафратланади.

6Қабиҳнинг устига чўғ, олтингугурт ёғдиради[18],

Уларга улуш қилиб гармселни беради.

7Эгамиз адолатлидир, У тўғри ишларни севади,

Тўғри юрадиган инсон

Унинг марҳаматидан баҳраманд бўлади.

 

11–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Саккиз торли асбоб жўрлигида. Довуд саноси.

2Нажот бергин бизга, эй Эгам!

Тақводор бир инсон қолмади,

Сенга содиқ инсон йўқ бўлиб кетди.

3Ҳамма бир–бирига ёлғон сўзлайди,

Хушомадгўйлик билан бир–бирини алдайди.

4Хушомадгўй тилларни Эгамиз кесиб ташласин,

Мақтанчоқ оғизларни У қириб ташласин.

5Ахир, улар: “Оғзимиз билан эришамиз ҳар нарсага,

Тилимиз ўзимизники, ким хўжайин бизга?!” — деб айтади.

6Эгамиз айтмоқда: “Муҳтож эзилиб кетди,

Бечора нола қилди. Энди қўзғаламан,

Ўзлари интилган нажотга етказаман.”

7Эгамизнинг ваъдалари ғоятда покдир,

Унинг сўзлари ўчоқда

Етти карра тозаланган кумушга ўхшайди.

8-9Ҳар тарафда қабиҳлар дайдиб юради,

Ҳар ёқда одамлар ёмонликни мақтаб юради.

Эй Эгам! Булардан бизларни сақлагайсан,

То абад бу наслдан бизни ҳимоя қилгайсан.

 

12–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Эй Эгам, қачонгача мени унутасан?

Мени то абад унутасанми?

Қачонгача юзларингни мендан яширасан?

3Қачонгача жоним азобда қолади?

Кун бўйи юрагим ғамга тўлади?

Қачонгача душманим мендан устун келади?

4Жавоб бер, эй Эгам Худо, боқ ҳолимга!

Кучимни қайтаргин, токи кетмайин ўлим уйқусига.

5“Уни енгдим”, деб айтмасин душманим,

Йиқилганимда севинмасин ёвларим!

6Мен умид боғлайман содиқ севгингга,

Нажотингдан қалбим тўлади қувончга.

Эй Эгам, қўшиқ айтаман Сенга

Иноят айлаганинг учун менга.

 

13–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

Аҳмоқлар[19] ўз кўнглида: “Худо йўқ”, дейди.

Улар бузуқлардир, қилмиши жирканч ишлардир,

Яхшилик қилувчи бирон зот йўқдир.

2“Идрокли бирон зот бормикан?

Бормикан Менга юз бурган?” дея

Инсонга Эгамиз осмондан боқар.

3Ҳаммаси адашган, бирдай бузилган,

Яхшилик қилувчи бир кимса йўқдир,

Ҳатто биронта ҳам йўқ!

4Улар идроксиз, бадкирдор,

Халқимни бир луқма нондай еб юборар,

Ҳеч қачон Эгамизга сажда қилмайди.

5Ана, босаётир уларни қаттиқ ваҳима,

Худо солиҳлар биландир бирга.

6Бадкирдорлар мазлумнинг ниятини пучга чиқарса ҳам,

Эгамиз мазлумларнинг паноҳидир.

7Эҳ, Қуддусдан[20]Исроилга нажот келсайди!

Эгамиз Ўз халқини яна фаровонликка эриштирса,

Ёқуб насли шод бўлгай, Исроил севингай!

 

14–САНО

 

1Довуд саноси.

Эй Эгам, ким яшайди Сенинг масканингда?

Ким макон топади Сенинг муқаддас тоғингда?[21]

2Тўғри юриб, тўғри иш қилганлар яшайди,

Юракдан ҳақ гапни айтганлар яшайди.

3Бошқаларга бўҳтон қилмаганлар яшайди,

Дўстларига ёмонлик қилмаганлар яшайди,

Қўшниларини ҳақорат қилмаганлар яшайди.

4Разил кимсалардан нафратланганлар яшайди,

Эй Эгам, Сендан қўрққанларни иззатлаганлар яшайди,

Ўзига зарар бўлса ҳам, аҳдида турганлар яшайди.

5Қарз бериб судхўрлик қилмаганлар яшайди.

Айбсизга қарши гувоҳлик бериш учун пора олмаганлар яшайди.

Буларни қилганлар тинч–омон бўлади.

 

15–САНО

 

1Довуд қўшиғи.

Ўзинг сақла мени, эй Худо!

Мен Сенда паноҳ топаман.

2Эгамга айтдим: “Менинг Раббимсан,

Сендан бошқа менинг буюк бахтим йўқ.”

3Нақадар улуғвордир юртдаги тақводорлар,

Улардан мен ғоят завқ оламан.

4Сохта худоларга эргашганларнинг кулфати ортади.

Уларнинг ичимлик назри қон экан,

Мен уларнинг бу назрларига қўшилмайман,

Сохта худоларнинг исмларини тилга олмайман.

5Эй Эгам! Барқарорлигим Сенсан,

Муваффақиятим ҳам Ўзингдирсан,

Келажагимни Сен таъминлайсан.

6Чегара чизиқлари тушган

Мен учун ҳузурбахш жойларга,

Нақадар ажойиб мулким бор!

7Эгамни олқишлайман,

У менга йўл кўрсатади,

Тунда ҳам қалбим менга ўгит беради.

8Мен доим Эгамни биринчи ўринга қўяман,

У ўнг томонимда бўлгани учун

Мени ҳеч нарса қўзғата олмас.

9Шу боис, эй Эгам, юрагим қувончга тўла,

Жоним ҳам қувонади.

Танам хавф–хатарсиз яшайди.

10Мени ўликлар диёрига[22] ташлаб кетмайсан,

Бу тақводорингни[23] қабрда чиритмайсан.

11Менга ҳаёт сўқмоғини Ўзинг кўрсатасан,

Ҳузурингда шодлик мени қамраб олади,

Менга боқий ҳузур–ҳаловатни Сен берасан.

 

16–САНО

 

1Довуд ибодати.

Эй Эгам, ҳақли даъвоимни эшит,

Фарёдимга эътибор бер.

Ҳийласиз оғзимдан чиққан

Ибодатимга қулоқ тут.

2Бегуноҳлигимни кўрсатгин Сен,

Адолатни кўрсин кўзларинг.

3Ҳатто юрагимни тафтиш қилиб,

Тунда мени синаб кўрсанг,

Агар мени имтиҳон қилсанг,

Ёмон ниятни менда топа олмасдинг.

Оғзим гуноҳ қилмас, қарорим шудир.

4Инсонлар қилмишини мен қилмадим,

Сенинг амрингга мен итоат этдим,

Зўравоннинг йўлларидан ўзимни сақладим.

5Қадамларим сўқмоқларингда собит бўлди,

Оёқларим ҳеч қачон тойиб кетмади.

6Сенга илтижо қиламан, эй Худо, жавоб берасан,

Менга қулоқ тутиб, сўзларимни эшитгин.

7Содиқлигингни зоҳир эт ажойиб ишлар ила.

Рақиблардан қочиб Сенга борганларга

Ўнг қўлинг билан нажот бергувчи Сенсан.

8Мени кўзларинг қорачиғидай асрагин,

Мени қанотларинг соясида яширгин,

9Мени талайдиган фосиқлардан асрагин,

Атрофимда шай турган ашаддий ёвларимдан яширгин.

10Уларнинг юрагида шафқатга жой йўқ,

Оғизлари билан киборларча гапиради.

11Улар мени таъқиб қилиб, ўраб олганлар,

Ерга урмоқ учун менга кўзларини тикади.

12Душманларим мени ғажимоқчи бўлган шерга ўхшайди,

Пана жойда писиб ётган шерваччага ўхшайди.

13Кел, эй Эгам! Уларга қарши юз бур,

Тиз чўктиргин уларни!

Қиличинг ила фосиқлардан қутқаргин мени!

14Эй Эгам! Қудратинг ила

Мени бундай инсонлардан қутқаргин,

Уларнинг насибаси фақатгина бу дунёдадир.

Тайёрлаб қўйган аччиқ кўргиликларинг билан

Уларни тўйдиргин,

Ҳатто болаларига ҳам етсин,

Набиралари ҳам тотиб кўрсин.

15Солиҳ бўлганим учун мен Сени кўргайман,

Уйғониб, жамолингни кўрганимдан рози бўлгайман.

 

17–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Эгамизнинг қули Довуднинг саноси. Довудни Эгамиз барча душманлари ва Шоул қўлидан озод этган кунда, Довуд бу қўшиқни Унга атаб куйлаган.

2Сени севаман, эй Эгам, менинг қудратим.

3Эгам суянган қоямдир, менинг қалъам, қутқарувчимдир.

Ҳа, Худодир менинг қоям, Унда паноҳ топаман.

Удир менинг қалқоним, баҳодир курашчим, қўрғоним.

4Эгамга илтижо қиламан,

Ғанимларимдан У мени халос қилади.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

5Мени ўлим тўрлари чирмаб олганди,

Бало–қазо селлари даҳшат ила босиб келганди.

6Ҳа, ўликлар диёрининг[24] тўрлари мени ўраб олганди,

Ўлим чангали қаршимда пайдо бўлганди.

7Кулфатда қолганимда Эгамга илтижо қилдим,

Ҳа, нола қилдим Худойимга.

У Маъбадидан туриб, овозимни эшитди,

Оҳу нолам қулоғига етиб борди.

8У замон ер юзи титраб, тебранди,

Тоғларнинг пойдевори ларзага келди,

Эгамиз ғоят ғазабга минган эди.

9Бурнидан тутун буруқсаб чиқарди,

Оғзидан оташ пишқирарди,

Олдидан қип–қизил чўғ ёғиларди.

10У кўкларни ёриб, пастга тушди,

Оёқлари остида — қора булут.

11Бир карубга миниб учди,

Ел қанотлари узра учиб келди.

12Атрофини зулмат билан ўради,

Қуюқ, қора булутларни Ўзига чайла қилди.

13Унинг олдида ёруғлик чиқди,

Дўл ва қип–қизил чўғ қоп–қора булутларни парчалади.

14Эгамизнинг овози кўкларда гулдиради,

Худойи Таолонинг садоси эшитилди[25].

15Ўқларини отди,

Чақмоқ чақтириб, ёвларини тирқиратди,

Уларни саросимага солди.

16Эгамизнинг таҳдидларидан,

Унинг қаҳрли нафасидан

Денгизнинг туби кўриниб қолди,

Замин пойдевори[26] яланғоч бўлиб қолди.

17Эгам юқоридан қўл узатиб, мени тутди,

Баҳайбат сувлардан мени чиқариб олди.

18Мени кучли ғанимларим қўлидан,

Мендан нафратланган ёвларимдан қутқарди,

Улар мендан кучли эдилар.

19Қора кунимда улар менга қарши турдилар,

Эгам эса менга таянч бўлди.

20Мени бехавотир жойга чиқариб қўйди,

Мендан мамнун бўлиб, нажот берди.

21Эгам солиҳлигим учун мени мукофотлайди,

Айбсизлигим учун мени тақдирлайди.

22Зеро, мен Эгамнинг йўлидан юрдим,

Ахлоқсизлик қилмадим, Худойимдан юз ўгирмадим.

23Унинг ҳамма қонун–қоидаларига риоя қилдим,

Фармонларини четга суриб қўймадим.

24Унинг олдида бенуқсон бўлдим,

Гуноҳ қилишдан ўзимни сақладим.

25Шу сабабли Эгам мени пок деб билди,

Солиҳлигимга яраша мукофот берди.

26Эй Эгам! Ўзингга содиқ бўлганга Сен содиқ бўласан,

Бегуноҳга айбсизлигини кўрсатасан,

27Пок кишига поклигингни кўрсатасан,

Эгрига эса айёрлигингни кўрсатасан.

28Аҳли камтарга эса нажот берасан,

Димоғдорни ерга урасан.

29Эй Эгам Худо! Чироғимни ёқувчи Ўзингсан,

Зулматни мен учун ёруғликка айлантирасан.

30Эй Худойим! Сенга суяниб лашкарни йўқ қиламан,

Сенга суяниб деворлардан ошиб ўтаман.

31Худонинг йўли комилдир,

Эгамизнинг каломи чин ҳақиқатдир,

Паноҳ излаб борганга У қалқондир.

32Эгамиздан бошқа Худо ким экан?!

Худойимиздан бошқа суянчиқ Қоя бормикан?!

33Мени қудратли қилувчи Худодир,

Йўлимни Ўзи бехатар қилади.

34У оёқларимни кийик оёғидай қилади,

Чўққилар узра мени бехатар юрғизади.

35Қўлларимни жанг қилишга ўргатади,

Бармоқларим бронза ёйни бука олади.

36Эй Эгам, Сен менга зафар қалқонингни бергансан,

Ўнг қўлинг менга таянч бўлади,

Мададинг эса мени юксалтиради.

37Оёқларим учун йўлимни кенг қилгансан,

Оёқларим сира оғиб кетмас.

38Ғанимларимни қувлаб, тутиб олдим,

Уларни йўқ қилмай ортга қайтмадим.

39Шундай эздимки уларни, тура олмадилар,

Оёқларим остида чўзилиб қолдилар.

40Сен менга қувват бериб, жангга юбординг,

Менга қарши отланган ёвни олдимда бош эгдирдинг.

41Ғанимларимни мендан қочирдинг,

Мендан нафратланганларни йўқ қилдим.

42Улар мадад сўраб фарёд қилдилар,

Нажоткорни эса тополмадилар,

Эй Эгам, ғанимларим Сенга ёлвордилар,

Аммо Сен жавоб бермадинг.

43Шамолнинг чангидай уларни эздим,

Йўлдаги лойдек сидириб ташладим.

44Сен мени халқнинг уруш–жанжалидан халос этдинг.

Мени элларга йўлбошчи қилдинг,

Ўзим танимаган элат менга қарам бўлди.

45Овозимни эшитибоқ қулоқ тутди,

Ёт эллар менга бўйин эгди.

46Ёт эллар ҳолсизланиб йиқилди,

Қалтираб манзилидан чиқиб қочди.

47Эгам барҳаётдир! Суянган қоямга олқишлар бўлсин!

Нажоткорим Худо юксалсин!

48Қасдимни олган Худодир,

Халқларни менга У тобе қилган,

49Мени ғанимларимдан У қутқарган,

Босқинчилардан мени устун қилган,

Мени зўравонлар қўлидан халос этган.

50Шу боис, эй Эгам, халқлар ичра

Сенга ҳамдлар айтаман!

Сени куйлаб сано айтаман!

51Эгамиз Ўз шоҳини улуғ зафарларга эриштиради,

Ўзи танлаган шоҳ Довуд ва унинг уруғига

То абад содиқ севгисини кўрсатади.

 

18–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Худонинг шуҳратини самолар намоён қилади,

Унинг ижодини фалак тоқи айтиб туради.

3Осмон кундан–кунга буни билдиради,

Ҳар тун бундан хабардор қилади.

4Само, фалак айтмас бир гап, ё бир жумла,

Чиқмас улардан ҳеч бир садо.

5Аммо хабарлари[27] ҳар томонга тарқалади,

Оламнинг четигача етиб боради.

Худо самоларда қуёш учун чодир қурган.

6Қуёш гўшангадан чиққан куёвга ўхшайди.

Қаҳрамонларга ўхшаб ғайрат билан йўлагидан боради.

7Самоларнинг бир четидан у чиқиб,

Айланиб, бошқа бир четига йўл олади,

Унинг тафтидан ҳеч нарса яширина олмайди.

8Эгамизнинг қонуни мукаммалдир,

Бизга у янги куч ато этади,

Эгамизнинг фармонлари ишончлидир,

Ғўр ёшларга донолик беради.

9Эгамизнинг буйруқлари тўғридир,

Қалбларни шодликка тўлдиради,

Эгамизнинг амрлари равшандир,

Улар кўзларга нур беради.

10Эгамиздан қўрқиш покликдир,

Бу то абад давом этади.

Эгамизнинг қоидалари ҳақиқатдир,

Ҳаммаси ғоят адолатлидир.

11Улар соф олтиндан ҳам аълодир,

Тоза асалдан ҳам ширинроқдир.

12Эй Эгам, қоидаларинг менга, Ўз қулингга ўгит беради,

Қоидаларингга итоат этганлар буюк мукофот олади.

13Ким ўз хатосини била олади?!

Яширин хатолардан мени ўзинг поклагин.

14Мен, Ўз қулингни ошкора гуноҳдан сақлагин,

Устимдан гуноҳ ҳоким бўлмасин.

Шунда мен айбсиз бўламан,

Оғир гуноҳдан ҳам холи бўламан.

15Эй Эгам, суянган қоям, қутқарувчим!

Оғзимдан чиққан сўзлар,

Юракдаги ниятларим Сенга маъқул бўлсин.

 

19–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Кулфатда қолганингда, Эгамиз жавоб берсин,

Бобомиз Ёқубнинг Худоси сени тинч–омон сақласин.

3Муқаддас масканидан У сенга мадад юборсин,

Қуддусдан[28] У сенга таянч бўлсин.

4У сенинг ҳамма назрларингни ёдда тутсин,

Куйдирилган қурбонликларингни қабул этсин.

5Кўнглинг истаганини Эгамиз сенга инъом қилсин,

Ҳамма режаларингни рўёбга чиқарсин.

6Шунда биз зафарингни севинч ила куйлаймиз,

Худойимиз номи билан байроқлар ўрнатамиз,

Ҳамма илтижоларингни Эгамиз рўёбга чиқарсин.

7Биламан, Эгамиз Ўзи танлаган шоҳга нажот беради,

Эгамиз муқаддас самосидан унга жавоб беради,

Эгамиз ўнг қўли билан унга буюк ғалаба ато қилади.

8Баъзилар жанг араваларига ишонади,

Баъзилар отлари билан мақтанади,

Биз эса Эгамиз Худога ишонамиз.

9Улар ҳолсизланиб йиқиладилар,

Биз эса кучайиб қад ростлаймиз.

10Эй Эгам, шоҳимизга ато қилгин ғалаба,

Илтижо қилганимизда, жавоб бергин бизга[29].

 

20–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Эй Эгам! Сенинг қудратинг туфайли шоҳ қувонади,

Сен берган зафарлардан у нақадар лаззатланар!

3Кўнглидаги истакларини рўёбга чиқардинг,

Унинг тилакларини рад қилмадинг.

4Улуғ баракани унга ато қилдинг,

Унинг бошига соф олтин тож кийгиздинг.

5Сендан умр сўраганда, умр бердинг,

Узоқ ҳамда боқий умр бахш этдинг.

6Шоҳнинг шуҳрати Сен берган зафарлар туфайли улуғдир,

Унга дабдаба, улуғворлик ато қилган Сенсан.

7Сен то абад унга барака берасан,

Унга жуда яқин бўлиб,

Уни шодликка тўлдирасан.

8Эгамизга шоҳимиз умид боғлайди,

Худойи Таолонинг содиқ севгиси туфайли

У ҳеч қачон қоқилмайди.

9Эй шоҳимиз, қўлинг барча душманларингни мағлуб қилади,

Ҳа, ўнг қўлинг сендан нафратланганларни мағлуб қилади.

10Сен зоҳир бўлганинг замон

Қизиган тандирдай уларни ёндирасан.

Эгамиз Ўз ғазаби билан уларни ютиб юборади,

Аланга уларни ёндириб ташлайди.

11Эй шоҳимиз, уларнинг наслини

Ер юзидан қириб ташлайсан,

Зурриётини инсоният орасидан йўқотасан.

12Душманларинг сенга қарши ёмонликни режа қилсалар,

Улар сенга қарши фитна қўзғасалар,

Ҳеч нарсага эриша олмайдилар.

13Камонингдан уларга ўқлар отасан,

Ортига қочишга мажбур қиласан.

14Ўз қудратинг туфайли юксалавер, эй Эгам,

Қудратингни куйлаб, ҳамду сано айтамиз.

 

21–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Тонгда чиққан кийик” куйига айтилган. Довуд саноси.

2Эй Худойим! Нега мени тарк этдинг?!

Нега мендан узоқдасан шу қадар?!

Эй Худойим! Нечун менга нажот бермайсан?!

Оҳу нолаларимни эшитмайсан?!

3Эй Худойим, кун бўйи илтижо қиламан,

Сен эса жавоб бермайсан.

Тун бўйи ёлвораман,

Аммо менга тинчлик йўқ.

4Барибир Сен муқаддас Худосан,

Исроилнинг ҳамду саноси қуршаб олган тахтингни.

5Ота–боболаримнинг умиди Сенда эди,

Сен уларга нажот бердинг.

6Улар Сенга нола қилиб, нажот топдилар,

Улар Сенга ишониб, уялиб қолмадилар.

7Ахир, мен инсон эмас, бир қуртдирман.

Одамлар ҳазар қилган, халқлар нафратланган.

8Мени кўрган ҳар ким устимдан кулар,

Мени ҳақоратлаб, бош чайқаб дерлар:

9“Эгангга ишон, Ўзи қутқариб олар,

Эганг сендан мамнун бўлса, У нажот берар.”

10Сен эдинг онам қорнидан мени чиқарган,

Сен эдинг онам бағрида мени омон сақлаган.

11Сенга таянаман туғилганимдан буён,

Менинг Худойимсан онам дунёга келтиргандан буён.

12Мендан узоқ бўлмагин!

Ахир, кулфат ёнгинамда–ку,

Менга мадад бергувчи бирон кимса йўқ!

13Бир гала буқалар[30] Мени қуршаб олган,

Ҳа, Башан ерларининг[31] кучли буқалари Мени ўраб олган.

14Ўкириб ўлжасини пора қиладиган шерга ўхшаб,

Мен томон улар оғизларини катта очган.

15Ҳаётим сув каби тўкилди,

Суякларим бўғинидан бўшашди,

Юрагим мум каби ичимда эриб кетди.

16Мадорим сопол парчасидай қуриди,

Тилим танглайимга ёпишиб қолди,

Мени ўлим тўшагига ётқиздинг.

17Атрофимда кўппаклар изғийди,

Бадкирдорлар тўдаси қуршаб олгандир,

Қўлу оёқларимни илма–тешик қилади[32].

18Ҳамма суякларим кўриниб туради,

Душманларим кўзларини чақчайтириб,

Еб қўйгудек бўлади.

19Кийимларимни ўзаро улар бўлишган,

Либосим учун қуръа ташлашган.

20Мендан узоқ турма, эй Эгам!

Кучим манбаи Сенсан! Тез кел, ёрдам бер!

21Жонимни қилич дамидан қутқар,

Ҳаётимни кўппаклар чангалидан қутқар!

22Шерлар оғзидан қутқаргин мени!

Ёввойи буқалар шохидан асрагин мени!

Сен илтижоимга жавоб бердинг.

23Биродарларимга Сен ҳақингда айтаман,

Жамоа орасида Сенга ҳамду сано ўқийман.

24Уларга шундай дейман:

“Эгамизга ҳамду сано айтинг, эй Ундан қўрққанлар!

Эгамизни улуғланг, эй Ёқуб насли!

Эгамизни иззатланг, эй Исроил насли!

25Кулфатда қолганнинг қайғуларидан

Эгамиз нафратланмаган ё ҳазар қилмаган.

Балки ундан юз ўгирмасдан,

Нола қилганда, Эгамиз эшитган.”

26Улуғ жамоа ичра

Ҳамду сано айтишимнинг сабаби Сенсан.

Сендан қўрққанлар олдида онтимни адо этаман.

27Эй Эгам, қашшоқлар еб тўядилар[33],

Сенга юз бурганлар Сени мадҳ қиладилар,

Улар дунё тургунча турсинлар!

28Эгамизни эслаб, Унга юз бурсинлар

Ер юзидаги жамики инсонлар!

Жамики уруғу элатлар

Унга сажда қилсинлар!

29Эгамиз ҳокими мутлақдир,

Элатлар устидан У ҳукмрондир.

30Жамики бойлар ҳам зиёфат еб, унга таъзим қилади.

Тупроқ остига кетаётганлар ҳам Унга сажда қилади,

Ҳатто ўз ҳаётини сақлай олмайдиганлар таъзим қилади.

31Авлодлар Унга хизмат қилади,

Келгуси насллар Раббий ҳақида эшитади.

32Улар келиб Эгамизнинг нажоти ҳақида эълон қилади,

Унинг қилганларини ҳали туғилмаган халқларга айтади.

 

22–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгам Менинг чўпонимдир.

Муҳтожлик кўрмасман.

2Ям–яшил яйловларда У менга ором беради,

Сокин ирмоқлар бўйида У мени етаклайди.

3У менга қайта куч бахш этади.

Ўзининг номи ҳақи–ҳурмати

Мени тўғри сўқмоқлардан етаклайди.

4Эй Эгам!

Ҳатто зулмат водийсида[34] юрсам ҳам,

Хавф–хатардан қўрқмайман,

Ахир, Сен мен билан биргасан.

Сенинг чўпон таёғинг[35],

Хивичинг[36] мени ҳимоя қилади.

5Душманларимнинг кўз ўнгида

Мен учун дастурхон тузайсан.

Бошимга мой суртиб,

Сен мени ҳурмат билан кутиб оласан.

Менинг косам ҳам тўлиб–тошган.

6Умрим бўйи фақат инояту шафқатинг изимдан юради,

Эй Эгам, Сенинг уйинг то абад менинг масканим бўлади.

 

23–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгамизникидир замин, ундаги бутун борлиқ,

Оламу унда яшовчи жамики жонзот.

2У оламни ўрнатган денгизлар узра,

Мустаҳкам қилган уни уммонлар узра[37].

3Ким туриши мумкин Эгамизнингмуқаддас маконида?

Ким чиқиши мумкин Унинг тепалигига?[38]

4Қўли ҳалол, қалби тоза инсонлар,

Сохта нарсаларга кўнгил қўймаганлар,

Ёлғондакам онт ичмаганлар.

5Эгамиз уларга барака беради,

Нажоткор Худо уларни оқлайди.

6Эгамизга юз бурган жамоа ўшандайдир.

Ҳа, Худога интилган Ёқуб насли[39] шундайдир.

7Қаддингизни ростланг, эй дарвозалар!

Очилинглар, эй азалий эшиклар!

Токи кира қолсин улуғвор Шоҳ!

8У улуғвор Шоҳ ким экан?

Кучли, қудратли Эгамиз,

Жангларда қудратли Эгамиз,

У Шоҳдир!

9Қаддингизни ростланг, эй дарвозалар!

Очилинглар, эй азалий эшиклар!

Токи кира қолсин улуғвор Шоҳ!

10У улуғвор Шоҳ ким экан?

Сарвари Оламдир У.

Унинг Ўзи улуғвор Шоҳдир.

 

24–САНО

 

1Довуд саноси.

[40]Юрагимни очаман Сенга, эй Эгам!

2Сенга умид боғлайман, эй Худойим!

Шарманда бўлишимга йўл қўймагин,

Душманларим мендан устун келмасин.

3Сенга ишонганлар асло бўлмасин шарманда.

Шармандалик келсин

Сенга асоссиз хиёнат қилганларнинг бошига.

4Эй Эгам, йўлларингни менга кўрсат,

Сўқмоқларингни менга ўргат.

5Ҳақиқатинг йўлидан мени бошлаб ўргатгин,

Нажоткорим Худо Ўзингсан,

Кун бўйи Сендан умид қиламан.

6Ёдингда тут, эй Эгам, буюк шафқатингни

Ҳам севгида содиқлигингни.

Ахир, азалдан Сен шундай қилгансан.

7Эсга олма ёшликдаги гуноҳларимни

Ҳамда қилган итоатсизликларимни.

Содиқ севгинг ҳақи ёдга ол мени,

Ахир, Сен яхшисан, эй Эгам!

8Эгамиз яхши, адолатлидир!

У гуноҳкорларга йўл–йўриқ кўрсатади.

9У камтарни тўғриликка бошлайди,

Камтарин инсонни Ўз йўлига ўргатади.

10Эгамиз қилган ҳар иши орқали

Унинг аҳдига риоя қилганларга

Содиқ севгисини кўрсатади.

11Менинг айбларим кўп.

Эй Эгам, Ўз номинг ҳақи

Айбларимни кечиргин.

12Агарда инсон Эгамиздан қўрқса,

У танлайдиган йўлни Эгамиз ўргатади.

13Ўша инсон умрини фаровонликда ўтказади,

Унинг насли юртни мулк қилиб олади.

14Эгамиз Ундан қўрқадиганларга

Ўз ниятларини ишониб билдиради,

Ўз аҳдини уларга маълум қилади.

15Нигоҳим доимо Эгам томондадир,

У оёқларимни тузоқдан халос қилади.

16Эй Эгам, ҳолимга боқ, меҳрибонлик қил.

Мен ёлғизман, тушкунликка тушганман.

17Юракдаги ғамларим ортиб бормоқда,

Шу кулфатдан мени қутқаргин.

18Кулфату ғамларимни кўриб,

Барча гуноҳларимдан ўтгин.

19Қара, душманларим нақадар кўп,

Мендан қаттиқ нафрат қиларлар.

20Ҳаётимни асра, қутқаргин мени,

Шармандали аҳволга солмагин мени,

Зотан, Сенда паноҳ топаман мен.

21Ҳаққонийлик, тўғрилик сақласин мени,

Зотан, Сендан умид қиламан мен.

22Эй Худо, қутқаргин Исроилни

Жамики кулфатларидан!

 

25–САНО

 

1Довуд саноси.

Эй Эгам, тўғри юрганим учун

Мени оқлагин.

Қоқилмасдан Сенга таяндим.

2Синаб, имтиҳон қил мени, эй Эгам!

Юрагимни, ниятимни синаб кўр!

3Сенинг содиқ севгинг кўз ўнгимдадир,

Сенга доим содиқман[41].

4Ёлғончиларга мен шерик бўлмайман,

Мунофиқлар билан дўст бўлмайман.

5Фосиқлар тўдасидан нафрат этаман,

Қабиҳларга мен шерик бўлмайман.

6Намоён қилмоқ учун айбсизлигимни

Қўлларимни юваман, эй Эгам.

Қурбонгоҳинг атрофида юраман,

7Баланд овоз ила шукрона қўшиғини куйлайман,

Жамики мўъжизаларинг ҳақида айтаман.

8Эй Эгам, севаман Сен маскан қилган уйни,

Улуғворлигинг порлаган жойни.

9Гуноҳкорлар қатори жонимни олма,

Қонхўрлар қатори ҳаётимга чек қўйма.

10Уларнинг қўллари тузади ёвуз режа,

Ўнг қўллари порага тўла.

11Мен эса пок ҳаёт кечираман,

Қутқар мени, қил менга шафқат.

12Оёқларимни чакки босмайман,

Эй Эгам, улуғ йиғинларда Сени олқишлайман.

 

26–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгам нурим ва нажотимдир,

Кимдан мен қўрқардим?!

Эгам ҳаётимнинг қалъасидир,

Ким мени қўрқита олар?!

2Танасини ғажийлик, деб

Ёвузлар менинг устимга бостириб келганда,

Ҳа, ғаниму душманларим менга ҳужум қилганда,

Қоқилиб, йиқилиб тушадилар.

3Ҳатто бутун лашкар мени ўраб олса ҳам,

Юрагимда асло қўрқув пайдо бўлмас.

Ҳатто менга қарши жангга отланса ҳам,

Ишончим ҳеч ҳам йўқолмас.

4Бир нарсани Эгамдан сўраганман,

Ҳа, Ундан истаганим битта нарсадир:

Эгамнинг уйида то абад яшай,

Эгамнинг жамолини кўрай,

Маъбадда туриб, Унга мунтазир бўлай.

5Кулфатда қолган кунларимда

У мени Ўз чайласида омон сақлайди.

Чодири остида мени яширади,

Баланд қоя тепасига ўтқазиб қўяди.

6Энди эса ҳар тарафдаги ғанимларим устидан

Бошим мағрур кўтарилгандир.

Шодликдан ҳайқириб,

Эгамнинг чодирида қурбонлик келтираман.

Эгамни куйлаб, қўшиқ айтаман.

7Эшитгин, эй Эгам, илтижо қилганимда,

Шафқат қилгин, жавоб бер менга.

8“Менга интил!” деганингни қалбим эшитди,

Ҳа, эй Эгам, мен Сенга интиламан.

9Юзларингни мендан яширмагин,

Ғазаб ила мен, Ўз қулингдан воз кечмагин,

Мададкорим Сен бўлгансан–ку, эй Эгам.

Рад этма, тарк айлама мени, эй нажоткорим Худо!

10Ота–онам мени тарк этса ҳатто,

Эй Эгам, Сен мени қабул қиласан.

11Йўлингни менга кўрсат, эй Эгам,

Душманларим пойлаб тургани учун

Мени тўғри сўқмоқларингдан етакла.

12Ғанимларим қўлларига топширма мени.

Ахир, сохта гувоҳлар, ноҳақ айбловчилар

Менга қарши чиқдилар.

13Шубҳам йўқ, тириклар диёрида

Эгамнинг эзгулигини албатта кўраман.

14Эгамизга умид боғла,

Дадил бўл, юрагингга далда бер,

Эгамизга умид боғла!

 

27–САНО

 

1Довуд саноси.

Сенга илтижо қиламан, эй Эгам,

Мени эшитмай қолмагин, эй суянган Қоям.

Агар менга гапирмай сукут сақласанг,

Қабрга тушган одам каби бўлиб қоламан.

2Эшитгин, Сенга илтижо қиламан.

Муқаддас масканингга[42] қўлларимни чўзиб,

Фарёд қилиб, Сендан мадад сўрайман.

3Мени фосиқларнинг қаторига қўшмагин,

Уларнинг қилмишлари ёмонликдир,

Қўшниларига тилёғламалик қилади,

Юракларида эса ёвуз ниятдир.

4Қилмишига яраша уларни жазолагин,

Ифлосликларига яраша жазо бергин.

Қабиҳ ишларига яраша жазолагин,

Хизматига яраша уларга қайтаргин.

5Эй Эгам, улар ишларингни қадрламас,

Сенинг ижодингга эътибор қилмас,

Сен уларни йиқитасан,

Улар қайтиб тикланолмас.

6Олқишлар бўлсин Эгамизга,

Илтижоларимни У эшитди.

7Эгам — менинг қудратим, қалқонимдир,

Юракдан Унга умид боғлаганман.

Эгам менга мадад берди, бахтиёрман.

Қўшиғим ила Унга шукрона айтаман.

8Эгамиз Ўз халқининг қудратидир,

Ўзи танлаган шоҳнинг нажот қўрғонидир.

9Халқингга нажот бер, эй Эгам,

Ўз элатингга барака бергин.

Уларнинг чўпони бўлгин,

То абад уларга ғамхўрлик қилгин.

 

28–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгамизга ҳамдлар айтинг, эй илоҳий зотлар[43],

Эгамизнинг қудратию шуҳратига ҳамдлар ўқинг.

2Эгамизнинг шарафига ҳамдлар ўқинг,

Муқаддас либосда[44] Эгамизга сажда қилинг!

3Эгамизнинг овози сувлар узра эшитилади,

Улуғвор Худо гулдираб садо беради.

Ҳа, азим сувлар узра

Эгамиз гулдираб садо беради.

4Эгамизнинг овози қудратлидир,

Эгамизнинг овози ҳайбатлидир.

5Эгамизнинг овози садр дарахтларини қулатади,

Ҳатто Лубнондаги садр дарахтларини[45] парчалаб ташлайди.

6Лубнон тоғларини Эгамиз буқадай сакратади,

Ҳа, Хермон тоғини[46] ёввойи бузоқдай сакратади.

7Эгамизнинг овози чақмоқ чақтиради,

8Эгамизнинг овози саҳрони титратади,

Эгамиз Кадеш саҳросини[47] ларзага солади.

9Эгамизнинг овози улкан дарахтларни эгиб юборади[48],

Ўрмонларни яланғочлаб, шилиб юборади,

“Эгамиз улуғвордир”, деб Маъбадида ҳамма куйлайди.

10Эгамиз тўфон[49] узра тахт қурган эди,

Эгамиз абадий Шоҳ каби тахт қурган.

11Эгамиз Ўз халқига куч ато этсин,

Ўз халқига тинчлик билан барака берсин.

 

29–САНО

 

1Довуд саноси. Эгамизнинг уйи бағишланган пайтда айтилган қўшиқ.

2Эй Эгам, Сени улуғлайман!

Қабр оғзидан мени қутқардинг,

Душманларим менинг устимдан кулишига йўл қўймадинг.

3Сендан мадад сўраб ёлвордим, эй Эгам Худо,

Менга Сен бердинг шифо.

4Эй Эгам, ўликлар диёридан[50] жонимни олиб чиқдинг,

Қабрга кираётганимда мени қутқардинг.

5Эй Эгамизнинг тақводорлари!

Эгамизга ҳамду сано куйланглар,

Унинг муқаддас номини олқишланг.

6Эгамизнинг ғазаби бир лаҳза давом этади,

Лутфу карами бир умр тугамасдир.

Шу боис қайғу–алам тун бўйи давом этса ҳам,

Тонг билан бирга шодлик ҳам кириб келади.

7Ишларим юришганда,

“Асло қоқилмасман!” дер эдим.

8Эй Эгам, лутфу караминг билан

Мени тоғдай мустаҳкам қилгандинг.

Аммо юзингни ўгирганингда,

Мен даҳшатга тушдим.

9Эй Эгам, мен Сенга илтижо қилдим,

Шафқат сўраб, эй Раббий, Сенга ёлвордим:

10Агар мен кириб кетсам қабрга,

Менинг ўлимимдан не фойда Сенга?!

Тупроқ Сенга ҳамду сано айтарми?![51]

Сенинг содиқлигингни у сўйларми?!

11Эшит, эй Эгам, менга раҳм қилгин,

Эй Эгам, менга мададкор бўлгин!

12Азамни Сен тўйга айлантирдинг,

Аза либосини[52] эгнимдан олиб ташладинг,

Шодликни менга кийгиздинг.

13Қалбим сукут сақламай, Сени куйлаб сано ўқисин,

Эй Эгам Худо, Сенга то абад шукр айтаман.

 

30–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Эй Эгам, Сенда мен паноҳ топаман,

Шарманда бўлишимга асло йўл қўйма,

Адолатлисан, мени қутқаргин.

3Менга қулоқ тут, дарров қутқаргин мени,

Менинг паноҳ қоям бўлгин.

Нажот топай, мустаҳкам қўрғон бўлгин.

4Чиндан ҳам Сен суянган қоямсан, қалъамсан,

Ўз номинг ҳақи мени етакла, йўл кўрсатгин.

5Сен менинг паноҳимсан.

Қўйилган тузоқдан мени қутқаргин.

6Ҳаётимни Сенга топшираман, эй Эгам,

Мени қутқардинг, эй содиқ Худо.

7Сохта худоларни иззатлаганларга

Мен нафратимни сочаман.

Эй Эгам, мен Сенга умид боғлайман.

8Содиқ севгинг ила шод–хуррам бўлай,

Қайғуларимни Ўзинг кўргансан,

Жоним азобда қолганин биласан.

9Мени ғаним қўлига бермадинг,

Оёқларимни бехавотир ерга қўйдинг.

10Раҳм қил, эй Эгам, кулфатда қолдим,

Кўзларим қайғудан толди,

Жону танам адойи тамом бўлди.

11Ҳаётим азоб билан тугайди,

Йилларим оҳ–воҳ билан битади.

Гуноҳларимдан[53] кучим тугайди,

Суякларим қуриб битади.

12Душманларим мени ҳақорат қилади,

Қўшниларим мендан ҳазар қилади.

Дўстларим ҳам мендан қўрқади,

Кўчада кўриб мени, қочиб кетади.

13Мени унутдилар, гўё ўлганман,

Гўё синган сопол идиш кабиман.

14Эшитяпман, кўпчилик ғийбат қилади,

Атрофимни даҳшат ўраб олган.

Биргаликда менга қарши фитна тўқишади,

Мени ўлдирмоқни ният қилишади.

15Эй Эгам, мен Сенга умид боғлайман,

“Менинг Худойим Сенсан”, деб айтаман.

16Ҳаётим Сенинг қўлингдадир,

Ғанимларим қўлидан,

Пайимга тушганлардан мени қутқаргин.

17Жамолинг мен, қулингга нурларини сочсин,

Сен содиқсан, мени қутқаргин.

18Йўл қўйма, эй Эгам, шарманда бўлишимга,

Мадад сўраб илтижо қилдим Сенга.

Қабиҳлар шармандаи шармисор бўлсин,

Ўликлар диёрига[54] жим кириб борсин.

19Ўчсин уларнинг ёлғончи овозлари,

Зеро, такаббурлик ҳам нафрат билан

Улар солиҳга қарши сўйлар.

20О, нақадар буюкдир Сенинг эзгулигинг!

Ўзингдан қўрққанларга уни сақлаб қўйгансан,

Сенда паноҳ топганларга ҳадя қиласан,

Ҳамманинг кўз олдида инъом қиласан.

21Ҳузурингда уларни ҳимоя қиласан,

Инсон фитналаридан омон сақлайсан.

Уларни Ўз чодиринг остида

Иғволардан сақлаб турасан.

22Қамалда қолган шаҳардай бўлганимда

Менга ажойиб садоқатингни кўрсатганинг учун

Эй Эгам, Сенга олқишлар бўлсин!

23Ваҳимага тушиб мен:

“Эй Эгам, Сенинг назарингдан маҳрум бўлдим”, дегандим.

Ҳа, мадад сўраб Сенга ёлворганимда

Илтижоларимни эшитдинг.

24Эй Эгамизнинг тақводорлари, Уни севинг!

Ўзига содиқ бўлганларни У ҳимоя қилади,

Такаббурларга тўлиқ жазо беради.

25Бардам бўлинг, дадил бўлсин юрагингиз,

Эй сиз, Эгамиздан умид қилганлар!

 

31–САНО

 

1Довуд қасидаси.

Итоатсизлиги кечирилганлар бахтлидир,

Эгамиз кимнинг гуноҳидан ўтган бўлса,

Ўша инсон бахтлидир.

2Эгамиз кимнинг айбини ёзмаган бўлса,

Ўша инсон бахтлидир,

Руҳида ҳийла бўлмаганлар бахтлидир.

3Эй Эгам, гуноҳимни бўйнимга олмай, рад қилганимда,

Танам қоқ суяк бўлиб қолганди,

Кун бўйи оҳ–воҳ қилиб чиқардим.

4Кеча–кундуз қўлинг устимда оғир юк бўлди,

Саратон иссиғидагидай мадорим қуриб қолди.

5Энди олдингда гуноҳимни эътироф этдим,

Айбимни яширмай, ўзим айтдим:

“Эгам олдида итоатсизлигимни бўйнимга оламан.”

Сен эса менинг гуноҳимни кечирдинг.

6Шу боис ҳар бир тақводор

Вақт борида Сенга ибодат қилсин.

Шунда азим сувлар тўфони

Тақводорларга етиб бормас.

7Сен менинг паноҳимсан,

Мени кулфатлардан Сен асрайсан,

Нажот қўшиғи ила мени ўрайсан.

8Эгамиз айтар: “Сизларга Мен йўл кўрсатаман,

Юрадиган йўлларингизни ўргатаман,

Маслаҳат бераман, сизларни кузатаман.

9Онгсиз от ёки хачир каби бўлманглар,

Уларни йўлга солмоқ учун сувлуқ, жилов керак,

Бўлмаса улар ёнингизга келмайди.”

10Фосиқнинг азоби кўпдир,

Лекин Эгамиздан умидворларни

Содиқ севги қуршаб олади.

11Эй солиҳлар, Эгамиз туфайли шодланинг, қувонинг!

Эй барча кўнгли поклар, шодликдан куйланг!

 

32–САНО

 

1Севинч ила Эгамизга қўшиқ куйланг, эй солиҳлар!

Унга ҳамду сано айтмоқ тўғри одамларга муносибдир!

2Лира чалиб, Эгамизга ҳамдлар айтинг,

Ўн торли арфа чалиб, Унга қўшиқ куйланг.

3Эгамизга янги бир қўшиқ айтинг,

Маҳорат ила тор чалиб, шодликдан ҳайқиринг.

4Эгамизнинг каломи ҳақиқатдир,

Унинг барча ишлари ишончлидир.

5Эгамиз адолату ҳақиқатни севади,

Замин Унинг содиқ севгисига тўла.

6Самолар бунёд бўлган Эгамизнинг каломидан,

Самодаги жисмлар яралган Унинг нафасидан.

7У денгиз сувларини йиғиб қўйган,

Тубсиз сувларни гўё омборга жойлаб қўйган[55].

8Бутун ер юзи Эгамиздан қўрқсин,

Бутун олам аҳли Ундан ҳайиқсин.

9У гапирди, айтгани мавжуд бўлди,

Амр қилди, замин яратилди.

10Эгамиз халқларнинг режаларини пароканда қилади,

У халқларнинг ниятларини пучга чиқаради.

11Эгамизнинг режалари то абад собит туради,

Унинг ниятлари наслдан–наслга ўтиб боради.

12Эгамизни ўз Худоси, деб билган халқ бахтлидир!

Ўз мулким, деб Эгамиз танлаган халқ бахтлидир!

13Эгамиз самодан боқар,

Инсон зотини У кўриб турар.

14У тахт қурган жойидан туриб,

Ҳамма ер юзида яшовчиларни кузатар.

15У ҳамманинг юрагини яратган,

Ҳамманинг ишларини англаган.

16Лашкари кўплигидан шоҳ қутулмайди,

Кучи кўплигидан жангчи ғолиб бўлавермайди.

17“Жанг отлари нажот берар” дейиш пуч хаёлдир,

Улар қудратли кучи билан қутқара олмайди.

18Эгамиз кўриб турар Ўзидан қўрққанларни,

Унинг содиқ севгисига умид қилганларни.

19Эгамиз уларни ўлимдан қутқаради,

Очликдан сақлаб, тирик қолдиради.

20Жонимиз Эгамизга мунтазирдир,

У бизнинг мададкоримиз, қалқонимиздир.

21Биз муқаддас Худога умид боғлаймиз,

У туфайли юрагимиз шодликка тўла.

22Эй Эгам! Сенга ҳамон умид боғлаймиз,

Содиқ севгинг бизга ёр бўлсин.

 

33–САНО

 

1Абумалек олдида ўзини телбаликка солиб, унинг ҳузуридан қувилган пайтда Довуднинг айтган саноси.

[56]

2Ҳар доим Эгамни олқишлайман,

Унинг мадҳи тилимдан асло тушмайди.

3Эгам боис жоним фахрланади,

Мазлум эшитиб, шод бўлсин.

4Мен билан бирга улуғланг Эгамни,

Биргаликда шарафлайлик Уни.

5Эгамга юз бурдим, У жавоб берди,

Ҳамма қўрқувлардан У халос қилди.

6Эгамиздан умид қилганларнинг юзларида нур,

Уларнинг юзлари асло шувут бўлмайди.

7Бу бечора илтижосин Эгамиз эшитди,

Барча уқубатлардан уни қутқарди.

8Эгамиздан қўрққанларнинг атрофида

Эгамизнинг фариштаси қароргоҳ қуриб,

Уларга нажот бахш этади.

9Эгамизнинг мурувватини татиб кўр,

Эгамиз яхшидир, билиб ол.

Нақадар бахтлидир Унда паноҳ топганлар.

10Эй тақводорлар, Эгамиздан қўрқинг.

Ундан қўрққанлар асло муҳтожлик кўрмас.

11Ҳатто йиртқич шерваччалар овқатсиз,

Улар очликдан азоб чекади.

Эгамизга юз бурганлардан эса

Фаровонлик айрилмайди.

12Келинг, эй болалар, тинглангиз мени,

Ўргатайин мен Эгамиздан қўрқишни.

13Ҳаётдан завқланишни,

Бахтли узоқ умр кўришни истайсизми?

14Демак, тилингизни ёмон сўзлардан тийинг,

Оғзингизни ёлғон гаплардан асранг.

15Ёмонликдан қайтинг, яхшилик қилинг,

Тинчлик истанг, ҳа, тинчлик пайида бўлинг.

16Эгамиз солиҳларни кузатиб туради,

Уларнинг ноласини Эгамиз эшитади.

17Бадкирдорлардан эса юз ўгиради,

Уларнинг хотирасини ер юзидан ўчиради.

18Тақводорлар ёлворади, Эгамиз эшитади,

Барча балолардан уларни Эгамиз қутқаради.

19Кўнгли чўкканларга Эгамиз яқиндир,

Руҳан эзилганларни У қутқаради.

20Солиҳларнинг қайғулари кўп бўлса,

Ҳамма қайғулардан Эгамиз халос қилар.

21Уларнинг ўзини Эгамиз сақлайди,

Биронта ҳам суяги синдирилмайди.

22Ўз ёвузлиги фосиққа ўлим келтиради,

Солиҳдан нафратланган маҳкум бўлади.

23Эгамиз Ўз қулларининг ҳаётини қутқаради,

Эгамизда паноҳ топувчилар маҳкум бўлмайди.

 

34–САНО

 

1Довуд саноси.

Эй Эгам, менга қарши чиққанларга Ўзинг қарши бўл.

Менга ҳужум қилганлар билан Ўзинг жанг қил.

2Қалқону совутингни ол,

Қани, менга ёрдамга кел.

3Мени таъқиб қилганларга қарши

Найзаю болтангни олгин.

“Сенга нажот бераман”, деб

Ўзинг менга ваъда бергин.

4Менинг жонимга қасд қилганлар

Шармандаю шармисор бўлсин!

Менга қарши фитна қилаётганлар

Уятга қолиб, орқага қайтсин!

5Худди шамолда учган сомон сингари,

Эй Эгам, Сенинг фариштанг уларни қувсин.

6Қоронғу сирпанчиқ бўлсин уларнинг йўли,

Эй Эгам, Сенинг фариштанг уларни қувсин.

7Сабабсиз менга тузоқ қўйдилар,

Мени тутиб олиб ўлдирмоқ учун

Сабабсиз менга чуқур қазидилар.

8Тўсатдан уларнинг бошига ҳалокат келсин,

Қўйган тузоғига ўзлари ўралиб қолсин,

Қазиган чуқурга ўзлари йиқилиб, битсин.

9Шунда, эй Эгам, Сен туфайли шод бўламан,

Нажот берганинг учун қувонаман.

10Бутун вужудим хитоб қилади:

“Сенга ўхшаши йўқ, эй Эгам,

Бечорани зўравондан қутқарасан,

Фақирни талончидан қутқарасан.”

11Ёвуз ниятли гувоҳлар пайдо бўлади,

Билмайдиган нарсаларимни мендан сўрайди.

12Улар яхшилигимга ёмонлик қайтаради,

Ўзимни тамом ёлғиз ҳис қиламан.

13Улар хаста бўлганларида эса

Мен қанор кийиб, рўза тутиб, қайғу чекардим[57].

Бошимни қуйи солиб, ибодат қилардим[58].

14Дўстим, биродарим, дея ташвиш тортардим,

Онам учун аза тутган каби юрардим,

Қайғудан бошимни эгиб юрардим.

15Қоқилганимда эса улар шод бўлдилар,

Менга қарши йиғилишиб келдилар,

Бехабар эканман, улар каллакесар экан,

Тўхтовсиз менга бўҳтон қилдилар.

16Шаккоклардай аёвсиз масхара қилдилар,

Менга қараб тишларини ғижирлатдилар.

17Эй Эгам, қачонгача қараб турасан?

Қутқаргин мени уларнинг ҳужумидан,

Халос қилгин жонимни ўша шерлардан!

18Буюк жамоа ичра Сенга шукр айтаман,

Халқ йиғинларида Сенга ҳамдлар ўқийман.

19Хоин душманларим устимдан кулмасинлар,

Мендан сабабсиз нафрат этганлар

Кўзларини ўйнатмасинлар.

20Тинчлик сўзини оғизга олмас улар,

Аммо юртда тинч яшаётганлар устидан

Ёлғон сўзларни ўйлаб топарлар.

21Менга қарши шанғиллаб айтарлар улар:

“Аҳ–а, кўзларимиз билан кўрдик қилмишларини.”

22Ўзинг кўргансан, эй Эгам, сукут сақлама!

Эй Раббий, мендан ҳеч узоқлашма!

23Қани, бўл, ҳимоя қилгин мени,

Мен учун жанг қилгин, эй Худойим, Раббим!

24Сен одилсан, эй Эгам Худо,

Шу боис мени оқлагин.

Душманларим асло устимдан кулмасин.

25Улар ўзларига ўзлари:

“Аҳ–а, истаганимиз бўлди–ку!” деб айтмасин.

“Уни ютиб юбордик–ку”, демасин.

26Кулфатларимдан завқланганларнинг ҳаммаси

Шармандаю шармисор бўлсин.

Мендан ўзларини юқори қўйганлар

Шармандалик, бадномликка ўралсин.

27Мен ҳақ бўлиб чиқишимни истаганлар

Хурсанд бўлсин, севинч ила куйласин.

Ҳар доим айтаверсин улар:

“Қулининг саодатидан ҳузурланган

Эгамиз тобора юксалаверсин.”

28Одиллигинг ҳақидаги сўзлару мадҳинг

Кун бўйи тилимдан тушмайди.

 

35–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Эгамизнинг қули Довуд саноси.

2Фосиқларнинг гуноҳкорлиги ҳақида

Юрагимда бир башорат бор:

Гуноҳкор Худодан қўрқмайди.

3Ўзининг наздида у осмонда юради,

Худо гуноҳимни кўрмайди,

Ҳукм қилмайди, деб айтади.

4Оғзидан манфур, ёлғон сўзлар чиқади,

Доноликдан, яхши ишлар қилишдан у бош тортади.

5Ҳатто ётганда ҳам фосиқликни ўйлайди,

Гуноҳ йўлга ўзини бағишлайди,

Фосиқликдан асло юз ўгирмайди.

6Эй Эгам, содиқ севгинг фалакларга етгайдир,

Эй Эгам, садоқатинг самоларга чўзилгайдир.

7Одиллигинг буюк тоғларга ўхшайди,

Адолатинг тубсиз денгизга ўхшайди,

Эй Эгам, инсону жониворларни Сен сақлагайсан.

8Содиқ севгинг, эй Худо, нақадар бебаҳодир!

Қанотларинг соясида инсонлар паноҳ топади.

9Улар уйингдаги неъматлардан еб тўяди,

Лаззат тўла дарёнгдан уларга ичирасан.

10Ҳаётнинг булоғи Сендадир,

Зиё олурмиз Сенинг нурингдан.

11Сени билганларга содиқ севгингни кўрсат,

Юраги софларга Ўзинг нажот бергин.

12Такаббурнинг оёғи мени эзмасин,

Фосиқнинг қўллари мени ҳайдамасин.

13Ана, бадкирдорлар ағанаб ётибди,

Қаддини кўтара олмай, ерга қапишиб ётибди.

 

36–САНО

 

1Довуд саноси.

[59]Фосиқларга ғайирлик қилмагин,

Бадкирдорларга ҳасад қилмагин.

2Улар майсадай тезда қуриб қолади,

Ям–яшил ўтдай тезда сўлиб қолади.

3Эгамизга умид боғлаб, яхшилик қилгин,

Шу юртда яшаб, ҳаловат топгин.

4Эгамизни ўзингнинг шодлигинг деб бил,

Кўнглингдаги орзуларингга У етказади.

5Йўлларингни топширгин Эгамизга,

Ишон Унга, У мадад беради.

6Солиҳлигингни У тонг каби порлатади,

Ҳақлигингни кундузги қуёш каби қилади.

7Сабрли бўл, мунтазир бўл Эгамизга,

Ғайирлик қилмагин йўлларини топганларга,

Фосиқ ниятларин амалга оширганларга.

8Ғазабдан ўзингни тий, қаҳрдан қайтгин,

Ич–этингни ема, бу фақатгина зарарга олиб боради.

9Ёвузлар йўқ қилиб ташланади,

Эгамиздан умидворлар юртга эгалик қилади.

10Тез орада фосиқларнинг куни битади,

Сен ҳар қанча қидирмагин,

Уларни бу ердан топа олмайсан.

11Беозорлар эса юртга эгалик қилади,

Мўл бахт–саодатдан баҳраманд бўлади.

12Фосиқ солиҳларга қарши фитна қилади,

Уларга қарши тишларини ғижирлатади.

13Раббий фосиқларни масхара қилади,

Уларнинг куни битаётир, буни Раббий билади.

14Фосиқ қиличини суғуриб, камонини боғлайди,

Бечора, мазлумни йиқитишга шайланади,

Тўғри одамларни ўлдирмоқ истайди.

15Аммо қиличлари ўзларининг бошини ейди,

Камонлари ҳам парча–парча бўлиб кетади.

16Солиҳнинг қўлидаги оз нарса афзал,

Жамики фосиқнинг бойлигидан кўра.

17Фосиқнинг кучи қирқилиб кетади,

Солиҳни эса Эгамиз қўллаб–қувватлайди.

18Айбсизларнинг эҳтиёжи Эгамиз эътиборида,

Уларнинг мулки то абад давом этади.

19Қаро кунларда ҳам улар завол топмайди,

Қаҳатчилик кунларда ҳам фаровон яшайди.

20Фосиқлар эса албатта ҳалок бўлади,

Эгамиз ғанимлари қирдаги гуллардай қурийди,

Улар тутун каби тарқалиб, йўқ бўлиб кетади.

21Фосиқ қарз олади–ю, қайтариб бермайди,

Солиҳ эса ҳиммат ила инъом қилади.

22Эгамиз барака берган инсонлар юртни эгаллайди,

Эгамиз лаънатлаган одамлар эса йўқ бўлиб кетади.

23Эгамиз инсоннинг йўлидан мамнун бўлса,

Унинг қадамларини собит қилади.

24Ҳатто қоқилса ҳам йиқилиб тушмайди,

Эгамиз мадад бериб, қўлидан ушлайди.

25Мен ҳам ёш эдим, энди кексайдим,

Солиҳларнинг тарк этилганини,

Уларнинг зурриёти нон тилаганини кўрмадим.

26Улар доим ҳиммат ила қарз беради,

Фарзандлари ҳам барака топади.

27Фосиқликни ташла, яхшилик қилгин,

Токи юртда то абад маскан қилгин.

28Зотан, Эгамиз яхши кўради адолатни,

Тарк этмайди тақводорларни,

Уларни то абад ҳимоя қилади,

Фосиқлар наслини қириб ташлайди.

29Солиҳ юртга эгалик қилади,

Бу юртда то абад истиқомат қилади.

30Солиҳнинг оғзи доноликдан сўзлайди,

Унинг тили адолатни сўйлайди.

31Юрагида Худосининг қонуни жой олган,

Шунинг учун қадамида адашмайди.

32Фосиқ солиҳни доим кузатади,

Уни ўлдирмоқни мўлжаллаб юради.

33Эгамиз солиҳни фосиқнинг ихтиёрига топширмайди,

Ҳукмга олиб келинганда, солиҳ маҳкум бўлмайди.

34Эгамиздан умид қил, Унинг йўлларини тутгин,

У сени юксалтиради, бу юртни эгаллайсан,

Фосиқнинг қирилиб кетишини сен кўрасан.

35Кўрганман фосиқ, золим одамнинг

Ўз юртида ям–яшил дарахтдай унганини.

36Кўп ўтмай у ўтиб кетди, йўқ бўлди,

Қанча қидирсам ҳам, топа олмадим.

37Айбсизга эътибор бер, софдилни кузат,

Тинчликпарварнинг истиқболи ёрқин.

38Гуноҳкорларнинг ҳаммаси қирилиб битади,

Фосиқнинг келажаги барҳам топади.

39Солиҳ киши Эгамиз туфайли нажот топгайдир,

Кулфат чоғи Эгамиз солиҳнинг қалъасидир.

40Эгамиздан паноҳ топгани учун

Солиҳга Эгамиз мадад беради, уни қутқаради,

Фосиқдан омон сақлайди, унга нажот беради.

 

37–САНО

 

1Довуд саноси. Бизни Эгамизнинг ёдига солиш учун айтилган.

2Эй Эгам! Ғазаб билан менга танбеҳ бермагин,

Қаҳринг сочиб, менга жазо бермагин.

3Ўқларинг ичларимни тешиб ўтди,

Қўлларинг устимга босиб тушди.

4Бутун танам хастадир ғазабингдан,

Соғлигим йўқолган гуноҳларим дастидан.

5Айбларим мени жуда ҳам эзади,

Улар жуда оғир юкка ўхшайди.

6Ақлсизлигим[60] дастидан

Яраларим сасиб, йиринглаб оқяпти.

7Жуда эгилиб, букчайиб қолдим,

Кун бўйи ғамгин юраман.

8Ичим иситмадан оташ бўлиб ёнмоқда,

Танамда биронта соғ жой йўқ.

9Силлам қуриб, тамом эзилдим,

Юракдаги аламдан нола қиламан.

10Юрагим тубидаги истакларим

Эй Раббий, Ўзингга равшан,

Оҳу нолам Сендан яширин эмас.

11Юрагим титрайди, қувватим кетди,

Кўзларимнинг нури адойи тамом бўлди.

12Дўст–ёронларим дардим туфайли олдимдан қочади,

Туғишганларим асло ёнимга келмайди.

13Жонимга қасд қилганлар менга тузоқ қўяди,

Менга зарар истаганлар кулфатдан сўз очади,

Кун бўйи ёлғон сўйлаб, фитна қилади.

14Мен эса карга ўхшайман, эшитмайман,

Соқовга ўхшайман, гапира олмайман.

15Чиндан ҳам мен соқовга ўхшайман,

Тили қотиб қолган одамдайман.

16Эй Эгам, Умидим ёлғиз Сенсан,

Эй Эгам Худо, жавоб берадиган Сенсан.

17Эй Эгам: “Ҳолимни кўриб, душманларим шодланмасин,

Оёқларим қоқилганда, ўзларини катта тутмасин”, дея

Сенга ибодат қилдим.

18Ўзим ҳам йиқилай, деб турибман,

Муттасил азоб чекаётирман.

19Қилган эгриликларим учун тавба қиламан,

Гуноҳларим учун ташвиш тортаман.

20Ашаддий душманларим кўпдир,

Сабабсиз мендан нафрат этувчилар сон–саноқсиз.

21Улар яхшилигимга ёмонлик ила жавоб беради,

Эзгулик ишларим учун мени иғво қилади.

22Эй Эгам, мени асло тарк этмагин,

Эй Худойим, мендан узоқ кетмагин.

23Менга ёрдам бергани шошилгин,

Эй менинг нажоткорим — Раббий!

 

38–САНО

 

1Ижрочилар раҳбари Ёдутунга[61]. Довуд саноси.

2Ўзимга ўзим шундай дейман:

“Юрар йўлларимни кузатиб борай,

Гуноҳ сўздан тилимни тийиб юрай,

Фосиқлар ҳамон ўраб тураркан мени,

Қулф уриб ёпиб олай оғзимни.”

3Жим турдим, сукут сақладим,

Сўзлашдан бўйин товладим,

Ошиб бораверди дардим.

4Қизиб кетаверди ичларим,

Ўйлаганим сари ўртанди кўнглим,

Охири калимага келди тилим:

5“Эй Эгам, умрим ниҳоясини аён қилгин,

Қанча куним қолганини аён қилгин,

Умрим қанча қисқалигини билайин.

6Елдай ўтиб кетгувчи умр бергансан,

Сенинг назарингда умрим бир лаҳзадир,

Ҳар кимнинг умри бир нафасликдир.

7Ҳар кимнинг умри соядай ўтиб кетар,

Инсоннинг ҳаракати беҳуда бўлар,

Бойлик йиғар, лекин билмас

Ким бойликка эгалик қилар.

8Кимдан мен умид қилай энди, эй Раббий?

Сендадир менинг барча умидим.

9Халос қилгин мени гуноҳларимдан,

Кулмасин аҳмоқлар менинг устимдан.

10Сукут сақлайман, оғзимни очмайман,

Ахир, Сен Ўзинг мени шу аҳволга солдинг.

11Мендан офатларингни узоқ қилгин,

Сенинг зарбаларингдан ўлай, дедим.

12Гуноҳлари учун инсонни жазолаб,

Унга танбеҳ берасан.

Куя егандай азиз нарсаларини йўқ қиласан.

Шубҳасиз, инсон бир нафасда ўтиб кетади.

13Эй Эгам, ибодатимни эшитгин,

Нолаю фарёдимга қулоқ солгин.

Кўз ёшларимга бефарқ бўлмагин.

Ахир, мен Сенинг ўткинчи меҳмонингман,

Оталарим каби мусофирман.

14Қаҳрли нигоҳингни мендан ўгиргин,

Токи яна хурсанд бўлайин

Бу оламдан ўтиб йўқ бўлмасимдан олдин.”

 

39–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Мен Эгамизга умид боғладим,

У менга юз бурди, фарёдимни эшитди.

3Мени балчиқ чуқурдан,

Ботқоқликдан чиқариб олди.

Эсон–омон мени қаттиқ ерга ўтқазди,

Қадамларимни дадил қилди.

4У оғзимга янги бир қўшиқ солди,

Бу қўшиқ Худойимизга мадҳиядир.

Кўплар Унинг ишларини кўриб, қўрқади,

Ва Эгамизга умид боғлайди.

5Бахтлидир Эгамизга умид боғлаганлар,

Киборларга суянмаганлар,

Бутпарастлардан ёрдам кутмаганлар.

6Кўп мўъжизалар кўрсатдинг, эй Эгам Худо,

Бизга қаратилган кўп ниятларингни бажардинг.

Бирор зот Сенга тенг кела олмас,

Оғиз очиб, мўъжизаларинг ҳақида айтсам,

Нақадар кўплигини санай олмасдим.

7Сен қурбонлигу назрни истамадинг,

Куйдириладиган қурбонлигу гуноҳ назрини талаб қилмадинг,

Итоат қилишим учун Сен қулоқларимни очдинг[62].

8Ўшанда дедимки: “Мана, мен келдим.

Муқаддас Битикларда мен ҳақимда ёзилган[63].

9Сенинг хоҳишингни адо этишдан завқ оламан,

Эй Худойим, Сенинг қонунинг юрагим тўридадир.”

10Улуғ жамоанг ичра

Нажотинг хушхабарини эълон қилганман.

Ҳа, эй Эгам, Ўзинг биласан,

Оғзимга бир нафас ҳам дам бермаганман.

11Қутқарганингни юрагимда яширмадим,

Содиқлигинг, нажотингдан ҳар кимга сўйладим,

Севгинг, садоқатингни буюк жамоангдан сир тутмадим.

12Эй Эгам, мендан шафқатингни дариғ тутмагин,

Сенинг севгинг, садоқатинг мени то абад сақласин.

13Беҳисоб офатлар атрофимни ўради,

Гуноҳларим ўзимнинг бошимга етди,

Энди кўзларим кўра олмас,

Гуноҳларим бошимдаги сочимдан кўпдир,

Энди жасоратим тамоман сўнди.

14Эй Эгам, илтимос, менга нажот бер,

Келгин тезда, эй Эгам, менга мадад бер.

15Жонимга қасд қилганлар

Шармандаю шармисор бўлсин!

Ҳалокатимни истаганлар

Уятга қолиб, орқага қайтсин!

16“Ҳолинг қалай энди?!” деб мени масхаралаганлар

Шарманда бўлганидан ваҳимага тушсин.

17Сенга юз бурганларнинг ҳаммаси

Сен туфайли севинч, шодликка тўлсин.

Сенинг нажотингни севганлар:

“Эгамиз буюкдир”, деб доимо айтсин.

18Мен эса ғариб, бечораман,

Эй Раббий, мен ҳақимда ўйлагин,

Мададкорим, нажоткорим Ўзингсан,

Кечикмагин, эй Худойим!

 

40–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Бахтлидир бечорани ўйлайдиганлар,

Кулфатда қолганларида Эгамиз уларни қутқаради.

3Эгамиз уларни ҳимоя қилади, ҳаётини асрайди,

Улар юртдаги бахтлилардан ҳисобланади,

Эгамиз уларни душманлари ихтиёрига топширмайди.

4Тўшакка михланиб қолса,

Эгамиз парвариш қилади,

Хасталигига Эгамиз шифо беради.

5Шундай илтижо қилдим Сенга:

“Эй Эгам, шафқат қил менга,

Гуноҳ қилдим Сенга, шифо бергин.”

6Душманларим ёвуз ният ила шундай дейди:

“Қачон ўлар экан у, номи ҳам қачон ўчаркан?”

7Улар мени кўргани келганда,

Ёлғон–яшиқ гапларни гапиради.

Юракларида эса фисқу фасод тугиб,

Ташқарига чиқади–да,

Ҳамма жойда ёйиб юради.

8Мендан нафратланганларнинг ҳаммаси

Менга зарар беришни режа қилишади,

Бирлашиб мен ҳақимда пичир–пичир қилишади:

9“Оғир хасталикка чалинган у,

Тўшагидан қайтиб тура олмайди.”

10Ҳатто нонимни еган яқин, ишонган дўстим,

Менга қарши бош кўтарган.

11Сен эса, эй Эгам, менга раҳм қил,

Мени оёққа турғаз.

Қилмишларига яраша душманларимга қайтарай.

12Душманларим устимдан ғолиб келмаса,

Мендан мамнун бўлганингни биламан.

13Тўғрилигим учун мени сақлайсан,

Ҳузурингда то абад мени ўтқазасан.

14Олқишлар бўлсин абадулабад

Исроил халқининг Худоси — Эгамизга!

Омин! Омин!

 

Китоб (2)

 

41–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[64] қасидаси.

2Кийик ҳарсиллаб талпингандай сув ирмоқларига,

Эй Худо, жоним ҳам Сенга талпинади!

3Жоним ташна Худога, барҳаёт Худога,

Қачон бориб, Унинг ҳузурида ҳозир бўламан?

4Озиғимдир кечаю кундуз кўз ёшларим,

“Қани Худойинг?” дея масхара қилар одамлар доим.

5Шодлик ҳайқириқларию ҳамду санолар остида

Жамоа билан бирга Худонинг уйига борардим.

Байрам нишонлагани оломон билан борардим.

Шуларни эслаб, юрагим пора–пора бўлмоқда.

6Нега тушкунликка тушасан, эй жоним?

Нега беҳаловат бўласан ичимда?

Худога умид боғла! Шукр этаман

Яна Унга — нажоткорим, 7Худойимга.

Тушкунликка тушиб кетганман.

Шу боис, эй Худо, Сени Иордан диёридан,

Хермон[65] тизмасидан, Мизор тоғидан[66] туриб эслайман.

8Ўкираётган денгизлардай,

Гувиллаётган шаршаралардай

Сен юборган қайғу тўлқинлари

Ўтгандилар устимдан босиб.

9Кундузи Эгам содиқ севгисини кўрсатади,

Тунлари У менга қўшиқ беради,

Менга умр берган Худога ибодат қиламан.

10Худога, суянган Қоямга айтаман:

“Нега мени унутиб қўйдинг Сен?!

Не учун ғамга ботиб юрмоғим керак

Душманларим сиқуви сабабидан?!”

11Душманларим ҳақоратидан суякларим зирқирайди,

Улар муттасил мендан: “Қани Худойинг?!” дея сўрайди.

12Нега тушкунликка тушасан, эй жоним?

Нега беҳаловат бўласан ичимда?

Худога умид боғла! Шукр этаман

Яна Унга — нажоткорим, Худойимга.

 

42–САНО

 

1Эй Худо, оқла мени!

Шаккок халққа қарши даъвоим бор.

Ўзинг мени ҳимоя қил.

Мени бу ёлғончи, адолатсизлардан қутқар.

2Ахир, менинг паноҳим — Худо Сенсан,

Нега Сен тарк этдинг мени?!

Не учун ғамга ботиб юрмоғим керак

Душманларимнинг сиқуви дастидан?!

3Йўллагин нурингни, ҳақиқатингни,

Булар менга йўл кўрсатиб турсин,

Муқаддас тоғингга[67] мени олиб борсин,

Сенинг маконингга мени олиб борсин.

4Шунда бораман, эй Худо, Сенинг қурбонгоҳингга.

Буюк шодлигимсан, севинчимсан Сен,

Лира чалиб, ҳамду сано айтаман Сенга,

Эй Худо, менинг Худойим!

5Нега тушкунликка тушасан, эй жоним?

Нега беҳаловат бўласан ичимда?

Худога умид боғла! Шукр этаман

Яна Унга — нажоткорим, Худойимга.

 

43–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[68] қасидаси.

2Эй Худо, ўз қулоқларимиз ила эшитганмиз.

Қадим замонда, ҳа, ота–боболаримиз даврида

Қилган ишларингни улар бизга айтган эди.

3Ўз қўлинг ила қувдинг бегона халқларни,

Уларнинг юртига ўтқаздинг оталаримизни,

Кулфатга солдинг бегона халқларни,

Озод қилдинг Сен оталаримизни[69].

4Улар юртни қилич ила олмадилар,

Ўз қўллари ила ғалабага эришмадилар.

Улар Сенинг ўнг қўлинг, қудратинг,

Сенинг юз нуринг ила ғолиб бўлдилар.

Зеро, Сен улардан мамнун бўлгандинг.

5Сен Шоҳимсан, Худойимсан,

Амр бер, Ёқуб насли ғолиб бўлсин.

6Сен туфайли душманимизни сурармиз,

Номинг ила ғанимларимизни эзғилармиз.

7Ишониб қолмасман мен ўз ёйимга,

Қиличим ғалаба келтирмас менга.

8Ғанимларимиз устидан бизни ғолиб қилдинг,

Биздан нафратланганларни шарманда қилдинг.

9Эй Худо, кун бўйи Сен туфайли мақтандик,

То абад Сенга шукроналар айтамиз.

10Энди эса бизни рад қилиб, шарманда қилдинг,

Лашкарларимизни бошлаб бормаяпсан.

11Бизни душманларимиз олдига чекинтирдинг,

Ғанимларимиз бизни талон–тарож қилди.

12Бизни қўйлар каби емишга бердинг,

Халқлар орасига бизни ёйиб юбординг.

13Халқингни қора чақага сотиб юбординг,

Уларни сотишдан ҳеч наф кўрмадинг.

14Қўшни халқлари бизни масхара қилади,

Сен йўл қўйиб бердинг.

Атрофимиздагилар бизни таҳқирлайди,

Кулишларига имкон бердинг.

15Халқлар орасида кулги қилдинг бизни,

Халқлар бизни масхаралаб, чайқайди бошини.

16Ҳар доим хижолат бўлиб юраман,

Шармандалик юзимни қоплаган.

17Эшитганимиз масхараю ҳақорат!

Кўрганимиз қасоскор душман!

18Гарчи Сени унутмаган бўлсак–да,

Гарчи аҳдингга хиёнат қилмасак–да,

Бу кўргиликлар бошимизга тушди.

19Биз Сени ҳеч қачон тарк этмадик,

Сенинг йўлларингдан ҳеч қачон тоймадик.

20Аммо чиябўрилар маконига бизни ташладинг,

Зим–зиё зулматга бизни улоқтирдинг.

21Эй Худойимиз, ахир, Сенинг номингни унутсак,

Қўлларимизни бегона худоларга очсак,

22Эй Худо, Сен буни билмасмидинг?!

Ахир, Сен юракдаги сирларни биласан–ку!

23Сен туфайли ҳар кун ўлимга дуч келамиз,

Бўғизланадиган қўйдай бўлиб қолганмиз.

24Турсанг–чи, нега ухлаётгандайсан, эй Раббий?!

Қани, бўл, бизни то абад рад этмагин.

25Нега биздан юзингни яширасан?!

Бошимизга тушган кулфату зулмни унутасан?!

26Биз ағнатилганмиз тупроққа,

Танамиз ёпишиб қолгандир ерга.

27Қани, кел, бизга мадад бер,

Содиқ севгинг ҳақи бизни қутқар.

 

44–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Нилуфар” куйига айтилган. Кўрах наслининг[70] қасидаси. Тўй қўшиғи.

2Шоҳимга шеърларимни бағишлайман,

Юрагимдан гўзал сўзлар тўкилади,

Тилим моҳир котиб қаламига ўхшайди.

3Эй шоҳим! Инсонлар орасида жуда чиройлисан.

Худо сенга то абад барака бергани учун

Лабларингдан латиф сўзлар ёғилади.

4Эй қудратли шоҳ, белингга боғла қиличингни,

Ҳашамату улуғворлигинг билан зоҳир бўлгин.

5Улуғворлик билан олға бос!

Ҳақиқат, камтарлик, адолат учун ғалаба қил!

Ўнг қўлинг қўрқинчли ишлар кўрсатсин.

6Ғанимларингнинг юрагини

Ўткир ўқларинг тешиб ўтади.

Халқлар оёғинг остига йиқилади.

7Худо берган тахтинг[71] абадийдир,

Адолат ҳассаси шоҳлигинг ҳассасидир.

8Сен солиҳликни севасан, қабиҳликдан нафрат этасан.

Шу боис Худо сени дўстларингдан устун қилди,

Ҳа, Худойинг шодлик мойини сенга суртди.

9Либосингдан мирра, сабур, долчиннинг

Хушбўй ҳидлари уфурар.

Фил суяги билан безатилган саройларда

Чолғу наволари сени шод қилар.

10Шоҳ қизлари иззатли хонимларинг орасидадир,

Офир[72] олтинига безанган малика ўнг қўлингда ўтирар.

11Тингла, эй қиз, қулоқ солиб, ўйлагин,

Халқинг, отанг хонадонин унутгин.

12Жамолингга шоҳ мафтун бўлгандир,

Таъзим қил унга, у хўжайинингдир.

13Тир[73] халқи ҳадялар олиб келади,

Бойлар сендан марҳамат истайди.

14Саройда малика нақадар гўзал!

Либослари олтин билан безатилган.

15Нақшли либосида уни шоҳ ҳузурига олиб келишади,

Ортидан қизлар, унинг дугоналари эргашиб келади.

16Улар шод–хуррамлик ичра келади,

Шоҳнинг саройига улар кириб келади.

17Эй шоҳим, ўғилларинг олгайлар оталаринг ўрнини,

Бутун юртда шаҳзодалар қилгайсан сен уларни.

18Қўшиғим туфайли номинг насллар оша яшар,

Шу боис халқлар сени то абад мадҳ этарлар.

 

45–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[74] қўшиғи. “Қизлар” куйига айтилган.

2Худо бизнинг паноҳимиз, қудратимиздир,

Кулфатда қолганимизда доим мададкоримиздир.

3Шу боис биз қўрқмаймиз ҳеч ҳам

Ер остин–устин бўлиб кетса ҳам,

Денгиз бағрига тоғлар қулаб тушса ҳам.

4Денгизлар ўкириб, тошиб кетса ҳам,

Шиддатли тўлқинлар тоғларни титратса ҳам

Биз қўрқмаймиз ҳеч ҳам.

5Бир дарё бор, унинг сувлари

Олиб келар шодлик Худо шаҳрига[75],

Худойи Таолонингмуқаддас маконига.

6Шаҳарда Худо тургани учун,

Шаҳар ҳеч ҳам йиқилмасдан туради,

Тонг отганда, Худо ёрдамга келади.

7Халқлар алғов–далғов бўлади,

Шоҳликлар қулайди.

Худо овози гулдирайди, ер эриб кетади.

8Сарвари Олам биз биландир,

Ёқубнинг Худоси қалъамиздир.

9Келинг, Эгамизнинг ишларини кўринг,

Ер юзига келтирган кулфатни кўринг.

10Бутун оламда У жангни тўхтатади,

Ёйни парчалайди, найзани синдиради,

Қалқонларни[76] оловда ёқиб, шундай дейди:

11“Тўхтанг, билинг, Мен Худоман,

Халқлар орасида Мен юксалгайман,

Ер юзида Мен юксалгайман.”

12Сарвари Олам биз биландир,

Ёқубнинг Худоси қалъамиздир.

 

46–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[77] саноси.

2Эй халқлар! Ҳаммангиз қарсак чалинг,

Севинч ҳайқириқлари ила Худони куйланг!

3Қўрқинчлидир Худойи Таоло — Эгамиз,

Бутун ер юзида Удир улуғ шоҳимиз.

4У бизга итоат эттирди халқларни,

Оёғимиз остига ташлади улусларни.

5Ўзи суйган Ёқубнинг фахрли мулкини

Эгамиз биз учун юрт қилиб танлади.

6Шодлик ҳайқириқлари остида Худо тахтга чиқди,

Карнай садоси остида Эгамиз тахтига ўтирди.

7Ҳамду сано куйланг Худога, мадҳлар куйланг!

Ҳа, Шоҳимизга мадҳлар куйланг! Ҳамду сано куйланг!

8Бутун ер юзининг шоҳидир Худо,

Унга ажойиб ҳамду сано куйланг!

9Жамики улусларнинг шоҳидир Худо,

Муқаддас тахтида ўтирибди Худо!

10Иброҳим Худосининг халқи билан бирга

Тўпланарлар халқларнинг ҳукмдорлари.

Заминнинг шоҳлари[78] — Худоники,

Ғоят баланд юксалгандир У.

 

47–САНО

 

1Кўрах наслининг[79] саноси. Қўшиқ.

2Эгамиз буюкдир!

Эгамизнинг шаҳрида,

Ҳа, Ўзининг муқаддас тоғида[80]

Эгамиз мадҳияларга лойиқдир!

3Худонинг муқаддас тоғи юксак ва гўзалдир,

Бутун ер юзига шодлик олиб келадир!

Буюк Шоҳнинг шаҳридаги,

Унинг шимолидаги[81]Сион тоғи![82]

4Худо Қуддуснинг қўрғони ичида туради,

Унинг қалъаси бўлиб, Ўзини намоён этган.

5Шоҳлар тўпландилар,

Биргалашиб Сион тоғига қарши юрдилар.

6Уни кўрдилар–у, шошиб қолдилар,

Ваҳимага тушиб, қочиб қолдилар.

7Туғаётган хотин тортгандай дард

Ўша ерда уларни титроқ босди.

8Шарқдан шамол эсиб,

Таршиш[83] кемаларини парчалагандай,

Сен уларни қириб ташладинг.

9Худо нима қилганини биз эшитдик.

Нима эшитган бўлсак, энди ўшани

Худойимиз, Сарвари Оламнинг шаҳрида кўрдик.

Бу шаҳарни Худо то абад сақлар.

10Эй Худо, Маъбадинг ичида

Содиқ севгинг ҳақида ўйлаймиз.

11Эй Худо, мадҳинг ҳам донғинг каби

Ернинг тўрт томонига ёйилган,

Ўнг қўлинг адолат ила тўлиб–тошган.

12Сенинг ҳукмларингдан

Сион тоғи шод бўлсин,

Яҳудо шаҳарлари севинсин!

13Эй Исроил халқи,

Қуддус[84] теварагида юринг.

Атрофида айланиб,

Унинг минораларини санаб чиқинг.

14Сионнинг истеҳкомларига эътибор беринг,

Унинг қўрғонларига қаранг!

Буларни кўриб, келгуси авлодларга ҳикоя қилинг:

15“Худо ўша истеҳкомларга ўхшайди.

У то абад бизнинг Худойимиздир,

У то абад бизнинг йўлбошчимиз бўлади.”

 

48–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[85] саноси.

2Эшитинглар, эй халқлар,

Қулоқ солинг, олам аҳли,

3Эй инсонлар, жамики одамзод,

Бойлару фақирлар, қулоқ солингиз!

4Оғзимдан тўкилади доно сўзлар,

Қалбимнинг мушоҳадаси ҳам идроклидир.

5Қулоғимни ҳикматга бураман,

Маъносини лира билан англатаман.

6Нега қўрқишим керак қаро кунларда?!

Нега қўрқишим керак таъқиб қилувчилар

Қабиҳ ишлари билан мени ўраб олганларида?!

7Улар мол–мулкига ишонадилар,

Беҳисоб бойликлари ила мақтанадилар.

8Ахир, ҳеч ким ҳаётини[86] пул тўлаб қутқара олмас,

Ёки унинг учун Худога тўлов беролмас.

9Инсон ҳаёти учун тўлов ғоят қимматдир,

Ҳеч қандай тўлов етарли бўлмас.

10Йўқса инсон то абад яшарди,

Қабр юзини асло кўрмасди.

11Донони қаранг, улар ҳам ўлади,

Аҳмоқ, бемаъни бирдай ҳалок бўлади,

Уларнинг бойлиги бошқага қолади.

12Юртларга ўзларининг номини берганда ҳам,

Мозор то абад уйи бўлиб қолади,

Маскани наслдан–наслга ўтаверади[87].

13Бойлигига қарамай инсон то абад қолмас,

Ўладиган жонзотга ўхшайди улар.

14Ўзларига ишонганларнинг қисмати шудир,

Уларнинг сўзини маъқуллаганларнинг тақдири шудир:

15Қўйлар каби ўликлар диёрига ҳайдаладилар,

Ўлим уларнинг чўпони бўлади,

Тонгда тўғри инсонлар уларнинг устидан ҳукмрон бўлади,

Таналари чириб кетади,

Ўликлар диёри[88] уларнинг қасри бўлади.

16Ўликлар диёри ҳукмидан Худо мени қутқаради,

Шубҳасиз, У мени Ўз ёнига олади.

17Биронтаси бойиб кетганда,

Уйининг ҳашамати ошиб кетганда,

Ваҳимага тушма!

18Оламдан ўтганда, у ўзи билан ҳеч нарса олиб кетмайди,

Бойлиги ҳам унинг ортидан қабрга эргашиб бормайди.

19Ҳаётлигида ўзини бахтиёр ҳисоблайди,

Ошиб–тошиб яшагани учун

Кўплар унга ҳамду сано айтади.

20У ҳам ота–боболари ёнига кетади,

Улар каби ёруғликни бошқа кўрмайди.

21Бойлиги бўла туриб ақлсиз бўлганлар

Ўладиган жонзотга ўхшайдилар.

 

49–САНО

 

1Осифнинг[89] саноси.

Худолар Худоси — Эгамиз

Сўйлар, даъват қилар ер юзига

Шарқдан ғарбга қадар.

2Худо Ўз нурини сочар Қуддусдан[90]

Гўзалликда комил шаҳардан.

3Худойимиз келар, сукут сақламас,

Унинг олдида аланга ямлаб юборар,

Атрофида бўрон ғазабдан қутурар.

4Ўз халқини ҳукм этмоқ учун

Еру осмонни гувоҳ қилиб чақирар:

5“Йиғиб келинг Менинг тақводор халқимни,

Қурбонлик орқали Мен билан аҳд қилганларни!”

6Самолар эълон қилар Худонинг одиллигини,

Ҳакам Худонинг Ўзидир.

7Худо айтар: “Эшит, эй халқим, Мен сўзлайман,

Эй Исроил, сенга қарши гувоҳлик бераман,

Мен Худоман, сенинг Худойингман.

8Келтирган қурбонликларинг доимо олдимда.

Куйдирилган қурбонликларингдан шикоят қилмайман.

9Оғилингдаги буқангга муҳтож эмасман,

Сурувингдаги эчкингга ҳам зор эмасман.

10Меникидир ўрмондаги жамики ҳайвон,

Минглаб қирлардаги молу қўйлар.

11Меникидир жамики тоғдаги қушлар,

Меникидир даладаги барча жониворлар.

12Оч қолсам ҳам, сўрамасдим сизлардан,

Меникидир олам, ундаги ҳамма нарса.

13Мен буқа гўштини ейманми?!

Ёки эчки қонини ичаманми?!

14Мен, Худога, шукрона қурбонлиги қил,

Мен, Худойи Таолога, онтингни адо қил.

15Оғир кунда Менга илтижо қилгин,

Сенга нажот бераман,

Сен эса Менга мақтов айтасан.”

16Фосиққа эса Худо шундай дейди:

“Не ҳақинг бор қонунларимни тилга олмоққа?!

Не ҳақинг бор аҳдимни оғзингга олмоққа?!

17Нафрат ила қарайсан–ку йўл–йўриқларимга,

Отиб ташлайсан–ку каломларимни орқангга!

18Ўғрини кўрганингда, дўстлашасан у билан,

Шерик бўлиб оласан зинокорлар билан.

19Оғзинг ёмон сўзлар учун доим тайёрдир,

Тилингнинг тўқигани фақат ёлғондир.

20Ўтириб, биродарингга қарши сўйлайсан,

Туғишганингга ҳам туҳмат қиласан.

21Шу ишларни қилганингда, сукут сақлардим,

Мени ҳам ўзингга ўхшаган, деб ўйладинг.

Энди–чи, айбингни бўйнингга қўйиб,

Сени ҳукм қиламан.

22Эй Мени унутганлар, билиб қўйинг,

Йўқса сизларни парча–парча қиламан,

Биронта нажот бергувчи топилмайди.

23Менга шукрона қурбонлиги келтирганлар

Мени иззат қилган бўлади.

Мен Ўз нажотимни

Тўғри йўлдан юрганларга кўрсатаман.”

 

50–САНО

 

1-2Ижрочилар раҳбарига. Довуд Ботшеванинг олдига киргандан сўнг, Натан пайғамбар унинг олдига келганда[91], Довуднинг айтган саноси.

3Раҳм қилгин менга, эй Худо,

Содиқ севгинг, чексиз шафқатинг ила

Итоатсизлигимни олиб ташлагин.

4Ювиб ташла барча айбларимни,

Поклагин гуноҳларимдан.

5Ҳа, ўзимнинг итоатсизлигимни биламан,

Гуноҳим турар кўз ўнгимда мудом.

6Сенга, ёлғиз Сенга қарши гуноҳ қилганман,

Сенинг олдингда қабиҳликлар қилганман,

Шу боис ҳукм қилганингда Сен барҳақсан,

Қоралаганингда доимо тўғри бўлиб чиқасан.

7Мана, гуноҳкор бўлиб туғилганман,

Онам қорнидаёқ гуноҳкор эдим.

8Ҳа, инсон юрагида Сен истайсан ҳақиқатни,

Қалбимнинг тўрида ўргатгин[92] доноликни.

9Покла мени иссоп ўти[93] ила, тоза бўлайин,

Ювгин мени, қордан ҳам оқ бўлайин.

10Яна эшитай шодлик, қувонч хабарин,

Сен эзган суякларим яна қувонсин.

11Гуноҳларимдан четга ол кўзларингни,

Олиб ташла айбларимни.

12Эй Худо, менда тоза юрак яратгин,

Ичимда тўғри руҳни янгилагин.

13Ҳузурингдан мени улоқтириб ташлама,

Муқаддас Руҳингни мендан олма.

14Нажотинг шодлигини менга қайтаргин,

Итоат этишга менда истак уйғотгин.

15Шунда итоатсизларга Сенинг йўлларингни ўргатаман,

Гуноҳкорлар қайтиб келадилар Сенга.

16Қон тўкканим учун кечир мени, эй Худо,

Нажот берганингни севинч ила куйлар тилим,

Эй нажоткорим Худо!

17Лабларимни очгин, эй Раббий,

Оғзим Сени мадҳ айласин.

18Қурбонликни Сен хоҳламайсан,

Қурбонлик куйдирганимда ҳам

Сен хуш кўрмаган бўлардинг.

19Сенга маъқул қурбонлигим эзилган руҳдир,

Эзилган, тавба қилган юракни

Сен рад этмайсан, эй Худо.

20Лутфу караминг билан Қуддусни яшнатгин,

Сион шаҳри деворларини қайтадан қургин.

21Шунда муносиб қурбонликлар келтирилади,

Куйдириладиган қурбонликлар Сени мамнун қилади,

Қурбонгоҳингда буқалар назр қилинади.

 

51–САНО

 

1-2Ижрочилар раҳбарига. Эдомлик Доег Шоулнинг олдига бориб: “Довуд Охималекнинг уйига кирибди”, деб хабар берган пайтда[94] Довуднинг айтган қасидаси.

3Нечун мақтанасан ёвузлигинг ила, эй зўравон?!

Худонинг содиқлиги доим мен билан, ахир!

4Бало келтираман, дея режа қиласан,

Ўткир устарага ўхшайди тилинг.

Алдашга сен моҳирсан.

5Эзгуликдан кўра, ёвузликни ёқтирасан,

Ҳақиқатни сўйлашдан кўра, ёлғонни афзал биласан.

6Ҳалок қиладиган сўзларни яхши кўрасан,

Ёлғончи тилни севасан.

7Худо эса сени то абад вайрон қилади,

Сени ушлаб, чодирингдан тортиб чиқаради,

Тириклар юртидан йўқ қилиб ташлайди.

8Солиҳлар буни кўриб, қўрқади,

Фосиқнинг устидан кулади:

9“Қаранг, ўша одам Худони паноҳим деб билмади,

Мўл–кўл бойлигига умид боғлади,

Бошқаларни қириш туфайли кучайди.”

10Мен–чи, ўхшайман Худонинг уйидаги

Кўм–кўк зайтун дарахтига.

Худонинг содиқ севгисига

Мен то абад умидимни боғлайман.

11Эй Худо, Сенинг ҳамма қилганларинг учун

Сенга то абад шукр айтаман.

Тақводорларингнинг ҳузурида

Сенга умид боғлайман,

Ахир, Ўзинг яхшисан!

 

52–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Қайғу–алам” куйига айтилган. Довуд қасидаси.

2Аҳмоқлар[95] ўз кўнглида: “Худо йўқ”, дейди.

Улар бузуқлардир, қилмиши жирканч ишлардир,

Яхшилик қилувчи бирон зот йўқдир.

3“Идрокли бирон зот бормикан?

Бормикан Менга юз бурган”, дея

Инсонга Худо осмондан боқар.

4Ҳаммаси йўлдан озган, бирдай бузилган,

Яхшилик қилувчи бир кимса йўқдир,

Ҳатто биронта ҳам йўқ!

5Улар идроксиз, бадкирдор,

Халқимни бир луқма нондай еб юборади,

Ҳеч қачон Худога сажда қилмайди.

6Ана, босаётир уларни қаттиқ ваҳима,

Бунақасини илгари кўрмаган улар.

Худо сочиб ташлар ғанимларингнинг суякларини.

Ахир, Худо рад этган уларни!

Шу боис, эй Исроил, сен уларни шарманда қилгансан.

7Эҳ, Қуддусдан[96] Исроилга нажот келсайди!

Худо Ўз халқини яна фаровонликка эриштирса,

Ёқуб насли шод бўлгай, Исроил севингай!

 

53–САНО

 

1-2Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Зифликлар Шоулнинг олдига бориб: “Довуд бизнинг орамизда яшириниб юрибди”, деганларида[97], Довуднинг айтган қасидаси.

3Эй Худо! Буюк қудратинг ила мени қутқаргин!

Куч–қувватинг ила менга адолатли ҳукм чиқаргин!

4Эй Худо, эшитгин илтижоимни,

Тинглагин айтганларимни!

5Бегоналар қарши қўзғалди менга,

Зўравонлар қасд қилмоқчи жонимга,

Улар Сени писанд қилмайдилар.

6Эй Худо, менга мадад берасан,

Эй Раббий, менинг жонимни асрайсан.

7Душманларимнинг қабиҳлиги ўз бошига келсин,

Сен содиқсан, уларни қириб ташлагин!

8Шод бўлиб, Сенга қурбонлик келтираман,

Ўзинг яхшисан, эй Эгам, Сенга шукр айтаман!

9Сақладинг ҳар қандай кулфатдан мени,

Кўзларим кўрди душманларим мағлубиятини.

 

54–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Довуд қасидаси.

2Ибодатимга қулоқ сол, эй Худо,

Илтижоимни эътиборсиз қолдирма.

3-4Эшит мени, жавоб бер,

Душманларим дағдағаси, фосиқларнинг сиқуви

Бошимга ғам–кулфат келтиради.

Улар ғазабланиб, мендан нафратланади.

Эҳ, ўйларим қийнар мени,

Бошимдан учган ақлим.

5Юрагим ҳасратга тўладир,

Ўлим ваҳимаси мени босиб келадир.

6Қўрқув, титроқ менга келмоқда,

Даҳшат мени эзиб бормоқда.

7“Қанийди каптар каби қанотим бўлса”, дедим,

“Учиб кетиб, ором олган бўлардим.

8Ҳақиқатан, узоқларга учиб қутулардим,

Саҳрода макон қилган бўлардим.

9Қутурган шамолу бўрондан қочиб,

Ўзимга бошпана топгани шошилган бўлардим.”

10Эй Раббий, уларни чалғит,

Уларнинг гапларини чалкаштир.

Шаҳарда зўравонлик, жанжални кўриб турибман.

11Улар кеча–кундуз шаҳар девори устида изғийди,

Ёвузлик, ваҳима шаҳар ичида юз бермоқда.

12Шаҳарнинг ўртасида бузғунчилик,

Кўчаларидан зулм ва ҳийла аримайди.

13Ғанимларим мени ҳақорат қилганда эди,

Бунга бардошим етган бўларди.

Душманим ўзини мендан юқори қўйганда эди,

Ундан яширинган бўлардим.

14Аммо у менинг тенгим–ку,

Яқин дўстим ҳамда ҳамроҳим–ку.

15У билан дилкаш дўст эдик,

Эй Худо, Сенинг уйингдаги йиғинда бирга юрардик.

16Уйлари, юраклари фосиқликка тўла бўлгани учун

Ғанимларим ўлимга рўбарў бўлсин,

Тириклайин ўликлар диёрига[98] тушсин.

17Мен илтижо қиламан Худога,

Нажот беради Эгам менга.

18Оқшом, саҳар ҳамда кундуз

Дарду фиғонларимни айтаман.

Эгам менинг овозимни эшитади.

19Гарчи менга қаршилар кўп бўлса ҳам,

Бирорта ҳам зарар етказмай

Мени жанглардан қутқаради.

20Азалдан тахтда ўтирган Худо

Менга қулоқ тутиб,

Йўлларини ўзгартирмагани учун,

Худодан қўрқмаганлари учун

Душманларимни мағлуб қилади.

21Ҳамроҳим ўз дўстига қарши қўлини кўтарди,

Мен билан қилган аҳдига у хиёнат қилди.

22Унинг оғзидан бол томади,

Юраги эса адоватга тўла.

Сўзлари мойдан ҳам ёқимли,

Аслида қиндан чиққан қиличдайдир.

23Ташвишларингни Эгамизга топширгин,

У сенга таянч бўлади.

Эгамиз ҳеч қачон солиҳнинг йиқилишига йўл қўймайди.

24Эй Худо, фосиқларни Сен

Ўликлар диёрига улоқтирасан.

Қонхўр, хоин кимсалар асло

Умрининг ярмисини ҳам яшамайди.

Мен эса Сенга умид боғлайман.

 

55–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Узоқдаги жим кабутар” куйига айтилган. Филист халқи Довудни Гат шаҳрида тутиб олганда[99], унинг айтган қўшиғи.

2Шафқат қил менга, эй Худо,

Одамлар мени таъқиб қилмоқда,

Ғанимларим кун бўйи мени эзмоқда.

3Бўҳтончилар кун бўйи мени таъқиб қилади,

Кўплари менга ҳужум қилади, эй Худойи Таоло!

4Қўрққанимда Сенга умид боғлайман.

5Эй Худо, каломингни мадҳ этаман,

Қўрқмайман, Сендан умид қиламан,

Банданг менга не қила олади?!

6Ғанимларим ҳар доим гапимни бузиб кўрсатади,

Менга зарар етказмоқ учун фитналар қилади.

7Ёвуз ниятда ортимдан писиб келади,

Ҳар бир қадамимни ўлчаб юради,

Улар ҳаётимга чек қўйишни истайди.

8Жиноятлари учун уларни улоқтир[100],

Эй Худо, ғазабинг ила уларни ерга ур!

9Сен қайғуларимни ҳисобга олгансан,

Кўз ёшларимни идишингга солиб йиғиб қўйгин.

Ахир, уларнинг ҳар бири китобингда ёзилган–ку!

10Сенга илтижо қилган куним

Душманларим ортга чекинади.

Ҳа, биламан, Сен мен томонда.

11Эй Худо, каломингни мадҳ этаман,

Ҳа, Эгам, Сенинг каломингни мен мадҳ этаман.

12Сендан умид қиламан, қўрқмайман,

Банданг менга не қила олади?!

13Эй Худо, Сенга берган онтимни бажармоғим шарт,

Шукрона назрларимни Сенга атайман.

14Жонимни ўлимдан қутқариб қолдинг,

Оёғимни қоқилишдан сақладинг.

Шу боис, эй Худо, Сенинг олдингда,

Ҳаёт нурида юраман.

 

56–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Хароб этма” куйига айтилган. Довуднинг Шоулдан қочиб, ғорга кирганда[101] айтган қўшиғи.

2Эй Худо, раҳм қилгин менга, раҳм қил,

Менинг жоним Сенда паноҳ топади.

Ҳалокатли офатлар ўтиб кетгунча

Мен қанотларинг соясида паноҳ топаман.

3Ёлвораман Худойи Таолога,

Мен учун қасос олувчи Худога[102].

4Самодан нажот юбориб, У мени қутқаради,

Мени топтайдиганларни шарманда қилади.

Худо Ўз севгию садоқатини юборади.

5Мен одам ейдиган шерлар[103] орасида ётгандайман.

Уларнинг тишлари найзаю ўқ кабидир,

Уларнинг тиллари кескир қиличдайдир.

6Эй Эгам, фалакдан ҳам юқорида юксалавер!

Шуҳратинг бутун замин узра ёйилсин.

7Душманларим оёқларимга тузоқ қўйган,

Қайғу–кулфатдан руҳим чўккан.

Улар сўқмоқларимда чуқур қазиди,

Ўзлари қазиган чуқурга ўзлари қулади.

8Эй Худо, юрагим Сенга содиқ,

Ҳа, юрагим Сенга содиқдир!

Сени куйлаб, қўшиқ айтаман.

9Уйғонгин, эй жоним!

Уйғон, эй арфа, лира!

Тонгни ҳам мен уйғотаман!

10Эй Раббий, халқлар орасида Сенга шукрона айтаман,

Эллар орасида Сенга ҳамду сано куйлайман.

11Содиқ севгинг самолардай юксакдир,

Садоқатинг булутларга чўзилгандир.

12Эй Худо, фалакдан ҳам юқорида юксалавер!

Шуҳратинг бутун замин узра ёйилсин.

 

57–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Хароб этма” куйига айтилган. Довуд қўшиғи.

2Эй ҳукмдорлар! Наҳот сиз адолатли қарор чиқарасиз?!

Наҳот сизлар тўғрилик ила халқларни ҳукм қиласиз?!

3Йўқ, ахир, юракларингиз адолатсизликка тўла–ку!

Ер юзида қўлларингиз зўравонликни тақсимлайди–ку!

4Фосиқлар онасининг қорнидаёқ адашади,

Ёлғончилар туғилишданоқ йўлдан озади.

5Уларнинг заҳри илоннинг заҳрига ўхшайди,

Кар илонга ўхшаб қулоқларини беркитади.

6Илон ўйнатувчилар куйини эшитмайди,

Моҳир афсунгарни асло эшитмайди.

7Синдир уларнинг тишларини, эй Худо,

Суғуриб ол шерваччаларнинг қозиқ тишларини, эй Эгам!

8Улар оқар сувдай йўқ бўлиб кетсин,

Уларнинг ўқлари нишонга тегмайдиган бўлсин.

9Балчиққа ботиб кетган шиллиқ қуртдай бўлсин,

Онаси қорнидан ўлик туғилиб,

Ҳеч қачон қуёш кўрмаган чақалоқдай бўлсин.

10Ёнаётган тикан қозонни тез қиздиргандай

Фосиқни шунчалик тез супуриб йўқ қилгин.

11Фосиқдан ўч олинганда, солиҳ севинади,

Уларнинг қонида солиҳ оёқларини ювади.

12Одамлар айтар: “Шубҳасиз, солиҳга мукофот бордир,

Ер юзида ҳукм қилувчи Худо албатта бордир.”

 

58–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Хароб этма” куйига айтилган. Шоул Довудни ўлдириш учун унинг ҳовлисини пойлашга киши юборганда[104], Довуднинг айтган қўшиғи.

2Ғанимларимдан мени қутқар, эй Худойим,

Менга қарши турганлардан ҳимоя қил мени.

3Бадкирдорлардан қутқаргин мени,

Қонхўрлардан сақлагин мени.

4Қара, улар мени пойлаб ётарлар,

Золимлар менга қарши фитна қиларлар,

Гарчи айбу гуноҳим бўлмаса–да, эй Эгам,

5Гарчи мен ҳақсизлик қилмасам–да,

Улар менга қарши ҳужум қилмоққа тайёр.

Қўзғал Ўзинг, аҳволимни кўр, кел ёрдамга.

6Эй Исроил халқининг Худоси,

Эй Парвардигори Олам — Эгам,

Қани, бўл, барча халқларни жазолагин,

Ёвуз сотқинларга шафқат қилмагин.

7Ғанимларим ҳар кун оқшомда қайтиб келади,

Итлардай увиллаб, шаҳар изғийди.

8Қара, оғизларидан қусуқ чиқади,

Тилларидан заҳар сўзлар чиқади,

“Ким ҳам бизни эшитарди”, дея ўйлайди.

9Улар устидан Сен куласан, эй Эгам,

Ҳамма халқларни Сен масхаралайсан.

10Сенга интизорман, эй Қудратим,

Сен менинг қалъамсан, эй Худо!

11Содиқ севгинг ила, эй Худойим, менга мадад берасан,

Кўзларимга душманларим мағлубиятини кўрсатасан.

12Уларни ўлдирма, халқим бу сабоқни унутиб қўяр,

Қудратинг билан уларни титрат,

Эй қалқоним Раббий, уларни кўтариб ур.

13Уларнинг оғзидан чиққан гуноҳлар учун,

Лабларидан чиққан сўзлар учун

Ўзларининг такаббурлиги орқали илинсин.

Улар айтадиган лаънат, ёлғон учун

14Ғазабинг ила уларни йўқ қилгин,

Битта ҳам қолдирмай қириб ташлагин.

Шунда эй Худо, Ёқуб насли устидан ҳукмрон эканлигинг

Ернинг тўрт томонида маълум бўлади.

15Ғанимларим ҳар кун оқшомда қайтиб келади,

Итлардай увиллаб, шаҳар изғийди.

16Овқат излаб дайдиб юради,

Агар тўймасалар, ириллайди.

17Мен эса Сенинг қудратингни тараннум этаман,

Содиқ севгингни тонгда севинч ила куйлайман.

Сен менинг қалъам бўлгансан,

Кулфатда қолганимда паноҳимсан.

18Эй Қудратим, Сени куйлаб мадҳ қиламан,

Сен, эй Худо, менинг қалъамсан,

Содиқ севгисини кўрсатувчи Худосан.

 

59–САНО

 

1-2Ижрочилар раҳбарига. “Нилуфар гул шаҳодати” куйига айтилган. Таълим учун. Довуд Орам–Нахрайим[105] ва Орам–Зўво[106] халқи билан жанг қилгандан кейин[107] Йўаб қайтиб келиб, ўн икки минг эдомликни Туз водийсида[108] ўлдирганда, Довуднинг айтган қўшиғи.

3Эй Худо, бизни тарк этдинг,

Мудофаамизни ёриб ўтдинг,

Биздан ғазабландинг,

Энди бизни олдинги ҳолимизга қайтаргин!

4Ерни силкитдинг, ёриқлар очдинг,

Ёриқларни тузатгин, ер тебранмоқда.

5Халқингга кўп азоблар бердинг,

Каловланиб юрсин, деб ичгани шароб[109] бердинг.

6Улар камон ўқларидан яшириниб олсин, дея[110]

Ўзингдан қўрққанларга ишора бериб, байроқ кўрсатасан.

7Ўнг қўлинг ила ғалаба ато қилгин,

Бизга жавоб бергин[111],

Ўзингнинг севганларинг нажот топсин.

8Эй Худо, Ўз муқаддас маконингдан ваъда бергансан[112]:

“Шодланиб, Шакамни[113] бўлиб ташлайман,

Сухўт водийсини[114] тақсимлаб бераман.

9Гилад Меникидир, Манаше[115] Меникидир,

Эфрайим дубулғамдир, Яҳудо[116] салтанат ҳассамдир.

10Мўаб Менинг қўлювгичимдир,

Эдом узра чориғимни отаман[117],

Олқишла мени, эй Филистлар![118]

11Эҳ, қанийди мустаҳкам шаҳарга[119] мени олиб борсалар,

Эдомга мени бошлаб борсалар.

12Эй Худо, ахир, бизни Ўзинг рад этдинг–ку!

Лашкаримизга йўлбошчилик қилмаяпсан–ку энди!

13Душмандан қутқариб, бизга ёрдам бер,

Инсоннинг ёрдами бутунлай беҳуда.

14Эй Худо, Сен билан биз ғолиб бўламиз,

Душманларимизни Сен янчиб ташлайсан.

 

60–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Довуд саноси.

2Эшитгин, эй Худо, оҳу ноламни,

Тинглагин менинг ибодатимни.

3Ернинг у четидан Сенга ёлвораман,

Юрагим қон бўлганда, Сени чақираман.

Етиб бўлмас баланд қояга мени олиб чиққин.

4Сен менинг паноҳим бўлгандирсан,

Душманимга қарши мустаҳкам минорасан.

5Чодирингда то абад маскан қилай,

Қанотларинг соясида паноҳ топай.

6Ахир, эй Худо, онтимни эшитгансан,

Номингдан қўрққанларнинг мулкидан менга ато қилгансан.

7Шоҳнинг умрини узайтиргин,

Насллар оша ҳаётини давом эттиргин.

8Эй Худо, у то абад ҳузурингда тахтда ўтирсин,

Содиқ севгинг, садоқатинг ила уни ҳимоя қилгин.

9Шунда сенга ҳар доим ҳамду сано куйлайман,

Берган онтимни ҳар куни адо этаман.

 

61–САНО

 

1Ижрочилар раҳбари Ёдутунга[120]. Довуд саноси.

2Жоним ёлғиз Худога мунтазирдир,

Нажот менга Худодан келади.

3Ҳа, Унинг Ўзи суянган қоям, нажотимдир.

Қалъам Удир, шу боис асло қоқилмасман.

4Эй душманлар, қачонгача мени туртасизлар?!

Лиқиллаб турган четан деворга,

Қийшайган деворга ҳужум қилгандай

Ҳаммангиз менга ёпишаверасизларми?!

5Сизнинг режангиз обрўйимни тўкмоқдир.

Ёлғон–яшиқ гаплардан завқ оласиз,

Оғзингиз билан дуо қиласиз,

Ичингизда эса лаънат ўқийсиз.

6Эй жоним, ёлғиз Худога мунтазир бўлгин,

Умидим манбаи Унинг Ўзидир.

7Ёлғиз Худодир суянган қоям, нажотим,

Қалъам Удир, шу боис қоқилмасман.

8Нажотиму шарафим Худодан келар,

Қудратли қояму паноҳим Удир.

9Эй халқим, умид қил Худодан,

Юрагингни очгин доимо Унга,

Бизнинг паноҳимиз Худодир.

10Инсон зоти бир нафасдир,

Ҳа, инсон зоти ёлғондир!

Агар тарозида тортиб кўрилса,

Ҳаммаси бирга ҳаводан ҳам енгил чиқади.

Уларнинг асло вазни йўқдир.

11Юлғичликка ишониб қолма,

Талончиликка беҳуда умид қилма,

Мабодо бойлигинг кўпайиб қолса,

Бойлигингга кўнгил боғлама.

12Эй Худо, Сен менга бир нарса айтдинг,

Шу икки нарса ҳақида менга гапирдинг:

Сен қудратли Худосан.

13Эй Раббий, Сенинг севгинг чексиздир.

Шу боис Сен ҳар бир инсонни

Қилган ишларига кўра мукофотлайсан.

 

62–САНО

 

1Яҳудо чўлида бўлганда, Довуднинг айтган саноси.

2Эй Худо, менинг Худойимсан, интиламан Сенга,

Қуруқ, толиққан сувсиз тупроқдай

Жоним ташнадир Сенга,

Вужудим орзуманддир Сенга.

3Муқаддас масканингда Сенга нигоҳ ташладим,

Қудратингни, шуҳратингни кўрдим.

4Ҳаётдан афзал Сенинг севгинг,

Тилимдан тушмас Сенинг олқишинг.

5Бир умр Сени олқишлайман,

Қўлларимни кўтариб, Сенга сажда қиламан.

6Илик билан ёғ егандай жоним мамнун бўлади,

Шодиёна қўшиқлар ила Сени мадҳ қиламан.

7Ўрнимда ётиб ҳам, Сени эслайман,

Сени ўйлаб, тунни қарши оламан.

8Ўзинг Менинг мададкорим бўлдинг,

Қанотларинг соясида севинч ила куйлайман.

9Сенинг ортингдан қолмай эргашаман,

Ўнг қўлинг мени маҳкам тутади.

10Жонимнинг пайига тушганлар

Ернинг қаърига тушиб йўқ бўлиб кетади.

11Улар қиличнинг дамига йўлиқади,

Чиябўриларга ем бўлади.

12Шоҳ эса Худодан севинч топади,

Худо номи билан онт ичганлар Уни мадҳ қилади,

Ёлғончиларнинг оғзи эса ёпилади.

 

63–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Эй Худо, овозимни эшитгин илтижо қилганимда,

Ҳаётимни душман ваҳимасидан қутқаргин.

3Фосиқнинг фитнасидан мени яширгин,

Бадкирдорлар тўдасидан ҳимоя қилгин.

4Улар тилларини шамширдай қайрайди,

Нишонга олиб, заҳарли сўзларини ўқдай отади.

5Айбсиз одамни пистирмадан туриб отади,

Ҳеч қўрқмай, бирданига унга ўқ узади.

6Бир–бирининг қабиҳ режаларин қўллаб–қувватлайди,

Яширинча тузоқ қўйишга тил бириктиради,

“Буни ким ҳам кўрарди”, деб ўйлайди.

7Улар адолатсизликни қасд қилади:

“Ажойиб режа туздик”, деб айтади.

Албатта инсон фикри, юрагини билиб бўлмайди.

8Худо эса фосиқларга ўқ узади,

Тўсатдан улар яраланади.

9Уларнинг тили ўзларининг бошини ейди,

Уларни кўрганлар қалтираб кетади.

10Жамики одамзод қўрқиб қолади,

Худонинг ишларини улар эълон қилади,

Худонинг қилганлари ҳақида ўйлаб кўради.

11Солиҳлар Эгамиз туфайли севинч топсин!

Солиҳлар Унда паноҳ топсин,

Ҳамма тўғри инсонлар Уни мадҳ этсин.

 

64–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси. Қўшиқ.

2Эй Қуддусдаги[121] Худо, Сен лойиқсан ҳамду санога,

Сенга берган онтимизни бажо қиламиз.

3Сенсан ибодатларга жавоб бергувчи,

Жамики одамзод Сенга келади.

4Гуноҳ устимиздан[122] тантана қилган,

Сен эса кечирасан гуноҳларимизни[123].

5Қутлуғ ҳовлимда яшасин, дея

Сен Ўзинг танлаб,

Олиб келган инсон нақадар бахтли!

Уйингнинг, муқаддасМаъбадингнинг

Неъматларидан биз баҳраманд бўламиз.

6Ғаройиб ишлар кўрсатиб,

Ғалаба ила бизга жавоб берасан,

Эй нажоткоримиз Худо!

Ернинг тўрт томонининг,

Ҳамда энг узоқ денгизларнинг умиди Сенсан.

7Куч билан Ўзингни қуроллантиргансан,

Қудратинг ила тоғларни жойлаштиргансан.

8Денгизлар ҳайқириғини бостирасан,

Тўлқинлар шовқинини тинчитасан.

Халқлар шовқин–суронига барҳам берасан.

9Дунёнинг у четида яшовчилар

Мўъжизаларингдан қўрқувга тушади.

Шарқдан ғарбгача халқлар

Сенинг ишларингни севинч ила куйлайди.

10Заминни Сен суғориб парваришлайсан,

Мўл–кўл қилиб уни бойитасан.

Эй Худо, дарёларинг суви лиммо–лимдир,

Инсонларни дон–дун билан таъминлашни мўлжаллагансан.

11Эгатларини қондириб суғорасан,

Баланд жойларини ўзинг текислайсан,

Ёмғир билан тупроғини юмшатасан,

Ҳосилига барака берасан.

12Мўл ҳосил билан йилга тож кийгизасан,

Араваларинг юрган йўллардан бойлик оқади.

13Чўл серсув ўтлоқзорларга айланади,

Тепаликлар севинчга бурканади.

14Яйловлар қўй сурувлари билан қопланади,

Водийлар донларга тўлади,

Улар севинчдан ҳайқириб қўшиқ айтади.

 

65–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Сано. Қўшиқ.

Худога шодлик ила ҳайқиринг,

Эй ер юзидаги инсонлар!

2Худонинг улуғворлигини куйланг!

Унга ажойиб ҳамду санолар айтинг!

3Худога айтинглар:

“Сенинг ишларинг нақадар ғаройиб!

Қудратинг буюклигидан

Душманларинг олдингда ғужанак бўлади.

4Бутун замин Сенга сажда қилади,

Улар Сенга ҳамду сано айтади,

Ҳа, Ўзингга ҳамду сано куйлайди.”

5Кел! Худо нима қилганини кўргин!

Инсон манфаати учун қилган

Ғаройиб ишларини кўргин!

6Денгизни қуруқ ерга айлантирди,

Ота–боболаримиз сувлардан юриб ўтди[124],

У ерда қилган ишларидан,

Худо туфайли биз севинамиз.

7Қудрати ила то абад ҳукм суради,

Кўзлари халқларни кузатиб туради,

Унга қарши исёнчилар қўзғалмасин.

8Эй халқлар, Худойимизга олқишлар айтинг,

Унинг ҳамду саноси янграсин.

9У бизнинг ҳаётимизни сақлаган,

Оёқларимизни тойиб кетишдан асраган.

10Эй Худо, Сен бизни синадинг,

Кумушни тозалагандай бизни тозаладинг.

11Бизни тузоққа йўлиқтирдинг,

Елкамизга оғир юк ортдинг.

12Араваларни бошимиз узра юргиздинг,

Олов, сувлардан биз кечиб ўтдик,

Фаровонликка[125] бизни олиб келдинг.

13Куйдириладиган қурбонликлар билан

Сенга берган онтимни адо этгани

Мен Сенинг уйингга келаман.

14Кулфатда қолганимда онт ичган эдим,

Тилим ваъда берган, оғзим сўйлаган эди.

15Бўрдоқиларни куйдириб, Сенга қурбонлик қиламан.

Қўчқор, така, буқаларни келтираман.

Қурбонликларнинг ҳидлари осмонга етиб боради.

16Эй Худодан қўрққанлар, келиб, эшитинглар,

Мен учун У нима қилганин сўзлаб берайин.

17Мадад сўраб Худога ёлвордим,

Унинг ҳамду саноси ҳеч тилимдан тушмади.

18Юрагимда гуноҳим бўлса эди,

Мени асло эшитмас эди Раббий.

19Худо мени тинглади,

Ибодат қилганимда, овозимни эшитди.

20Худога олқишлар бўлсин!

Ибодатимни У рад қилмади,

Содиқ севгисини мендан дариғ тутмади.

 

66–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Сано. Қўшиқ.

2Эй Худо, меҳрибон бўлгин, барака бергин бизга,

Юзинг нурини сочгин лутф ила устимизга,

3Заминда маълум бўлади Сенинг йўлларинг,

Жамики халқлар орасида маълум бўлади Сенинг нажотинг.

4Эй Худо, халқлар Сени мадҳ қилсин,

Жамики халқлар Сенга ҳамду сано айтсин.

5Халқларни Сен одиллик ила ҳукм қиласан,

Замин узра элатларга йўлбошчилик қиласан,

Севинсин халқлар, шодланиб қўшиқ айтсин.

6Эй Худо, халқлар Сени мадҳ қилсин,

Жамики халқлар Сенга ҳамду сано айтсин.

7Ер ўз ҳосилини берсин,

Худойимизнинг Ўзи бизга барака берсин.

8Ҳа, Худо бизга барака берсин!

Ернинг тўрт томонидаги халқлар Унга тиз чўксин.

 

67–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси. Қўшиқ.

2Қўзғалсин Худо, тарқалиб кетсин душманлари,

Олдидан қочиб кетсин Ундан нафратланганлар.

3Тутунни шамол тарқатгани каби

Худо уларни ҳайдаб юборсин.

Мум оловда эригани каби

Худо олдида фосиқ ҳалок бўлсин.

4Солиҳлар эса хурсанд бўлсин,

Худо олдида шод бўлсин,

Улар хурсандликка тўлиб–тошсин.

5Худога ҳамду санолар куйланг,

Унинг номини тараннум этинг.

У булутларни миниб боради,

Уни улуғланг.

У Эгамиздир!

Ҳузурида шодланинг!

6У Худодир, макони муқаддасдир,

Етимларнинг отаси, бевалар ҳимоячисидир.

7Худо ёлғизларни хонадонга жойлаштиради,

Асирларни роҳатга, эркинликка олиб чиқади,

Исёнкорлар эса қақраган ерга эга бўлади.

8Эй Худо, Ўз халқингнинг олдида борганингда,

Саҳро бўйлаб юриш қилганингда,

Замин титради, осмон ёмғирини қуйди.

9Эй Синай тоғининг Худоси[126], Сенинг ҳузурингда,

Эй Исроил халқининг Худоси, Сенинг олдингда,

Замин титради, осмон ёмғирини қуйди.

10Сен, эй Худо, мўл ёмғир бердинг,

Толиққан ерингга[127] қайтадан куч ато этдинг.

11Халқинг ўша ерда бошпана топди,

Эй Худо, ҳимматингдан муҳтожларни баҳраманд қилдинг.

12Раббийдан амр келади,

Аёлларнинг катта жамоаси хушхабарни элтади:

13“Шоҳлару лашкарлар шоша–пиша қочади!”

Исроил аёллари чодирларда ўлжани бўлишиб олади!

14Ҳатто уйда қолганлар учун ҳам

Бордир кумуш билан қопланган каптар қанотлари,

Ялтироқ олтин билан қопланган каптар патлари.

15Қодир Худо шоҳларни тўзғитганда,

Залмон тоғига[128] қор ёққандай бўлди.

16Эй Башаннинг тоғи[129], улуғвор тоғ,

Эй чўққилари кўп тоғ, Башаннинг тоғи!

17Эй чўққилари кўп тоғ!

Худо макон қилиб танлаган тоққа[130]

Нега ҳасад билан қарайсан?

Эгамиз то абад у ерда истиқомат қилади.

18Худонинг жанг аравалари сон–саноқсиздир,

Раббий Синайдан муқаддас маконига келади[131].

19Юксакларга[132] чиқди У,

Асирларни ортидан эргаштирди.

Халқлардан ҳадялар олди,

Ҳатто гуноҳкор исёнчилардан ҳам олди.

Ахир, Парвардигор Эгамиз у ерда яшайди!

20Раббийга олқишлар бўлсин,

У ҳар кун оғирлигимизни кўтаради.

Худо бизнинг нажотимиздир.

21Худойимиз — нажот бергувчи Худо,

Эгамиз Раббий ўлимдан қутқаради.

22Худо шубҳасиз душманлар бошини янчади,

Гуноҳ йўлидан юрган одамнинг

Бош суякларини ҳам эзади.

23Раббий шундай дейди:

“Душманларингни Башандан қайтариб келаман,

Уларни денгиз тубидан олиб келаман.

24Оёғингни душманларинг қонига ботирасан,

Итларинг ҳам душман қонини ялаб,

Ўз улушини олади.”

25Эй Худо, зафарли карвонинг кўринмоқда!

Менинг Шоҳим, Худойимнинг карвони

Муқаддас маконингга бораётгани кўринмоқда!

26Олдинда қўшиқчилар, орқада созандалар,

Уларнинг ўртасида чилдирма чалган қизлар куйлар:

27“Олқишлар айтинг Худога буюк жамоа ичра,

Ҳамду санолар ўқинг Эгамизга,

Эй Исроилнинг манбаидан пайдо бўлганлар!”

28Уларнинг энг кичиги Бенямин қабиласи олдинда келади,

Ортидан тўп бўлиб Яҳудо шаҳзодалари келади,

Забулун, Нафтали[133] шаҳзодалари уларга эргашади.

29Эй Худо, кўрсатгин қудратингни![134]

Эй Худо, илгаригидай намоён қил кучингни!

30Қуддусдаги Маъбадинг ҳақи–ҳурмати

Шоҳлар Сенга ҳадялар келтиради.

31Мисрга, қамишзор орасидаги ўша ёввойи ҳайвонга[135] танбеҳ бер,

Халқларга, ўша буқалар подасига, бузоқларига танбеҳ бергин.

Сенга таъзим қилиб, кумушларини назр қилишсин.

Урушдан лаззатланувчи бу халқларни тўзғитгин.

32Мисрдан бронза келтирилади[136],

Ҳабашистон[137] Сенга қўлларин чўзиб, эй Худо,

Ўлпон тўлашга шошилиб қолади.

33-34Худони тараннум этинг, эй ер юзи шоҳликлари,

Самолар — азалий самолар узра чиққан,

Ҳайбатли овози гулдураган

Раббийга ҳамду санолар куйланг.

35Ҳаммага эълон қилинг Худонинг қудратини,

Унинг улуғворлиги Исроил устидадир,

Унинг қудрати самолардадир.

36Худо қўрқинчлидир Ўзининг Муқаддас масканида,

Исроил халқининг Худоси куч–қудрат берар Ўз халқига.

Худога олқишлар бўлсин!

 

68–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Нилуфар” куйига айтилган. Довуд саноси.

2Эй Худо, мени Ўзинг қутқар,

Сувлар бўғзимга қадар кўмди.

3Ботқоққа чўкиб бораётирман,

Оёғимни қўйгани қаттиқ ер йўқ.

Чуқур сувларга ботиб кетдим,

Энди тўлқинлар мени ютмоқда.

4Мадад сўраб, силлам қуриди,

Томоқларим қақраб кетди,

Эй Худойим, Сени кутиб, кўз нурим сўнди.

5Сабабсиз мендан нафратланганлар

Бошимдаги сочимдан ҳам кўпдир.

Кўпчилик сабабсиз менга душмандир,

Улар жонимга қасд қилмоқчилар.

Мен ўғирламаган нарсаларни улар

Қайтиб бер, деб мени мажбур қилмоқдалар.

6Эй Худо, ақлсизлигимни Ўзинг биласан,

Айбларим Сендан асло яширин эмас.

7Эй Сарвари Олам — Раббий,

Сендан умид қилганлар

Мен туфайли уятга қолмасинлар.

Эй Исроил халқининг Худоси,

Сенга юз бурганлар

Мен туфайли шарманда бўлмасинлар.

8Сени деб ҳақоратга чидадим,

Хижолатдан юзларим шувут.

9Ака–укаларимга гўё бегонадайман,

Туғишганларим орасида мусофирдайман.

10Сенинг уйингга бўлган севгим ичимни ёндирар,

Сени ҳақоратлаганлар мени ҳақорат қилган бўлар.

11Фарёд қилиб, рўза тутганимда,

Мен масхара бўлдим.

12Кулфатда қолиб, қанор кийганимда[138],

Улар устимдан кулдилар.

13Шаҳар дарвозаси олдида[139] ўтирганлар

Мени ғийбат қиларлар,

Маст–аластлар мен тўғримда қўшиқ айтарлар.

14Мен эса, эй Эгам, Сенга ибодат қиламан.

Маъқул вақтда, содиқ севгинг соясида, эй Худо,

Ишончли нажотинг билан жавоб бер менга.

15Мени қутқаргин, ботқоққа ботиб кетмай,

Мендан нафратланганлардан халос бўлай,

Мени чуқур сувлардан сақлагин.

16Тўфон мени ғарқ қилмасин,

Тубсиз сувлар мени ютмасин,

Қабр менга оғзин очмасин.

17Жавоб бер ибодатимга, эй Эгам,

Нақадар эзгудир содиқ севгинг,

Буюк шафқатинг ила менга юз бургин.

18Мен, Ўз қулингни жамолингдан бебаҳра қилма,

Кулфатда қолганман, жавоб бер тезда.

19Яқинроқ кел, қутқаргин мени,

Душманларимдан халос қил мени.

20Ҳақоратга дучор бўлганим,

Шармандаю шармисор бўлганим

Ўзингга равшан.

Ҳамма душманларимни биласан.

21Ҳақоратлар қалбимни яралаб,

Тушкунликка туширди.

Бир ҳамдард изладим, ҳеч ким йўқ эди,

Тасалли берувчи изладим–у, топмадим.

22Овқатимга улар заҳар солдилар,

Чанқаганимда менга узум сиркаси бердилар.

23Дастурхонлари ўзларига тузоқ бўлсин,

Ҳамтовоқлари учун қопқон бўлсин.

24Кўз нурлари сўнсин, кўрмайин қолсин,

Беллари то абад букчайиб қолсин.

25Улар устига ғазабингни сочгин,

Қаҳринг аланга олиб, уларни ютиб юборсин.

26Уларнинг макони ташландиқ бўлиб қолсин,

Чодирларида тирик бир жон қолмасин.

27Сен урган инсонларни улар таъқиб қилади,

Сен берган яра азобларини улар ғийбат қилади.

28Гуноҳлари устига гуноҳ қўшгин,

Уларни Сен оқламагин.

29Номлари ҳаёт китобидан ўчирилсин,

Солиҳлар билан ёнма–ён ёзилмасин.

30Мен азобда, кулфатда қолганман,

Эй Худо, нажотинг мени ҳимоя қилсин.

31Номини куйлаб, Худони мадҳ қиламан,

Шукр айтиб, Уни мақтайман.

32Буқадан, шохли, туёқли бузоқдан кўра,

Ҳамдларим Эгамни кўпроқ мамнун қилади.

33Мазлумлар буни кўриб, севинсин,

Худога интилаётганлар дадил бўлсин.

34Эгамиз муҳтожларни эшитади,

Асир бўлган халқидан нафратланмайди.

35Осмону ер Эгамизни мадҳ айласин,

Денгизлару улардаги жонзотлар мадҳ айласин.

36Худо Қуддусга[140] нажот беради,

Яҳудо шаҳарларини қайта тиклайди,

Халқ ўрнашиб, у ерни мулк қилади.

37Худо қулларининг авлоди у ерни эгаллайди,

Худони севганлар у ерни маскан қилади.

 

69–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Бизни Эгамизнинг ёдига солиш учун айтилган. Довуд саноси.

2Эй Худо, нажот бер менга,

Келгин тезда, эй Эгам, мадад бер менга.

3Жонимга қасд қилганлар шарманда бўлсин,

Ниятлари барбод бўлсин.

Ҳалокатимни истаганлар уятда қолсин,

Шармандаю шармисор бўлсин.

4“Ҳолинг қалай энди?!” деб мени масхаралаганлар

Шарманда бўлиб, орқага қайтсин.

5Сенга юз бурганларнинг ҳаммаси

Сен туфайли севинч, шодликка тўлсин.

Сенинг нажотингни севганлар:

“Худо буюкдир!” деб доимо айтсин.

6Эҳ, мен ғариб, бечораман,

Тезда келгин менга, эй Худо!

Мададкорим, нажоткорим Ўзингсан,

Кечикмагин, эй Эгам!

 

70–САНО

 

1Эй Эгам, Сенда мен паноҳ топаман,

Шарманда бўлишимга асло йўл қўймагин.

2Адолатлисан, сақла мени, қутқаргин,

Эшитгин, мени халос қилгин.

3Менинг паноҳ қоям бўлгин,

Ҳар доим Сенга бора олай.

Мени қутқармоқ учун амр бердинг.

Чиндан ҳам, Сен суянган қоямсан, қалъамсан.

4Эй Худойим, фосиқнинг қўлидан мени қутқаргин,

Адолатсиз, золим одамнинг исканжасидан қутқаргин.

5Сен, эй Эгам Раббий, менинг умидимсан,

Ёшлигимдан Сенга умид боғлаганман.

6Туғилганимдан буён Сенга суяндим,

Онамнинг қорнидан мени олиб чиққансан,

Доимо Сенга ҳамду сано айтаман.

7Ҳаётим кўпчиликка ўрнак бўлди,

Чунки Сен менинг мустаҳкам паноҳимсан.

8Оғзимдан асло тушмас Сенга ҳамду санолар,

Кун бўйи шуҳратингни эълон қиламан.

9Кексайган чоғимда мени ташлаб қўймагин,

Қувватим кетганда, мени тарк этмагин.

10Ахир, душманларим менга қарши тил бириктиради,

Бирга фитна қилиб, мени ўлдирмоқчи бўлади.

11Душманларим айтар: “Худо тарк этган уни,

Қувинглар, ушланглар уни,

Уни қутқарадиган ҳеч кимса йўқдир.”

12Эй Худо, мендан узоқ кетмагин,

Тез кел, эй Худойим, менга мадад бер!

13Мени айбловчилар шармандаликдан ерга кириб кетсин,

Менга зарар етказмоқчи бўлганлар

Масхара бўлсин, бадном бўлсин.

14Мен эса доимо Сенга умид боғлайман,

Янада кўп ҳамду сано айтаман.

15Менга қилганларингдан ҳайратга тушдим,

Адолатингни ҳар кимга ҳикоя қилавераман,

Нажотингни кун бўйи сўйлайвераман.

16Қудратли ишларингни мадҳ қиламан, эй Эгам Раббий,

Ёлғиз Сенинг одиллигингни мадҳ қиламан.

17Эй Худо, ёшлигимдан менга Сен таълим бергансан,

Ажойиб ишларингни ҳамон айтиб юраман.

18Сочларим оқариб, кексайганимда,

Мени тарк этмагин, эй Худо!

Келгуси авлодларга кучинг ҳақида айтай,

Мендан кейин келадиганларга

Қудратинг ҳақида айтиб берай.

19Адолатинг самоларга етади, эй Худо,

Буюк ишлар қилдинг Сен,

Сенга ўхшаган ким бор, эй Худо?!

20Дучор қилдинг мени кўп кулфат, азобларга,

Мени яна ҳаётга қайтарасан,

Ер остидан яна мени чиқариб оласан.

21Шуҳратимни яна юксалтирасан,

Менга яна таскин берасан.

22Арфа чалиб Сенга ҳамду сано айтаман,

Сенинг садоқатингни куйлайман, эй Худойим.

Лира чалиб, Сени тараннум қиламан,

Эй Исроил халқининг муқаддас Худоси!

23Сени мадҳ қилиб куйлаганимда,

Дудоқларим шодликдан ҳайқиради.

Мени Сен қутқаргансан.

24Менга зарар етказмоқчи бўлганлар

Шармандаи шармисор бўлдилар.

Кун бўйи тилим адолатинг ҳақида сўйлайди.

 

71–САНО

 

1Сулаймон саноси.

Эй Худо, шоҳга адолатингни бергин,

Шоҳ ўғлига тўғри ҳукм чиқаришни ўргатгин.

2Сенинг халқингни у адолат ила ҳукм этсин,

Бечораларни у тўғрилик билан ҳукм этсин.

3Тоғлар халққа роҳат–фароғат олиб келсин,

Тепаликлар ҳақиқат самарасини келтирсин.

4Шоҳ халқнинг қашшоқларини ҳимоя қилсин,

Бечораларнинг болаларига нажот берсин,

Золимларни эзиб ташласин.

5Насллар оша қуёшу ой самода тургандай,

Унинг умри ҳам шунчалик узоқ бўлсин![141]

6Шоҳимиз ўхшасин ўрилган далага,

Ёққан ҳузурбахш ёмғирга,

Ерни суғорган шаррос ёмғирга.

7Унинг даврида солиҳ яшнасин,

Дунё тургунча мўл–кўлчилик бўлсин.

8У бир денгиздан иккинчисига қадар,

Фурот дарёсидан тортиб,

Ер юзининг тўрт томонига ҳукмронлик қилади.

9Шоҳ олдида чўл қабилалари тиз чўксин,

Унинг душманлари тупроқ яласин.

10Денгиз ортидаги юртларнинг шоҳлари,

Таршиш[142] шоҳлари унга ўлпон олиб келсинлар.

Шава[143] ҳамда Саво[144] шоҳлари

Унга ҳадялар келтирсинлар.

11Ҳамма шоҳлар унга таъзим айласин,

Ҳамма халқлар унга хизмат қилсин.

12Мазлум нола қилганда, шоҳ нажот беради,

Мададкори йўқ бечорани у қутқаради.

13Заиф, бечорага у шафқат кўрсатади,

Мазлумларнинг ҳаётини сақлайди.

14Мазлумларни жабр–зулмдан халос қилади,

Мазлумлар қони унинг назарида азиздир.

15Шоҳнинг умри узоқ бўлсин!

Шаванинг олтини уники бўлсин,

Халқ доимо у учун ибодат қилсин,

Кун бўйи дуо қилиб, уни олқасин.

16Юртда дон мўл–кўл бўлсин,

Тепаликлар устида дон бошоқлари чайқалиб турсин.

Лубнон тоғларида бўлгани каби ҳосили унумли бўлсин.

Даладаги гиёҳлар каби шаҳарлари одамга тўлсин.

17Шоҳнинг номи мангу яшасин,

Унинг донғи қуёш тургунча бор бўлсин,

Барча халқлар у орқали барака топсин,

Халқлар уни: “бахтиёр”, деб айтсин.

18Исроил халқининг Худоси — Эгамизга

Олқишлар бўлсин.

Ажойиб ишлар қиладиган ёлғиз Удир.

19Эгамизнинг улуғвор номига то абад олқишлар бўлсин,

Бутун ер юзи Унинг шуҳрати билан тўлсин.

Омин! Омин!

20Эссай ўғли Довуднинг ибодатлари ниҳоясига етди.

 

Китоб (3)

 

72–САНО

 

1Осифнинг[145] саноси.

Ҳақиқатдан ҳам, Исроил халқига,

Юраги пок бўлганларга Худо ҳиммат қилар.

2Оёқларим тойиб кетай, деди,

Сал бўлмаса сирпаниб йиқилай, дедим.

3Фосиқнинг яшнаётганини кўрганимда,

Такаббурларга ҳасад қилдим.

4Улар оғриқ нималигини билмайди[146],

Таналари соппа–соғ, бақувват.

5Бошқалардай улар дард тортмайди,

Бошқалардай улар азоб чекмайди.

6Киборлик уларнинг бўйнидаги маржон бўлади,

Зўравонликни улар либос қилиб кийиб олган.

7Уларнинг кўзларини ёғ босиб қолган,

Хаёлларида аҳмоқона ниятлар тўлиб–тошган.

8Такаббурлар масхаралаб, хусумат билан гапиради,

Мағрурланиб, зулм билан таҳдид қилади.

9Фосиқлар оғизлари билан осмонга даъво қилади,

Тиллари билан ер юзини мулк қилиб олади.

10Шу боис ҳар ким уларга юз буради,

Уларнинг сўзларини сув каби ичади[147].

11Яна улар шундай дейдилар:

“Худо қандай қилиб била олади?!

Худойи Таоло нимани ҳам биларди?!”

12Фосиқлар ана шунақа!

Доимо беташвиш бойлик орттиради.

13Ҳа, мен бекорга юрагимни пок тутган эканман–да!

Айбсизман, дея бекорга қўлларимни ювибман–да!

14Ахир, кун бўйи азоб тортаман,

Ҳар кун эрталаб жазо оламан.

15Мен ҳам фосиқ гапларни гапираверганимда,

Сенинг содиқ фарзандларингга хоинлик қилган бўлар эдим.

16Аммо буларни тушунай, десам,

Бу иш жуда ҳам машаққатли туюлди.

17Худонинг Муқаддас масканига кирдим,

Шундагина фосиқлар қисмати не бўлишини тушундим.

18Эй Худо, чиндан ҳам уларни сирпанчиқ ерга қўйгансан,

Уларни жарликка улоқтириб, барбод қиласан.

19Улар бирдан қирилиб кетади,

Ваҳимадан қирилиб, йўқ бўлади.

20Уларнинг ҳаёти фақат тушдир,

Уйғонганларида унут бўлади.

Сен ҳам қўзғалганингда, эй Раббий,

Уларнинг ҳаётига чек қўясан.

21Ғамга тўлган пайтларимда,

Юрагимда дард пайдо бўлганда,

22Мен нодон, жоҳил бўлган эканман,

Қаршингда онгсиз ҳайвон каби бўлган эканман.

23Шундай бўлса ҳам, доимо Сен биланман,

Сен ўнг қўлимдан ушлагансан.

24Ўгитларинг билан менга йўл кўрсатасан,

Охири мени шон–шуҳрат ила кутиб оласан.

25Сендан бошқа кимим бор самода?!

Сендан ўзгасини истамасман ер юзида.

26Тугаб бориши мумкин танаму қалбим,

Аммо Сен, эй Худо, қалбимнинг қувватисан,

Сен то абад барқарорлигимсан.

27Сендан узоқ бўлганлар ҳалок бўлади,

Қириб ташлайсан Сенга содиқ бўлмаганларни.

28Эй Худо, Сенга яқин бўлганим эса менга яхшидир.

Эй Эгам Раббий, Сени паноҳим қилиб олдим,

Сенинг ҳамма ишларингни айтиб юраман.

 

73–САНО

 

1Осифнинг[148] қасидаси.

Эй Худо! Нечун бизни то абад рад этасан?!

Нечун яйловдаги қўйларингга ғазабингни сочасан?!

2Азалда Ўзингники қилиб олган халқингни ёдингда тут.

Ўзимнинг мулким бўлсин, деб қутқарган халқингни,

Ўзинг маскан қилган Сион тоғини ёдингда тут.

3Даҳшатли бу хароба томон қадам босиб кўр.

Қара, Муқаддас маскандаги борини ғаним йўқ қилди.

4Ғанимларинг шовқин–сурони Муқаддас масканингни тўлдирди,

Байроқларини улар белги қилиб ўрнатди.

5Ўзларини болтаси бор одамдай тутдилар,

Ўрмондаги дарахт кесувчилардай тутдилар.

6Сўнгра болтаю чўкичлар билан

Парчаладилар унинг ўймакор ишларини.

7Муқаддас масканингга ўт қўйдилар,

Сен улуғланадиган маконни ҳаром қилдилар,

Маъбадингни ер билан битта қилдилар.

8“Уларни тамомила қириб ташлаймиз”, деб ўз кўнглида айтдилар,

Юртдаги барча саждагоҳларни ёқиб ташладилар.

9Биронта ҳам пайғамбар қолмади,

Мўъжиза аломатларини топа олмаймиз,

Қачонгача давом этар бу — биронтамиз билмаймиз.

10Қачонгача эй Худо, ғаним Сени масхара қилар?!

Сени душман то абад ҳақорат қиларми?!

11Нечун ўнг қўлингни ишга солмайсан?!

Қўлингни қўйнингдан чиқариб,

Уларни қириб ташлагин!

12Эй Худо, азалдан менинг шоҳимсан,

Ер юзига Сен нажот олиб келасан.

13Қудратинг билан денгизни бўлган Сенсан,

Денгиз аждарларининг бошини мажақлагансан.

14Махлуқ Левитаннинг[149] бошларини эзиб ташлагансан,

Чўл жонзотларига[150] уни емиш қилиб бергансан.

15Булоқлару анҳорларни очган Сенсан,

Оқар дарёларни қуритган ҳам Сенсан.

16Кундуз Сеникидир, тун ҳам Сеники,

Қуёш ва ойни[151] бунёд этгансан.

17Заминнинг чегарасини Сен ўрнатгансан,

Ёз ва қишни ҳам ўрнатган Сенсан.

18Эй Эгам, душманнинг масхаралашини,

Аҳмоқ одамлар Сени ҳақоратлашини ёдингда тут.

19Каптарларинг ҳаётини ёввойи ҳайвонларга берма,

Мазлум халқингнинг ҳаётини то абад унутма.

20Биз билан қилган аҳдингни эсла,

Юртдаги зулмат жойлар зўравонликка тўла.

21Мазлум шармандаликка дучор бўлмасин,

Фақиру бечора Сенга ҳамду сано айтсин.

22Қани, эй Худо, даъвоингни исбот қилгин,

Аҳмоқлар кун бўйи Сени масхара қилишини ёдда тут.

23Душманларинг шовқин–сурони кўтарилаверади,

Уларнинг бақир–чақириғини эътиборсиз қолдирма.

 

74–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Хароб этма” куйига айтилган. Осифнинг[152] саноси. Қўшиқ.

2Эй Худо, Сенга шукрлар айтамиз,

Шукрлар айтамиз, Сен бизга яқинсан,

Мўъжизаларинг ҳақида одамлар гапиради.

3Худо айтар: “Белгиланган вақтни танлайман,

Ҳаққонийлик билан ҳукм қиламан.

4Замин ва ундаги инсонлар титраган пайтда

Замин устунларини[153] маҳкам ушлаган Менман.”

5Мақтанчоқларга Худо айтар: “Мақтанмагин”,

Фосиққа айтар: “Кучинг билан мақтанмагин.

6Гердайиб, самоларга кучингни кўрсатма,

Қайсарларча киборлик билан гапирма.”

7Ҳеч ким шарқдан ёки ғарбдан ёхуд саҳродан

Инсонни юксалтира олмайди.

8Ҳукм қиладиган Худодир,

Бировни У йиқитар, бошқасини юксалтирар.

9Ғазаб косаси Эгамизнинг қўлида,

Зиравор қўшилган кўпикли шаробга[154] тўла.

У шаробни қуяди,

Оламдаги жамики фосиқлар эса

Қуйқумигача ичиб тугатади.

10Мен то абад Ёқубнинг Худоси ҳақида гапираман,

Уни ҳамду сано ила тараннум этаман.

11Худо айтар: “Фосиқларнинг кучини қирқаман,

Солиҳларнинг қудратини ошираман.”

 

75–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Торли асбоблар жўрлигида. Осифнинг[155] саноси. Қўшиқ.

2Яҳудо юртида Худо машҳурдир,

Исроилда Унинг номи буюкдир.

3Унинг чодири Қуддусдадир[156],

Макони Сиондадир.

4Ўша ерда синдирди оташдай ўқларни,

Қалқону қилични, жанг қуролларини.

5Эй Худо, нақадар буюксан!

Ўлжага бой тоғлардан Сен улуғворсан!

6Жасур аскарлар ўлжа бўлиб ётибди,

Улар ўлим уйқусига кетган.

Биронта жангчининг

Қўл кўтаришга кучи қолмади.

7Эй Ёқубнинг Худоси! Сенинг ҳайқириғингдан,

Отлару чавандозлар карахт бўлиб ётибди.

8Чиндан ҳам Сен қўрқинчлисан,

Ким бардош бера олар Сенинг қаршингда,

Ғазабинг қўзғалган пайтда?!

9-10Самолардан ҳукмингни эълон қилдинг!

Эй Худо! Сен ҳукм қилай, деб,

Оламдаги мазлумларни қутқарай, деб қўзғалдинг.

Шунда ер юзи қўрқиб сукутда қолди.

11Инсонга бўлган ғазабинг[157] Ўзингга ҳамду сано келтирар,

Ғазабингдан қутулганларни атрофингга тўплайсан[158].

12Эгангиз Худога онтингизни адо қилинглар,

Қўрқинчли Худога атрофидагилари[159]

Ҳадялар олиб келсинлар!

13Худо такаббур шаҳзодаларни бўйсундириб олади,

Ер юзи шоҳларини қўрқувга солади.

 

76–САНО

 

1Ижрочилар раҳбари Ёдутунга[160]. Осифнинг[161] саноси.

2Фарёд қилиб, Худога ёлвораман,

Эшитгин мени, деб Худога ҳайқираман[162].

3Қайғули кунимда Раббийга интилдим,

Тунда қўлларимни кўтариб илтижо қилдим,

Жоним тасалли топишни рад этди.

4Эй Худо, Сени ўйлаганимда,

Фиғон чекаман, руҳим заифлашади.

5Тун бўйи Сен мени бедор қилдинг,

Тилим калимага келмас руҳан азобланганимдан.

6Олдинги кунлар ҳақида ўйлаб юрдим,

Эски даврларни эслаб юрдим.

7Тун бўйи ўзим билан ўзим суҳбат қурдим[163],

Қалбим хаёлга берилиб, руҳим сўраб–суриштирди:

8“Раббий то абад бизни рад этармикан?

Ҳеч қачон шафқат кўрсатмасмикан?

9Унинг содиқ севгиси то абад йўқолганми?

Унинг ваъдалари бир умрга тамом бўлганми?

10Худо шафқатли бўлишни унутиб қўйдими?

Раҳмдиллик ўрнини ғазаб эгалладими?”

11Ўзимга ўзим дедим:

“Худойи Таоло ўнг қўли орқали

Энди бизга ёрдам бермаяпти.

Бу менинг кулфатимдир.”

12Эй Эгам, ишларингни мен ёдга оламан,

Азалий мўъжизаларингни эсга оламан.

13Ҳамма ишларингни хаёлимдан ўтказаман,

Қудратли ишларинг ҳақида фикр юритаман.

14Сенинг йўлинг, эй Худо, муқаддасдир,

Қайси Худо Сендай буюкдир?!

15Мўъжизалар яратувчи Худо Сенсан,

Халқлар орасида қудратингни кўрсатган Сенсан.

16Қудратинг билан ўз халқингни,

Ёқуб ҳамда Юсуф наслларини қутқаргансан.

17Эй Худо, сувлар Сени кўрганда,

Ҳа, сувлар сени кўрганда, қўрқиб кетдилар,

Тубсиз денгизлар ларзага келди!

18Булутлар ёмғирин қуйди,

Самолар гумбурлаб янгради,

Ўқларинг ҳар томонда

Ялт этиб пайдо бўлди.

19Гумбур–гумбур эшитилди қуюн ичида,

Чақмоқларинг оламни ёритди,

Замин титраб, тебранди.

20Йўлинг денгиз орқали ўтди,

Сўқмоғинг баҳайбат сувлардан ўтди,

Изларинг эса кўринмас эди.

21Халқингни қўй сурувидай етаклаб бординг,

Мусо, Ҳорунни раҳнамо қилиб танладинг.

 

77–САНО

 

1Осифнинг[164] қасидаси.

Қулоқ солинг, эй халқим, ўгитларимга,

Қулоқ тутинг оғзимдан чиққан сўзларга.

2Оғзимни очаман масалга,

Ўтмишнинг сирли сабоқларин ўргатаман сизга.

3Буларни айтган эди ота–боболаримиз,

Улардан эшитганмиз, биламиз.

4Эгамизнинг ҳамдга лойиқ ишларини,

Унинг қудратини, У қилган ажойиботларни

Биз яширмаймиз уларнинг болаларидан,

Ҳикоя қилармиз келгуси авлодларга ҳам.

5Ёқуб наслига У фармон берди,

Исроилга қонун тайинлади

Ота–боболаримизга амр бериб:

“Болаларингизга ўргатинг”, деди[165].

6Токи келажак насллар буларни билсин,

Билсин ҳатто туғилмаган болалар,

Ўз навбатида болаларига айтсин улар.

7Болалари ҳам умидини боғласин Худога,

Худонинг ишларини унутиб қўймай,

Риоя этсин Унинг амрларига.

8Токи улар ота–боболарига ўхшаб,

Ўжар, исёнкор насл бўлмасин.

Юрагида Худога садоқат бўлмаган,

Руҳан беқарор насл бўлмасин.

9Ўқ–ёй билан қуролланган Эфрайим жангчилари[166]

Жанг кунида ортига қайтди[167].

10Улар Худонинг аҳдига риоя қилмади,

Унинг қонунлари бўйича юришни рад қилди.

11Улар унутдилар Худонинг қилган ишларини,

Худонинг уларга кўрсатган мўъжизаларини.

12Миср диёридаги Зўван текислигида[168],

Уларнинг ота–боболари кўз ўнгида

Худо мўъжизалар кўрсатганди.

13Денгизни ёриб, ўртасидан уларни ўтказди,

Сувларни девор каби тик қилиб қўйди[169].

14Кундузи уларни булут орқали етаклади,

Тун бўйи аланга ёруғи орқали етаклади[170].

15У саҳродаги қояларни парчалади,

Денгиздай мўл–кўл сувни уларга берди.

16Қоядан ирмоқларни чиқарди,

Сувларни дарёлардай оқизди[171].

17Улар саҳрода Худойи Таолога қарши исён қилиб,

Унга қарши гуноҳ қилавердилар.

18Улар атайлаб Худони синадилар,

Кўнгли тусаган овқатни талаб қилдилар.

19Улар Худога қарши сўзлаб, дедилар:

“Саҳрода Худо бизга дастурхон ёза олармиди?!

20Мана, У қояга урганда,

Сув дарё–дарё бўлиб оқди,

Ирмоқлар тўлиб–тошди.

Энди У Ўз халқига нон бера олармикан?

Халқини гўшт билан таъминлай олармикан?”

21Эгамиз уларнинг гапини эшитиб,

Қаттиқ ғазабга минди.

Ёқуб наслига қарши ғазаб алангасини пуркади,

Ҳа, Исроил наслига қарши қаҳрини сочди[172].

22Улар Худога ишонмадилар,

Унинг нажотига таянмадилар.

23Худо самолардан туриб амр берди,

Осмоннинг қопқаларини очиб юборди.

24Улар есин, деб манна[173] ёғдирди,

Осмоннинг донини уларга берди.

25Одамзод фаришталар нонидан еди,

Худо уларга мўл–кўл таом юборди.

26У самолардан шарқ шамолини эстирди,

Қудрати билан жануб шамолига йўл кўрсатди.

27У чангдай мўл қилиб, халқига гўшт ёғдирди,

Ҳа, денгиздаги қумдай мўл қилиб қушлар ёғдирди.

28Буларни уларнинг қароргоҳига ёғдирди,

Уларнинг чодирлари атрофига туширди.

29Улар тўйгунларича едилар,

Худо уларга кўнгиллари тусаганини берди.

30Бироқ ҳали кўнгли тусаганига тўймаган,

Луқмалари ҳали уларнинг оғизларида экан,

31Худо ғазабини уларга сочди,

Уларнинг кучлиларини ўлдирди,

Исроилнинг гулдай йигитларини ер тишлатди[174].

32Шуларга қарамай, улар гуноҳ қилавердилар,

Худонинг мўъжизаларига ишонмадилар.

33Худо уларнинг кунларини бир нафасдай битирди,

Уларни ваҳимага солиб, умрларини барбод қилди.

34Баъзиларини Худо ўлдирди,

Шундагина қолганлари Унга интилди,

Тавба қилиб, яна Худога қайтди.

35Улар шундай деб эсладилар:

“Ҳа, Худо суянган қоямиз,

Бизнинг қутқарувчимиз Худойи Таоло.”

36Аммо Худога хушомад қилардилар,

Унга тиллари билан ёлғон сўзлашарди.

37Юракларида эса Худога содиқ эмас эдилар,

Унинг аҳдига бевафолик қилдилар.

38Худо–чи, шафқат қилди,

Кечирди уларнинг гуноҳларини,

Қириб ташламади уларни,

Кўпинча У ғазабини босди,

Бутун ғазабини сочмади.

39Худо эслади: “Улар шунчаки бандалардир,

Эсиб, бошқа қайтиб келмас шамолдир.”

40Саҳрода Худога қанчалар кўп исён қилдилар!

Дашту биёбонда Уни хафа қилдилар.

41Худони улар такрор–такрор синадилар,

Исроил халқининг Муқаддас Худосини ранжитдилар.

42Улар Худонинг қудратини,

Уларни душмандан қутқарган кунни эсдан чиқардилар.

43Худо Мисрда кўрсатган мўъжизаларни,

Ҳа, Зўван текислигида[175] кўрсатган ажойиботларни унутдилар.

44Мисрдаги дарёларни Худо қонга айлантирди,

Мисрликлар ирмоқлардан сув ичолмай қолди.

45Уларни еб битирсин, дея пашшалар галасини юборди,

Юртни вайрон қилсин, дея қурбақалар юборди.

46Уларнинг ҳосилини Худо чигирткаларга[176] ем қилди,

Уларнинг меҳнати маҳсулини чигирткаларга берди.

47Узумзорларини дўл билан яксон қилди,

Шикамора–анжир дарахтларини жалада нобуд этди.

48Уларнинг чорвасини дўлга дучор қилди,

Уларнинг подасини яшин алангасига берди.

49Бузғунчи фаришталари тўдасини юборгандай

Худо уларга алангали ғазабини, қаҳрини,

Нафратини ҳамда мусибатни сочди.

50У Мисрдан ғазабини қайтармади,

Уларнинг жонларига шафқат қилмади,

Уларни вабога дучор қилди.

51Мисрнинг ҳамма тўнғичларини урди[177],

Ҳа, Хом авлодларининг[178] уйларидаги

Қудратининг илк ҳосилини йўқ қилди.

52Ўз халқини эса Худо қўйдай етаклаб чиқди,

Уларни саҳро бўйлаб сурувдай бошлаб борди.

53Эгамиз эсон–омон бошлаб борди,

Улар қўрқмадилар,

Уларнинг ғанимларини эса денгиз ютди.

54Эгамиз халқини Ўз муқаддас юртига,

Ўз кучи билан қўлга киритган тоққа олиб келди.

55Ўз халқининг олдидан бошқа халқларни[179] қувди,

Уларнинг юртини мулк қилиб бўлиб берди,

Исроил қабилаларини уларнинг чодирларида ўрнаштирди.

56Улар ҳамон Худойи Таолони синардилар,

Унга қарши исён қилиб, фармонларига бўйсунмадилар.

57Оталари каби бевафолик қилиб, хоинлик қилдилар,

Яроқсиз камонга ўхшаб ишончсиз чиқдилар.

58Саждагоҳлари билан улар Худони ғазаблантирдилар,

Бутлари билан Унинг рашкини қўзғатдилар.

59Буларни эшитганда Худо, ғазабга минди,

Шундан сўнг Исроилни тамом рад этди.

60У Шилўдаги[180] Ўз масканини,

Инсонлар орасида тиккан чодирини тарк этди.

61Душманга асирликка берди аҳд сандиғини,

Ўзининг қудратию шуҳрати рамзини[181].

62Ўз халқини У қиличга рўпара қилди,

Ғазабини танлаган халқига сочди.

63Йигитларини аланга ямламай ютди,

Қизлари никоҳ қўшиқларини айтолмай қолди.

64Руҳонийлари қилич тиғидан йиқилди,

Руҳонийлар бевалари аза тутолмай қолди.

65Шунда Раббий қўзғалди уйқудан уйғонгандай,

Шаробдан ҳайқираётган баҳодирдай.

66Душманларини У тирқиратиб қувди,

Уларни абадий шармандаликка дучор қилди.

67Худо Юсуф чодирини рад этди,

Эфрайим қабиласини[182] танламади.

68Унинг ўрнига Яҳудо қабиласини[183],

Ўзи севган Сион тоғини танлади[184].

69Абадий ўрнатган ер курраси каби,

Самолар каби Ўз муқаддас масканини қурди.

70Худо Ўз қули Довудни танлаб олди,

Қўй қўрасидан уни чақириб олди.

71У Довудни совлиқ қўй, қўзиларга чўпонликдан олди.

Ўзининг халқи Исроилга,

Ёқуб наслига чўпон қилиб тайинлади.

72Довуд уларга ҳалоллик билан чўпонлик қилди,

Моҳирлик билан уларни етаклаб борди.

 

78–САНО

 

1Осифнинг[185] саноси.

Эй Худо, бегона халқлар

Танлаган юртингни босиб олди,

Улар МуқаддасМаъбадингни булғади,

Қуддусни вайронага айлантирди.

2Биз қулларингмиз.

Улар қулларингнинг жасадларини

Қушларга емиш қилиб бердилар.

Тақводор халқингнинг этини

Заминдаги ёввойи ҳайвонларга бердилар.

3Қуддус атрофларида улар қонимизни сувдай тўкди,

Жасадларни дафн қилишга бирон зот қолдирмади.

4Қўшниларимиз олдида масхара бўлдик,

Атрофимиздагиларга кулги, ўйинчоқ бўлдик.

5Эй Эгам, қачонгача биздан ғазабланасан? То абадми?

Қачонгача рашкинг алангадай ёнади?

6Сени тан олмайдиган халқлар узра,

Сенга сажда қилмайдиган шоҳликлар узра

Ғазабингни сочгин.

7Улар халқинг Исроилни[186] еб битирди,

Юртини ташландиқ саҳрога айлантирди.

8Бизга оталаримиз гуноҳларини эслатма,

Бизга тезда шафқатингни кўрсат,

Ахир, биз оёқ ости бўлиб кетдик–ку!

9Ўз шуҳратинг ҳақи, бизга мадад бер,

Эй нажоткоримиз Худо!

Ўз номинг ҳақи, бизни қутқар,

Гуноҳларимизни кечир.

10Нима учун бегона халқлар:

“Қаерда экан–а уларнинг Худоси”, дея айтмоғи керак?!

Халқлардан ўч олганингни биз кўрайлик,

Ахир, улар бизнинг қонимизни тўккан.

11Асирларинг фиғонларини эшитгин,

Буюк қудратингни намойиш қилиб,

Ўлимга маҳкум бўлганларни қутқаргин.

12Эй Раббий, қўшни халқлар Сени ҳақоратлагани учун

Уларга етти баравар қайтаргин.

13Биз Сенинг халқинг, яйловдаги сурувингмиз,

Сенга то абад шукр айтармиз,

Наслдан наслга Сени такрор мадҳ қилармиз.

 

79–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. “Нилуфар гуллар” куйига айтилган. Осифнинг[187] гувоҳлиги. Сано.

2-3Тингла бизни, эй Исроилнинг Чўпони,

Юсуф наслини[188] қўй сурувидай етаклаб чиққан Сенсан,

Карублар ўртасида тахт қургансан,

Эфрайим, Бенямин, Манаше[189] олдида нурингни соч.

Қудратингни кўрсат, бизни қутқаргани кел.

4Эй Худо, бизни олдинги ҳолимизга қайтаргин,

Жамолинг бизга нурларини сочсин, нажот топайлик.

5Эй Парвардигори Олам — Эгамиз,

Қачонгача ғазабланиб, ибодатимизни рад этасан?

6Кўз ёшлар бердинг бизга нон ўрнига,

Челак тўла кўз ёшларни бизга ичирдинг.

7Қўшнилар биздан нафратланишига имкон бердинг,

Душманларимиз бизни масхара қилмоқда.

8Эй Парвардигори Олам, бизни олдинги ҳолимизга қайтаргин,

Жамолинг бизга нурларини сочсин, нажот топайлик.

9Ток новдасини суғургандай,

Бизни Мисрдан келтирдинг.

Бегона халқларни қувиб, бизни ўтқаздинг.

10Биз учун тупроқ тайёрладинг,

Илдиз отиб, юртни тўлдирдик.

11Тоғлар бизнинг соямиз билан қопланди,

Баҳайбат садрлар ҳам новдаларимиз билан қопланди.

12Биз шохларимизни денгизгача[190] ёйдик,

Новдаларимиз Фурот дарёсигача чўзилди.

13Нега энди боғнинг деворларини бузиб ташладинг?

Ўтган–кетган меваларини юлсин дебми?

14Ёввойи тўнғизлар уни хароб қилади,

Ёввойи жониворлар[191] ундан қорнини тўйғизади.

15Қайт яна бизга, эй Парвардигори Олам!

Назар солгин, қара самодан,

Бу ток новдасини қўриқлагин.

16Ўнг қўлинг ўтқазган илдизни,

Ўзинг учун кучайтирган шохчани[192] қўриқлагин.

17Ғанимларинг узум токингни қирққан эди,

Узум токингни оловда ёндирган эди,

Ғазабли боқишингдан улар йўқ бўлсин.

18Ўзинг танлаганингга,

Ўзинг учун кучли қилган халққа[193]таянч бўлгин.

19Шунда биз ҳеч қачон Сендан қайтмаймиз,

Сенга сажда қиламиз, бизга ҳаёт ато қил.

20Эй Парвардигори Олам — Эгамиз,

Бизни олдинги ҳолимизга қайтаргин,

Жамолинг бизга нурларини сочсин, нажот топайлик.

 

80–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Соз жўрлигида. Осифнинг[194] саноси.

2Худога, қудратимиз манбаига

Севинч билан куйланг,

Ёқубнинг Худосига шодлик ила ҳайқиринг!

3Қўшиқ куйланг, доира чертинг,

Хушовоз лира, арфа чалинг.

4Бурғу чалинг янги ой байрамида,

Ой тўлганда, Байрам кунимизда[195].

5Исроил учун бу қонундир,

Ёқубнинг Худоси фармонидир.

6Миср юрти устига бостириб борганда,

Худо буни Исроилга[196] қонун қилиб берди.

Мен нотаниш бир овозни эшитдим:

7“Юкни олдим елкангиздан, — дейди у. —

Қўлларингиз саватдан озод бўлди[197].

8Менга фарёд қилдингиз кулфатда, сизни қутқардим,

Булутлар орасидан сизларга жавоб бердим,

Марива сувларида[198] сизларни синадим.

9Эшитинг, эй халқим, танбеҳ бераман сизга,

Эй Исроил, кошкийди қулоқ солсангиз Менга!

10Орангизда бегона худолар бўлмасин,

Бошқа худоларга сажда қилманглар.

11Мен сизларнинг Эгангиз Худоман,

Сизларни Миср юртидан Мен олиб чиққанман,

Оғзингизни катта очинг, Мен уни тўлдираман.

12Эй халқим, сиз эса овозимга қулоқ солмадингиз,

Эй Исроил, Менга итоат этишни рад этдингиз.

13Ўз билганингизча яшанг, дея

Юракларингизни ўжарлигича қолдирдим.

14Эҳ, қанийди сиз Менга қулоқ солсангиз,

Эй Исроил, Менинг йўлларимдан юрсангиз!

15Тезда душманларингизни бўйсундирардим,

Сизнинг ғанимларингизга зарба берардим.

16Мен, Эгангиздан нафратланганлар

Қўрқувдан ғужанак бўларди,

Уларнинг ҳалокати то абад давом этарди.

17Сизларни буғдойнинг энг яхшиси билан боқардим,

Қоядан асал чиқариб, сизларни тўйдирардим.”

 

81–САНО

 

1Осифнинг[199] саноси.

Худо раислик қилар самодаги кенгашида[200],

У ҳукм чиқарар худолар[201] орасида:

2“Қачонгача сизлар ноҳақ ҳукм қиласиз?!

Фосиққа тарафкашлик қиласиз?!

3Заиф, етимларга адолат кўрсатинг,

Мазлум, қашшоқларнинг ҳақини ҳимоя қилинг.

4Заиф, муҳтожларни қутқаринг,

Фосиқнинг қўлидан уларни озод этинг.

5Ҳеч нарсани билмайсиз, тушунмайсиз,

Сизлар зулматда юрасиз,

Заминнинг пойдевори[202] ларзага келади.

6Айтдимки: ‘Ҳаммангиз худодирсиз,

Худойи Таолонинг ўғилларисиз.’

7Аммо оддий одамдай ўлиб кетасиз,

Ҳар қандай ҳукмдор каби қулайсиз.”

8Қани, эй Худо, оламни ҳукм қил,

Зотан, ҳамма халқлар Сеникидир.

 

82–САНО

 

1Осифнинг[203] саноси. Қўшиқ.

2Эй Худо, сукут сақламагин,

Жимжит бўлма, эй Худо, жим турмагин.

3Душманларинг шовқин–сурон солмоқда,

Ғанимларинг исён қилмоқда.

4Айёрлик билан улар халқингга фитна қилади,

Сен ардоқлаганларга қарши қасд қилади.

5Улар айтар: “Қани, ўша халқнинг илдизини қуритайлик,

То абад унутилсин Исроилнинг номи.”

6-8Эдомликлар ва Исмоил авлодлари,

Мўабликлар[204] ва Ҳожар насллари[205],

Габол[206], Оммон ва Омолек[207] халқлари,

Тир халқи билан Филистия[208]

Якдил бўлиб фитна қилади,

Сенга қарши иттифоқ тузади.

9Лут насли[209] билан иттифоқ тузиб,

Оссурия ҳам уларга қўшилганди.

10Уларни Мидиёнларни жазолаганингдай[210] жазола,

Хишон сойлигида Сисаро, Ёбинни қирганингдай[211] жазола.

11Улар Эндўрда ҳалок бўлгандилар,

Ерга ташланган гўнгдай бўлгандилар.

12Орив ва Заёвдай[212] қилиб, уларнинг йўлбошчиларини ўлдир,

Барча шаҳзодаларини Зевах ва Залмунодай[213] қилгин.

13Ахир, улар: “Худонинг ўтлоқларини

Ўзимизники қилиб олайлик”, дедилар.

14Эй Худойим, уларни хазондай совургин,

Шамолдаги сомондай уларни учиргин.

15-16Ўрмонни аланга ёндиргандай,

Уларни бўронларинг ила таъқиб қил.

Тепаликларни олов билан куйдиргандай

Уларни довулларинг ила даҳшатга сол.

17Юзларини шармандаликдан қизартир,

Токи улар, эй Эгам, Сенга интилсин.

18Улар доим шарманда бўлиб, қўрқувга тушсин,

Бадном бўлиб, йўқ бўлиб кетсин.

19Улар билсин ёлғиз Сен Эгамиз эканингни,

Сен ер юзида буюк ҳукмдор эканингни.

 

83–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Соз жўрлигида. Кўрах наслининг[214] саноси.

2Сенинг маконинг ажойибдир,

Эй Сарвари Олам!

3Эй Эгам, Сенинг ҳовлингга кирмоқни

Жоним истар, ҳатто орзиқар.

Эй барҳаёт Худо! Қалбим, вужудим

Севинч ила Сенга куйлар.

4Эй Сарвари Олам, Шоҳим, Худойим!

Қурбонгоҳинг ёнида чумчуқ ҳам бир уй топган,

Полапонларим учун жой топай, дея

Қалдирғоч ҳам ўзи учун бир ин қурган.

5Бахтлидир Сенинг уйингда истиқомат қиладиганлар,

Улар доим Сенга ҳамду сано айтарлар.

6Бахтлидир Сендан қудрат олган одамлар,

Қуддусни чин дилдан зиёрат қилишга интиладиганлар.

7Қақраган сойликдан[215] улар ўтар эканлар,

Булоқлар оқа бошлар,

Илк ёмғир бу ерни сув ҳавзаларига[216] тўлдирар.

8Улар юрган сари кучайиб борар,

Эй Худо, улар Қуддусда[217] ҳузурингда ҳозир бўлар.

9Эй Парвардигори Олам — Эгам, эшит ибодатимни,

Эй Ёқубнинг Худоси, тинглагин мени.

10Эй Худо, қара шоҳга — қалқонимизга,

Ўзинг мой суртиб танлаганга лутф қилгин.

11Сенинг ҳовлиларингда ўтган бир кун

Афзалдир бошқа ерда ўтган минг кундан.

Бўлсайдим, эй Худойим, Сенинг уйингда дарвозабон,

Фосиқлар чодирларида яшагандан кўра.

12Эй Парвардигор Эгам, қуёш, қалқонсан,

Сен бизга меҳрибонлик кўрсатиб, шон–шуҳрат ато этасан.

Эй Эгам, тўғри юрганлардан

Неъматингни дариғ тутмайсан.

13Эй Сарвари Олам,

Сендан умид қилган одам бахтлидир!

 

84–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Кўрах наслининг[218] саноси.

2Эй Эгам, Ўз юртингга марҳамат кўрсатгансан,

Ёқуб наслини яна фаровонликка эриштиргансан.

3Халқингнинг айбларини унутгансан,

Уларнинг гуноҳларини кечиргансан.

4Бутун ғазабингни жиловладинг,

Қаҳрли ғазабингдан қайтдинг.

5Эй нажоткоримиз Худо,

Олдинги ҳолимизга бизни қайтаргин,

Бизга қарши бўлган ғазабингни тўхтатгин.

6Сен биздан то абад ғазабланасанми?

Ғазабингни насллар оша чўзаверасанми?

7Халқим Менда севинч топсин, дея

Бизга яна янги ҳаёт бахш этмайсанми?

8Эй Эгам, бизга содиқ севгингни кўрсат,

Бизга нажотингни ато қил.

9Парвардигор Эгамиз айтаётганига қулоқ соламан,

У Ўз халқига, Ўз тақводорларига тинчлик ваъда қилаётир,

Энди улар бемаъни йўлларига[219] қайтмасин.

10Шубҳасиз, Эгамиздан қўрққанларга

Унинг Ўзи нажот беришга тайёр туради,

Бизнинг еримизда Унинг улуғворлиги макон топади

11Содиқ севги ва ҳақиқат учрашади,

Адолат, тинчлик бир–бири ила ўпишади.

12Ҳақиқат заминдан ўсиб чиқади,

Адолат самодан туриб боқади.

13Эгамиз чиндан неъматин ёғдиради,

Еримиз ўз ҳосилини беради.

14Адолат Эгамизнинг олдида юради,

Унинг қадамлари учун йўл тайёрлайди.

 

85–САНО

 

1Довуд ибодати.

Тинглагин, эй Эгам, жавоб бер менга,

Мен муҳтож ҳамда йўқсилман.

2Тақводорман, жонимни асрагин,

Сенга умид қиламан, мен, қулингни қутқаргин.

Сен менинг Худойимсан.

3Шафқат қилгин менга, эй Раббий,

Кун бўйи сенга илтижо қилмоқдаман.

4Мен, қулингга шодлик бахш этгин,

Эй Раббий, мен Сенга юрагимни очаман.

5Сен, эй Раббий, яхши, кечиримлисан,

Сенга илтижо қилганларга

Содиқ севгингни кўрсатасан.

6Ибодатимга қулоқ сол, эй Эгам,

Шафқат сўраб қилган илтижоимга диққат қил.

7Оғир кунда Сенга илтижо қиламан,

Илтижоларимга Сен жавоб берасан.

8Эй Раббий, худолар орасида

Ҳеч қайсиси Сенга ўхшамайди,

Биронта буюк ишни Сеники билан қиёслаб бўлмайди.

9Жамики халқларни Сен яратгансан,

Эй Раббий, улар келиб, Сенга таъзим қилади,

Номингга шуҳрат келтиради.

10Зеро, Сен буюксан, мўъжизалар кўрсатасан,

Сен танҳо Худосан.

11Йўлингни менга кўрсат, эй Эгам,

Токи тўғри сўқмоқларингдан юрай,

Менга собит қалб бергин,

Мен Сендан қўрқайин.

12Эй Раббим Худо, бутун юрагим ила

Сенга шукр айтайин!

То абад Сенинг номингни улуғлайман.

13Менга бўлган содиқ севгинг ғоят буюкдир,

Ўликлар диёридан[220] жонимни қутқаргансан.

14Эй Худо, такаббурлар менга ҳужум қилмоқда,

Зўравонлар тўдаси жоним пайига тушган.

Улар Сенга асло эътибор бермайди.

15Сен, эй Раббий, раҳмдил ва иноятли,

Жаҳли тез чиқмайдиган Худосан,

Содиқ севгинг мўлдир.

16Ҳолимга боқ, меҳр–шафқат қил,

Мен қулингман, ўз чўрингнинг ўғлиман.

Менга қудратингдан ато қил,

Мени қутқаргин.

17Марҳаматинг аломатини менга кўрсатгин,

Токи ғанимларим буни кўриб, шарманда бўлсин.

Мени қўллаб, тасалли бергансан, эй Эгам.

 

86–САНО

 

1Кўрах наслининг[221] саноси. Қўшиқ.

2Эгамиз яратган шаҳар муқаддас тоғда[222] турибди,

Ёқуб наслининг барча масканларидан кўра,

Эгамиз Қуддус[223] дарвозаларини кўпроқ севади.

3Эй Худонинг шаҳри!

Сен тўғрингда Худо ажойиб сўзлар айтган:

4“Мени эътироф этадиганлар орасида

Мисрни[224], Бобилни, Филистияни,

Тир[225] билан Ҳабашистонни[226] ҳам қайд қиламан.

Одамлар уларни ҳам: ‘Қуддусда туғилган’, деб айтади.”

5Ҳа, Қуддус ҳақида одамлар шу сўзни айтади:

“Ҳар бири ўша ерда туғилган,

Худойи Таолонинг Ўзи Қуддусни мустаҳкам қилади.”

6Эгамиз халқларнинг рўйхатини тузиб:

“Бу одам ҳам Қуддусда туғилган”, деб ёзади.

7Хониш қилиб, рақс тушиб улар:

“Ҳаётим манбаи Сендадир”, деб айтади.

 

87–САНО

 

1Кўрах наслининг[227] саноси. Қўшиқ. Ижрочилар раҳбарига. “Қайғу–алам” куйига айтилган. Зерах уруғидан бўлган Хаман қасидаси.

2Эй Эгам, нажоткорим Худо,

Кеча–кундуз фарёд қиламан олдингда.

3Ибодатим Сенга етиб борсин,

Қулоғингни додимга тутгин.

4Ҳаётим кулфатга тўла,

Ўзим ўликлар диёрига[228] яқинлашганман.

5Мени қабрга тушганлар орасида ҳисоблайдилар,

Бемажолларга ўхшаб қолганман.

6Мурдалар орасига ташланганман,

Қабрда ётган марҳумларга ўхшайман,

Сен мени ўшалардай унутгансан,

Улар Сенинг ҳимоянгдан маҳрумдирлар.

7Сен ташладинг мени қабрнинг энг тубига,

Энг зулмат, чуқур жойларга.

8Ғазабинг устимдан зилдай босади,

Қаҳринг тўлқинлари ила мени эзасан.

9Яқин дўстларимдан мени айирдинг,

Уларга мени жирканч қилдинг,

Қамалиб қолганман, халос бўла олмайман.

10Кўзларим нури ғамдан адойи тамом бўлди.

Эй Эгам, ҳар кун[229] Сенга илтижо қиламан,

Қўлларимни Сен томон чўзаман.

11Мўъжизаларингни марҳумларга кўрсатасанми?!

Мурдалар туриб, Сенга ҳамду сано айтармикан?!

12Сенинг содиқ севгинг қабрда эълон қилинарми?!

Ҳалокат диёрида[230] Сенинг садоқатинг ҳақида айтиларми?!

13Зулмат диёрида мўъжизаларинг маълум бўларми?!

Унутилганлар маконида[231] одиллигинг ҳақида сўйланарми?!

14Эй Эгам, мен Сенга фарёд қиламан,

Ибодатим саҳарданоқ Сенга етиб боради.

15Эй Эгам, нечун мени рад қиласан?

Нечун мендан юзингни ўгирасан?

16Ёшлигимдан буён хастаман, ўлим билан юзма–юзман,

Ваҳималаринг қаршисида умидсиз қолганман[232].

17Қаҳрли ғазабинг мени эзиб ташлади,

Ваҳималаринг мени адойи тамом қилди.

18Қаҳр–ғазабинг кун бўйи мени тўфондай ўраб олади,

Мени ҳар тарафдан қуршаб олади.

19Яқин дўстимдан, қўшнимдан мени айирдинг,

Фақат зулмат менинг шеригим бўлиб қолди.

 

88–САНО

 

1Зерах уруғидан бўлган Этханнинг қасидаси.

2Сенинг содиқ севгингни, эй Эгам, то абад куйлайман,

Барча наслларга садоқатингни ўз оғзим билан эълон қиламан.

3Биламан, Сенинг содиқ севгинг то абад мустаҳкамдир,

Сенинг садоқатинг самолардай барқарордир.

4Сен шундай дединг[233]:

“Ўзим танлаганим билан аҳд қилганман.

Ҳа, қулим Довудга қасамёд қилганман:

5‘Сенинг наслингни то абад мустаҳкам қиламан,

Тахтингни бутун авлодлар оша ўрнатаман.’”

6Ажойиботларингга, эй Эгам, самолар ҳамду сано айтсин,

Муқаддас малаклар Сенинг садоқатингни куйласин.

7Эй Эгам, самоларда Сенга тенглашадигани бормикан?!

Илоҳий зотлардан[234] қайси бири Сенга ўхшаркан?!

8Эй Худо, муқаддас малаклар даврасида[235] ҳайбатлисан,

Тахтинг атрофидагиларнинг ҳаммасидан қўрқинчлисан.

9Эй Парвардигори Олам — Эгам,

Ким сенчалик қудратли, эй Эгам?!

Садоқатинг атрофингни ўраган.

10Асов денгизни йўлга солгувчи Сенсан,

Тўлқинлар қутурганда босгувчи Сенсан.

11Жасадни эзгандай махлуқ Раҳобни[236] эздинг,

Қудратли қўлинг билан ғанимларингни тарқатдинг.

12Самолар Сеникидир, замин ҳам Сеникидир,

Оламу ундаги ҳар нарса Сеникидир,

Ҳаммасини Сен мустаҳкам қургансан.

13Шимолу жанубни ҳам Сен яратгансан,

Товур, Хермон тоғлари[237]

Сенинг номинг туфайли шодликдан куйлайди.

14Билагинг нақадар қудратлидир!

Қўлинг кучли, ўнг қўлинг юқоридир!

15Адолат ва ҳаққониятдир тахтингнинг пойдевори,

Олдингда юради садоқат, содиқ севги.

16Бахтлидир севинч ҳайқириқларини билган халқ,

Эй Эгам, ҳузуринг нурида юрган халқ бахтлидир!

17Сенинг номинг туфайли улар кун бўйи севинади,

Сенинг адолатинг туфайли улар юксалади.

18Зотан, Сен уларнинг кучи, шуҳратисан,

Қудратимиз юксалар Сенинг лутф–карамингдан.

19Эй Эгам, қалқонимизни Сен танладинг,

Эй Исроил халқининг Муқаддас Худоси,

Сен бизга шоҳимизни бердинг.

20Қадимда Сен тақводорларингга ваҳийда айтдингки:

“Машҳур жангчига Мен куч бердим,

Халқ орасидан ёш йигитни юксалтирдим.

21Қулим Довудни Мен топдим,

Муқаддас мойимни суртиб уни танладим[238].

22Менинг қўлим доим уни қувватлайди,

Билагим уни ҳам кучли қилади.

23Ғаним уни алдай олмайди,

Золим уни қиса олмайди.

24Унинг кўз ўнгида душманларини эзиб ташлайман,

Уни ёмон кўрганларни қириб ташлайман.

25Садоқатим, содиқ севгим у билан бўлади,

Мен туфайли унинг қудрати юксалади.

26Унинг қудратини денгиз узра барқарор қиламан,

Унинг ҳукмронлигини дарёлар узра ўрнатаман.

27У Менга ҳайқиради: ‘Сен Отамсан!

Худойимсан, нажотим қояси Сенсан.’

28Мен уни тўнғич ўғил қилиб оламан[239],

Ер юзи шоҳларининг қудратлиси қиламан.

29Унга бўлган чексиз севгимда то абад собит тураман,

У билан қилган аҳдимни давом эттираман.

30Унинг наслини то абад мустаҳкам қиламан,

Унинг тахти осмон тургунча туради.

31Унинг насли агарда қонунимдан юз ўгирсалар,

Менинг қоидаларим бўйича юрмасалар,

32Агарда фармонларимни бузсалар,

Менинг амрларимга риоя этмасалар,

33Уларни итоатсизлиги учун хивич билан жазолайман,

Гуноҳи учун уларни таёқ билан жазолайман.

34Довуддан эса севгимни дариғ тутмайман,

Садоқатимга асло хиёнат этмайман.

35Мен аҳдимни бузмайман,

Айтган сўзимдан асло қайтмайман.

36Муқаддас номим ҳақи илк ва сўнг марта онт ичдим,

Довудни Мен асло алдамайман.

37Унинг насли то абад давом этади,

Унинг тахти қаршимда қуёш каби туради.

38Ойга, самолардаги ўша содиқ гувоҳга ўхшаб,

Тахти то абад маҳкам туради.”

39Энди эса, эй Эгам, Сен уни нафрат билан рад этдинг,

Ўзинг шоҳ қилиб танлаганингдан ғоят ғазабландинг.

40Мен, Ўз қулинг билан қилган аҳдингдан қайтдинг,

Унинг тожини Сен тупроққа қординг.

41Шаҳарларининг ҳамма деворларини қулатдинг,

Қалъаларини вайронага айлантирдинг.

42Йўлдан ўтаётганларнинг ҳаммаси уни талади,

Қўшни халқларга у масхара бўлди.

43Шоҳимизнинг душманларини ғолиб қилдинг,

Унинг ҳамма ғанимларини севинтирдинг.

44Қиличининг дамини қайтардинг,

Жангда унга Сен мадад бермадинг.

45Унинг улуғворлигига Сен чек қўйдинг,

Тахтини ерга улоқтириб юбординг.

46Ёшлик кунларини қисқартирдинг,

Уни шармандаю шармисор қилдинг.

47Эй Эгам, бу қачонгача давом этади?

Ўзингни биздан то абад яширасанми?

Қачонгача ғазабинг оташ каби ёнади?

48Эсингда тут, ҳаётим нақадар қисқа,

Не учун инсонни беҳуда яратдинг?!

49Қайси инсон ўлимни кўрмас экан?!

Ким ўликлар диёри[240] қудратидан омон қолар экан?!

50Эй Раббий, қани олдинги буюк севгинг?

Садоқатинг ила буни Довудга ваъда берган эдинг–ку!

51Эй Раббий, мен, қулинг қанчалар масхара бўлганимни[241] ёдингда тут.

Ҳамма халқларнинг ҳақоратларини бағримда кўтариб юрибман–ку!

52Эй Эгам, душманларинг танлаган шоҳингни масхаралаганини,

Унинг ҳар бир қадамини таҳқир этганларини ёдда тут!

53Эгамизга то абад олқишлар бўлсин!

Омин! Омин!

 

Китоб (4)

 

89–САНО

 

1Худо одами Мусонинг ибодати.

2Эй Раббий, насллар оша

Сен паноҳимиз бўлган эдинг.

3Тоғлар ҳали пайдо бўлмасдан олдин,

Еру оламни яратмасингдан олдин,

Абадулабад Сен Худосан.

4Сен инсонни тупроққа қайтарасан[242],

“Қайтинглар, эй бандалар тупроққа”, деб айтасан.

5Минг йил Сенинг назарингда бир кундайдир,

Қисқа бир тун вақтидайдир.

6Сен одамларни супуриб ташлайсан,

Улар гўё тушга ўхшайди.

Улар тонгда унган янги майса кабидир.

Тонгда майса янгидан ўсиб чиқса ҳам

Оқшомда сўлиб, хазон бўлади.

7Сенинг ғазабингдан биз тугадик,

Қаҳрингдан биз ваҳимага тушдик.

8Гуноҳларимизни Сен олдингга келтирдинг,

Яширин гуноҳларимизни нурларинг ёритиб туради.

9Кунларимиз Сенинг ғазабинг остида ўтади,

Йилларимиз бир оҳ каби тез ниҳоясига етади.

10Кунларимиз етмиш йил экан,

Агар бардам бўлсак, саксон йил экан.

Энг ажойиб йиллар заҳмат, жафо билан кечаркан,

Умримиз тез ўтар, ўзимиз учиб кетармиз.

11Сенинг ғазабинг қудратини ким била олар?!

Қаҳринг, Ўзингга лойиқ қўрқув каби буюкдир.

12Умримиз кунларини санашни бизга ўргатгин,

Токи биз доно қалбга эга бўлайлик.

13Кел, эй Эгам! Қачонгача кутамиз?!

Ўз қулларингга шафқат қилгин!

14Саҳарда содиқ севгинг билан бизни қондиргин,

Умримиз бўйи қўшиқ айтиб, хурсанд бўлайлик.

15Кулфатлар кўрдик кўп кунлар,

Бизни маҳзун этгандинг қанча йиллар,

Ўша кунлар эвазига бизни хурсанд қил.

16Биз, Ўз қулларингга қудратли ишларинг кўринсин,

Бизнинг наслимиз улуғворлигингни кўрсин.

17Эй Раббимиз Худо, лутф–караминг бизга ёр бўлсин,

Ишларимизга омад бергин,

Ҳа, ишларимизга барака бергин!

 

90–САНО

 

1Худойи Таоло паноҳида яшайдиганлар

Қодир Худо соясида ором топар.

2Мен Эгамга шундай дейман:

“Сен паноҳимсан, қалъамсан,

Мен умид боғлаган Худойимсан.”

3Албатта У халос этар сени овчининг тузоғидан,

Халос этар сени қирғин келтирувчи вабодан.

4Сени У патлари остига олар,

Унинг қанотлари остида паноҳ топасан,

Садоқати билан сенга қалқон, девор бўлар.

5Шунда қўрқмайсан туннинг ваҳимасидан,

Қўрқмайсан кундузи учган ўқдан,

6Зулматда билдирмай келадиган вабодан,

Қоқ пешинда қирғин келтирувчи ўлатдан.

7Мингтаси чап ёнингда йиқилиб қолади,

Ўн мингтаси ўнг ёнингда йиқилиб қолади,

Аммо бу кулфатлар сенга яқин келмайди.

8Фақат кўзларингни оч, шунда кўрасан

Фосиқнинг қандай жазо олганини.

9-10Агар Эгамизни паноҳинг қилсанг,

Бошингга бирон бахтсизлик келмас.

Худойи Таолони қўрғонинг қилсанг,

Бирон фалокат чодирингга йўламас.

11У сен тўғрингда фаришталарига амр беради,

Фаришталар ҳамма йўлларингни қўриқлайди.

12Оёғинг тошга қоқилиб кетмасин, дея

Фаришталар қўлларида сени кўтариб боради.

13Шеру заҳарли илон[243] устидан босиб ўтасан,

Йиртқич шервачча, илонни оёғинг остида эзғилайсан.

14Эгамиз шундай дейди:

“У мени яхши кўргани учун

Мен уни қутқараман.

Мени билгани учун

Мен уни ҳимоя қиламан.

15У илтижо қилганда Мен жавоб бераман,

Оғир кунларида у билан бирга бўламан,

Уни қутқариб, унга иззат кўрсатаман.

16Узоқ умр бериб, уни мамнун қиламан,

Унга нажот бераман.”

 

91–САНО

 

1Сано. Шаббат куни айтилган қўшиқ.

2Эй Эгам, Сенга шукр айтмоқ яхшидир,

Эй Худойи Таоло, Сенга ҳамду сано куйламоқ яхшидир.

3Эълон қилмоқ яхшидир субҳда содиқ севгингни,

Эълон қилмоқ яхшидир кечалари садоқатингни.

4Яхшидир айтмоқ буларни мусиқа чалиб

Ўн торли асбобда, лирада, арфа жўрлигида!

5Эй Эгам, қудратли ишларингдан мен шодман,

Қилган ишларингдан хурсанд бўлиб куйлайман.

6Эй Эгам, ишларинг нақадар буюкдир!

Ўйларинг жуда ҳам терандир!

7Ақлсиз кимса буни била олмайди,

Аҳмоқ кимса буни тушуна олмайди:

8Гарчи фосиқлар майса каби униб чиқса ҳам,

Бадкирдорлар гуллаб–яшнаса ҳам,

Улар то абад йўқ бўлади.

9Сен–чи, эй Эгам, то абад улуғворсан.

10Эй Эгам, душманларинг албатта йўқ бўлади,

Улар шубҳасиз ҳалок бўлади.

Бадкирдорлар ҳаммаси тарқалиб кетади.

11Мени ёввойи буқадай кучли қилдинг,

Қудратинг билан менга қайтадан куч ато қилдинг[244].

12Душманларим мағлубиятин кўзларим кўрди,

Бадкирдорлар заволин қулоқларим эшитди.

13Солиҳлар пальма дарахтидай гуллаб–яшнайди,

Лубнондаги садр дарахтидай[245] юксалади.

14Улар Эгамизнинг уйига ўтқазилган,

Худойимизнинг ҳовлисида улар яшнайди.

15Кексаликда ҳам ҳамон ҳосил беради,

Ям–яшил, навқирон бўлиб тураверади.

16Улар биргаликда шундай деб эълон қилади:

“Эгамиз одилдир! У менинг суянган қоямдир,

Унда ноҳақлик йўқдир.”

 

92–САНО

 

1Эгамиз шоҳдир, У улуғворликка бурканган,

Улуғворликка бурканиб, қудрат билан қуролланган.

Оламни мустаҳкам ўрнатган, олам асло тебранмас.

2Сенинг тахтинг қарор топган азалдан,

Сен Ўзинг мавжудсан азалдан.

3Денгизлар гувилламоқда, эй Эгам,

Денгизлар ҳайқирмоқда, эй Эгам,

Денгизлар тўлқинларини кўтармоқда.

4Юксакдаги Эгамиз денгиз тўлқинларидан ҳам қудратлироқдир,

Баҳайбат сувларнинг пишқиришидан ҳам қудратлироқдир.

5Сенинг фармонларинг собитдир,

Уйингга муқаддаслик зийнатдир

Абадулабад, эй Эгам!

 

93–САНО

 

1Эй Эгам, Сен қасоскор Худосан,

Сен, эй қасоскор Худо, нурингни соч!

2Қани, бўл, эй ер юзини ҳукм этгувчи,

Киборларга лойиқ жазосини бер.

3Қачонгача фосиқлар тантана қилар?

Эй Эгам, қачонгача?

4Оғизларидан баландпарвоз сўзлар отилиб чиқяпти–ку!

Ҳамма бадкирдорлар мақтаняпти–ку!

5Эй Эгам, улар халқингни эзяпти,

Ўзинг танлаган элатингга зулм қиляпти.

6Бева, мусофирни улар ўлдиряпти,

Етимларни йўқ қиляпти.

7Улар айтяпти: “Эгамиз кўрмас,

Ёқубнинг Худоси эътибор бермас.”

8Тушуниб олинг, эй халқ орасидаги тентаклар.

Қачон сизларга ақл кирар, эй аҳмоқлар?!

9Қулоқни яратган эшитмайдими?!

Кўзни ато этган кўрмайдими?!

10Халқларга танбеҳ берувчи жазоламайдими?!

Унинг Ўзи инсонга ўргатади–ку!

11Эгамиз инсоннинг ниятини англайди,

Ниятларимиз беҳудалигини билади.

12Эй Эгам, бахтлидир Сенинг танбеҳингни олганлар,

Бахтлидир Сенинг қонунингдан ўрганувчилар.

13Ёмон кунлардан уларни Сен омон сақлайсан.

Фосиқ учун чуқур қазилгунча омон бўладилар.

14Эй Эгам, Ўз халқингни тарк этмайсан,

Ўзинг танлаган элатингни ташлаб қўймайсан.

15Ҳукмнинг асоси яна адолат бўлади,

Жамики покдиллар адолатни қўллаб–қуватлайди.

16Фосиқлардан ким мени ҳимоя қилади?

Бадкирдорларга қарши ким мен томон бўлади?

17Эй Эгам, агарда Сен менга ёрдам бермаганингда,

Менинг жоним тезда ўлим сукунатига чўкарди.

18“Оёқларим қоқилади”, деб ўйлаганимда,

Эй Эгам, содиқ севгинг мени қўллади.

19Ичим хавотирга тўлиб кетганда,

Сен берган тасалли менга қувонч келтирди.

20Золим ҳукмдорлар Худога шерик бўларми?!

Ахир, улар фармонлари билан кулфат келтиради–ку!

21Улар солиҳларга қарши бирлашади,

Гуноҳсизларни ўлимга маҳкум этади.

22Аммо Эгам менинг қалъамдир,

Менинг паноҳ қоям Худодир.

23Фосиқлиги учун Эгамиз уларни қириб ташлайди,

Гуноҳлари учун уларга қайтаради.

Ҳа, Эгамиз Худо уларни илдизидан қуритади.

 

94–САНО

 

1Келинглар, севинч ила Эгамизни куйлайлик,

Нажотимиз қоясига шодлик ила ҳайқирайлик.

2Шукрона айтиб, Унинг ҳузурига борайлик,

Қўшиқлар айтиб Унга шодлик ила ҳайқирайлик.

3Зотан, Эгамиз улуғ Худодир,

Жамики худолар устидан улуғ Шоҳдир.

4Заминнинг энг чуқур жойлари Унинг қўлидадир,

Тоғларнинг чўққилари ҳам Уникидир.

5Уникидир Ўзи яратган денгиз ҳам,

Қўли барпо қилган қуруқ ер ҳам.

6Келинглар, таъзим қилиб, сажда этайлик,

Яратган Эгамиз олдида тиз чўкайлик.

7У Худойимиздир, биз Унинг яйловидаги халқмиз,

Биз Унинг қўл остидаги қўйлармиз.

Эгамиз шундай дейди:

“Қанийди бугун Менинг овозимга қулоқ солсангиз!

8Оталарингиз каби тош юрак бўлманглар Маривадагидай,

Саҳродаги Массахда ўша куни улар қилганларидай[246].

9Оталарингиз қилган ишларимни кўрса ҳам,

У ерда Мени синаб кўрдилар.

10Қирқ йил у наслдан нафратланиб[247],

Шундай дедим: ‘Бу халқ Мендан юз ўгиради,

Амрларимга бўйсунишдан бош тортади.’

11Шу боис ғазабланиб, онт ичдим:

‘Улар фароғат диёримга кирмайди’, дедим[248].”

 

95–САНО

 

1Эй олам, Эгамизни тараннум этинг!

Эгамизга янги бир қўшиқ айтинг.

2Эгамизни тараннум этинг,

Унга олқишлар бўлсин,

Ҳар кун Унинг нажотидан сўйланг.

3Эълон қилинг элатлар орасида Унинг шуҳратини,

Жамики халқлар орасида Унинг ажойиботларини.

4Эгамиз буюкдир, кўп мақтовга лойиқдир,

Жамики худолардан У иззатлидир.

5Зотан, халқларнинг ҳамма худолари бутлардир,

Эгамиз эса самоларни яратгандир.

6Шуҳрату улуғворлик Унинг ҳузуридадир,

Қудрату гўзаллик Унинг Муқаддас масканидадир.

7Эгамизга ҳамдлар айтинг, эй замин халқлари!

Эгамизнинг қудратию шуҳратига ҳамдлар ўқинг!

8Эгамизнинг шарафига ҳамдлар ўқинг!

Назрлар келтириб, Унинг ҳовлисига киринг!

9Муқаддас либосда[249] Эгамизга сажда қилинг!

Эй замин аҳли, Унинг олдида титраб туринг!

10Элатлар орасида айтингки: “Эгамиз шоҳдир!

Олам мустаҳкам ўрнашган, ҳеч қачон тебранмайди,

У халқларни ҳаққоний ҳукм қилар.”

11Самолар шод бўлсин, замин қувонсин,

Денгизу ундаги ҳамма жонзот гувилласин.

12Далалару ундаги ҳар нарса севинч ила жўшсин,

Шунда ўрмондаги ҳамма дарахт шодликдан қўшиқ айтсин.

13Эгамиз олдида улар қўшиқ айтар, ана, У келаётир,

Заминни бошқармоқ учун У келаётир,

Оламни адолат ила У бошқарар,

Халқларни Ўз ҳақиқати ила бошқарар.

 

96–САНО

 

1Эгамиз шоҳдир, замин қувонсин,

Денгиз ортидаги ҳамма юртлар шод бўлсин.

2Булутлар, зим–зиё зулмат Унинг атрофини ўраган,

Адолату ҳақиқат Унинг тахтига пойдевор бўлган.

3Эгамиз оловини Ўзидан олдин юборади,

Олови ҳар тарафдаги душманларни ютади.

4Чақмоқлари оламни ёритади,

Замин буни кўриб титрайди.

5Бутун оламнинг Раббийси олдида,

Эгамиз олдида тоғлар мумдай эрийди.

6Самолар эълон қилади Унинг адолатини,

Жамики халқлар кўради Унинг улуғворлигини.

7Бутларга сажда қилувчилар,

Беҳуда санамлари ила мақтанувчилар

Шарманда бўлади.

Барча худолар Эгамизга таъзим қилади.

8Эй Эгам! Сенинг адолатингдан

Яҳудо шаҳарлари шод бўлади,

Қуддус[250] эшитиб, қувонади.

9Эй Эгам, ер юзидаги буюк ҳукмдор Сенсан,

Ҳамма худолардан Сен юксалгансан.

10Эй Эгамизни севганлар!

Ёмонликдан нафратланинг.

У тақводорларининг жонларини Ўзи асрайди,

Фосиқларнинг қўлидан уларни халос этади.

11Солиҳларга нур сочилгай,

Юраги поклар узра шодлик ёйилгай.

12Эй солиҳлар, Эгамиз туфайли шодланинг,

Унинг муқаддас номини олқишланг!

 

97–САНО

 

1Сано.

Янги бир қўшиқ айтинг Эгамизга!

Ахир, У ажойиб ишлар қилди.

Ўзининг ўнг қўли, муқаддас билаги билан зафар қозонди.

2Эгамиз зафарининг донғини таратди,

Халқларга нажотини намоён қилди.

3Исроил халқига бўлган севгисию садоқатини ёдида тутди.

Ернинг тўрт томони Эгамиз берган нажотни кўрди.

4Эй замин аҳли, Эгамизни олқишлаб, хитоб қилинг,

Севинчли куй–қўшиқлар ила Унга хитоб қилинг.

5Лира чалиб, Эгамизга ҳамду сано куйланг,

Лира чалиб, қўшиқлар айтинг.

6Карнайу бурғуларни чалинг,

Шоҳни — Эгамизни олқишлаб, хитоб қилинг.

7Жўш урсин денгизу ундаги ҳамма жонзот,

Жўш урсин оламу унда яшовчи ҳамма махлуқот.

8Эгамиз олдида дарёлар қарсак чалсин,

Қирлар бирга шодланиб қўшиқ айтсин.

9Зотан Эгамиз ерда ҳукм этгани келмоқда,

У оламни тўғри ҳукм этади,

Адолат ила халқларни ҳукм қилади.

 

98–САНО

 

1Эгамиз шоҳдир, халқлар титрасин!

Карублар узра тахт қурган У!

Замин ларзага келсин!

2Эгамиз Қуддусда[251] улуғдир,

Жамики халқлар узра юксакдадир.

3Унинг номи улуғ, ҳайбатлидир!

Уни мадҳ қилсинлар,

Зеро, муқаддасдир У!

4Шоҳ қудратлидир, адолатпарвардир,

У одилликни ўрнатган!

Ёқуб насли орасида

Адолатли ва тўғри ҳукм чиқарган!

5Эгамиз Худони улуғланглар!

Унинг пойига сажда қилинглар.

Зеро, муқаддасдир У!

6Мусо ва Ҳорун Унинг руҳонийларидан эди,

Шомуил ҳам Эгамизга илтижо қилганлардан бири эди.

Улар Эгамизга илтижо қилди, У жавоб берди.

7Устун шаклидаги булут ичра улар билан гаплашди,

Улар Эгамизнинг фармонларига

Ҳамда У берган қонунларига риоя қиларди.

8Уларга жавоб бердинг, эй Эгамиз Худо!

Сен уларни кечирувчи Худо бўлдинг,

Уларни жазоладинг ёмон йўлдан кетганларида.

9Улуғланглар Эгамиз Худони!

Сажда қилинг Унга Ўз муқаддас тоғида[252].

Зеро, муқаддасдир Эгамиз Худо!

 

99–САНО

 

1Шукроналик саноси.

Эй замин аҳли, Эгамизга шодлик ила ҳайқиринг,

2Хурсанд бўлиб Эгамизга саждалар қилинг,

Шодланиб, қўшиқ айтиб, Унинг ҳузурига келинг.

3Билингки, Эгамиз Худодир,

Бизни яратган Удир, биз Уникимиз.

Биз унинг халқимиз, яйловидаги қўйларимиз.

4Шукрона айтиб, дарвозаларидан киринг,

Ҳамду сано айтиб, ҳовлиларига киринг.

Шукрона айтиб, Унинг номини олқишланг!

5Эгамиз яхшидир,

Унинг содиқ севгиси абадий давом этади,

Садоқати эса барча наслларга ўтади.

 

100–САНО

 

1Довуд саноси.

Садоқатингни, адолатингни куйлайман,

Сени, эй Эгам, тараннум этаман.

2Бенуқсон ҳаёт кечиришни ўрганаман,

Қачон бунга эришаман?

Пок юрак ила ўз уйимда умр кечираман.

3Кўз олдимга бирорта жирканч нарса қўймайман.

Қинғир ишлардан нафратланаман,

Мен уларга ҳеч қўшилмайман.

4Терс ишларни рад қиламан,

Ёмонлик мендан узоқ бўлади.

5Дўсти ортидан ғийбат қиладиганни йўқ қиламан,

Такаббурлик билан қарайдиган кўзларга,

Мағрур юракка асло тоқат қилмайман.

6Ёнимда истиқомат қилсинлар, дея

Юртимнинг содиқ одамларига хайрихоҳ бўламан.

Нуқсонсиз йўлдан юрадиган инсон

Менга хизмат қилади.

7Ҳийлагарлар менинг саройимда қолмайди,

Ёлғончилар қаршимда турмайди.

8Ҳар саҳар юртдаги фосиқларни қираман,

Эй Эгам, Сенинг шаҳрингдан бадкирдорларни йўқ қиламан.

 

101–САНО

 

1Дард–аламга ботганда, арзини Эгамиз олдига тўккан ғарибнинг ибодати.

2Эшитгин ибодатимни, эй Эгам,

Етиб борсин Сенга оҳу нолам.

3Кулфатда қолганимда мендан юз ўгирма,

Менга қулоқ тутгин.

Чақирганимда менга тез жавоб бергин.

4Умрим тутундай ўтиб кетди,

Суякларим тандирда кўмирга айлангандай бўлди.

5Юрагим қуриган ўтдай тамом бўлди,

Бирор нарса ейишга истак йўқолди.

6Фарёд қилиб оҳ–нола чекаман,

Шу боис этим суягимга ёпишган.

7Даштдаги қушга ўхшайман,

Вайронадаги бойўғли кабидирман.

8Бедор бўлиб ётаман,

Томда ёлғиз қолган қушга ўхшайман.

9Ғанимларим доимо мени ҳақорат қилади,

Мени масхараловчилар исмимни

Лаънат ўқиш учун ишлатади.

10Кулни нон каби емоқдаман,

Ичимлигимга кўз ёшларимни қўшмоқдаман.

11Сенинг қаҳру ғазабинг туфайли шундай қиляпман,

Ахир, мени кўтариб, бир ёнга улоқтирдинг.

12Оқшомги кўланкага ўхшайди умрим,

Қуриган майсадай бўлиб қолдим.

13Сен эса, эй Эгам, то абад ўтирасан тахтингда,

Насллар оша Сенинг номинг давом этар!

14Қўзғалиб, шафқат кўрсатасан Қуддусга[253],

Унга марҳамат кўрсатиш вақти келди,

Белгиланган вақти–соати етиб келди.

15Унинг тошлари ҳам сенинг қулларинг учун қимматбаҳодир,

Ҳатто унинг тупроғига меҳрибонлик қиламиз.

16Халқлар Эгамиздан қўрқади,

Унинг шуҳратидан ер юзи шоҳлари титрайди.

17Зеро, Эгамиз Қуддусни барпо қилади,

Ўзининг шуҳрати ила зоҳир бўлади.

18Йўқсилларнинг ибодатига У эътибор беради,

Уларнинг илтижоларини рад этмайди.

19Ҳали туғилмаган халқ ҳам Эгамизга ҳамду сано айтсин,

Келажак насл учун бу ёзиб қўйилсин:

20-21Асирларнинг ноласига қулоқ солай, деб

Эгамиз юксакдаги муқаддас маконидан қаради.

Ўлимга маҳкум бўлганларни қутқарай, деб

У осмондан заминга назар ташлади.

22Шу боис Эгамизнинг донғи Қуддусда эълон қилинсин,

Унга Сионда ҳамду сано айтилсин.

23Эгамизга бирга сажда қилгани

Халқлару шоҳликлар йиғилади.

24Ҳали ёш пайтимда Эгам мени заиф қилди,

Кунларимни Унинг Ўзи қисқартирди.

25Унга фарёд қилдим: “Эй Худойим,

Ёш умримни хазон қилмагин,

Барча насллар оша Сен доимо борсан.

26Азалда заминнинг пойдеворини[254] Сен қўйгансан,

Самоларни Ўз қўлларинг ила яратгансан.

27Улар йўқ бўлиб кетар, Сен тураверасан,

Уларнинг ҳаммаси кийим каби эскириб кетади,

Тўзиб кетган кийимдай уларни алмаштирасан,

Ҳаммасини ташлаб юборасан.

28Сен эса ҳеч ўзгармассан,

Сен то абад яшайсан.

29Қулларингнинг фарзандлари хавфсиз яшар,

Уларнинг насли Сенинг ҳузурингда барқарор бўлар.”

 

102–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгамизни олқишлагин, эй жоним,

Унинг муқаддас номини олқишла, эй вужудим!

2Эгамизни олқишлагин, эй жоним,

У қилган ҳамма яхшиликларини унутма!

3Ҳамма гуноҳларимни У кечиради,

Барча хасталикларимга У шифо беради.

4Мени қабрдан У қутқаради,

Севги, шафқат ила менга тож кийгизади.

5Ҳаётимни[255] неъмат ила У қондиради,

Ёшлигим бургутникидай қилиб янгиланди.

6Эгамиз тўғри иш қилади,

Мазлумларга адолат қилади.

7Ўз йўлларини У Мусога маълум қилган,

Ишларини Исроил халқига намоён этган.

8Эгамиз раҳмдил, иноятлидир,

Жаҳли тез чиқмайди, содиқ севгиси мўлдир.

9У доимо бизни айбламайди,

Ёки то абад ғазабини сочмайди.

10Бизни У гуноҳларимизга қараб жазоламас,

Ёмонликларимизга қараб қайтармас.

11Самолар заминдан нақадар баланддир!

Эгамизнинг содиқ севгиси ҳам

Ундан қўрққанларга шундай юксакдир!

12Шарқ ғарбдан қанчалик узоқ бўлса,

Гуноҳларимизни биздан шу қадар узоқ қилади.

13Ота болаларига шафқат қилгандай,

Эгамиз Ўзидан қўрққанларга раҳм қилади.

14Биз қандай ясалганимизни У билади,

Биз тупроқ эканимизни[256] У ёдида тутади.

15Инсонмиз, майсага ўхшар умримиз,

Дашт гулига ўхшаб гуллаймиз.

16Шамол эсар, майса йўқ бўлар,

Уни ўз жойи эсламай қўяр.

17Аммо Эгамизнинг содиқ севгиси

Абадулабад Ундан қўрққанлар билан биргадир!

Унинг содиқлиги эса уларнинг наслига ўтади.

18Ҳа, Эгамизнинг садоқати Унинг аҳдига риоя қилганлару

Унинг амрларига садоқат ила итоат этганлар билан биргадир.

19Эгамиз тахтини ўрнатгандир самода,

Унинг шоҳлиги ҳукмрондир ҳамма ерда.

20Эгамизни олқишланг, эй Унинг фаришталари,

Унинг амрини ижро қилувчи баҳодирлар,

Унинг сўзларига итоат этувчилар!

21Эй Эгамизнинг самовий лашкарлари!

Унинг иродасини ижро этувчи хизматкорлари!

Эгамизни олқишланг!

22Эй Эгамиз яратганларнинг ҳаммаси!

У ҳукмрон бўлган ҳар бир жойда

Уни олқишланглар!

Эй жоним! Эгамизни олқишла!

 

103–САНО

 

1Эгамни олқишла, эй жоним.

Эй Эгам Худо! Сен нақадар буюксан,

Шуҳрату улуғворликка буркангансан.

2Ёпинчиққа ўралгандай нурга чулғангансан,

Самоларни бир чодир каби ёйгансан.

3Осмондаги сувлар[257] узра даргоҳингни қургансан,

Булутларни жанг араваси қиласан,

Шамол қанотларини миниб кетасан.

4Шамолларни Ўзингга хабарчилар қиласан,

Ловуллаган оловни хизматкорларинг этасан.

5Ҳеч қачон тебранмасин, дея

Сен заминнинг пойдеворини[258] қўйгансан,

6Заминни либосга ўрагандай,

Тубсиз сувлар ила ўраган эдинг,

Ҳатто тоғлар чўққисини сувлар кўмган.

7Сенинг таҳдидларингдан сувлар чекинар,

Сен гумбурлатган садодан улар қочар.

8Сувлар тоғлар устидан, водий бўйлаб оқарлар

Сен улар учун тайин этган жойга.

9Бу сувлар тошмасин, деб,

Яна ер юзини қайта қопламасин, деб

Сен чегара қўйгансан!

10Булоқларни тоширдинг Сен сойликлардан,

Булоқлар оқиб келар тоғлар орасидан.

11Жамики ёввойи ҳайвонларни булоқлар суғоради,

Ёввойи эшаклар ташналигини қондиради.

12Оқар сувлар бўйида қушлар ин қуради,

Шохлар орасидан улар сайрайди.

13Тоғларни суғорасан юқоридаги даргоҳингдан,

Замин тўла сен ўстирган мева билан.

14Чорва учун Сен ўт–ўлан ўстирасан,

Инсон фойдалансин, деб экинлар ўстиргансан,

Егулигини тупроқдан олсин, дейсан.

15Сен берасан инсон кўнглини чоғ қилувчи шаробни,

Юзга жило берувчи зайтун мойини,

Инсон ҳаётига қувват берувчи нонни.

16Эй Эгам, Сенинг дарахтларинг,

Ҳа, Ўзинг Лубнонда эккан садр дарахтларинг[259]

Сувга яхши қонади.

17Қушлар дарахтларда уя қуради,

Сарв дарахтида лайлак уй қилади.

18Тоғ эчкиси баланд тоғларда яшар,

Бўрсиқлар эса қояларда уя қурар.

19Вақтни белгиласин, деб ойни яратдинг,

Қуёш ҳам билади қачон ботишин.

20Қоронғулик чўктирганингда, тун бўлар,

Ўрмондаги бор ҳайвон кезгани чиқар.

21Шерлар ўлжа ахтариб бўкирар,

Ўз ризқ–рўзини, эй Худо, Сендан излар.

22Қуёш чиқар, улар ортга қайтарлар,

Ўзларининг инларида ётарлар.

23Одамлар ўз ишларига чиқарлар,

Оқшомгача юмушлари ила банд бўларлар.

24Эй Эгам, ишларинг ғоят турли–тумандир!

Ҳаммасини донолик ила яратгансан,

Замин Сен яратганларинг ила тўладир.

25Мана, буюк, бепоён денгиз,

Сон–саноқсиз яратилганлар билан тўла,

Катта–кичик жониворлар бор.

26Кемалар денгизларда қатнайди.

Сувларда ўйнасин, дея

Ўша махлуқ Левитанни[260] яратгансан.

27Эй Эгам! Ўз вақтида ризқимизни берсин, дея

Уларнинг ҳаммаси Сенга кўз тикади.

28Уларга ризқини берганингда, йиғиб олади,

Қўлларингни очганингда, улар еб тўяди.

29Юзингни яширганингда эса улар ваҳимага тушади,

Жонларини олганингда, ўлиб, тупроққа қайтади.

30Руҳингни[261] юборганингда улар яратилади,

Ер юзига янгидан ҳаёт берасан.

31Эгамизнинг шуҳрати то абад давом этсин,

Эгамиз Ўз яратганларидан хурсанд бўлсин.

32Ерга У боққанда, ер титрар,

Тоғларга текканда, тоғлар тутун чиқарар.

33Ҳаёт эканман, Эгамни тараннум этаман,

Бор эканман, Худойимга ҳамду сано куйлайман.

34У ҳақидаги ўйларим хуш келсин Ўзига,

Зотан, севинаман мен Эгам туфайли.

35Ер юзидан йўқ бўлсин гуноҳкорлар,

Бўлмасин бошқа энди фосиқлар.

Эгамни олқишла, эй жоним!

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

104–САНО

 

1Эгамизга шукр айтинг, Унга сажда қилинг,

Бошқа халқлар орасида Унинг ишларини билдиринг.

2Тараннум қилиб Уни, ҳамду сано ила қўшиқ айтинг,

Унинг жамики ажойиб ишларини айтиб беринг.

3Эгамизнингмуқаддас номи ила фахрланинг,

Эгамизга юз бурганларнинг қалби шодликка тўлсин.

4Эгамизга юз буринг! Унинг қудратига,

Унинг ҳузурида бўлишга интилинг.

5-6Эй сизлар, Эгамизнинг қули Иброҳим насли,

Эй Ёқуб ўғиллари — Эгамизнинг танлаганлари,

Эсда тутинг Эгамиз қилган ажойиботларни,

Унинг мўъжизаларини, чиқарган ҳукмларини.

7У Эгамиз Худодир,

У чиқарган ҳукмлар бутун ер юзидадир.

8Ўз аҳдини У то абад ёддан чиқармас,

Минглаб наслларга берган ваъдасини унутмас.

9Риоя қилар У Иброҳим билан қилган аҳдига,

Исҳоққа қасам ичиб берган ваъдасига.

10Ёқуб учун бу аҳдни бир қонун қилди,

Ҳа, Исроил учун абадий бир аҳд қилди.

11Айтдики[262]: “Канъон юртини сенга бераман,

Уни мулк учун улуш қилиб бераман.”

12У замон уларнинг сони кам эди,

Ҳа, жуда кам эдилар.

Улар бу юртга келгинди эди.

13Кезарди бир халқдан бошқасига,

Бир шоҳликдан бошқа юртга.

14Ҳеч ким уларни эзишларига Эгамиз йўл қўймади,

Уларни деб шоҳларга танбеҳ берди.

15Айтдики: “Мен танлаганларга тегманглар,

Пайғамбарларимга[263] зарар келтирманглар.”

16Канъон юрти устига Эгамиз очарчилик юборди,

Битта қолдирмай егуликларга қирғин келтирди.

17Улардан олдин одам юборди,

Ҳа, Юсуф[264] қул каби сотилди.

18Унинг оёқларига занжир урилди,

Бўйнидан темир ҳалқа ўтказилди.

19Юсуфнинг сўзлари бажо бўладиган вақт келгунча,

Эгамизнинг каломи Юсуфни синади.

20Миср шоҳи одам юбориб, Юсуфни қутқарди,

Элларнинг ҳукмдори уни озод қилди.

21Юсуфни шоҳ саройининг бошқарувчиси қилиб тайин этди,

Жамики мулкининг ҳокими қилди.

22Хоҳласа саройдаги аъёнларимни занжирбанд қилсин[265],

Маслаҳатчиларимга донолик ила ўгит берсин, деб шундай қилди.

23Сўнгра Исроил Мисрга келди,

Ҳа, Ёқуб насли Хом[266] юртида мусофир бўлди.

24Унинг халқини Эгамиз баракали қилди,

Душманларига қараганда, кўпайтирди.

25Эгамиз Миср халқининг юракларини ўзгартирди,

Улар Эгамиз халқидан нафратланди,

Эгамизнинг қулларига қарши улар фитна уюштирди.

26Сўнгра Эгамиз қули Мусони юборди,

Танлаб олган Ҳорунни бирга жўнатди.

27Мисрликлар орасида, ўша Хом юртида

Иккаласи Эгамизнинг мўъжизаларини, ажойиботларини кўрсатди[267].

28Эгамиз зулмат юборди, Мисрни зулматга буркади,

Мусо, Ҳорун Эгамизнинг амрларига итоатсизлик қилмади[268].

29Мисрнинг сувларини Эгамиз қонга айлантирди,

Жамики балиқларини нобуд қилиб ташлади.

30Миср юрти тўлиб кетди қурбақаларга,

Етиб борди ҳатто ҳукмдорларнинг уйига.

31Эгамиз амр берганда, сўналар галаси келди,

Миср бўйлаб бургалар қайнаб кетди.

32Ёмғир ўрнига уларга Эгамиз дўл ёғдирди,

Бутун Миср бўйлаб чақмоқ чақтирди.

33Узумзору анжирзорларини қуритди,

Мисрдаги дарахтларни қўпориб ташлади.

34Эгамиз амр берганда, чигирткалар[269] келди,

Сон–саноқсиз майда чигирткалар чиқиб келди.

35Улар Мисрдаги бутун ўт–ўланни еб юборди,

Миср ўлкасидаги ҳосилни еб битирди.

36Мисрдаги жамики тўнғичларни Эгамиз урди,

Уларнинг қудратининг илк ҳосилини йўқ қилди.

37Сўнг Эгамиз Ўз халқини

Олтину кумушга бойитиб[270], олиб чиқди.

Исроил қабилаларининг орасида қоқилиб қолгани бўлмади.

38Мисрликлар Исроилдан қўрқиб, ваҳимага тушганди,

Улар кетганларида, Миср халқи севинди.

39Халқим устида ёпинчиқ бўлсин, деб

Эгамиз булутни ёйди,

Кечаси ёруғлик бўлсин, деб аланга берди[271].

40Исроил гўшт сўраганда Эгамиз беданалар берди,

Осмондан нон ёғдириб, уларни тўйғазди[272].

41Эгамиз қояни очди, сув отилиб чиқди[273],

Саҳро бўйлаб дарёдай сув оқди.

42Эгамиз Ўзининг муқаддас ваъдасини,

Ўз қули Иброҳимга берган ваъдасини ёдда тутди.

43Шу боис халқини олиб чиқди севинч ила,

Ўз танлаганларини шодлик ҳайқириқлари ила.

44Бегона халқларнинг юртларини уларга берди,

Ўша халқларнинг бойлигини Исроил мулк қилиб олди.

45“Исроил халқи Менинг фармонимга риоя қилсин,

Менинг қонунларимга итоат этсин”, дея

Эгамиз мана шуларнинг ҳаммасини қилди.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

105–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эгамизга шукрона айтинг, У яхшидир!

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

2Эгамизнинг қудратли ишларини ким батафсил айта олади?!

Ким Унга мукаммал ҳамду сано айта олади?!

3Бахтлидир адолат ила иш тутганлар,

Ҳар доим тўғри иш қилганлар.

4Эй Эгам, халқингга мурувват кўрсатганингда мени эслагин,

Уларга нажот берганингда, менга ҳам ёрдам бергин,

5Токи танлаган халқингнинг иқболини кўрайин,

Халқингнинг шодлигини кўриб, мен ҳам қувонайин,

Улар билан бирга фахрланиб юрайин.

6Эй Исроил халқи, ота–боболаримиз каби биз гуноҳ қилдик,

Эгри йўлдан юрдик, ёмонлик қилдик.

7Ота–боболаримиз Мисрда бўлганларида,

Эгамизнинг ажойиб ишларига эътибор қилмадилар,

Унинг мўл содиқ севгисини эсламадилар,

Қизил денгизда[274] исён қилдилар.

8Қудратли кучини билдириш учун,

Ўз номи ҳақи,

Эгамиз уларни қутқарди.

9У Қизил денгизга дўқ урди, денгиз қуриди.

Қуп–қуруқ ердан етаклагандай,

Исроил халқини денгиз тубидан ўтказди[275].

10Эгамиз уларни ёв қўлидан қутқарди,

Ғаним қўлидан уларни озод қилди.

11Сувлар қайтиб, ғанимларни босиб қолди,

Душманларнинг биронтаси қутула олмади.

12Шунда Исроил халқи Эгамизнинг сўзига ишонди,

Унга ҳамду санолар куйлади.

13Улар тез орада Эгамизнинг ишларини унутди,

Эгамиздан бемаслаҳат иш қилдилар.

14Саҳрода улар нафси бузуқлик қилди,

Дашту биёбонда улар Худони синади[276].

15Эгамиз уларга сўраганини берди–ю,

Уларга ҳалокатли хасталикни ҳам юборди.

16Қароргоҳдаги халқ Мусога,

Эгамизга бағишланган Ҳорунга ҳасад қилди[277].

17Ер ёрилиб, Датанни ютиб юборди,

Абирам билан шерикларини ямлаб юборди.

18Шериклари устига олов тушди,

Ўша фосиқларни аланга ёндирди.

19Синай тоғида[278] улар бузоқ ясадилар,

Ўша олтин бутга сажда қилдилар[279].

20Улар Худонинг улуғворлигини

Ўт ейдиган буқа тасвирига алишдилар.

21Улар ўзларининг нажоткори Худони,

У Мисрда буюк ишлар қилганини унутдилар.

22Хом[280] юртида Эгамиз ажойиботлар кўрсатганди,

Қизил денгизда қўрқинчли ишлар қилганди.

Мана шуларни Исроил халқи унутди.

23Шу боис Эгамиз, уларни қираман, деди.

Аммо Мусо, Эгамизнинг танлагани ўртага тушиб,

Эгамиздан илтижо қилиб,

Уни қаҳрли ғазабидан қайтарди.

24Сўнгра улар мафтункор юртни хор қилдилар,

Эгамизнинг ваъдасига ишонмадилар[281].

25Ўз чодирларида минғирлаб нолидилар,

Эгамизга итоат этмадилар.

26Эгамиз қўлини кўтариб, онт ичди:

“Сизларни саҳрода яксон қиламан.

27Наслингизни халқлар орасига тарқатаман,

Бошқа юртларга уларни сочиб юбораман.”

28Сўнгра бизнинг ота–боболаримиз

Пиёр тоғидаги Баалга сажда қилишга қўшилдилар[282],

Ўликларга[283] келтирилган қурбонликдан едилар.

29Улар қилмишлари билан

Эгамизни ғазаблантирдилар,

Улар ўлатга гирифтор бўлдилар.

30Финхаз қўзғалиб, аралашди,

Шунда ўлат ҳам тўхтади.

31Шу боис Финхаз солиҳлик тимсоли бўлди,

Бу насллардан наслларга то абад давом этади.

32Марива сувларида[284] улар Эгамизнинг қаҳрини келтирди,

Уларнинг дастидан Мусонинг бошига қайғулар келди.

33Улар Мусонинг ғазабини қўзғатди,

Мусо ҳам ўйламай гапирди.

34Эгамиз, халқларни қиринглар, деб амр берганди,

Улар Эгамизнинг амрини бажармади.

35Бегона халқлар билан улар аралашиб,

Уларнинг одатларини ўргандилар.

36Улар бегона халқларнинг бутларига сажда қилдилар,

Уларнинг бутлари Эгамизнинг халқига тузоқ бўлди.

37Улар ўзларининг ўғил–қизларини

Иблисларга қурбон қилдилар.

38Ҳа, ўзларининг ўғил–қизларини

Канъон бутларига қурбон қилиб,

Бегуноҳ қон тўкдилар.

Уларнинг қони юртни ҳаром қилди.

39Ишлари билан ўзларини булғадилар,

Қилмишлари билан Эгамизга бевафолик қилдилар.

40Шунда Эгамиз Ўз халқидан ғазабланди,

Улардан жирканди.

41Уларни ёт халқларнинг қўлига берди,

Ғанимлари улар устидан ҳукмрон бўлди.

42Душманлари уларни сиқувга олди,

Куч билан уларни бўйин эгдирди.

43Кўп марта Эгамиз уларни қутқарди,

Улар эса атайлаб исён қилган эди,

Гуноҳлари туфайли паст кетдилар.

44Шунда ҳам Эгамиз Ўз халқининг нолаларини эшитиб,

Уларнинг кулфатларига эътибор берди.

45Улар ҳақи Ўз аҳдини ёдида тутди,

Мўл содиқ севгиси билан уларга шафқат кўрсатди.

46Уларни асир олганларни

Шафқатли бўлишга ундади.

47Эй Эгамиз Худо, бизларни қутқар,

Халқлар орасидан бизни тўплаб ол,

Ўзинг муқаддассан, Сенга шукр айтайлик,

Сенинг мадҳларинг билан фахрланайлик.

48Исроил халқининг Худоси — Эгамизга

То абад олқишлар бўлсин,

Жамики халқлар: “Омин”, десин.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

Китоб (5)

 

106–САНО

 

1“Эгамизга шукрона айтинг, У яхшидир,

Унинг содиқ севгиси абадийдир”, деб

2Эгамиз нажот берганлар ана шундай айтсин,

У кулфатдан қутқарганлар ана шундай айтсин.

3У шарқу ғарбдан, шимолу жанубдан[285] тўплаганлар ҳам,

Кўп юртлардан йиғиб келтирганлар ҳам ана шундай айтсин.

4Баъзилари чўлу биёбонда тентираб юрдилар,

Яшаш учун бирон шаҳарга йўл топмадилар.

5Оч, ташна ҳолда қолдилар,

Сал бўлмаса ўлаёздилар.

6Кулфатда қолганларида Эгамизга нола қилдилар,

Эгамиз уларни азоб–уқубатлардан қутқарди.

7Улар яшайдиган шаҳарга боргунга қадар,

Эгамиз уларни тўғри йўлдан етаклади.

8Содиқ севгиси учун улар Эгамизга шукрона айтсин!

Эгамизнинг инсониятга кўрсатган ажойиб ишлари учун шукр қилсин!

9Зотан У қондирар ташна бўлганларни,

Тўйдирар неъматлар билан очларни.

10Баъзилари зим–зиё зулматда ўтирардилар,

Асир бўлиб, кишанда азоб чекардилар.

11Улар Худонинг сўзларига қарши исён қилгандилар,

Худойи Таолонинг йўл–йўриқларини менсимадилар.

12Шу боис Худо уларни оғир ишларга мажбур этди,

Улар йиқилганда, ёрдам беришга бирон кимса бўлмади.

13Кулфатда қолганларида Эгамизга нола қилдилар,

Эгамиз уларни азоб–уқубатлардан қутқарди.

14Уларни зим–зиё зулматдан олиб чиқди,

Уларнинг кишанларини парча–парча қилди.

15Содиқ севгиси учун улар Эгамизга шукрона айтсин!

Эгамизнинг инсониятга кўрсатган ажойиб ишлари учун шукр қилсин!

16Зотан У бронза дарвозаларни синдирар,

Темир тамбаларни иккига бўлиб ташлар.

17Баъзилари аҳмоқ бўлиб, итоатсизлик қилдилар,

Гуноҳлари туфайли азобга дучор бўлдилар.

18Ҳар қандай овқатдан жирканар эдилар,

Ўлим оғзига яқинлашиб қолган эдилар.

19Кулфатда қолганларида Эгамизга нола қилдилар,

Эгамиз уларни азоб–уқубатлардан қутқарди.

20Эгамиз гапириб, уларга шифо берди,

Қабрдан уларни сақлаб қолди.

21Содиқ севгиси учун улар Эгамизга шукрона айтсин!

Эгамизнинг инсониятга кўрсатган ажойиб ишлари учун шукр қилсин!

22Шукрона қурбонлигини улар келтирсинлар,

Унинг ишларини севинч қўшиқлари ила айтсинлар.

23Баъзилари кемаларда денгизга чиқдилар,

Ваҳимали сувлар узра савдо қилдилар.

24Улар Эгамизнинг ишларини,

Чуқур сувда Унинг мўъжизаларини кўрдилар.

25У амр берганда, бўрон қўзғалди,

Денгиз тўлқинлари баланд кўтарилди.

26Кема осмонга кўтарилиб, яна чуқур сувга тушди,

Фалокатдан кемадагилар бемажол бўлиб қолди.

27Улар мастлар каби довдираб айланди,

Маҳоратлари фойда бермади.

28Кулфатда қолганларида Эгамизга нола қилдилар,

Эгамиз уларни азоб–уқубатлардан қутқарди.

29У бўронни шабадага айлантирди,

Денгиз тўлқинлари сукутга чўмди.

30Тўлқинлар жим бўлганидан улар севинди,

Истаган бандаргоҳга уларни келтириб қўйди.

31Содиқ севгиси учун улар Эгамизга шукрона айтсин!

Эгамизнинг инсониятга кўрсатган ажойиб ишлари учун шукр қилсин!

32Улар жамоа олдида Эгамизни улуғласин,

Оқсоқоллар йиғинида Унга ҳамду санолар айтсин.

33Эгамиз дарёларни саҳрога айлантирар,

Булоқларни қақраган ерга айлантирар.

34Аҳолининг фосиқлиги сабабли эса

Ҳосилдор ерларни шўр ерга айлантирар.

35Эгамиз саҳрони кўлларга айлантирар,

Қақраган ерни булоқларга айлантирар.

36Оч–юпунларни у ерга олиб келиб ўрнаштирар.

Улар эса яшаш учун шаҳарлар қурар.

37Далаларга уруғ экиб, узумзорлар яратар,

Далалардан мўл–кўл ҳосил олар.

38Эгамизнинг баракаси ила улар жуда кўпаяр,

Уларнинг чорваси камайишига Эгамиз йўл қўймас.

39-40Эгамиз аслзодаларни хор қилди,

Йўлсиз саҳрода уларни саргардон қилди.

Зулм, кулфат, ғамдан

Уларнинг сони камайди,

Улар қашшоқлашди.

41Йўқсилларни эса Эгамиз кулфатдан қутқарар,

Уларнинг оиласини қўй сурувидай кўпайтирар.

42Тўғри инсонлар буни кўриб, севинар,

Фосиқлар эса оғзини ёпиб, жим бўлар.

43Донолар буларга эътибор берсин,

Эгамизнинг содиқ севгисини англасин.

 

107–САНО

 

1Довуд саноси. Қўшиқ.

2Эй Худо, юрагим Сенга содиқ,

Жоним борича Сени куйлаб, қўшиқ айтаман.

3Уйғон, эй арфа, лира!

Тонгни ҳам мен уйғотаман!

4Эй Эгам, халқлар орасида Сенга шукрона айтаман,

Эллар орасида Сенга ҳамду сано куйлайман.

5Содиқ севгинг самолардай юксакдир,

Садоқатинг булутларга чўзилгандир.

6Эй Худо, фалакдан ҳам юқорида юксалавер!

Шуҳратинг бутун замин узра ёйилсин.

7Ўнг қўлинг ила ғалаба ато қилгин,

Менга жавоб бергин,

Ўзингнинг севганларинг топсин нажот.

8Эй Худо, Ўз муқаддас маконингдан ваъда бергансан[286]:

“Шодланиб Шакамни[287] бўлиб ташлайман,

Сухўт водийсини[288] тақсимлаб бераман.

9Гилад Меникидир, Манаше[289] Меникидир,

Эфрайим дубулғамдир, Яҳудо[290] салтанат ҳассамдир.

10Мўаб Менинг қўлювгичимдир,

Эдом узра чориғимни отаман[291],

Филистлар[292] узра зафар ила ҳайқираман.”

11Эҳ, қанийди мустаҳкам шаҳарга[293] мени олиб борсалар,

Эдомга мени бошлаб борсалар.

12Эй Худо, ахир, бизни Ўзинг рад этдинг–ку!

Лашкаримизга йўлбошчилик қилмаяпсан–ку энди!

13Душмандан қутқариб, бизга ёрдам бер,

Инсоннинг ёрдами бутунлай беҳуда.

14Эй Худо, Сен билан биз ғолиб бўламиз,

Душманларимизни Сен янчиб ташлайсан.

 

108–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

Сени олқишлайман, эй Худо,

Сукут сақламагин.

2Фосиқ, ёлғончилар менга қарши оғиз очган,

Ёлғончи тиллар билан менга қарши гапирар.

3Нафратга тўла сўзларни устимга ёғдирарлар,

Сабабсиз менга ҳужум қиларлар.

4Менга айб қўярлар дўстлигимга жавобан,

Ибодат қиламан ҳамон.

5Яхшилик эвазига менга ёмонлик қайтарарлар,

Дўстлигим эвазига менга адоват қиларлар.

6Фосиқни уларга қарши қўй,

Уларнинг ўнг томонида айбловчи турсин.

7Синалганда, улар айбдор бўлсин,

Уларнинг ибодати гуноҳ деб ҳисоблансин.

8Уларнинг умри қисқа бўлсин,

Йўлбошчилигини бошқаси олсин.

9Етим бўлиб қолсин болалари,

Бева бўлиб қолсин хотинлари.

10Болалари кулбасидан айрилиб, дарбадар бўлсин,

Нон излаб тиланчи бўлсин.

11Мол–ҳолини судхўрлар эгалласин,

Меҳнат самарасини бегоналар тортиб олсин.

12Бирон кимса уларга шафқат қилмасин,

Уларнинг етим болаларига ҳеч ким ачинмасин.

13Уларнинг насл–насаби қирилиб кетсин,

Бир наслдан сўнг номлари йўқ бўлсин.

14Эй Эгамиз! Оталари айбини эсга олгин,

Оналарининг гуноҳини ҳеч қачон унутмагин.

15Эй Эгамиз, уларнинг гуноҳидан доим хабардор бўлгин,

Ўша инсонларнинг хотирасини ер юзидан ўчиргин.

16Ахир, улар ҳеч қачон шафқат қилишни ўйламади.

Муҳтожларни, умидсизликка тушганларни,

Камбағалларни таъқиб қилди, ўлдирди.

17Улар лаънатлашни яхши кўрарди,

Энди лаънати ўзларининг бошига келсин.

Дуо қилишни ёқтирмасди,

Энди дуо улардан узоқ бўлсин[294].

18Лаънатни улар кийимдай киярди,

Уларнинг танасига лаънат сув каби кирарди,

Суякларига мой каби сингарди.

19Ҳа, кийим кийгандай, улар лаънатга ўраниб олсин,

Лаънатни ҳар куни белга тақадиган камардай қилиб олсин.

20Эй Эгам! Менга қарши ёмон гапирувчиларга,

Мени айбловчиларга Сендан ана шулар мукофот бўлсин.

21Сен, эй Эгам Раббий,

Ўз номинг ҳақи менга мадад бер,

Эзгудир содиқ севгинг, мени қутқар.

22Мен бир бечора, йўқсилман,

Ичимда юрагим яралангандир.

23Оқшомги соядай йўқ бўлиб боряпман,

Чигирткадай мен улоқтирилганман.

24Рўза тутганимдан тиззаларимда дармон йўқ,

Этим суягимга ёпишиб қолган.

25Душманларим ҳақоратининг нишониман,

Мени кўрганларида масхаралаб, бошларини чайқашар.

26Эй Эгам Худо, менга мадад бергин,

Содиқ севгинг ҳақи мени халос қилгин.

27Буни Сенинг қўлинг қилганини душманларим билсин,

Эй Эгам, менга нажот берган Сен эканингни улар билсин.

28Майли, улар мени лаънатласин,

Сен эса менга барака берасан.

Улар ҳужум қилганда, шарманда бўлишсин,

Мен, Сенинг қулинг эса шод–хуррам бўлай.

29Мени айбловчилар бадномликка буркансин,

Чопон кийгандай, шармандаликка ўрансин.

30Эгамга чексиз шукроналар айтаман,

Халойиқ орасида Унга ҳамду сано ўқийман.

31Эгамиз турар йўқсулларнинг ўнг томонида,

Уларни ўлимга маҳкум этганлардан қутқармоқ учун.

 

109–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгамиз айтмоқда ҳазратимга:

“Душманларингни оёқларинг остига пойандоз қилмагунимча,

Сен Менинг ўнг томонимда[295] ўтиргин.”

2Эй ҳазратим! Эгамиз сенинг ҳукмронлигингни

Қуддусдан[296] бошлаб кенгайтирар!

Душманларинг ўртасида сен ҳукмронлик қил!

3Сен жанг қиладиган кунда

Жангчиларинг ўз хоҳиши билан майдонга чиқади.

Эрта тонг ёш йигитларинг

Шабнам каби атрофингда тўпланади,

Улар муқаддас улуғворликка бурканган[297].

4Эгамиз онт ичган, қарорини ўзгартирмас:

“Сен Маликсидиқ сингари

То абад руҳонийсан.”[298]

5Раббий ўнг томонингда ўтирар,

Ғазабланган кунда шоҳларни эзиб ташлар.

6У халқларни ҳукм қилиб, жасадларини уюм қилар,

Бутун ер юзидаги ҳукмдорларни эзиб ташлар.

7Эй ҳазратим, йўл бўйидаги ирмоқдан сув ичасан,

Кучга тўлиб, ғолиб бўлиб турасан.

 

[299]

110–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Тўғри инсонлар жамоасида бўлганимда,

Бутун қалбимдан Эгамга шукр айтаман.

2Эгамизнинг ишлари буюкдир,

Улардан лаззат олувчилар улар ҳақда фикр юритадилар.

3Эгамизнинг ишлари муҳташам, ҳайбатлидир,

Унинг адолати то абад давом этади.

4Эгамиз унутилмас ажойиботларни яратди,

У раҳмдил ва шафқатлидир.

5Ўзидан қўрққанларга ризқ–рўзини беради,

Ўз аҳдини доимо ёдида тутади.

6Халқига қудратли ишларини кўрсатди,

Бошқа халқлар ерини уларга берди.

7Ҳамма ишларида содиқ, адолатлидир,

Унинг ҳамма амрлари ишончлидир.

8Уларнинг ҳаммаси то абад мустаҳкам туради,

Эгамиз уларни садоқат, тўғрилик ила ижро қилди[300].

9У халқини қутқарди,

То абад аҳди билан уларни Ўзига боғлади.

Унинг номи муқаддас, қўрқинчлидир.

10Эгамиздан қўрқиш доноликнинг бошидир,

Бундай йўл тутганларнинг ақли расодир,

Унинг ҳамду санолари то абад давом этади.

 

[301]

111–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Бахтлидир Эгамиздан қўрқадиган одам,

Унинг амрларини бажариб завқ оладиган одам!

2Бундай одамнинг авлоди юртда қудратли бўлади,

Тўғри одамнинг насли барака топади.

3Унинг уйида мўлчилик, бойлик бўлади,

Унинг солиҳлиги то абад давом этади.

4Ҳатто зулматда ҳам тўғри инсонга нур ёғилади,

У раҳмдил, меҳрибон ва солиҳдир.

5Яхши одам сахий, қарз беради,

Адолат билан иш юритади.

6Солиҳ ҳеч қачон тебранмайди,

У то абад унутилмайди.

7У ёмон хабардан қўрқмайди,

Бутун юракдан Эгамизга умид боғлайди.

8Юраги барқарордир, қўрқув нималигини билмайди,

Охири душманлари мағлубиятини ўз кўзи билан кўради.

9Бойлигини муҳтожларга сахийлик ила тақсимлайди,

Унинг солиҳлиги то абад давом этади.

У қудратли, ҳурматли бўлади.

10Фосиқлар буни кўриб, ғазабга минади,

Тишларини ғичирлатиб, шалвираб қолади,

Фосиқларнинг истаги пучга чиқади.

 

112–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Ҳамду сано айтинг, эй Эгамизнинг қуллари,

Ҳамду санолар бўлсин Эгамизнинг номига!

2Эгамиз номига ҳозир ҳам,

Абадулабад олқишлар бўлсин.

3Шарқдан ғарбга қадар

Эгамизнинг номига олқишлар бўлсин!

4Эгамиз барча халқлар устидан юксалган,

Унинг шуҳрати самолардан ҳам буюкдир.

5Эгамиз Худога ким ўхшайди?!

У юксакда тахт қурган.

6У самога, ер юзига эгилиб, қарайди.

7Тупроққа қорилган бечораҳолларни У кўтаради,

Фақирларни ахлат уюмидан олиб, юксалтиради.

8Уларга шаҳзодалар ёнидан жой беради,

Ўз халқининг шаҳзодалари билан бирга ўтқазади.

9Бефарзанд аёлни ўз уйида У шарафлайди,

Унга фарзанд ато этиб, бахтиёр қилади.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

113–САНО

 

1-2Исроил халқи Мисрдан чиқиб кетганда,

Яҳудо юрти Худонинг муқаддас маскани бўлди.

Ҳа, Ёқуб хонадони бегона юртдан кетганда,

Исроил юрти Худонинг шоҳлиги бўлди.

3Денгиз Худони кўрди–ю, қочди[302],

Иордан дарёси орқага қайтди[303].

4Тоғлар қўчқорлар каби сакради[304],

Тепаликлар қўзилар каби ирғиди.

5Не бўлди, эй денгиз, қочиб кетдинг?

Не бўлди, эй Иордан, орқага қайтдинг?

6Эй тоғлар, нечун сакрадингиз такалар каби?

Эй тепаликлар, нечун ирғидингиз қўзилар каби?

7Титрагин, эй замин, Раббий олдида,

Ёқубнинг Худоси ҳузурида.

8У қояни сув ҳовузига айлантирган,

Қаттиқ қояни булоққа айлантирган[305].

9Эй Эгам! Содиқ севгинг, садоқатинг ҳақи

Сенга шарафлар бўлсин!

Бизга эмас, Сенга шарафлар бўлсин!

10Нима учун бегона халқлар:

“Қани уларнинг Худоси”, дея айтарлар?

11Бизнинг Худойимиз самолардадир,

У истаганини қилаверади.

12Халқларнинг худолари эса кумуш, олтиндан,

Инсон қўлларининг маҳсулларидир.

13Бутларнинг оғизлари бор, сўзлай олмаслар,

Кўзлари бор, кўра олмаслар.

14Уларнинг қулоқлари бор, эшита олмаслар,

Бурунлари бор, ҳидлай олмаслар.

15Уларнинг қўллари бор, сеза олмаслар,

Оёқлари бор, юра олмаслар,

Бўғизларидан овоз чиқара олмаслар.

16Бутларни барпо қилганлар, бутларга ишонганлар

Худди уларга ўхшаган бўлиб қолар.

17Эй Исроил халқи! Ишонинг Эгамизга,

У мадад берар, қалқон бўлар сизга!

18Эй Ҳорун хонадони![306] Ишонинг Эгамизга,

У мадад берар, қалқон бўлар сизга!

19Эй Эгамиздан қўрққанлар! Ишонинг Эгамизга,

У мадад берар, қалқон бўлар сизга!

20Эгамиз бизни ёдда тутиб, барака беради,

Исроил халқига У барака беради,

Ҳорун хонадонига У барака беради.

21Эгамиз Ўзидан қўрққанларга барака беради,

Каттаю кичикка бир хилда барака беради.

22Эгамиз сизларни,

Болаларингизни кўпайтирсин.

23Осмону ерни яратган

Эгамиз сизларга барака берсин.

24Самолар Эгамизнинг самоларидир,

Ерни эса У инсонларга бергандир.

25Ўлим сукунатига ботганлар — ўликлар

Эгамизга ҳамду сано айтмаслар.

26Биз эса Эгамизга ҳозир ҳам, абадулабад

Олқишлар айтамиз.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

114–САНО

 

1Эгамни севаман, У мени эшитади,

Менинг илтижоларимни У тинглайди.

2Қулоқ бериб мени тинглагани учун

Умрим бўйи Эгамга илтижо қиламан.

3Мени ўлим тўрлари ўраб олди,

Ўликлар диёрининг[307] азоблари бошимга тушди,

Мени босди дарду ғам, аламлар.

4Шунда Эгамга илтижо қилдим:

“Эй Эгам, ёлвораман, мени қутқар!”

5Эгамиз меҳрибон, одилдир,

Худойимиз раҳмдилдир.

6Эгамиз содда инсонларни ҳимоя қилади,

Хавф–хатарда қолганимда, У мени қутқаради.

7Эй жоним, яна хотиржам бўлгин,

Эгам менга эзгулик қилган.

8Эгам жонимни ўлимдан қутқариб қолди,

Кўзларимни ёш тўкишдан,

Оёғимни қоқилишдан қутқарди.

9Тириклар диёрида эканман

Эгамнинг йўлидан юравераман.

 

115–САНО

 

1Жуда кўп азоб чексам ҳам,

Худога ишонавердим.

2Ўйламасдан[308]: “Ҳамма одамлар ёлғончидир”, дедим.

3Эгамга нима билан қайтарай

Менга қилган барча яхшиликлари учун?

4Нажот топганимни нишонлайман,

Эгамга сажда қиламан.

5Эгамиз халқининг кўзи олдида

Унга берган онтимни адо этаман.

6Эгамиз тақводорларининг ўлими

Унинг назарида жуда аччиқдир.

7Эй Эгам, мен Сенинг қулингман,

Чўрингнинг ўғлиман,

Ўзинг кишанлардан мени озод қилгансан.

8Шукрона қурбонлигини Сенга назр қиламан,

Сенга сажда қиламан.

9-10Қуддусда, Сенинг уйинг ҳовлиларида,

Жамики халқингнинг кўзи олдида

Эй Эгам, Сенга берган онтимни адо этаман.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

116–САНО

 

1Эй барча халқлар, Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эй жамики элатлар, Уни олқишланглар!

2Зеро, Унинг бизга бўлган содиқ севгиси улуғдир,

Эгамизнинг садоқати то абад давом этар.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

117–САНО

 

1Эгамизга шукрона айтинг, У яхшидир,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

2Исроил халқи шундай айтсин:

“Унинг содиқ севгиси абадийдир.”

3Ҳорун авлоди шундай айтсин:

“Унинг содиқ севгиси абадийдир.”

4Эгамиздан қўрққанлар шундай айтсин:

“Унинг содиқ севгиси абадийдир.”

5Кулфатда қолганимда Эгамга илтижо қилдим,

Жавоб бериб, У мени озод қилди.

6Эгам мен билан бирга, шу боис қўрқмайман.

Инсонлар менга нима қила олади?!

7Эгам мен билан бирга, У менга мадад беради,

Кўзларим душманларим мағлубиятини кўради.

8Инсондан умид қилгандан кўра,

Эгамиздан паноҳ излаш яхшидир.

9Шаҳзодалардан умид қилгандан кўра,

Эгамиздан паноҳ излаш яхшидир.

10Душман халқлар ўраб олган атрофимни,

Эгамнинг қудрати билан уларни улоқтирдим.

11Ҳар тарафдан ўраб, менга ҳужум қилганди,

Эгамнинг қудрати билан уларни улоқтирдим.

12Атрофимни арилардай ўраб олдилар,

Тикан алангасидай лов этдилар–да, ўчдилар,

Эгамнинг қудрати билан уларни улоқтирдим.

13Мени қаттиқ туртганларида, йиқилаёздим,

Эгам менга мадад берди.

14Эгам менинг куч–қудратимдир[309],

У менинг қутқарувчимдир.

15Солиҳларнинг чодирларида

Шодлик, зафар қўшиқлари жаранглайди:

“Эгамизнинг ўнг қўли мағлуб қилади.

16Эгамизнинг ўнг қўли баланд кўтарилади,

Ҳа, Эгамизнинг ўнг қўли мағлуб қилади.”

17Мен ўлмайман. Ҳа, мен яшайман,

Эгамнинг ишларини нақл қиламан.

18Эгам мени қаттиқ жазолади,

Лекин ўлишимга йўл қўймади.

19Адолат дарвозаларини менга очинглар,

Токи мен дарвозадан кириб,

Эгамга шукроналар айтайин.

20Бу Эгамизнинг дарвозасидир,

Солиҳлар шу дарвозадан кирсин.

21Эй Эгам, ибодатимга жавоб берганинг учун,

Менинг нажоткорим бўлганинг учун

Сенга шукрона айтаман.

22Бинокорлар рад этган тош

Бинонинг тамал тоши[310] бўлди.

23Бу Эгамизнинг қилган ишидир,

Кўз олдимиздаги ажойиботдир.

24Эгамиз яратган кундир бу,

Бу кунда шод бўлиб, севинайлик.

25Нажот бер бизга, ёлворамиз, эй Эгам!

Ёлворамиз, омад бер бизга, эй Эгам!

26Эгамиз номи билан келадиган зот барака топсин,

Эгамиз уйидан туриб, сени дуо қиламиз.

27Эгамиз Худодир, У бизга нур берган.

Байрам нишонлашни бошланг!

Пальма шохларини олиб, қурбонгоҳ олдига боринг[311].

28Сен Худойимсан, Сенга шукр айтаман,

Сен Худойимсан, Сени улуғлайман.

29Эгамизга шукрона айтинг, У яхшидир,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

 

[312]

118–САНО

 

1Бахтлидир йўллари пок бўлганлар,

Эй Эгам, Сенинг қонунинг бўйича юрадиганлар.

2Бахтлидир Сенинг шартларингга риоя қиладиганлар,

Бутун қалби билан Сенга интиладиганлар.

3Улар асло ноҳақ иш қилмайдилар,

Сенинг йўлларингдан юрадилар.

4Ўзинг бизга амр бериб,

Буйруқларимга диққат ила итоат этинг, дегансан.

5Қани, энди фармонларингни адо этишда барқарор бўлсам!

6Мен шарманда бўлиб қолмай, дея

Ҳамма амрларингга диққат қиламан.

7Сенинг одил қоидаларингни ўрганганимда,

Тоза қалб ила ҳамду сано айтаман Сенга.

8Сенинг қонунларингни бажараман,

Мени бутунлай тарк этмагин.

9Йигит қандай қилиб йўлларини пок сақлайди?

Каломинг бўйича яшаб, шунга эришади.

10Бутун қалбим билан Сенга интиламан,

Амрларингдан оғишимга йўл қўймагин.

11Сўзларингни юрагимда асрайман,

Токи Сенга қарши гуноҳ қилмайин.

12Эй Эгам, Сенга олқишлар бўлсин,

Фармонларингни ўргатгин менга.

13Оғзингдан чиққан барча қоидаларни

Ўз оғзим билан эълон қиламан.

14Шартларингга эргашиб, лаззат топаман,

Гўё катта бойлик топиб хурсанд бўламан.

15Буйруқларинг ҳақида чуқур фикр юритаман,

Сенинг йўлларингга диққат қиламан.

16Фармонларингдан лаззат оламан,

Каломингни мен унутмасман.

17Мен, Ўз қулингга яхшилик қилгин,

Токи яшаб, каломингга итоат этайин.

18Кўзларимни оч, токи кўрайин

Қонунингдаги ажойиботларни.

19Ер юзида мусофирдай яшайман,

Амрларингни мендан яширма.

20Жоним куяётир ҳасрат билан,

Қоидаларингни ўрганишни доим истайман.

21Лаънатланган такаббурларга,

Амрларингдан оғиб кетганларга Сен танбеҳ берасан.

22Ҳақорат, хўрликни мендан узоқлаштир,

Ахир, шартларингни доимо бажарганман.

23Ҳатто шаҳзодалар тўпланиб, менга бўҳтон қилсалар ҳам

Мен фармонларинг ҳақида чуқур фикр юритаман.

24Сенинг шартларинг менга лаззат бағишлайди,

Шартларинг мен учун маслаҳатчидирлар.

25Жоним чиқай деб турибди,

Ваъдангга кўра, ҳаётимни сақлагин.

26Ҳаётим ҳақида Сенга айтиб бердим,

Сен жавоб бердинг.

Энди фармонларингни менга ўргатгин.

27Менга буйруқларингни тушунтир,

Токи мўъжизаларинг ҳақида чуқур фикр юритай.

28Жоним адо бўлди ғам–ғуссадан,

Қувват бергин менга ваъдангга биноан.

29Сохта йўллардан мени сақлагин,

Илтифот ила қонунингни менга ўргатгин.

30Мен садоқат йўлини танлаганман,

Қоидаларингни юрагимга жо қилганман.

31Эй Эгам, шартларингни маҳкам ушлаганман,

Энди шарманда бўлишимга йўл қўймагин.

32Жоним билан амрларингни бажараман,

Зотан менга кўп заковат ато қиласан.

33Эй Эгам, менга фармонларингни ўргат,

Токи мен уларни охиригача бажарайин.

34Заковат бер менга, токи қонунингга риоя қилай,

Чин қалбимдан қонунингни бажарай.

35Амрларинг сўқмоғидан мени етаклагин,

Мен ундан лаззат топаман.

36Юрагимни ноҳақ фойда томон эмас,

Ўз шартларинг томон бургин.

37Кўзларимни бефойда нарсалардан қайтаргин,

Ваъдангга биноан ҳаётимни сақлагин[313].

38Мен, Ўз қулингга берган ваъдангда тургин,

Бу ваъданг Сендан қўрқадиганлар учундир.

39Шармандаликдан қўрқаман, мендан узоқ қил,

Зотан қоидаларинг эзгудир.

40Буйруқларингга нақадар талпинаман,

Адолатинг билан ҳаётимни сақлагин.

41Содиқ севгингни, эй Эгам, менга кўрсат,

Ваъдангга кўра, менга нажот бер.

42Шунда мени ҳақорат қилганларга жавоб бераман,

Сенинг каломингга умид қиламан.

43Оғзимдан ҳақиқат каломини тамом тортиб олма,

Сенинг қоидаларингга умидимни боғладим.

44Қонунингга доимо риоя қиламан,

Абадулабад риоя қиламан.

45Мен озод бўлиб юравераман,

Буйруқларингни излаб топганман.

46Шоҳлар олдида шартларингдан сўйлайман,

Шарманда бўлмасман.

47Амрларингдан лаззат топаман,

Мен амрларингни севаман.

48Амрларингга иззату севги кўрсатаман,

Фармонларинг ҳақида чуқур фикр юритаман.

49Эсла мен, қулингга берган ваъдангни,

Сен ваъда бериб, умидвор қилгансан мени.

50Кулфатда қолганимда шу менга тасалли беради,

Сенинг ваъданг менинг ҳаётимни сақлайди.

51Такаббур мени тамом масхара қилади,

Шунда ҳам қонунингдан юз ўгирмасман.

52Азалий қоидаларингни, эй Эгам, эслайман,

Бу қоидаларингдан мен тасалли топаман.

53Фосиқ қонунингдан юз ўгирган,

Шу боис мен қаттиқ ғазабланаман.

54Қаерда бошпана қилган бўлмайин,

Сенинг фармонларинг қўшиғим бўлди.

55Эй Эгам, тунда ҳам Сени эслайман,

Сенинг қонунларингга риоя этаман.

56Бу менга одат бўлган эди,

Буйруқларингга риоя қилдим.

57Эй Эгам, Сен менинг хавфсизлигим манбаисан,

Каломингга итоат этаман, деб ваъда бераман.

58Жамолингни изладим чин қалбимдан,

Меҳрибон бўл менга ваъдангга биноан.

59Йўлларимга диққат қилдим,

Шартларинг бўйича қадам босаман.

60Мен шошиламан, кечикмасман

Амрларингга итоат этмоқ учун.

61Фосиқлар мени арқонлар билан боғлайди,

Шунда ҳам Сенинг қонунингни унутмайман.

62Ярим тунда уйғониб, одил қоидаларинг учун

Сенга ҳамду сано айтаман.

63Сендан қўрққанларга мен дўстман,

Буйруқларингга риоя қилганларга шерикман.

64Эй Эгам, содиқ севгингдан замин тўлгандир,

Фармонларингни менга ўргат.

65Эй Эгам, Ўзинг берган ваъдангга мувофиқ

Мен, Ўз қулингга яхшилик қилдинг.

66Менга донолик, зукколик бергин,

Сенинг амрларингга ишондим.

67Жазо олмасимдан олдин адашар эдим,

Энди Сенинг сўзингга итоат этаман.

68Нақадар яхшисан, эзгулик қиласан,

Фармонларингни менга ўргатгин.

69Такаббур ёлғон сўйлаб, мени қорага чаплар,

Мен эса чин қалбдан буйруқларингга итоат этаман.

70Уларнинг қалбини ёғ боғлаган,

Мен эса қонунингдан лаззат оламан.

71Тортган жазоим менга сабоқ бўлди,

Шу орқали фармонларингни ўргандим.

72Минглаб кумуш, олтин бўлакларидан кўра,

Яхшидир мен учун оғзингдан чиққан қонун.

73Қўлларинг мени яратган, барпо қилган,

Амрларингни ўрганишга менга идрок бергин.

74Сендан қўрққанлар мени кўриб, севинсинлар,

Зотан, Сенинг каломингга умид қилганман.

75Эй Эгам, ҳукмларинг адолатлилигини биламан,

Менга жазо берганингда, Сен ҳақ эдинг.

76Мен, Ўз қулингга берган ваъдангга кўра,

Содиқ севгинг менга тасалли бўлсин.

77Менга шафқат қилгин, токи яшайин,

Ахир, Сенинг қонунинг мен учун лаззат.

78Ёлғон гапириб, менга зарар қилгани учун

Такаббурлар шарманда бўлсин.

Мен эса буйруқларинг ҳақида фикр юритаман.

79Мен томон келсин Сендан қўрққанлар,

Сенинг шартларингни биладиганлар.

80Фармонларингни битта қолмай бажарай,

Токи мен шарманда бўлиб қолмай.

81Нажотингни кутиб, жоним адо бўлмоқда,

Сенинг каломингдан умид қилмоқдаман.

82Ваъдаларингни кутиб, кўзимнинг нури сўнади,

“Қачон менга тасалли берасан?” дея сўрайман.

83Тутунда қорайиб, бужмайган мешдай[314] бўлсам ҳам,

Сенинг фармонларингни мен унутмаганман.

84Мен, Сенинг қулинг қачонгача кутишим керак?

Мени таъқиб қилувчиларни қачон ҳукм қиласан?

85Такаббурлар менга чуқур қазирлар,

Сенинг қонунингга улар қарши чиқарлар.

86Ҳамма амрларинг умидбахшдир.

Мени сабабсиз таъқиб этарлар, ёрдам бер!

87Улар мени ер юзидан йўқ қилай, деди,

Аммо буйруқларингни мен тарк этмадим.

88Содиқ севгинг ҳақи сақла ҳаётимни,

Токи оғзингдан чиққан шартларга риоя қилай.

89Каломинг, эй Эгам, то абаддир,

У самоларда мустаҳкам туради.

90Сенинг садоқатинг насллар оша давом этади,

Ерни барқарор қилгансан, у то абад тураверади.

91Қоидаларинг туфайли

Еру осмон бугун ҳам мустаҳкамдир,

Бутун олам қўлинг остидадир.

92Агар қонунинг мен учун лаззат бўлмасайди,

Тортган ғаму кулфатларимдан тамом бўлардим.

93Мен буйруқларингни ҳеч қачон унутмайман,

Булар орқали Сен ҳаётимни сақлагансан.

94Мен Сеникидирман, мени қутқаргин,

Зотан, мен буйруқларингни бажаришга интилганман.

95Фосиқлар мени ўлдиришга пайт пойлайди,

Мен эса шартларинг ҳақида чуқур фикр юритаман.

96Жамики комилликнинг чекланганини кўрдим,

Сенинг амрларинг эса чегарасиздир.

97О, нақадар севаман қонунингни!

Кун бўйи хаёлимда тутаман уни.

98Амрларинг мени ғанимларимдан кўпроқ доно қилди,

Амрларинг доимо мен билан бирга.

99Барча устозларимдан ҳам зийракроқ бўлдим,

Сенинг шартларинг устида фикр юритаман.

100Ёши улуғлардан ҳам донороқ бўлдим,

Чунки Сенинг буйруқларингга итоат этдим.

101Ҳар қандай ёмон йўлдан қадамимни тийдим,

Токи Сенинг каломингга итоат этай дедим.

102Қоидаларингдан мен қайтмадим,

Менга Ўзинг таълим бергансан.

103Сўзларинг мен учун нақадар мазалидир,

Асалдан ҳам ширин туюлар оғзимга.

104Буйруқларинг туфайли мен доно бўламан,

Ҳар қандай ёлғон йўлдан нафратланаман.

105Сенинг каломинг қадамларим учун чироқдир,

Йўлимга нур сочадиган ёруғликдир.

106Адолатли қоидаларингни бажарай, деб

Онт ичиб, онтимни мустаҳкам қилдим.

107Эй Эгам, мен кўп жафо чекдим,

Ваъдангга кўра, ҳаётимни сақла.

108Эй Эгам, мақтов назрларимни қабул этгин,

Менга қоидаларингни ўргатгин.

109Ҳаётим ҳар он хавфда бўлса ҳам,

Сенинг қонунингни мен унутмайман.

110Фосиқлар менга тузоқ қўйдилар,

Шунда ҳам буйруқларингдан оғиб кетмадим.

111Сенинг шартларинг то абад менинг мулкимдир,

Шартларинг қалбимнинг қувончидир.

112Фармонларингни то абад ижро этмоққа

Юрагимни мойил қилдим.

113Иккиюзламачилардан мен нафратланаман,

Сенинг қонунингни севаман.

114Сен менинг паноҳимсан, қалқонимсан,

Сенинг каломингга умид боғлайман.

115“Эй бадкирдорлар, йўқолинг кўз олдимдан,

Мен Худойимнинг амрларини бажарай”, деб айтаман.

116Ваъдангга кўра, менга таянч бўл, токи яшайин,

Умидим пучга чиқмасин, шарманда бўлмайин.

117Суянчиқ бўл менга, токи нажот топайин,

Фармонларингга доим диққат билан боқайин.

118Фармонларингдан тойганларни рад этдинг,

Уларнинг ҳийлаю найранглари беҳудадир.

119Ер юзидаги жамики фосиқларни

Ахлатдай улоқтириб ташлайсан,

Шу боис мен шартларингни севаман.

120Сендан қўрққанимдан вужудим титрайди,

Ҳукмларингдан мени ваҳима босади.

121Адолатли, тўғри ишлар қилганман,

Мени золимлар қўлида қолдирма.

122Мен, қулингнинг бахтига кафолат бергин,

Такаббурлар мени эзишларига йўл қўймагин.

123Нажотингни қидириб, кўзларим толди,

Ваъда қилган нажотинг учун кўзим нури тўкилди.

124Мен, Ўз қулингга содиқ севгингни кўрсатгин,

Фармонларингни менга ўргатгин.

125Сенинг қулингман, менга идрок бергин,

Токи мен шартларингни билиб олайин.

126Эй Эгам, вақти келди, Ўз ишингни қил,

Сенинг қонунинг бузилди.

127Чиндан ҳам Сенинг амрларингни

Олтиндан, энг соф олтиндан ҳам кўпроқ севаман.

128Сенинг буйруқларингга кўра, қадам босаман,

Ҳар қандай ёлғон йўлдан нафрат этаман.

129Сенинг шартларинг ажойибдир,

Шу боис уларга итоат этаман.

130Каломингнинг таълимоти зиё сочади,

Соддаларга ақл–идрок беради.

131Оғзим очилиб, оғир нафас оламан,

Чунки Сенинг амрларингга жуда интиламан.

132Сени севгучиларга ҳар доим қилганингдек

Мен томон юз бур, шафқат қилгин.

133Ваъдангга кўра, қадамларимни собит қил,

Ҳеч қачон устимдан гуноҳ ҳукмрон бўлмасин.

134Инсон зулмидан мени қутқаргин,

Токи Сенинг буйруқларингга итоат этайин.

135Жамолинг менга нурларини сочсин,

Фармонларингни менга ўргатгин.

136Кўзларимдан ёшлар дарё бўлиб қуйилар,

Ахир, одамлар қонунингга риоя қилмаяпти.

137Сен одилсан, эй Эгам,

Ҳукмларинг адолатлидир.

138Адолат ила шартларингни буюргансан,

Тамомила ишончлидир шартларинг.

139Ғазабим мени адо қилмоқда,

Душманларим каломингни рад этмоқда.

140Ваъдаларинг нақадар софдир!

Мен ваъдаларингни нақадар севаман!

141Мен кераксизман, хўрланганман,

Буйруқларингни унутмайман.

142Сенинг адолатинг мангудир,

Сенинг қонунинг ҳақиқатдир.

143Бошимга кулфату азоб келди,

Амрларинг менга завқ берар.

144Шартларинг то абад адолатлидир,

Идрок бергин менга, токи яшайин.

145Эй Эгам, чин кўнгилдан ёлвораман, жавоб бер,

Фармонларингга риоя қиламан.

146Сенга фарёд қиламан, мени қутқаргин,

Токи шартларингга мен риоя қилай.

147Кун чиқмасдан Сендан мадад сўраб фарёд қиламан,

Сенинг каломингга мен умид боғлайман.

148Сенинг ваъдангни чуқур англай, деб

Кўзларимга тун бўйи уйқу келмайди.

149Содиқ севгингга кўра, овозимни эшитгин,

Эй Эгам, адолатинг билан ҳаётимни сақлагин.

150Қабиҳ режа тузадиганлар яқин келмоқда,

Улар қонунингдан узоқда юради.

151Сен эса, эй Эгам, яқиндасан,

Ҳамма амрларинг ҳақиқатдир.

152Шартларингни то абад тайинлаганингни

Азалда уларнинг ўзидан билиб олдим.

153Азобларимга қарагин, мени қутқаргин,

Ахир, мен Сенинг қонунингни унутмадим.

154Менинг даъвоимни исбот қил, мени қутқар,

Ваъдангга кўра, ҳаётимни сақла.

155Фосиқдан нажот узоқдадир,

Сенинг фармонларингни улар изламаслар.

156Эй Эгам, шафқатинг буюкдир,

Адолатинг билан ҳаётимни сақла.

157Мени таъқиб қилувчи душманларим кўп,

Мен шартларингдан юз ўгирмайман.

158Маккорларга нафрат ила қарайман,

Улар Сенинг амрларингга риоя қилмайди.

159Қарагин, нақадар севаман буйруқларингни,

Содиқ севгингга кўра, сақлагин ҳаётимни.

160Каломинг моҳияти ҳақиқатдир,

Адолатли қоидаларинг то абад давом этади.

161Ҳукмдорлар мени сабабсиз таъқиб қилар,

Юрагим каломингдан қўрқиб титраб турар.

162Худди улкан хазина топган одамдай,

Сенинг сўзингдан шод бўламан.

163Ёлғондан нафратланиб, жирканаман,

Сенинг қонунингни эса севаман.

164Сенинг адолатли қоидаларинг туфайли

Етти марта кунига Сени мадҳ қиламан.

165Қонунингни севганлар буюк тинчликка етар,

Ҳеч нарса уларга тўсиқ бўла олмайди.

166Эй Эгам, мен нажотингга умид қиламан,

Мен Сенинг амрларингни бажараман.

167Шартларингга итоат этаман,

Мен уларни ғоятда севаман.

168Буйруқ, шартларингга риоя қиламан,

Ҳамма йўлларим Сенга маълумдир.

169Эй Эгам, оҳу нолам етсин Сенга,

Идрок бергин менга, каломингга кўра.

170Илтижоим етиб борсин Сенга,

Ўзинг берган ваъдангга кўра, мени қутқар.

171Лабларимдан ҳамду сано тўлиб–тошсин,

Менга ўргатасан фармонларингни.

172Тилим куйлайди Сенинг ваъдангни,

Зотан, адолатлидир барча амрларинг.

173Менга ёрдамга тайёр тургин,

Зотан танлаганман мен буйруқларингни.

174Эй Эгам, нажотингга талпинаман,

Сенинг қонунингдан лаззат топаман.

175Умр бер менга, ҳамду сано айтайин Сенга,

Қоидаларинг ёрдам берсин менга.

176Адашган қўйдай йўлдан озганман,

Излаб топ мени, Ўз қулингни.

Зотан, мен амрларингни унутмаганман.

 

119–САНО

 

1-2Зиёрат қўшиғи[315].

Қайғу–аламдан Эгамга фарёд қилдим:

“Эй Эгам, ёлғончи лаблардан,

Маккор тилдан жонимни асрагин!”

У фарёдимга жавоб берди.

3Эй маккор тил, Эгамиз бошингга не кунни солар экан?

Унинг устига яна нима қилар экан сенга?

4У жангчининг ўткир ўқлари билан сени жазолайди,

Ёнаётган юлғун бутасининг чўғлари билан сенга жазо беради.

5Ҳолимга вой, Мешехда мусофирман,

Кедар[316] чодирлари орасида яшайман.

6Тинчликдан нафрат этувчи халқ орасида

Яшашдан чарчадим.

7Мен тинчлик тарафдориман,

Аммо гапирай, деб оғиз очсам,

Улар урушни истайдилар.

 

120–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Тоғларга тикаман кўзларимни,

Қаердан келар мадад менга?

2Еру осмонни яратган

Эгамдан келар мадад менга.

3Қоқилишингга У йўл қўймас,

У Посбонингдир, асло мудрамас.

4Ҳа, Исроилнинг Посбонидир У,

Мудрамайди, ухламайди У.

5Эгамиздир сенинг посбонинг,

Эгамиздир ёнингдаги соянг сенинг.

6Кундузи офтоб сени урмас,

Кечаси ой сенга зарар бермас.

7Эгамиз сени барча зарардан асрайди,

Жонингни Эгамиз сақлайди.

8Ҳозир ва то абад қаерга борсанг ҳам,

Эгамиз сени доим асрайди.

 

121–САНО

 

1Довуднинг зиёрат қўшиғи.

“Эгамизнинг уйига борайлик”, деб

Менга айтганларида шод бўлдим.

2Мана турибмиз, эй Қуддус,

Дарвозаларинг ичкарисида.

3Қуддус яхши қурилган шаҳардир,

Деворлари бир–бирига туташтириб солингандир.

4Исроил халқига берилган қонунга кўра,

Қабилалар у ерга чиқиб борарлар!

Ҳа, Эгамизнинг қабилалари

Унга шукр айтмоқ учун чиқиб борарлар!

5У ерда ҳукм тахтлари ўрнашган,

Ҳа, Довуд хонадонининг тахтлари

У ерда жойлашган.

6Дуо қилинг Қуддуснинг тинчлиги учун:

“Уни севганлар ҳузур–ҳаловат топсин.

7Деворлари ичида тинчлик бўлсин,

Қалъалари бехатар бўлсин.”

8Қариндошларим, дўстларим ҳақи–ҳурмати,

Қуддусга тинчлик бўлсин, дея айтаман.

9ЭгамизХудонинг уйи ҳақи–ҳурмати

Қуддуснинг иқболини излайман.

 

122–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эй самоларда тахт қурган Худо!

Кўзларимни Сенга тикаман.

2Эй Эгамиз Худо!

Бизга шафқатингни кўрсатгин, дея,

Биз Сендан умид қиламиз.

Хўжайини қўлига қараган

Қулларнинг кўзлари каби,

Бекасининг қўлига қараган

Чўри қизнинг кўзлари каби

Кўзларимиз Сенга қадалган.

3Шафқат қил, эй Эгам, шафқат қил бизга,

Кўрган ҳақоратимиз етиб ортар.

4Беғамларнинг масхаралаши жонимиздан тўйдирди,

Киборларнинг ҳақоратидан пичоқ бориб суякка етди.

 

123–САНО

 

1Довуднинг зиёрат қўшиғи.

Энди Исроил шундай десин:

“Эгамиз биз томонда бўлмаса эди,

2Ҳа, Эгамиз биз томонда бўлмаса эди,

Ғанимларимиз бизга ҳужум қилганда,

3Улар бизга ғазабини сочганда,

Бизни тириклайин ютган бўларди.

4Тўфон бизни гирдобига тортган бўларди,

Сел бизни босиб олган бўларди.

5Пишқирган сувлар устимиздан босган бўларди.”

6Эгамизга олқишлар бўлсин,

Йиртқич тишларга бизни ўлжа қилиб қўймади.

7Биз овчининг тузоғидан қутулган

Қушларга ўхшаймиз.

Тузоқ синиб, биз қутулдик.

8Еру осмонни яратган Эгамиздан

Бизга мадад келади.

 

124–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эгамизга умид боғлаганлар Сион тоғига ўхшар,

Ҳеч қачон тебранмас, то абад мустаҳкам турар.

2Тоғлар Қуддусни ўрагандай,

Ҳозирдан бошлаб то абад

Эгамиз Ўз халқини ўраб олгандир.

3Фосиқ шоҳнинг салтанат ҳассаси

Доимо солиҳларнинг юртида қолмайди.

Бўлмаса солиҳлар қўлларини ёмон ишларга узатади.

4Эй Эгам, юраги тўғри бўлганларга,

Яхшиларга яхшилик қилгин.

5Эй Эгам, эгри йўлларга бурилганларни

Бадкирдорлар билан бирга ҳайдаб юборгин.

Исроил узра тинчлик бўлсин!

 

125–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эгамиз Қуддусни[317] яна фаровонликка эриштирганда[318],

Туш кўраётган одамларга ўхшар эдик.

2Оғзимиз кулги билан,

Тилларимиз шодлик қўшиғи билан тўла эди.

Шунда халқлар айтдилар:

“Улар учун Эгамиз буюк ишлар қилди.”

3Ҳа, Эгамиз биз учун буюк ишлар қилганди,

Биз қувончга тўлгандик.

4Нагав чўлидаги сойликларни қайта сувга тўлдиргандай,

Эй Эгам, фаровонлигимизни қайта тиклагин.

5Кўз ёш билан уруғ экканлар

Шодлик қўшиқлари ила ҳосил ўради.

6Йиғлаб, уруғ халтасини олиб борувчилар

Шодлик қўшиқлари билан қайтиб келади,

Дон боғламларини олиб қайтади.

 

126–САНО

 

1Сулаймоннинг зиёрат қўшиғи.

Агарда уйни Эгамиз қурмаса,

Қурувчиларнинг иши бекор бўлади.

Агар Эгамиз шаҳарни қўриқламаса,

Қоровул беҳуда пойлоқчилик қилади.

2Эрта туриб, кеч ётганингиз ҳам,

Овқат топай, деб тортган машаққатингиз ҳам бекор.

Эгамиз Ўз севганларининг эҳтиёжини

Уйқуларида ҳам қондиради[319].

3Ўғиллар Эгамиздан меросдир,

Фарзандлар Ундан мукофотдир.

4Ёшлигингизда туғилган ўғилларингиз

Жангчининг қўлидаги ўқлардайдир.

5Ўқдони тўла шундай инсон бахтлидир!

Шаҳар дарвозаси олдида

Душмани билан даъволашганда,

У шарманда бўлиб қолмайди.

 

127–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эй Эгамиздан қўрққанлар, ҳаммангиз бахтлисиз,

Эй Унинг йўлидан юрадиганлар, сизлар бахтлисиз.

2Меҳнатингиз самарасини ейсиз,

Бахтли бўлиб, ҳузур–ҳаловатга етасиз.

3Хотинингиз ҳовлингиздаги серҳосил

Узум токига ўхшаган бўлади.

Дастурхонингиз атрофидаги болаларингиз

Ёш зайтун кўчатига ўхшаган бўлади.

4Эй Эгамиздан қўрқадиганлар,

Шу тариқа барака топасиз.

5Эгамиз Қуддусдан туриб сизга барака берсин,

Умрингиз бўйи Сионнинг гуллаб–яшнашини кўринг.

6Яшайверинг сиз, невара–чевара кўринг,

Исроил узра тинчлик бўлсин!

 

128–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Исроил шундай деб айтсин:

“Улар ёшлигимдан менга кўп зулм ўтказиб келди.

2Ҳа, ёшлигимдан менга зулм ўтказиб келган,

Аммо мени енга олмаганлар.

3Гўё қўшчилар кифтимга қўш солиб,

Жўякларини узун қилгандай бўлди.

4Эгамиз адолатпарвардир,

Фосиқларнинг арқонини қирқиб, мени озод қилди.”

5Қуддусдан[320] нафратланганларнинг ҳаммаси

Шарманда бўлиб, ортига қайтсин.

6Том устидаги ўтларга[321] ўхшасин улар,

Ўсмасдан олдин қуриб қолсинлар.

7Бундай ўтга ўроқчиларнинг ҳовучи тўлмайди,

Боғловчиларнинг қучоғи тўлмайди.

8Ўтган–кетганлар уларга:

“Эгамиз сизларга барака берсин,

Эгамиз номи билан сизларни дуо қиламиз!” деб айтмасин.

 

129–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эй Эгам, тубсиз сувлардан Сенга нола қиламан.

2Эй Раббий, менинг овозимни эшитгин!

Илтижоларимга диққат ила қулоқ солгин!

3Эй Эгам, гуноҳларни ҳисобга олсанг агар,

Эй Раббий, ким ҳам бардош бера олар?!

4Аммо Сен кечиримлисан,

Шу боис Сендан қўрқамиз.

5Эгамга умид боғлайман,

Ҳа, жоним Унга талпинади.

Унинг каломига умид боғлайман.

6Тонгни кутган посбондан ҳам кўпроқ,

Ҳа, тонгни кутган посбондан ҳам кўпроқ

Менинг жоним Раббийга талпинади.

7Эй Исроил! Умид қилгин Эгамиздан!

Эгамиз содиқ севгисини кўрсатади.

Қутқаришга У доим тайёр!

8Исроилни барча гуноҳларидан

Қутқарадиган Унинг Ўзидир.

 

130–САНО

 

1Довуднинг зиёрат қўшиғи.

Эй Эгам, юрагимда мағрурлик йўқ,

Кўзларим асло киборларча боқмайди.

Менга ғоят ҳайратли бўлган, буюк ишлар билан

Мен ўзимни банд қилмайман.

2Бола онаси бағрида тинчлангандай,

Мен ҳам енгил тортиб, тинчланганман.

Ҳа, жоним тинчланган.

3Эй Исроил! Ҳозир ҳам, абадулабад Эгамиздан умид қилгин!

 

131–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эй Эгам, эслагин Довудни,

У тортган барча азоб–уқубатларни!

2Эй Эгам, у Сенга қасам ичганди.

Эй Ёқубнинг қудратли Худоси,

У Сенга ваъда берганди:

3“Мен асло уйимга кирмайман,

Ёки ўрнимга ётмайман.

4-5Кўзларимга уйқу бермайман,

Қовоқларим юмилишига йўл қўймайман.

Эгамиз учун бир жой топмагунимча,

Ёқубнинг қудратли Худоси учун

Бир маскан бўлмагунча ҳеч дам олмайман.”

6Аҳд сандиғи Эфратда[322], деб эшитгандик,

Биз уни Ёр[323] далаларида топиб олдик.

7“Эгамизнинг масканига борайлик,

Унинг пойига сажда қилайлик”, дедик.

8Қани, кел, эй Эгам, оромгоҳингга

Қудратинг рамзи бўлган сандиқ билан бирга.

9Руҳонийларинг солиҳликни кийсинлар,

Тақводорларинг шодликдан куйласинлар!

10Ўз қулинг Довуднинг ҳақи–ҳурмати,

Танлаган шоҳингни рад қилмагин.

11Эй Эгам, Сен Довудга онт ичган эдинг,

Сен шу онтингдан асло қайтмай дейсан:

“Ўзингдан бино бўлган ўғилларингдан

Бирини сенинг тахтингга ўтқазаман.

12Агар ўғилларинг Менинг аҳдимга риоя қилса,

Уларга ўргатган амрларимга итоат этса,

Уларнинг ўғиллари ҳам

Шоҳ бўлиб то абад сенинг тахтингда ўтиради.”

13Эй Эгам, Сен Қуддусни[324] танлагансан,

У ерни Ўзингга маскан қилишни истагансан.

14Сен шундай дединг:

“Мен то абад яшайдиган жой шу жойдир,

Бу ерда истиқомат қилишни истаганман.

15Унинг озуқаларига мўл қилиб барака бераман,

У ердаги фақирларни тўйдираман.

16Руҳонийларни нажотга буркайман,

Тақводорлари шодликдан куйлайдилар!

17Довуднинг наслини бу ерда кўкартираман,

Ўзим танлаган шоҳнинг чироғини ўчирмайман.

18Унинг ғанимларини шармандаликка ўрайман,

Шоҳнинг бошидаги тожи эса порлаб тураверади.”

 

132–САНО

 

1Довуднинг зиёрат қўшиғи.

Нақадар яхшидир, ёқимлидир

Биродарлар бирга аҳил яшасалар.

2Аҳиллик Ҳоруннинг бошига суртилиб,

Соқолигача оқиб тушган қимматбаҳо мойдайдир[325],

Кийимлари ёқасидан оқиб тушган мой кабидир.

3Сион тоғларига келадиган барака[326]

Хермон тоғидаги мўл шабнамга ўхшайди.

Сиондан Эгамиз Ўз баракасини ва абадий ҳаётни беради.

 

133–САНО

 

1Зиёрат қўшиғи.

Эй сизлар — Эгамизнинг қуллари,

Эгамизнинг уйида кечаси хизмат қиладиганлар,

Эгамизни олқишланг!

2Муқаддас маскан томон

Қўлларингизни кўтариб,

Эгамизни олқишланг!

3Осмону ерни яратган Эгамиз

Қуддусдан[327] туриб, сизга барака берсин.

 

134–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эгамизнинг номига мадҳиялар бўлсин!

Ҳамду сано айтинг, эй Эгамизнинг қуллари,

2Эй Эгамизнинг уйида хизмат қиладиганлар,

Эй Эгамиз уйининг ҳовлисида хизмат қиладиганлар!

3Эгамизга ҳамду санолар бўлсин,

У яхшидир!

Тараннум этинг Уни, бу[328] ёқимлидир.

4Эгамиз Ўзи учун Ёқуб наслини танлади.

Ҳа, Ўзимнинг хазинам, деб Исроил халқини танлади.

5Ҳа, биламан, Эгамиз улуғдир,

Раббимиз барча худолардан юксакдир.

6Осмонда ҳам, заминда ҳам,

Денгизларда, жамики тубсиз сувларда

Эгамиз истаганини қилади.

7У ернинг тўрт томонидан булутларни олиб келади,

Ёмғир билан бирга чақмоқ юборади,

Омборларидан шамол олиб келади.

8Эгамиз Мисрнинг тўнғичларини,

Инсон ҳамда ҳайвонларнинг биринчи туғилганини урди[329].

9Фиръавн ва унинг ҳамма аъёнларига қарши

Мисрнинг орасига Эгамиз аломату мўъжизаларни юборди[330].

10У кўп эллар, халқларни қирган,

Қудратли шоҳларни бўғизлаган.

11Амор халқининг шоҳи Сихўнни, Башан шоҳи Ўгни,

Ҳамда Канъоннинг барча шоҳларини қирган[331].

12Уларнинг ерини Исроил халқига мулк қилиб берди.

13Эгамизнинг номи то абад давом этар,

Эгамизнинг шуҳрати насллар оша давом этар.

14Эгамиз Ўз халқига адолат қилади,

Ўз қулларига раҳм–шафқат қилади.

15Халқларнинг худолари эса кумуш, олтиндан,

Инсон қўлларининг маҳсулларидир.

16Бутларнинг оғизлари бор, сўзлай олмаслар,

Кўзлари бор, кўра олмаслар.

17Қулоқлари бор уларнинг, эшита олмас,

Улар асло нафас ололмас.

18Бутларни барпо қилганлар, бутларга ишонганлар

Худди уларга ўхшаган бўлиб қолар.

19Эй Исроил халқи, олқишлар айтинг Эгамизга!

Эй Ҳорун хонадони[332], мадҳиялар айтинг Эгамизга!

20Эй Леви хонадони[333], олқишлар айтинг Эгамизга!

Эй Эгамиздан қўрққанлар, мадҳиялар айтинг Унга!

21Қуддусда истиқомат қиладиган Эгамизга

Сионда олқишлар айтинг!

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

135–САНО

 

1Шукрона айтинг Эгамизга, У яхшидир!

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

2Шукрона айтинг худоларнинг Худосига,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

3Шукрона айтинг эгаларнинг Эгасига,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

4Шукрона айтинг Унга,

Фақатгина У буюк ажойиботлар кўрсатади.

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

5Шукрона айтинг донолик билан самоларни яратганга[334],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

6Шукрона айтинг сувлар узра ерни барпо қилганга[335],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

7Шукрона айтинг улкан ёритқичларни яратганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

8Кундузи нур сочиб турсин, дея

Қуёшни яратганга шукрона айтинг.

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

9Тун узра нур сочиб турсин, дея

Юлдузлару ойни яратганга шукрона айтинг.

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

10Шукрона айтинг Мисрнинг тўнғичларини урганга[336],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

11Шукрона айтинг Мисрдан Исроилни олиб чиққанга[337],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

12Шукрона айтинг йўғон билакларию

Кучли қўли ила Исроилни олиб чиққанга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

13Шукрона айтинг Қизил денгизни[338] иккига бўлганга[339],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

14Шукрона айтинг Исроилни денгиз ўртасидан ўтказганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

15Шукрона айтинг фиръавн ва унинг лашкарини

Қизил Денгизга улоқтирганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

16Шукрона айтинг Ўз халқини саҳро бўйлаб олиб ўтганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

17Шукрона айтинг буюк шоҳларни ҳалок қилганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

18Шукрона айтинг қудратли шоҳларни қирганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

19Шукрона айтинг Амор халқининг шоҳи Сихўнни ўлдирганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

20Шукрона айтинг Башан шоҳи Ўгни ўлдирганга[340],

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

21Шукрона айтинг уларнинг ерини

Ўз халқига мулк қилиб берганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

22Шукрона айтинг у ерларни

Ўз қули Исроилга мулк қилиб берганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

23Шукрона айтинг хор бўлганимизда бизни эслаганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

24Шукрона айтинг бизни душманларимиздан қутқарганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

25Шукрона айтинг барча жонзотларни озиқлантирадиганга,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

26Шукрона айтинг Самовий Худога,

Унинг содиқ севгиси абадийдир.

 

136–САНО

 

1Бобилдаги дарёлар бўйида ўтирардик,

Йиғлаб, у ерларда Қуддусни[341] эслардик.

2Лираларимизни ўша ердаги толларга

Осиб қўйгандик.

3Бизни у ерда асирга олганлар:

“Қўшиқ айтиб беринглар”, дердилар,

Бизга зулм қилганлар кўнгилларини чоғ қилгани:

“Бизга Қуддус қўшиқларидан куйланглар”, дердилар.

4Қандай қилиб бегона юртда

Биз Эгамизга қўшиқ куйлай олардик?!

5Эй Қуддус, агар сени унутсам,

Ўнг қўлим қуриб қолсин.

6Агар мен сени эсламасам,

Қуддусни энг катта шодлигим, деб билмасам,

Тилим танглайимга ёпишиб қолсин.

7Эй Эгам, Қуддус қулаган кунда

Эдомликлар[342] нима қилганини ёдда тутгин.

Ахир, улар: “Қулатинг, йиқитинг уни!

Пойдеворигача қулатиб ташланг!” деб бақирган.

8Эй Бобил шаҳри! Қирғинга маҳкум бўлгансан[343].

Бизга не қилган бўлсанг, ўшани

Бошингга соладиганлар бахтлидир.

9Сенинг гўдакларингни ушлаб, қояга уриб,

Тилка–пора қиладиганлар бахтлидир.

 

137–САНО

 

1Довуд саноси.

Эй Эгам, чин дилдан Сенга шукрона айтаман,

Фаришталар[344] олдида Сенинг мадҳингни куйлайман.

2МуқаддасМаъбадинг олдида сажда қиламан,

Содиқ севгинг, садоқатинг учун Ўзингга шукрона айтаман,

Номингни ҳам, сўзингни ҳам ҳар нарсадан юқори қўйгансан.

3Чақирганимда, менга жавоб бергансан,

Қудратинг билан мени жасур қилгансан.

4Эй Эгам, замин шоҳлари Сенга шукр айтади,

Оғзингдан чиққан сўзларни улар эшитганлар.

5Эй Эгам, қилганларингни улар куйласинлар!

Сенинг шуҳратинг буюкдир!

6Гарчи Сен юксак бўлсанг–да, хор бўлганларга боқасан,

Киборларни Сен узоқдан ҳам биласан.

7Кулфатда юрсам ҳам, душманларим ғазабидан сақлайсан,

Ўнг қўлингни узатиб, мени қутқарасан.

8Эй Эгам, мен учун қасос оласан[345].

Содиқ севгинг то абад давом этар,

Ўзинг яратганларни тарк этмагин.

 

138–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

Эй Эгам, мени Ўзинг синаб кўриб, билгансан,

2Қачон ўтириб, қачон туришимни Ўзинг биласан,

Ўй–хаёлларимни узоқдан туриб англаб оласан,

3Юришимни, ётишимни Сен текширасан,

Барча йўлларим Сенга ойдай равшандир.

4Бирон сўз тилимга келмасдан олдин,

Эй Эгам, Сен ҳаммасини биласан.

5Мени ҳамма томондан ўраб олгансан,

Қўлларингни устимга қўйгансан.

6Донолигинг мен учун жуда ажойибдир,

Шу қадар юксакки, мен англай олмасман.

7Сенинг Руҳингдан қочиб, қаерга ҳам бора оламан?!

Сенинг ҳузурингдан қаерга ҳам қоча оламан?!

8Агар осмонга чиқсам, Сен ўша ердасан!

Ўликлар диёрига[346] тушсам ҳам, Сен ўша ердасан!

9Саҳарнинг қанотларини олиб парвоз қилсам,

Денгизнинг энг узоқ четларига ўрнашсам,

10Ҳатто у ерда ҳам қўлларинг мени етаклар,

Ўнг қўлинг мени қувватлар.

11Агарда: “Шубҳасиз, мени зулмат қамраб олади,

Атрофимда кундуз тунга айланади”, деб айтсам,

12Ҳатто зулмат ҳам Сен учун қоронғи эмас,

Тун кундуз каби нур сочар,

Туну кундуз Сен учун бирдир.

13Ички аъзоларимни Сен яратгансан,

Онамнинг қорнида менга шакл бергансан.

14Сенга шукрона айтаман.

Ахир, қандай ажойиб қилиб яратилганман!

Сенинг барча ишларинг нақадар ажойиб,

Буни мен жуда яхши биламан.

15Мен пинҳон яратилганимда,

Ернинг тубида[347] маҳорат ила тўқилганимда,

Суякларим Сендан яширин эмас эди.

16Кўзларинг кўрганди ҳомила эканимни.

Менга ажратилган кунлар келмасдан,

Ҳаммаси китобингга ёзилганди.

17Сенинг ниятларинг, эй Худо, менга қадрлидир,

Ниятларингнинг сон–саноғи нақадар кўпдир.

18Қумдан ҳам кўп бўларди агар уларни санаганимда,

Уйғонганимда қарасам, ҳамон мен билан экансан бирга.

19Эй Худо, кошки фосиқни ўлдирсанг эди,

Қонхўр мендан узоқлашса эди,

20Сен ҳақингда улар фитна қиладилар,

Душманларинг Сенинг номинг билан ёлғон қасам ичадилар.

21Эй Эгам! Сендан нафратланганлардан мен нафратланмайманми?!

Сенга қарши исён қилганлардан мен жирканмайманми?!

22Улардан бутунлай нафратланаман,

Уларни ўзимнинг душманим, деб биламан.

23Текшириб кўр мени, эй Худо, юрагимни бил,

Синаб кўр мени, ташвишларимни бил.

24Билгин–чи, менинг бирон қабиҳлигим бормикан?

Мени абадий[348] йўлдан етаклаб боргин.

 

139–САНО

 

1Ижрочилар раҳбарига. Довуд саноси.

2Ёмонлардан мени қутқар, эй Эгам,

Зўравонлардан ҳимоя қил мени.

3Улар юракларида қабиҳликни қасд қилади,

Доимо уруш–жанжалларни қўзғайди.

4Улар тилларини илондай ўткир қилади,

Тилларидан илон заҳри томади.

5Эй Эгам, мени қабиҳларнинг қўлидан қутқар,

Йиқитмоқчи бўлган зўравонлардан мени ҳимоя қил.

6Такаббурлар мен учун тузоқ қўйганлар,

Улар тўрларининг ипларини ёйганлар,

Йўлим бўйлаб менга қопқон қўйганлар.

7Эй Эгам, Сенга айтаман: “Сен Менинг Худойимсан.”

Қулоқ сол, эй Эгам, Сенга илтижо қиламан.

8Эй Эгам Раббий, қудратли нажоткорим!

Жанг кунида бошимни омон сақладинг.

9Эй Эгам, фосиқнинг истагини бажо қилмагин,

Уларнинг қабиҳ режаларига омад бермагин,

Улар мағрурланиб кетмасин.

10Атрофимни ўраб олганларнинг таҳдидлари,

Ўзларининг бошига келсин.

11Ёнаётган кўмир чўғи ўзларига ёғилсин,

Улар оловга, ифлос чуқурларга улоқтирилсин,

Асло қайтиб чиқмасин.

12Туҳматчиларга юртда асло жой бўлмасин, кўкармасин,

Фалокат золимнинг изидан тушиб, уни йўқ қилсин.

13Биламан, эй Эгам, мазлумни ҳимоя қиласан,

Бечораҳолни адолат ила қўллаб–қувватлайсан.

14Солиҳлар албатта Сенга шукрона айтади,

Тўғри инсонлар ҳузурингда истиқомат қилади.

 

140–САНО

 

1Довуд саноси.

Сенга ёлвораман, эй Эгам, ёнимга тез келгин,

Сенга ёлворганимда овозимга қулоқ солгин.

2Ибодатимни тутатқи назридай қабул қилгин,

Қўлларимни кўтарганимни кечки қурбонлик деб билгин.

3Эй Эгам, оғзимга посбон қўйгин,

Лабларим эшигини қўриқлагин.

4Юрагимни қабиҳликка бурмагин,

Ёмон ишларга қўшилишимга йўл қўймагин,

Бадкирдорларнинг жамоасида

Зиёфатларини ейишимга йўл қўймагин.

5Майли, солиҳ одам мени ураверсин,

Содиқ одам мени тўғриласин,

Бошим шундай аъло мойни рад қилмасин.

Менинг ибодатим муттасил

Бадкирдорларнинг қабиҳ ишларига қаршидир.

6Уларнинг ҳакамлари қоядан улоқтирилади,

Шунда фосиқлар сўзларим ҳақ эканлигини билиб олишади.

7Бадкирдорлар айтар: “Шудгор қилиниб, парчаланган ердай,

Суякларимиз қабр[349] оғзида майдаланиб, сочилиб ётибди.”

8Кўзларим Сендадир, эй Эгам Раббий,

Сендан паноҳ излайман,

Мени ташлаб қўймагин.

9Бадкирдорларнинг қопқонларидан,

Улар қўйган тузоқдан мени сақлагин.

10Мен соғ–омон ўтиб кетайин,

Фосиқлар ўзлари қўйган тўрга тушсин.

 

141–САНО

 

1Ғорда бўлган пайтда[350] Довуднинг айтган қасидаси. Ибодат.

Эй Эгам, Сенга қаттиқ фарёд қиламан,

Эй Эгам, Сенга қаттиқ ёлвораман.

2Дардларимни Сенга тўкиб соламан,

Қайғуларимни Сенинг олдингда айтаман.

3Руҳим сўлғин бўлганда,

Йўлларимни Сен биласан.

Мен юрадиган сўқмоқларда

Ғанимларим менга тузоқ қўйишган.

4Ўнг томонимга қараб кўр:

Менга эътибор берадиган бирон кимса йўқ.

Ҳеч қаерга қочиб кета олмайман,

Мен учун ҳеч ким қайғурмас.

5Сенга ёлвориб айтаман, эй Эгам:

“Сен менинг паноҳимсан,

Бу дунёдаги хавфсизлигим Сенсан.”

6Фарёдимга қулоқ солгин,

Ахир, оёқ ости бўлиб кетдим–ку.

Мени таъқиб қилувчилардан қутқар,

Улар мендан ғоят кучлидирлар.

7Мени тутқунликдан чиқариб олгин,

Токи Сенга шукрона айтай.

Менга эзгулик қилганинг учун

Солиҳлар атрофимни ўраб олади.

 

142–САНО

 

1Довуд саноси.

Эшитгин, эй Эгам, ибодатларимни,

Сен содиқсан, ёлворишларимга қулоқ сол,

Сен одилсан, жавоб бер.

2Мен, Ўз қулингни ҳукм қилмагин,

Ҳузурингда ҳеч ким солиҳ эмас.

3Душманлар мени таъқиб қилган,

Менинг танамни тупроққа қорган,

Азалда оламдан ўтганлар каби

Мени зулматда яшашга мажбур қилар.

4Шу боис ичимда руҳим сўлган,

Юрагим қўрқувдан увишиб қолган.

5Мен олдинги кунларни эслайман,

Сенинг ҳамма ишларинг ҳақида ўйлайман,

Қўлларинг ижодини хаёлимга келтираман.

6Қўлларимни Сенга ибодат учун очаман,

Қақраган ер каби жоним Сенга ташна.

7Эй Эгам, менга тез жавоб бер,

Руҳим тушиб кетмоқда,

Юзларингни мендан яширмагин,

Токи қабрга кирганлардай бўлиб қолмай.

8Саҳарда содиқ севгингни менга билдиргин,

Умидимни Сенга боғлайман.

Юрадиган йўлимни Ўзинг кўрсатгин,

Юрагимни Сенга очаман.

9Эй Эгам, мени ғанимларимдан қутқар,

Паноҳ истаб Сенга қочиб борганман.

10Сенинг хоҳишингни қилмоққа мени ўргат,

Сен Худойимсан, Сенинг эзгу Руҳинг

Мени текис сўқмоқдан етаклаб борсин.

11Эй Эгам, Ўз номинг ҳақи мени сақлагин,

Адолатинг билан мени кулфатдан қутқаргин.

12Содиқ севгинг ҳақи қиргин ғанимларимни,

Йўқ қилиб ташлагин ҳамма душманларимни,

Ахир, мен Сенинг қулингман–ку.

 

143–САНО

 

1Довуд саноси.

Эгамга, суянган қоямга олқишлар бўлсин,

У қўлларимни урушга, бармоқларимни жангга ўргатган.

2Эгам менинг суянган қоямдир, қалъамдир,

У қўрғоним, халоскоримдир.

Ҳа, Эгам менинг қалқоним,

Унда мен паноҳ топаман,

Халқларни[351] У менга бўйсундиради.

3Эй Эгам, инсон зоти кимдирки, унга эътибор берсанг!

Бандалар[352] кимдирки, улар ҳақда ўйласанг!

4Инсон умри оғиздан чиққан нафасга ўхшар,

Одамзоднинг ҳаёти ўткинчи сояга ўхшар.

5Эй Эгам, кўкларни ёриб, пастга тушгин,

Тоғларга теккин, улардан тутун чиқсин.

6Чақмоқ чақтир, ёвларни тирқиратгин,

Ўқларингни от, уларни саросимага солгин.

7Юқоридан узат қўлингни, мени қутқаргин,

Азим сувлардан мени чиқариб олгин,

Бегоналар қўлидан мени қутқаргин.

8Уларнинг сўзлари беҳуда,

Қўлини кўтариб, улар ёлғон қасам ичади.

9Эй Худо, Сенга янги қўшиқ куйлайман,

Ўн торли арфа чалиб Сени тараннум этаман.

10Шоҳларга Сен зафар ато этасан,

Қулинг Довудни шафқатсиз қиличдан қутқарасан.

11Келгиндиларнинг қўлидан

Мени халос қил, қутқаргин.

Уларнинг сўзлари беҳуда,

Қўлини кўтариб, улар ёлғон қасам ичади.

12Ўғилларимиз ёшлигида яхши ўсган кўчатга ўхшасин,

Қизларимиз саройнинг ўймакор устунларига ўхшасин.

13Омборларимиз ноз–неъматларга тўлиб–тошсин,

Қўйларимиз минглаб, ўн минглаб яйловларда кўпайсин.

14Ҳўкизимиз оғир юкларни тортсин[353],

Деворларимиз дарз кетмасин,

Одамларимиз сургун бўлмасин,

Кўчаларимизда оҳ–воҳ, ғаму кулфат бўлмасин.

15Нақадар бахтлидир бундай инсонлар!

Бахтлидир Худони Эгамиз деб билган халқ!

 

144–САНО

 

1Довуднинг ҳамду саноси.

[354]Эй Худойим, Шоҳим! Сени улуғлайман!

То абад Сенинг номингни олқишлайман!

2Ҳар кун Сени олқишлайман,

Сенга то абад ҳамду сано айтаман.

3Эгамиз буюкдир, мадҳ этилсин янада,

Ақл етмас Унинг буюклигига.

4Эй Эгам, бир насл бошқасига мақтар ишларингни,

Улар эълон қилар қудратли ишларингни.

5Улар шонли дабдабангни, улуғворлигингни сўйлайдилар,

Мен эса ажойиб мўъжизаларинг ҳақида ўйлайман[355].

6Одамлар қўрқинчли ишларинг қудрати ҳақида айтадилар,

Мен эса буюклигингни эълон қилгайман.

7Инсонлар чексиз эзгулигингни хотирлаб, гапираверадилар.

Адолатингни улар севинч ила куйлайдилар.

8Эгамиз иноятли, раҳмдилдир,

Жаҳли тез чиқмайди, содиқ севгиси мўлдир.

9Эгамиз ҳар кимсага ҳиммат қилар,

Яратганларининг ҳар бирига шафқат айлар.

10Эй Эгам, жамики яратганларинг Сенга шукр айтар,

Жамики тақводорларинг Сенга олқишлар куйлар.

11Салтанатинг шуҳратини улар ҳикоя қилар,

Сенинг қудратинг ҳақида улар сўйлаб юрар.

12Ҳаммани қудратли ишларингдан,

Салтанатинг шуҳратию дабдабасидан хабардор қилар.

13Сенинг салтанатинг абадий шоҳликдир,

Ҳукмронлигинг насллар оша давом этар[356].

14Йиқилаётганларга Эгамиз таянч бўлади,

Икки букилганларнинг қаддини ростлайди.

15Эй Эгам, ҳамманинг кўзи умид билан Сенга тикилар,

Ўз пайтида уларнинг ризқини берасан.

16Сен қўлингни очиб,

Жамики жонзотнинг истагини қондирасан.

17Эгамиз ҳамма йўлларида адолат қилар,

Ҳамма ишларида севгисини кўрсатар.

18Эгамиз Ўзига ёлворганларнинг ёнидадир,

Чин дилдан ёлворганларнинг ёнидадир.

19Ўзидан қўрққанларнинг тилагини Эгамиз қондирар,

Уларнинг ноласини эшитиб, уларга нажот берар.

20Эгамиз Ўзини севгучиларни асрайди,

Ҳамма фосиқларни қириб ташлайди.

21Эгамизнинг ҳамду саноси доимо тилимда бўлади,

Жамики жонзот Унинг муқаддас номини то абад олқишлайди.

 

145–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эгамни мадҳ қил, эй жоним!

2Тирик эканман, Эгамга ҳамду сано айтаман,

Умрим борича Худойимга ҳамду сано куйлайман.

3Умид боғламанг шаҳзодаларга,

Нажот беролмайдиган инсон зотига.

4Улар жон бергач, тупроққа қайтар,

Ўша ондаёқ уларнинг режаси йўққа чиқар.

5Ёқубнинг Худосини мададкорим, деб айтганлар бахтлидир,

Ўзларининг Эгаси Худодан умид қилганлар бахтлидир.

6Ҳа, Ёқубнинг Худоси

Осмону ерни ҳамда денгизни яратган.

Денгизу ундаги ҳамма жонзотни У яратган,

У то абад содиқ бўлиб қолади,

7Мазлумларга адолат қилади,

Очларга У нон беради.

Асирларни озод қилувчи Эгамиздир.

8Эгамиз кўрнинг кўзларини очади,

Икки букилганларнинг қаддини ростлайди,

Эгамиз солиҳларни севади.

9Эгамиз мусофирларни асрайди,

Етим, беваларни қўллайди,

Фосиқнинг йўлларига халақит беради.

10Эгамиз то абад ҳукмдордир,

Эй Қуддус[357], сенинг Худойинг насллар оша ҳукмдордир!

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

146–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Нақадар яхшидир Худойимизни тараннум этмоқ!

Нақадар лаззатли, муносиб Унга ҳамду сано айтмоқ!

2Эгамиз Қуддусни қайтадан қуради,

Сургундагиларни Исроилга йиғади.

3Эзилган кўнгилларга У шифо беради,

Уларнинг яраларига малҳам қўяди.

4Юлдузларнинг сонини У аниқлаб чиқади,

Уларнинг ҳаммасига ном беради.

5Раббимиз буюкдир, қуввати кўпдир,

Унинг донолиги чексиздир.

6Эгамиз мазлумларни юксалтиради,

Фосиқларни эса ерга уриб эзади.

7Эгамизга шукрона айтиб тараннум қилинг,

Худойимизга атаб лирада куй чалинг.

8У самоларни булутлар ила қоплайди,

У ерни ёмғир билан таъминлайди,

Қир–адирларда ўт–ўлан ўстиради.

9У ҳайвонларнинг ризқ–рўзини беради,

Қарға болалари қағиллаганда уларга озиқ беради.

10У отларнинг кучидан завқ олмайди,

Сипоҳнинг кучли оёқларидан хушланмайди.

11Эгамиз Ўзидан қўрққанлардан хушланади,

Унинг содиқ севгисига умид қилганлардан мамнун бўлади.

 

147–САНО

 

1Эгангни олқишлагин, эй Қуддус!

Худойингга ҳамду сано айт, эй Сион!

2Дарвозаларинг тамбаларини У мустаҳкам қилади,

Ичингдаги болаларингга У барака беради.

3Шоҳлигингга У тинчлик ато қилади,

Буғдойнинг энг яхшиси билан тўйдиради.

4Худо амрларини ер юзига юборади,

Унинг айтган сўзлари тез ёйилади.

5У қорни момиқ каби ёяди,

Қировни кул каби сочади.

6Дўлни ушоқ каби ёғдиради,

Унинг совуғи олдида ким бардош бера олади?!

7Каломини юбориб, Эгамиз музларни эритади,

Шамолини эсдириб, сувлар оқизади.

8Ёқуб наслига сўзини аён қилади,

Қонун–қоидаларини Исроилга билдиради.

9Бошқа халқларга Эгамиз шундай қилмади,

Ўша халқлар Унинг қонунларини билмайди.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

148–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин самолардан,

Унга ҳамду санолар бўлсин фалаклардан!

2Эй Унинг фаришталари,

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эй Унинг самовий лашкарлари,

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

3Унга ҳамду санолар бўлсин, эй қуёш, эй ой,

Ҳамду санолар бўлсин Унга, нурли юлдузлар!

4Ҳамду санолар бўлсин Унга, эй фалаклар тоқи,

Эй самолар узра жойлашган сувлар![358]

5Эгамизга ҳамду сано айтсин улар,

Эгамизнинг амри билан яратилган улар.

6Эгамиз бир фармон билан уларни то абад жойига ўрнаштирди,

Бу фармон бекор қилинмайди.

7Ер юзидан Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эй жамики тубсиз сувлар, денгиз махлуқлари,

8Эй чақмоқ, қор, дўл, булутлар,

Унинг амрига бўйсунувчи бўронлар

Эгамизга ҳамду санолар айтинг!

9Мадҳиялар айтинг Унга, эй тоғлар, жамики қирлар,

Мевали дарахтлар, жамики садр дарахтлари!

10Ҳамду сано айтинг Унга,

Эй ёввойи ҳайвонлар, жамики чорва,

Судралиб юрувчилару учар қушлар!

11Мадҳиялар айтинг Унга,

Эй заминдаги шоҳлар, жамики халқлар,

Шаҳзодалар, заминдаги ҳамма ҳукмдорлар!

12Унга ҳамду сано айтинг йигитлар, қизлар,

Ёшу қари — ҳаммангиз бирга.

13Ҳаммаси Эгамизга ҳамду сано айтсин,

Фақатгина Унинг номи буюкдир,

Шуҳрати замину осмондан баланддир.

14Эгамиз Ўз халқини қудратли қилди[359].

Тақводорлари — қадрдони Исроил халқи

Унга ҳамду сано айтишларига сабаб берди.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

149–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Эгамизга янги бир қўшиқ айтинг,

Тақводорлар жамоасига ҳамду сано айтинг.

2Исроил ўз Яратувчиси туфайли қувонсин,

Қуддус[360] халқи ўз Шоҳидан шод бўлсин.

3Эгамизга улар рақс ила ҳамду сано айтсин,

Доира, лира Унга атаб куй чалсин.

4Эгамиз ўз халқидан хушнуддир,

Мазлумларга нажотни тож қилиб кийдиради.

5Эришган шарафи туфайли тақводорлар шод бўлсин,

Тўшакларида ётганларида шодланиб қўшиқ айтсин.

6Оғизларида Худога ҳамду санолар бўлсин,

Қўлларида дудама қиличлар бўлсин,

7Токи ёт халқлардан қасос олсин,

Элатларга жазосини берсин,

8Уларнинг шоҳларини занжирбанд қилсин,

Аслзодаларига темир кишанлар солсин.

9Улар устидан Худонинг ҳукмини ижро этсин,

Тақводорлари учун шараф шудир.

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 

150–САНО

 

1Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

Худога ҳамду санолар бўлсин Муқаддас масканида,

Унга ҳамду санолар бўлсин

Самода — мустаҳкам қалъасида.

2Қудратли ишлари учун Унга ҳамду санолар бўлсин,

Тенгсиз буюклиги учун мадҳиялар бўлсин.

3Унга ҳамду сано айтинг бурғу чалиб,

Унга ҳамду сано айтинг арфа, лира чалиб.

4Доира чалиб, рақс ила Унга ҳамду сано айтинг,

Торли асбоб, най чалиб, Унга мадҳиялар айтинг.

5Жарангдор зиллар чалиб, Унга ҳамду сано айтинг,

Оҳангдор зилларни қаттиқ чалиб, Унга мадҳиялар айтинг.

6Эгамизга ҳамду сано айтинг,

Эй жамики тирик жонзотлар!

Эгамизга ҳамду санолар бўлсин!

 


[1] 2:6 - Сион — пайғамбарларнинг битикларида ва шеърий асарларда бу сўз кўпинча Қуддус шаҳрига ёки Худонинг халқига нисбатан ишлатилган. Тўлароқ маълумотга эга бўлиш учун луғатдаги Сион сўзига қаранг.

[2] 2:7 - ...Сен менинг ўғлимсан, Бугун Мен сенга Ота бўлдим — Қадимги пайтларда баъзан буюк шоҳ ва ундан пастроқ бўлган бошқа бир шоҳ орасидаги муносабат ота–ўғил муносабатидай тасвирланган. Ушбу оятда Довуд наслидан бўлган, янги тож кийдирилган шоҳ Худонинг ўғли, деб айтилган. Буюк Шоҳ, Худо, эса бу оятда ўша шоҳнинг отаси, деб айтиб ўтилган. 2 Шоҳлар 7:8-16, Забур 88:20-30 га қаранг.

[3] 2:9 - Темир хивчин ила уларни уриб эзасан... — Ибронийча матндан. Қадимий грекча таржимада Сен уларга ҳукмронлик қиласан.

[4] 2:11 - Ваҳима ила тавба қилинг! — ёки қалтираш ила шод бўлинг!

[5] 2:12 - Унинг ўғли — шу санонинг 7–ояти ва ўша оятдаги изоҳга қаранг.

[6] 3:5 - Муқаддас тепалиги — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[7] 4:3 - Эй инсонлар, қачонгача...ёлғонларни излаб юрасиз?! — ёки Эй инсонлар, қачонгача менинг улуғвор Худойимни камситасиз?! Қачонгача арзимас нарсаларга кўнгил қўясиз?! Сохта худоларни излаб юрасиз?!

[8] 4:5 - Ҳатто ғазабланганингизда ҳам гуноҳ қилманг... — ёки қўрқувдан титраб, гуноҳ қилманг.

[9] 5:4 - ёлвораман — ёки қурбонлик келтираман.

[10] 6:6 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. Одамлар Шеўлни ер остидаги тубсиз чуқурлик, деб тушунардилар. Яна 87:11-13 га қаранг.

[11] 8:2 - Осмондан ҳам юксакдир Сенинг шуҳратинг! — ёки осмонларда Ўзингнинг улуғворлигингни зоҳир этгансан!

[12] 8:5 - Бандалар — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — инсон ўғли, бу ибронийча ибора Эски Аҳдда кўчма маънода ишлатилиб, одамнинг башарий эканлигини билдиради.

[13] 8:6 - Ўзинг — ибронийча матнда элоҳим. Одатда, бу сўз Худога ишора қилади, аммо қудратли ҳукмдорлар, илоҳий мавжудотлар ёки фаришталарни ҳам билдириши мумкин.

[14] 8:7 - Жамики яратганинг узра уларни ҳукмрон қилдинг... — Ибтидо 1:26-28 га қаранг.

[15] 9:12 - Қуддус — ибронийча матнда Сион (шу санонинг 15–оятида ҳам бор). 2:6 изоҳига қаранг.

[16] 9:16 - Халқлар ўзлари қазиган чуқурга ўзлари йиқилди... — 7:16-17 га қаранг.

[17] 9:18 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[18] 10:6 - Қабиҳнинг устига чўғ, олтингугурт ёғдиради... — Ибтидо 19:24-25 га қаранг.

[19] 13:1 - Аҳмоқлараҳмоқлар деб таржима қилинган ибронийча сўз ахлоқи қусурли бўлган одамларга ишора қилади. Чунки ундай одамлар Худони севишни ва Унга ишонишни рад қиладилар.

[20] 13:7 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[21] 14:1 - Сенинг муқаддас тоғинг — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[22] 15:10 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[23] 15:10 - тақводоринг — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — муқаддас бўлганинг.

[24] 17:6 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[25] 17:14 - ...Худойи Таолонинг садоси эшитилди — Баъзи иброний қўлёзмаларидан ва қадимий грекча таржимадан. Ибронийча матннинг 2 Шоҳлар 22:14 да ҳам шу сингари ёзилган. Ибронийча матннинг бу оятида эса дўл ва қип–қизил чўғ деган ибора гапнинг охирига қўшилган.

[26] 17:16 - Замин пойдевори — қадимги Исроил халқининг тасаввурига кўра, ер теп–текис бўлиб, ер остида улкан денгиз бор эди, денгиз тубига кетган улкан устунлар ерни ушлаб турарди. Бу устунлар денгиз тубидаги пойдеворга таянарди.

[27] 18:5 - [4-5] Само, фалак айтмас бир гап....Аммо хабарлари... — ёки самою фалакнинг овозини эшитолмайдиган халқ, тушунолмайдиган тил йўқ. Аммо уларнинг оҳанглари....

[28] 19:3 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[29] 19:10 - Эй Эгам...жавоб бергин бизга — ёки Эй Эгам, ато қилгин ғалаба. Эй Шоҳимиз, илтижо қилганимизда, жавоб бергин бизга.

[30] 21:13 - буқалар — сано ижодкорининг душманларига ишора қилаётган кўчма маънодаги сўз. Сано ижодкорининг ўзи ҳам душманларига шеърлар (шу санонинг 14, 22–оятларига қаранг), кўппаклар (шу санонинг 17, 21–оятларига қаранг) ва ёввойи буқалар (шу санонинг 22–оятига қаранг) деб ишора қилади.

[31] 21:13 - Башан ерлари — Башан Жалила кўлининг шимоли–шарқида жойлашган бўлиб, ўзининг яхши яйловлари ва соғлом чорваси билан машҳур эди.

[32] 21:17 - ...Қўлу оёқларимни илма–тешик қилади — Баъзи иброний қўлёзмаларидан, қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — шер каби, қўл–оёқларим. Бу иборани улар шер каби қўл–оёқларимни босиб турадилар ёки Улар шер каби қўл–оёқларимни ғажийдилар, деб таржима қилиш мумкин.

[33] 21:27 - ...еб тўядилар... — Сано ижодкори Худодан олган ёрдами учун Худога шукрона билдириш ниятида Маъбадга олиб келган назрнинг бир қисми бўлган таомга ишора.

[34] 22:4 - зулмат водийси — ёки ўлим водийси зулмати.

[35] 22:4 - таёқ — ёввойи ҳайвонларни ҳайдаб юбориш учун ишлатилган.

[36] 22:4 - Хивич — қўйларга йўл кўрсатиш, уларни бошқариш ва хавфли жойлардан қутқариш учун ишлатилган.

[37] 23:2 - У оламни ўрнатган...уммонлар узра — Қадимги Исроил халқининг тасаввурига кўра, ер теп–текис бўлиб, ер остида улкан денгиз бор эди, денгиз тубига кетган улкан устунлар ерни ушлаб турарди. Бу устунлар денгиз тубидаги пойдеворга таянарди.

[38] 23:3 - Унинг тепалиги — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[39] 23:6 - ...Худога интилган Ёқуб насли... — ёки Ёқубнинг Худосига интилган одамлар.

[40] 24:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[41] 25:3 - ...Сенга доим содиқман — ёки Садоқатинг билан йўлимни топаман.

[42] 27:2 - маскан — бу ўриндаги ибронийча сўз Маъбаднинг Энг муқаддас хонасига ишора қилади.

[43] 28:1 - илоҳий зотлар — ибронийча матнда элоҳимнинг ўғиллари, 8:6 изоҳига қаранг. Яна 88:6-8 га қаранг.

[44] 28:2 - ...Муқаддас либосда... — 2 Солномалар 20:21 га қаранг.

[45] 28:5 - Лубнондаги садр дарахтлари — Лубнон тоғларида ўсадиган бу садр дарахтлари дунёнинг ўша ҳудудидаги энг катта дарахт навларидан бири эди.

[46] 28:6 - Хермон тоғи — ибронийча матнда Сириён, Хермон тоғининг яна бир номи (Қонунлар 3:9 га қаранг). Хермон тоғи — Суриянинг энг баланд тоғи.

[47] 28:8 - Кадеш саҳроси — Фаластиннинг жанубида жойлашган саҳро бўлиши мумкин (Саҳрода 13:26, 20:1 га қаранг) ёки Суриядаги жой бўлиши ҳам мумкин.

[48] 28:9 - ...улкан дарахтларни эгиб юборади... — Буғу туғишига сабаб бўлади.

[49] 28:10 - тўфон — Шу бобнинг 3–оятида айтиб ўтилган сувларига ишора, шунингдек, оламни йўқ қилиб юборадиган тўфонга ишора қилаётган бўлиши ҳам мумкин (Ибтидо 7:1-8:22 га қаранг). Худо бу қудратли кучларни бошқаради.

[50] 29:4 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[51] 29:10 - Тупроқ Сенга ҳамду сано айтарми?! — 6:6 га қаранг.

[52] 29:12 - Аза либоси — ибронийча матнда қанор. Қанор дағал қорамтир мато бўлиб, эчки ёки туя жунидан тўқилган. Одатда одамлар умидсиз кайфиятини ва қайғули ҳолатини ифодалаш учун қанорга ўраниб олишар эди. Кўпинча бу ҳаракат Худодан кечирим сўраб ибодат қилиш ва Ундан мадад тилаш билан биргаликда амалга оширилган (шу санонинг 8-10–оятларига қаранг).

[53] 30:11 - Гуноҳларимдан — ибронийча матндан. Қадимий грекча ва сурёнийча таржималарда кулфатларимдан.

[54] 30:18 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[55] 32:7 - У денгиз сувларини...жойлаб қўйган — Ибтидо 1:6-8 га қаранг.

[56] 33:2 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[57] 34:13 - ...Мен қанор кийиб, рўза тутиб, қайғу чекардим — Қанор дағал қорамтир мато бўлиб, эчки ёки туя жунидан тўқилган. Одатда одамлар умидсиз кайфиятини ва қайғули ҳолатини ифодалаш учун қанорга ўраниб олишар, рўза тутар эди. Кўпинча бу ҳаракат Худодан кечирим сўраб ибодат қилиш ва Ундан мадад тилаш билан биргаликда амалга оширилган.

[58] 34:13 - Бошимни қуйи солиб, ибодат қилардим — ёки Улар учун ибодат қилардим, аммо менинг ибодатларим жавобсиз қоларди.

[59] 36:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[60] 37:6 - Ақлсизлигим — гуноҳли хулқ–атвор назарда тутилган.

[61] 38:1 - Ёдутун — 1 Солномалар 16:41-42, 25:1, 3 га қаранг.

[62] 39:7 - Сен қурбонлигу назрни истамадинг...Итоат қилишим учун Сен қулоқларимни очдинг — 1 Шоҳлар 15:22 га қаранг.

[63] 39:8 - Муқаддас Битикларда мен ҳақимда ёзилган — Қонунлар 17:14-20 назарда тутилган бўлиши мумкин, бу оятларда Исроил шоҳига оид кўрсатмалар берилган.

[64] 41:1 - Кўрах насли — улар Маъбад созандалари эди (1 Солномалар 6:31-38 га қаранг).

[65] 41:7 - Хермон — Суриянинг энг баланд тоғи.

[66] 41:7 - Мизор тоғи — Хермон тоғига яқин ерда бўлиши мумкин. Мизор тоғининг қаерда жойлашгани аниқ маълум эмас.

[67] 42:3 - Муқаддас тоғинг — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[68] 43:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[69] 43:3 - ...Озод қилдинг Сен оталаримизни — ёки Сен оталаримизни гуллатиб–яшнатдинг ёхуд Сен уларни қувиб юбординг.

[70] 44:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[71] 44:7 - Худо берган тахтинг... — ёки Эй Худо, тахтинг.

[72] 44:10 - Офир — ҳозирги Арабистоннинг жануб томонида бўлса керак. Офирдан бўлган олтин энг сифатли олтин деб ҳисобланган.

[73] 44:13 - Тир — Финикияда муҳим аҳамиятга эга бўлган шаҳар. Бу шаҳар Исроилнинг шимол томонидаги Ўрта ер денгизининг бўйида жойлашган эди. Бугунги кунда бу ер Ливан мамлакатининг жанубий қисмини ташкил қилади.

[74] 45:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[75] 45:5 - Худо шаҳри — Қуддусга ишора.

[76] 45:10 - Қалқонлар — ёки жанг аравалари.

[77] 46:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[78] 46:10 - Заминнинг шоҳлари — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — Заминнинг қалқонлари (83:10 га қаранг).

[79] 47:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[80] 47:2 - Ўзининг муқаддас тоғи — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[81] 47:3 - Буюк Шоҳнинг шаҳридаги, Унинг шимолидаги... — ёки Буюк Шоҳнинг шаҳри бўлган, Зофуннинг буюк чўққиларига ўхшаган.... Иброний тилида одатда Зофун сўзи шимолни билдиради. Бу оятда мана шу сўз Сион тоғи Қуддус шаҳрининг шимол томонида жойлашганига ишора қилаётган бўлиши мумкин. Аммо Зофун Исроилнинг шимол томонидаги, Финикиядаги бир тоғнинг ҳам номидир. Мана шу ҳудуддаги бошқа халқлар, худолар мана шу тоғда йиғилишади, деб ишонардилар. Баъзи олимларнинг фикрича, сано ижодкори бу ерда ўзининг, Худо Сион тоғида яшайди, деган ишончини таъкидлаш учун бу парчада Зофун тоғига ишора қиляпти.

[82] 47:3 - Сион тоғи — Маъбад қурилган Қуддусдаги тепалик Сион деб аталган. Пайғамбарларнинг битикларида ва шеърий асарларда Сион сўзи кўпинча Қуддус шаҳрига ёки Худонинг халқига нисбатан ишлатилган. Тўлароқ маълумотга эга бўлиш учун луғатдаги Сион сўзига қаранг.

[83] 47:8 - Таршиш — Испаниядаги бу бандаргоҳ шаҳар ўзининг катта ва ажойиб кемалари билан машҳур эди.

[84] 47:13 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[85] 48:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[86] 48:8 - ҳаёти — ёки биродарнинг ҳаёти.

[87] 48:12 - ...берганда ҳам...Маскани наслдан–наслга ўтаверади — Қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матнда ...берган. Улар, уйларимиз то абаддир, масканларимиз наслдан–наслга ўтаверади, деб ўйлайдилар.

[88] 48:15 - ...ўликлар диёри...Ўликлар диёри... — Ибронийча матнда Шеўл (шу санонинг 16–оятида ҳам бор). 6:6 изоҳига қаранг.

[89] 49:1 - Осиф — 1 Солномалар 6:31-33, 39-43, 25:1-2 ва Эзра 2:41 га қаранг.

[90] 49:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[91] 50:2 - [1-2] Довуд Ботшеванинг олдига киргандан сўнг, Натан пайғамбар унинг олдига келганда... — 2 Шоҳлар 11:1-12:15.

[92] 50:8 - ўргатгин — ёки ўргатасан.

[93] 50:9 - иссоп ўти — бу ўсимликдан поклаш маросимларида кўпинча одамларга ё нарсаларга сув ёки қон сепиш учун фойдаланилган (Чиқиш 12:21-23, Левилар 14:1-7 ва Саҳрода 19:1-19 га қаранг). Бу ўринда сано ижодкори кечирим орқали руҳан покланиш истагини ифодалаб, кўчма маънода шундай покланиш маросимига ишора қиляпти. (Чиқиш 12:21-23, Левилар 14:1-7 ва Саҳрода 19:1-19 га қаранг).

[94] 51:2 - [1-2] Эдомлик Доег...хабар берган пайтда... — 1 Шоҳлар 21:7, 22:9-10 га қаранг.

[95] 52:2 - Аҳмоқлар — 13:1 изоҳига қаранг.

[96] 52:7 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[97] 53:2 - [1-2] Зифликлар...деганларида... — 1 Шоҳлар 23:14-25, 26:1-5 га қаранг.

[98] 54:16 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[99] 55:1 - Филист халқи Довудни Гат шаҳрида тутиб олганда... — 1 Шоҳлар 21:10-15; 27:1-4 га қаранг.

[100] 55:8 - Жиноятлари учун уларни улоқтир... — ёки Ўзларининг жиноятлари учун улар жазодан қутулиб қоладиларми?!

[101] 56:1 - Довуднинг Шоулдан қочиб, ғорга кирганда... — 1 Шоҳлар 24:1-22 га қаранг.

[102] 56:3 - ...Мен учун қасос олувчи Худога — ёки Менинг ҳаётим учун қўйган ўз мақсадингни бажарадиган Худога ёхуд Менга эзгулик қиладиган Худога.

[103] 56:5 - шерлар — сано ижодкорининг душманларига ишора қилаётган кўчма маънодаги сўз.

[104] 58:1 - Шоул Довудни ўлдириш учун унинг ҳовлисини пойлашга киши юборганда... — 1 Шоҳлар 19:11-17 га қаранг.

[105] 59:2 - [1-2] Орам–Нахрайим — ибронийчадаги маъноси Икки дарёнинг Орами демакдир, Фурот дарёсидан шарқида, ҳозирги Сурия мамлакатининг шимолий қисмида жойлашган ерларга ишора қилади.

[106] 59:2 - [1-2] Орам–Зўво — ҳозирги Сурия мамлакатининг марказий қисмида жойлашган ерлар.

[107] 59:2 - [1-2] Довуд Орам–Нахрайим ва Орам–Зўво халқи билан жанг қилгандан кейин... — 2 Шоҳлар 8:3-8, 10:16-18 ва 1 Солномалар 18:3-11, 19:6-19 га қаранг.

[108] 59:2 - [1-2] Туз водийси — Ўлик денгизнинг жанубидаги жой.

[109] 59:5 - шароб — Худо ғазабининг рамзи. Мана шу шаробдан маст бўлиш Худонинг ҳукмини татиб кўришни билдиради.

[110] 59:6 - Улар камон ўқларидан яшириниб олсин, дея... — ёки ҳақиқат ҳақи–ҳурмати, унинг остида улар йиғилсин, дея....

[111] 59:7 - ...Бизга жавоб бергин... — ёки менга жавоб бергин.

[112] 59:8 - ...Ўз муқаддас маконингдан ваъда бергансан... — ёки Сен муқаддассан, ваъда бергансан.

[113] 59:8 - Шакам — Исроилнинг тепаликларида, Қуддусдан қарийб 50 километрча шимолда жойлашган шаҳар.

[114] 59:8 - Сухўт водийси — Иордан дарёсининг шарқ томонида жойлашган.

[115] 59:9 - Гилад...Манаше... — Гилад Иордан дарёсининг шарқида жойлашган ер. Манаше Исроил халқининг қабилаларидан бири бўлиб, бу қабиланинг ҳудуди Иордан дарёсининг шарқ ва ғарб томонида жойлашган эди.

[116] 59:9 - ...Эфрайим...Яҳудо... — Исроилнинг иккита етакчи қабиласи. Эфрайим Исроилнинг шимол томонида, Яҳудо жануб томонида жойлашган эди. Иккала қабила бутун Исроил халқини рамзий маънода ифода этади.

[117] 59:10 - ...чориғимни отаман... — Қадимги Исроилда кимдир ердан бир қисмини мулк қилиб олганини тасдиқлаганда, шу одат рамзий хатти–ҳаракат бўлган эди.

[118] 59:10 - Мўаб...Эдом...Филистлар — Исроилнинг шарқ, жануб ва ғарбдаги қўшнилари бўлиб, улар Исроилга душман эдилар. Мўаб Ўлик денгизнинг шарқида, Эдом Ўлик денгизнинг жанубида жойлашган юртлар эди. Филистлар Ўрта ер денгизининг бўйида яшаган.

[119] 59:11 - мустаҳкам шаҳар — Эдомнинг пойтахти Села назарда тутилган бўлиши мумкин.

[120] 61:1 - Ёдутун — 1 Солномалар 16:41-42, 25:1, 3 га қаранг.

[121] 64:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[122] 64:4 - устимиздан — Қадимий грекча ва лотинча таржималардан. Ибронийча матнда устимдан.

[123] 64:4 - ...кечирасан гуноҳларимизни — ёки поклайсан гуноҳларимиздан.

[124] 65:6 - Денгизни қуруқ ерга айлантирди, Ота–боболаримиз сувлардан юриб ўтди... — Чиқиш 14:21-22 га қаранг.

[125] 65:12 - Фаровонлик — ибронийча матндан. Қадимий грекча, сурёнийча, лотинча ва орамийча таржималарда кенг ер, яъни озод, бехатар жой.

[126] 67:9 - Синай тоғининг Худоси — Исроил халқи Мисрдан Канъон юртига кетганда, Худо Синай тоғида уларга Ўзини зоҳир қилди (Чиқиш 19:10-25 га қаранг).

[127] 67:10 - еринг — Исроил халқи ўрнашган Канъон юрти.

[128] 67:15 - Залмон тоғи — Шакам шаҳри яқинида жойлашган Эбал тоғининг ёки Гаризим тоғининг яна бир номи (Ҳакамлар 9:46-49 га қаранг) ёки Иордан дарёсининг шарқидаги бир тоғ (унинг қаерда жойлашгани аниқ маълум эмас).

[129] 67:16 - Башаннинг тоғи — Башан ерларида, Жалила кўлидан қарийб 60 километрча шимоли–шарқда жойлашган Хермон тоғи назарда тутилган бўлиши мумкин. Хермон тоғи Суриянинг энг баланд тоғи бўлиб, учта алоҳида чўққиси бор.

[130] 67:17 - Худо макон қилиб танлаган тоғ — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[131] 67:18 - Раббий Синайдан муқаддас маконига келади — ёки У Синайда бўлгани каби муқаддас Раббий уларнинг орасида.

[132] 67:19 - Юксаклар — Сион тоғида жойлашган Маъбаддаги Раббийнинг тахти назарда тутилган бўлиши мумкин (Чиқиш 25:22, Саҳрода 7:89, 1 Шоҳлар 4:4 га қаранг).

[133] 67:28 - ...Бенямин...Яҳудо...Забулун, Нафтали... — Исроил халқининг қабилаларидан тўрттаси. Бенямин ва Яҳудо қабилалари жанубда, Забулун ва Нафтали қабилалари шимолда жойлашган эди.

[134] 67:29 - Эй Худо, кўрсатгин қудратингни! — кўп иброний қўлёзмаларидан ва қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матнда Сизлар қудратли бўласизлар, деб Худойингиз қарор қилган эди.

[135] 67:31 - ...қамишзор орасидаги ўша ёввойи ҳайвон... — Нил дарёсидаги бегемот назарда тутилган бўлиши мумкин. Бегемот Миср халқининг рамзи эди.

[136] 67:32 - Мисрдан бронза келтирилади... — ёки аслзодалар Мисрдан келади.

[137] 67:32 - Ҳабашистон — ибронийча матнда Куш. Бу жой Мисрнинг жанубида бўлиб, ҳозирги Судан ва Эфиопия мамлакатларининг бир қисмини ўз ичига олган эди.

[138] 68:12 - [11-12] ...рўза тутганимда...қанор кийганимда... — Қанор дағал қорамтир мато бўлиб, эчки ёки туя жунидан тўқилган. Одатда одамлар умидсиз кайфиятини ва қайғули ҳолатини ифодалаш учун қанорга ўраниб олишар, рўза тутар эди. Кўпинча бу ҳаракат Худодан кечирим сўраб ибодат қилиш ва Ундан мадад тилаш билан биргаликда амалга оширилган.

[139] 68:13 - Шаҳар дарвозаси олдида... — Қадимги пайтларда одамлар ижтимоий, савдо–сотиқ ва ҳуқуқий масалаларни ҳал қилиш учун шаҳар дарвозасида йиғилишарди.

[140] 68:36 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[141] 71:5 - ...Унинг умри ҳам шунчалик узоқ бўлсин — Қадимий грекча таржимадан. Ибронийча матнда шундай узоқ вақт давомида Сендан қўрқсинлар.

[142] 71:10 - Таршиш — 47:8 изоҳига қаранг.

[143] 71:10 - Шава — Арабистоннинг жануби–ғарб томонида бўлиши мумкин. Шава маликаси шоҳ Сулаймонга ҳадялар олиб келди (3 Шоҳлар 10:1-13 га қаранг).

[144] 71:10 - Саво — ё Арабистоннинг жануб томонида ёки Африкада, Қизил денгизнинг ғарбий қирғоғи бўйида жойлашган.

[145] 72:1 - Осиф — 49–санонинг изоҳига қаранг.

[146] 72:4 - Улар оғриқ нималигини билмайди... — ёки улар ўлим пайтигача оғриқни сезмайдилар.

[147] 72:10 - Шу боис ҳар ким уларга юз буради, Уларнинг сўзларини сув каби ичади — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — шу боис унинг халқи шу ерга қайтиб келади ва мўл–кўл сувни симириб ичади. Ибронийча матнда бу оятнинг маъноси баҳсли.

[148] 73:1 - Осиф — 49–санонинг изоҳига қаранг.

[149] 73:14 - Левитан — Канъон халқларининг қадимий мифларида учрайдиган махлуқ. Левитан ҳалокат келтирувчи денгиз кучларининг ва ўрнатилган барча тартибни бузишга таҳдид солаётган тартибсизлик кучларининг рамзидир. Муқаддас Китобда Худонинг Левитан устидан қозонган ғалабаси Унинг барча яратилганлар устидан, Ўз халқининг душманлари устидан ғолиб бўлган кучининг рамзидир.

[150] 73:14 - Чўл жонзотлари — ёки чўлда яшайдиган одамлар.

[151] 73:16 - ой — ёки юлдузлар.

[152] 74:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[153] 74:4 - Замин устунлари — 17:16 изоҳига қаранг.

[154] 74:9 - шароб — 59:5 изоҳига қаранг.

[155] 75:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[156] 75:3 - Қуддус — ибронийча матнда Салем, Қуддуснинг қадимги номи.

[157] 75:11 - Инсонга бўлган ғазабинг... — ёки Сенга бўлган инсон ғазаби.

[158] 75:11 - ...Ғазабингдан қутулганларни атрофингга тўплайсан — Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — ғазабнинг қолганини кийиб оласан. Оятнинг бу қисмидаги ибронийча матннинг маъноси баҳсли.

[159] 75:12 - атрофидагилари — ё атрофидаги халқларнинг ҳукмдорлари (шу санонинг 13–оятига қаранг) ёки самодаги кенгашда иштирок этган илоҳий зотлар назарда тутилган (81:1, 88:8 га қаранг).

[160] 76:1 - Ёдутун — 1 Солномалар 16:41-42, 25:1, 3 га қаранг.

[161] 76:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[162] 76:2 - ...Эшитгин мени, деб Худога ҳайқираман — ёки Худога ҳайқираман, мени Эшитади.

[163] 76:7 - Тун бўйи ўзим билан ўзим суҳбат қурдим... — Қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матнда Тунда айтган қўшиқларимни эсладим.

[164] 77:1 - Осиф — 49–санонинг изоҳига қаранг.

[165] 77:5 - Ота–боболаримизга амр бериб...деди — Қонунлар 6:6-7 га қаранг.

[166] 77:9 - Эфрайим жангчилари — Эфрайим қабиласи Исроилнинг шимолий қисмидаги асосий қабила бўлиб қолди. Шу боис Эски Аҳднинг баъзи ўринларида Эфрайим деган ном Исроилга, яъни шимолий шоҳликка нисбатан ишлатилган. Бу шоҳликнинг пойтахти Самария эди. Тўлароқ маълумотга эга бўлиш учун луғатдаги Эфрайим сўзига қаранг.

[167] 77:9 - ...Жанг кунида ортига қайтди — Эфрайим қабиласи ва Исроилнинг, яъни шимолий шоҳликнинг жангда қўрқоқликлари маълум бўлмаган эди. Бу ўринда Худо шимолий шоҳлик билан қилган аҳдга улар содиқ бўлмаганлари ва бунинг натижасида бу шоҳлик қулаб, шарманда бўлганларига ишора қилиш учун сано ижодкори рамзий тилдан фойдаланади (шу санонинг 60, 67-68–оятларига ва уларга берилган изоҳларга қаранг).

[168] 77:12 - Зўван текислиги — Гўшен ерларининг яна бир номи, бу жой Нил дельтасининг шарқ томонида жойлашган эди. Зўван бу текисликдаги муҳим шаҳар эди. Бу шаҳар Рамзес номи билан ҳам танилган эди. Ибтидо 47:11, 27 га қаранг.

[169] 77:13 - Денгизни ёриб...Сувларни девор каби тик қилиб қўйди — Чиқиш 14:21-29 га қаранг.

[170] 77:14 - Кундузи уларни...Тун бўйи...етаклади — Чиқиш 13:21-22 га қаранг.

[171] 77:16 - [15-16] У саҳродаги қояларни парчалади...Сувларни...оқизди — Чиқиш 17:1-7 ва Сахрода 20:2-11 га қаранг.

[172] 77:21 - Эгамиз уларнинг гапини эшитиб...Исроил наслига қарши қаҳрини сочди — Саҳрода 11:1-3 га қаранг.

[173] 77:24 - манна — Худо Исроил халқига қирқ йил давомида саҳрода етказиб берган махсус егулик. Манна ҳар куни кечаси, Шанба кундан ташқари, ерда пайдо бўлар, одамлар саҳарда туриб уни йиғиштириб олишарди. Сўнг уни янчиб, нон ёпишарди ёки қайнатиб овқат тайёрлашарди (Чиқиш 16:13-35 ва Саҳрода 11:4-9 га қаранг).

[174] 77:31 - [18-31] Улар атайлаб Худони синадилар...Исроилнинг гулдай йигитларини ер тишлатди — Чиқиш 16:2-15, Саҳрода 11:4-23, 31-35 га қаранг.

[175] 77:43 - Зўван текислиги — шу санонинг 12–оятидаги изоҳга қаранг.

[176] 77:46 - чигирткалар — чигирткалар баъзан тўда–тўда бўлиб келиб, далалардаги ҳосилга катта зарар етказади.

[177] 77:51 - [44-51] Мисрдаги дарёларни Худо қонга айлантирди...Мисрнинг ҳамма тўнғичларини урди... — Чиқиш 7:14-12:32 га қаранг.

[178] 77:51 - Хом авлодлари — Мисрликларга ишора қилиш учун қўлланган шеърий усул. Хомнинг ўғли Мизра Миср халқининг аждодидир (Ибтидо 10:6 ва ўша оятдаги изоҳга қаранг).

[179] 77:55 - бошқа халқлар — Қонунлар 7:1 га қаранг.

[180] 77:60 - Шилў — Қуддусдан қарийб 32 километрча шимолда жойлашган бу шаҳар Эфрайим қабиласининг ҳудудида эди. Шоҳ Довуд давридан олдин Шилў Исроил халқининг сажда маркази бўлган эди (Ёшуа 18:1, 1 Шоҳлар 1:3 га қаранг). Кейинчалик Яҳудо қабиласининг ҳудудидаги Қуддус сажда маркази бўлиб қолди, Маъбад Қуддусда қурилди (шу санонинг 67-69 га қаранг).

[181] 77:61 - ...асирликка берди аҳд сандиғини, Ўзининг қудратию шуҳрати рамзини — Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — асирликка берди Ўз қудратию шуҳратини.

[182] 77:67 - Эфрайим қабиласи — шу санонинг 9–оятидаги изоҳга қаранг.

[183] 77:68 - Яҳудо қабиласи — Яҳудо қабиласи Исроилнинг жанубий қисмидаги энг катта қабила эди. Шу боис Эски Аҳднинг баъзи парчаларида Яҳудо сўзи жанубий шоҳликка нисбатан ишлатилган. Тўлароқ маълумотга эга бўлиш учун луғатдаги Яҳудо сўзига қаранг.

[184] 77:68 - [67-68] ...Эфрайим қабиласини танламади...Яҳудо қабиласини...Сион тоғини танлади — Маъбад Яҳудо ҳудудида, Сион тоғида қурилгани назарда тутилган (шу санонинг 60–ояти ва ўша оятдаги изоҳга қаранг).

[185] 78:1 - Осиф — 49–санонинг изоҳига қаранг.

[186] 78:7 - Исроил — ибронийча матнда Ёқуб, Исроил наслининг яна бир номи (Ибтидо 32:27-28 га қаранг).

[187] 79:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[188] 79:3 - [2-3] Юсуф насли — бу ўринда Исроил халқи назарда тутилган. Юсуф Ёқубнинг Роҳиладан кўрган тўнғич ўғли эди. Эфрайим ва Манаше қабилалари Юсуфнинг икки ўғлидан тарқалган насллардир.

[189] 79:3 - [2-3] ...Эфрайим, Бенямин, Манаше... — Исроил халқининг қабилаларидан учтаси. Эфрайим ва Манаше ғоят муҳим шимолий қабилалар эди. Бенямин қабиласи кўпинча улар билан бирлаштирилади.

[190] 79:12 - денгиз — яъни Ўрта ер денгизи.

[191] 79:14 - Ёввойи тўнғизлар...Ёввойи жониворлар... — Исроил халқининг душманларига ишора қилаётган кўчма маънодаги иборалар.

[192] 79:16 - шохча — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — ўғил, Худо ўтқазган токка, яъни Исроил халқига ишора қилаётган кўчма маънодаги сўз.

[193] 79:18 - халқ — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — инсон ўғли. Шу бобнинг 16–ояти ва ўша оятдаги изоҳга қаранг. Яна 8:5 изоҳига қаранг.

[194] 80:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[195] 80:4 - Байрам кунимиз — Чайла байрами назарда тутилган бўлиши мумкин (Левилар 23:33-43 га қаранг).

[196] 80:6 - Исроил — ибронийча матнда Юсуф. 79:2-3 изоҳига қаранг.

[197] 80:7 - Юкни олдим елкангиздан...Қўлларингиз саватдан озод бўлди — Исроил халқининг Мисрда қилган оғир меҳнати назарда тутилган (Чиқиш 1:11-14 га қаранг).

[198] 80:8 - ...Марива сувларида... — Чиқиш 17:1-7 ва Сахрода 20:1-13 га қаранг.

[199] 81:1 - Осиф — 49–санонинг изоҳига қаранг.

[200] 81:1 - самодаги кенгаши — Эски Аҳдда Худонинг тахти атрофида йиғиладиган самовий мавжудотлар ҳақида бир неча марта сўз юритилган (мисол учун, 88:8, 3 Шоҳлар 22:19-22, Аюб 1:6-12, 2:1-6, 15:8, Ишаё 6:1-8 га қаранг).

[201] 81:1 - худолар — ибронийча матнда элоҳим, 8:6 изоҳига қаранг.

[202] 81:5 - Заминнинг пойдевори — 17:16 изоҳига қаранг.

[203] 82:1 - Осиф — 49:1 изоҳига қаранг.

[204] 82:8 - [6-8] Эдомликлар...Мўабликлар... — Эдом Ўлик денгизнинг жанубида, Мўаб шу денгизнинг шарқида жойлашган юртлар эди.

[205] 82:8 - [6-8] ...Исмоил авлодлари...Ҳожар насллари... — Иордан дарёсининг шарқий қирғоғида яшаган қариндош икки араб қабилалари (Ибтидо 25:12-18, 1 Солномалар 5:10 га қаранг).

[206] 82:8 - [6-8] Габол — бу ўринда ё Ўрта ер денгизи бўйидаги Финикияга қарашли шаҳар (Тир шаҳрининг шимолида жойлашган) ёки Ўлик денгизнинг жанубида жойлашган ерлар.

[207] 82:8 - [6-8] ...Оммон ва Омолек... — Оммон халқи Иордан дарёсининг шарқий қирғоғида, Омолек халқи эса Фаластиннинг жануби–ғарбида яшаган.

[208] 82:8 - [6-8] ...Тир...Филистия... — Тир Финикиянинг шаҳри, Исроилнинг шимол томонидаги Ўрта ер денгизининг бўйида жойлашган. Филистия Ўрта ер денгизи қирғоғи бўйида жойлашган юрт.

[209] 82:9 - Лут насли — яъни Эдом ва Мўаб халқлари (Ибтидо 19:30-38 га қаранг).

[210] 82:10 - ...Мидиёнларни жазолаганингдай... — Ҳакамлар 7:1-23 га қаранг.

[211] 82:10 - ...Сисаро, Ёбинни қирганингдай... — Ҳакамлар 4:1-24 га қаранг.

[212] 82:12 - Орив ва Заёвдай... — Ҳакамлар 7:25 га қаранг.

[213] 82:12 - ...Зевах ва Залмунодай... — Ҳакамлар 8:21 га қаранг.

[214] 83:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[215] 83:7 - Қақраган сойликдан — ибронийча матнда бака сойлиги. Ибронийчадаги бака сўзи қуруқ ерларда ўсадиган дарахтнинг бир тури назарда тутилган бўлса керак. Бу сойликнинг қаерда жойлашгани маълум эмас. Баъзи иброний қўлёзмаларида, қадимий грекча, сурёнийча, орамийча ва лотинча таржималарда Йиғи сойлиги.

[216] 83:7 - сув ҳавзалари — ёки баракалар.

[217] 83:8 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[218] 84:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[219] 84:9 - бемаъни йўллари — гуноҳли хулқ–атвор назарда тутилган.

[220] 85:13 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[221] 86:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[222] 86:2 - муқаддас тоғ — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[223] 86:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион (шу санонинг 4, 5, 6–оятларида ҳам бор). 2:6 изоҳига қаранг.

[224] 86:4 - Миср — ибронийча матнда Раҳоб, Левитаннинг яна бир исми, Канъон халқларининг қадимий мифларида учрайдиган махлуқ (73:14 изоҳига қаранг). Бу ўринда Раҳоб Мисрнинг шеърий номи сифатида ишлатилган (Ишаё 30:7 га қаранг).

[225] 86:4 - ...Филистия...Тир... — 82:8 изоҳига қаранг.

[226] 86:4 - Ҳабашистон — ибронийча матнда Куш. Бу жой Мисрнинг жанубида бўлиб, ҳозирги Судан ва Эфиопия мамлакатларининг бир қисмини ўз ичига олган эди.

[227] 87:1 - Кўрах насли — 41:1 изоҳига қаранг.

[228] 87:4 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[229] 87:10 - ҳар кун — ёки кун бўйи.

[230] 87:12 - Ҳалокат диёри — ибронийча матнда Аваддон, яъни Шеўл — “ўликлар диёри” учун ишлатилган бошқа сўз. Одамлар Аваддон сўзи остида тамомила вайрон бўлиб, йўқ бўлиб кетган жой ёки аҳволни тушунганлар.

[231] 87:13 - [12-13] ...қабр...Зулмат диёри...Унутилганлар макони...Шеўл, яъни ўликлар диёри назарда тутилган. 6:6 изоҳига қаранг.

[232] 87:16 - ...умидсиз қолганман — ёки менинг тинка–мадорим қуриган.

[233] 88:4 - Сен шундай дединг... — 2 Шоҳлар 7:16 га қаранг.

[234] 88:7 - Илоҳий зотлар — ибронийча матнда элоҳимнинг ўғиллари, 8:6 изоҳига қаранг. Яна 28:1-2 га қаранг.

[235] 88:8 - муқаддас малаклар давраси — 81:1 изоҳига қаранг.

[236] 88:11 - Раҳоб — Левитаннинг яна бир исми, Канъон халқларининг қадимий мифларида учрайдиган махлуқ (73:14 изоҳига қаранг).

[237] 88:13 - ...Товур, Хермон тоғлари... — Товур тоғи Жалилада, Жалила кўлининг жанубий қирғоғидан қарийб 19 километрча ғарбда жойлашган. Хермон Суриянинг энг баланд тоғидир.

[238] 88:21 - ...Муқаддас мойимни суртиб уни танладим — 1 Шоҳлар 16:1-13 га қаранг.

[239] 88:28 - Мен уни тўнғич ўғил қилиб оламан... — 2:7 ва ўша оятдаги изоҳга қаранг.

[240] 88:49 - ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[241] 88:51 - ...мен, қулинг қанчалар масхара бўлганимни... — Кўп иброний қўлёзмаларидан ва қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матнда қулларинг қанчалар масхара бўлганини.

[242] 89:4 - Сен инсонни тупроққа қайтарасан... — Ибтидо 3:19 га қаранг.

[243] 90:13 - Шеру заҳарли илон — Исроил халқининг душманларига ишора қилаётган кўчма маънодаги ибора.

[244] 91:11 - ...Қудратинг билан менга қайтадан куч ато қилдинг — Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — менга янги мой суртилган. Бу ўринда мой Худодан куч олишга ишора қилиб, кўчма маънода қўлланган.

[245] 91:13 - Лубнондаги садр дарахти — 28:5 изоҳига қаранг.

[246] 94:8 - ...Маривадагидай...Массахда...улар қилганларидай — Чиқиш 17:1-7 га қаранг.

[247] 94:10 - Қирқ йил у наслдан нафратланиб... — Саҳрода 14:33-34 га қаранг.

[248] 94:11 - ...‘Улар фароғат диёримга кирмайди’, дедим — Саҳрода 14:20-23, Қонунлар 12:9-10, 25:19 га қаранг.

[249] 95:9 - ...Муқаддас либосда... — 2 Солномалар 20:21 га қаранг.

[250] 96:8 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[251] 98:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[252] 98:9 - Ўз муқаддас тоғи — Қуддусдаги Сион тоғига ишора. 47:3 изоҳига қаранг.

[253] 101:14 - Қуддус — ибронийча матнда Сион (шу санонинг 17–оятида ҳам бор). 2:6 изоҳига қаранг.

[254] 101:26 - заминнинг пойдевори — 17:16 изоҳига қаранг.

[255] 102:5 - Ҳаётим — ёки орзу–истакларим.

[256] 102:14 - ...Биз тупроқ эканимиз... — Ибтидо 3:19 га қаранг.

[257] 103:3 - Осмондаги сувлар — Ибтидо 1:6-8 га қаранг.

[258] 103:5 - заминнинг пойдевори — 17:16 изоҳига қаранг.

[259] 103:16 - ...Лубнонда...садр дарахтларинг... — 28:5 изоҳига қаранг.

[260] 103:26 - Левитан — бу сўз одатда Канъон халқларининг қадимий мифларида учрайдиган махлуққа ишора қилади (73:14 изоҳига қаранг). Аммо бу ўринда китга ёки баҳайбат денгиз махлуқига ишора қилган бўлиши мумкин.

[261] 103:30 - Руҳ — бу ўриндаги ибронийча сўзнинг нафас маъноси ҳам бор. Ибтидо 1:2, 30, 2:7 га қаранг.

[262] 104:11 - Айтдики... — Ибтидо 12:7, 17:8, 26:3, 28:13 га қаранг.

[263] 104:15 - Пайғамбарларим — Иброҳим, Исҳоқ, Ёқубга ишора (Ибтидо 20:7 га қаранг).

[264] 104:17 - Юсуф — Ибтидо 37:1-36, 39:1-41:57, 45:4-7 га қаранг.

[265] 104:22 - ...аъёнларимни занжирбанд қилсин... — ёки у аъёнларим устидан ҳукмронлик қилсин ёхуд у аъёнларимга кўрсатма берсин.

[266] 104:23 - Хом — 77:51 изоҳига қаранг.

[267] 104:27 - Мисрликлар орасида...мўъжизаларини, ажойиботларини кўрсатди — Чиқиш 7:8-11:10, 12:29-30 га қаранг.

[268] 104:28 - ...Мусо, Ҳорун...итоатсизлик қилмади — Ибронийча матнда улар...итоатсизлик қилмади. Қадимий грекча ва сурёнийча таржималарда улар...итоатсизлик қилди, яъни Мисрликлар итоатсизлик қилди.

[269] 104:34 - чигирткалар — чигирткалар баъзан тўда–тўда бўлиб келиб, далалардаги ҳосилга катта зарар етказади.

[270] 104:37 - ...Эгамиз Ўз халқини Олтину кумушга бойитиб... — Чиқиш 12:33-36 га қаранг.

[271] 104:39 - ...Эгамиз булутни ёйди, Кечаси...аланга берди — Чиқиш 13:20-22 га қаранг.

[272] 104:40 - ...Эгамиз беданалар берди, Осмондан нон ёғдириб уларни тўйғазди — Чиқиш 16:2-15 га қаранг.

[273] 104:41 - Эгамиз қояни очди, сув отилиб чиқди... — Чиқиш 17:1-7 ва Сахрода 20:2-11 га қаранг.

[274] 105:7 - Қизил денгиз — ибронийча матнда ём суф, маъноси Қамиш денгизи (шу санонинг 9, 22–оятларида ҳам бор). Бу ном мана шу санода ҳозирги Суэц қўлтиғига (яъни Қизил денгизнинг шимоли–ғарбидаги қўлтиққа) ёки Суэц қўлтиғи ва Ўрта ер денгизи оралиғида жойлашган кўллардан бири назарда тутилган бўлиши мумкин. Бу оятдаги денгизнинг қаерда жойлашгани аниқ маълум эмас, бироқ Чиқиш 14:10-31 даги ҳодисаларнинг тафсилотига кўра, бу денгиз шунчалик катта бўлганки, Исроил халқига катта бир тўсиқ бўлган. Шунчалик чуқур бўлганки, Миср лашкарларини чўкдириб юборган.

[275] 105:9 - У Қизил денгизга дўқ урди...Исроил халқини денгиз тубидан ўтказди — Чиқиш 14:1-31 га қаранг.

[276] 105:14 - Саҳрода...улар Худони синади — Саҳрода 11:4-34 га қаранг.

[277] 105:16 - ...Мусога...Ҳорунга ҳасад қилди — Саҳрода 16:1-35 га қаранг.

[278] 105:19 - Синай тоғи — ибронийча матнда Хорев тоғи, Синай тоғининг яна бир номи.

[279] 105:19 - Синай тоғида...олтин бутга сажда қилдилар — Чиқиш 32:1-14 га қаранг.

[280] 105:22 - Хом — 77:51 изоҳига қаранг.

[281] 105:24 - ...улар...Эгамизнинг ваъдасига ишонмадилар — Саҳрода 14:1-35 га қаранг.

[282] 105:28 - ...бизнинг ота–боболаримиз Пиёр тоғидаги Баалга сажда қилишга қўшилдилар... — Саҳрода 25:1-13 га қаранг.

[283] 105:28 - ...Ўликларга... — ёки жонсиз бутларга.

[284] 105:32 - Марива сувларида... — Саҳрода 20:1-13 га қаранг.

[285] 106:3 - жануб — ибронийча матнда денгиз, бу ўринда Ўрта eр денгизининг жанубий соҳили ёки Ақаба қўлтиғи назарда тутилган бўлиши мумкин.

[286] 107:8 - ...Ўз муқаддас маконингдан ваъда бергансан... — ёки Сен муқаддассан, ваъда бергансан.

[287] 107:8 - Шакам — Қуддусдан қарийб 50 километрча шимолда, Исроил тепаликларида жойлашган шаҳар.

[288] 107:8 - Сухўт водийси — Иордан дарёсининг шарқ томонида жойлашган.

[289] 107:9 - Гилад...Манаше... — Гилад Иордан дарёсининг шарқида жойлашган ерлар. Манаше Исроил халқининг қабилаларидан бири бўлиб, бу қабиланинг ҳудуди Иордан дарёсининг шарқ ва ғарб томонида жойлашган эди.

[290] 107:9 - ...Эфрайим...Яҳудо... — Исроилнинг иккита етакчи қабиласи. Эфрайим Исроилнинг шимол томонида, Яҳудо жануб томонида жойлашган эди. Иккала қабила бутун Исроил халқини рамзий маънода ифода этади.

[291] 107:10 - ...чориғимни отаман... — Қадимги Исроилда кимдир ердан бир қисмини мулк қилиб олганини тасдиқлаганда, шу одат рамзий хатти–ҳаракат бўлган эди.

[292] 107:10 - Мўаб...Эдом...Филистлар... — Исроилнинг шарқ, жануб ва ғарбдаги қўшнилари бўлиб, улар Исроилга душман эдилар. Мўаб Ўлик денгизнинг шарқида, Эдом Ўлик денгизнинг жанубида жойлашган юртлар эди. Филистлар Ўрта ер денгизининг бўйида яшаган.

[293] 107:11 - мустаҳкам шаҳар — Эдомнинг пойтахти Села назарда тутилган бўлиши мумкин.

[294] 108:17 - ...келсин...бўлсин — ёки ...келди...бўлди.

[295] 109:1 - Менинг ўнг томоним — Ўнг қўл — мурувват ва барака келтиради, деб қаралган.

[296] 109:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[297] 109:3 - Эрта тонг ёш йигитларинг...Улар муқаддас улуғворликка бурканган — ёки Сиз муқаддас улуғворликка буркангансиз, сизнинг куч–қудратингиз тонгги шабнамга ўхшаб ҳар кун янгиланиб туради. Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — бачадондан, саҳардан сизда ёшлигингиз шабнами бор ёки ...йигитларингизнинг шабнами бор.

[298] 109:4 - ...“Сен Маликсидиқ сингари То абад руҳонийсан” — Довуд насли, Маликсидиқ сингари, ҳам шоҳ, ҳам руҳоний бўлади (Ибтидо 14:18-20 га қаранг). Бу Ҳорун ва унинг наслига берилган мартабага қараганда юқори руҳонийлик мартабаси эди (Ибронийлар 7:1-28 га қаранг).

[299] 110:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[300] 110:8 - ...Эгамиз уларни садоқат, тўғрилик ила ижро қилди — ёки улар садоқат ва тўғрилик билан итоат этадилар.

[301] 111:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[302] 113:3 - Денгиз Худони кўрди–ю, қочди... — Чиқиш 14:21-22 га қаранг.

[303] 113:3 - ...Иордан дарёси орқага қайтди — Ёшуа 3:7-17 га қаранг.

[304] 113:4 - Тоғлар қўчқорлар каби сакради... — Чиқиш 19:16-19 ва Ҳакамлар 5:4-5 га қаранг.

[305] 113:8 - У қояни...булоққа айлантирган — Чиқиш 17:1-7 га қаранг.

[306] 113:18 - Ҳорун хонадони — Маъбадда руҳонийлар бўлиб хизмат қилган Ҳорун насли.

[307] 114:3 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[308] 115:2 - [1-2] Жуда кўп азоб чексам ҳам, Худога ишонавердим. Ўйламасдан... — ёки Мен Худога ишондим. Жуда кўп азоб чекканимдан, ўйламасдан....

[309] 117:14 - ...куч–қудратимдир... — ёки қудратим, шукрона қўшиғимдир.

[310] 117:22 - тамал тоши — қадимги пайтларда қурилишда пойдевор учун қўйиладиган биринчи ва энг муҳим тош ҳисобланарди. Бу тош пойдеворнинг бир бурчагини ҳосил қилиб, бинонинг қолган қисми ўша тошнинг жойлашишига кўра қуриларди.

[311] 117:27 - Пальма шохларини олиб, қурбонгоҳ олдига боринг — ёки қурбонлик қилинадиган ҳайвонни арқон билан боғлаб, қурбонгоҳга олиб келинг.

[312] 118:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санода 22 байт бўлиб, иброний алифбосининг ҳар бир ҳарфи ҳар бир байтда қўлланган. Ҳар бир байт 8 оятдан иборат бўлиб, байтнинг ҳар бир ояти иброний алифбосининг бир хил ҳарфи билан бошланади. Биринчи байтдаги оятлар иброний алифбосининг биринчи ҳарфи билан бошланади, иккинчи байтдаги оятлар иброний алифбосининг иккинчи ҳарфи билан бошланади ва ҳоказо.

[313] 118:37 - ...Ваъдангга биноан ҳаётимни сақлагин — Қумрон қўлёзмаларидан ва баъзи иброний қўлёзмаларидан. Ибронийча матнда Сенинг йўлларингдан юрарканман, ҳаётимни сақлагин.

[314] 118:83 - Тутунда қорайиб, бужмайган мешдай... — Қадимги пайтларда суюқлик ҳайвонлар терисидан қилинган мешларда сақланарди. Сано ижодкори ўзини шипдан осилиб, тутундан қорайиб, буришиб кетган мешга қиёслайди. Бу меш фойдаланишга яроқсиз бўлиб, ташлаб юборишга тўғри келади.

[315] 119:2 - [1-2] Зиёрат қўшиғи — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — юқорига чиқиш қўшиғи, яъни Қуддусга ва Маъбад турган тепаликка чиқилаётганда айтиладиган қўшиқ. 119-133–саноларнинг ҳаммаси “зиёрат қўшиқлари” деб аталган. Зиёратчилар диний байрамларни нишонлаш учун Қуддусга бораётганларида ва Маъбадда нишонланган байрамлар пайтида сажда сифатида шу қўшиқларни куйлаганлари бўлиши мумкин. Яна 83–санога қаранг.

[316] 119:5 - ...Мешех...Кедар... — Мешех Каспий денгизи билан Қора денгиз орасидаги, Кедар Арабистон саҳросида жойлашган ҳудудлардир. Бу жойларда яшайдиган халқлар варварлар деб ҳисобланган, уларнинг ерлари ниҳоятда олисда эди.

[317] 125:1 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[318] 125:1 - Эгамиз Қуддусни яна фаровонликка эриштирганда... — ёки Эгамиз бизни асирликдан Қуддусга қайтариб олиб келганда.

[319] 126:2 - Эгамиз Ўз севганларининг эҳтиёжини Уйқуларида ҳам қондиради — ёки Эгамиз Ўз севганларига уйқу ато қилади.

[320] 128:5 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[321] 128:6 - Том устидаги ўтлар — одатда уйларнинг томлари тупроқдан бўлиб, шиббаланган. Баъзан томларда майсалар ўсиб чиқар, лекин қуёш ва гармсел таъсирида тез қуриб қолар эди.

[322] 131:6 - Эфрат — Байтлаҳм шаҳри атрофидаги аҳоли истиқомат қиладиган ерлар.

[323] 131:6 - ЁрХират–Ёримнинг қисқа шакли бўлиши мумкин. Хират–Ёрим Қуддусдан 15 километрча шимоли–ғарбда жойлашган шаҳар эди. Филист халқи жангда Аҳд сандиғини ўлжа қилиб олган эди. Аҳд сандиғи улардан тортиб олингандан кейин мана шу ерга олиб келинган эди (1 Шоҳлар 6:13-7:2 га қаранг).

[324] 131:13 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[325] 132:2 - қимматбаҳо мой — Чиқиш 30:22-33 га қаранг.

[326] 132:3 - барака — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — шабнам. Шабнам Худо марҳаматининг рамзидир. Худонинг Сион тоғига берган мўл–кўл баракаси Хермон тоғига тушадиган мўл шабнамга таққосланган. Хермон тоғи Суриянинг энг баланд тоғидир. Қуддус ва Маъбад жойлашган тоғлар ундан анчагина кичик эди.

[327] 133:3 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[328] 134:3 - бу — ёки У.

[329] 134:8 - Эгамиз Мисрнинг тўнғичларини...урди — Чиқиш 12:29-30 га қаранг.

[330] 134:9 - Фиръавн ва унинг ҳамма аъёнларига қарши...Эгамиз аломату мўъжизаларни юборди — Чиқиш 7:8-11:10 га қаранг.

[331] 134:11 - Амор халқининг шоҳи Сихўнни, Башан шоҳи Ўгни...қирган — Саҳрода 21:21-35 ва Қонунлар 2:24-3:11 га қаранг.

[332] 134:19 - Ҳорун хонадони — Маъбадда руҳонийлар бўлиб хизмат қилган Ҳорун насли.

[333] 134:20 - Леви хонадони — Маъбаддаги хизматларда руҳонийларга ёрдам берадиган Леви қабиласининг аъзолари.

[334] 135:5 - ...самоларни яратганга... — Ибтидо 1:1, 9, 14 га қаранг.

[335] 135:6 - ...сувлар узра ерни барпо қилганга... — 23:2 изоҳига қаранг.

[336] 135:10 - ...Мисрнинг тўнғичларини урганга... — Чиқиш 12:29-30 га қаранг.

[337] 135:11 - ...Мисрдан Исроилни олиб чиққанга... — Чиқиш 6:6, 13:3 га қаранг.

[338] 135:13 - Қизил денгиз — ибронийча матнда ём суф, маъноси Қамиш денгизи (шу санонинг 15–оятида ҳам бор). 105:7 изоҳига қаранг.

[339] 135:13 - ...Қизил денгизни иккига бўлганга... — Чиқиш 14:1-31 га қаранг.

[340] 135:20 - [19-20] ...Амор халқининг шоҳи Сихўнни...Башан шоҳи Ўгни ўлдирганга... — Саҳрода 21:21-35 ва Қонунлар 2:24-3:11 га қаранг.

[341] 136:1 - Қуддус — ибронийча матнда Сион (шу санонинг 3–оятида ҳам бор). 2:6 изоҳига қаранг.

[342] 136:7 - Эдомликлар — Эдом Ўлик денгизнинг жанубида жойлашган юрт эди. Эдомликлар азалдан Исроил халқининг душмани бўлиб келган эди. Бобилликлар Қуддусни вайрон қилганларида, улар Бобилликларга ёрдам берган эдилар (яна Ҳизқиёл 35:5 ва Ободиё 10-14 га қаранг). Тўлароқ маълумотга эга бўлиш учун луғатдаги Эдом сўзига қаранг.

[343] 136:8 - Қирғинга маҳкум бўлгансан — ёки Эй қотил!

[344] 137:1 - Фаришталар — ибронийча матнда элоҳим, 8:6 изоҳига қаранг.

[345] 137:8 - ...мен учун қасос оласан — ёки Менинг ҳаётим учун қўйган ўз мақсадингни бажарасан ёхуд Менга эзгулик қиласан.

[346] 138:8 - Ўликлар диёри — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[347] 138:15 - Ернинг туби — бачадонга ишора қилаётган кўчма маънодаги ибора (яна Аюб 1:21 га қаранг).

[348] 138:24 - абадий — ёки қадимги, яъни вақт синовлари орқали ишончлилиги синаб кўрилган (Еремиё 6:16 га қаранг).

[349] 140:7 - қабр — ибронийча матнда Шеўл. 6:6 изоҳига қаранг.

[350] 141:1 - Ғорда бўлган пайтда... — 1 Шоҳлар 22:1-2, 24:3 га қаранг.

[351] 143:2 - Халқлар — Қумрон қўлёзмаларидан, кўп иброний қўлёзмаларидан, қадимий сурёнийча ва лотинча таржималардан. Ибронийча матнда Халқим.

[352] 143:3 - Бандалар — ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — инсон ўғли, бу ибронийча ибора Эски Аҳдда кўчма маънода ишлатилиб, одамнинг башарий эканлигини билдиради.

[353] 143:14 - Ҳўкизимиз оғир юкларни тортсин... — ёки ҳўкизларимиз семирсин ёхуд чорвамиз бузоқлар туғсин.

[354] 144:1 - Бу сано ибронийчада мувашшаҳ услубида ёзилган шеърдир. Бу санонинг ҳар бир оятидаги биринчи сўз иброний алифбоси тартиби бўйича бошланади.

[355] 144:5 - Улар...сўйлайдилар, Мен эса...ўйлайман — Қумрон қўлёзмаларидан, қадимий грекча ва сурёнийча таржималардан. Ибронийча матнда Шонли дабдабанг, улуғворлигинг, ажойиб мўъжизаларинг ҳақида Мен ўйлайман.

[356] 144:13 - ...Ҳукмронлигинг насллар оша давом этар — Қумрон қўлёзмаларида, битта иброний қўлёзмада, қадимий грекча ва сурёнийча таржималарда шу оятнинг охирига Эгамиз Ўзининг ваъдаларига содиқ ва Ўзи яратганларнинг ҳаммасига меҳрибон, деб қўшимча қилинган.

[357] 145:10 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.

[358] 148:4 - самолар узра жойлашган сувлар — Ибтидо 1:6-8 га қаранг.

[359] 148:14 - ...Ўз халқини қудратли қилди — Ибронийча матндан сўзма–сўз таржимаси — Ўз халқи учун бир шох чиқарди. Эски Аҳдда буқанинг шохи кўпинча кучли шоҳга ёки ҳарбий кучга ишора қилиб, кўчма маънода ишлатилган.

[360] 149:2 - Қуддус — ибронийча матнда Сион. 2:6 изоҳига қаранг.




Инжил / Муқаддас Китоб / Ўзбек тилидаги

Эски Аҳд:  |  ИБТИДО  |  ЧИҚИШ  |  ЛЕВИЛАР  |  САҲРОДА  |  ҚОНУНЛАР  |  ЁШУА  |  ҲАКАМЛАР  |  РУТ  |  ШОҲЛАР (БИРИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (ИККИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (УЧИНЧИ КИТОБ)  |  ШОҲЛАР (ТЎРТИНЧИ КИТОБ)  |  СОЛНОМАЛАР (БИРИНЧИ КИТОБ)  |  СОЛНОМАЛАР (ИККИНЧИ КИТОБ)  |  ЭЗРА  |  НАХИМИЁ  |  ЭСТЕР  |  АЮБ  |  ЗАБУР  |  СУЛАЙМОННИНГ ҲИКМАТЛАРИ  |  ВОИЗ  |  СУЛАЙМОННИНГ ГЎЗАЛ ҚЎШИГИ  |  ИШАЁ  |  ЕРЕМИЁ  |  ЕРЕМИЁНИНГ МАРСИЯСИ  |  ҲИЗҚИЁ  |  ДОНИЁР  |  ХЎШЕЯ  |  ЙЎЭЛ  |  АМОС  |  ОБOДИЁ  |  ЮНУС  |  МИХО  |  НОХУМ  |  ХАБАҚҚУҚ  |  ЗАФАНИЁ  |  ХАГГЕЙ  |  ЗАКАРИЁ  |  МАЛАКИ
Янги Аҳд:
МАТТО  |  МАРК  |  ЛУҚО  |  ЮҲАННО  |  ҲАВОРИЙЛАРНИНГ ФАОЛИЯТИ  |  РИМЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  КОРИНФЛИКЛАРГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  КОРИНФЛИКЛАРГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ГАЛАТИЯЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  ЭФЕСЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  ФИЛИППИЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  КОЛОСАЛИКЛАРГА МАКТУБ  |  САЛОНИКАЛИКЛАРГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  САЛОНИКАЛИКЛАРГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ТИМЎТИЙГА БИРИНЧИ МАКТУБ  |  ТИМЎТИЙГА ИККИНЧИ МАКТУБ  |  ТИТУСГА МАКТУБ  |  ФИЛИМЎНГА МАКТУБ  |  ИБРОНИЙЛАРГА МАКТУБ  |  ЁҚУБНИНГ МАКТУБИ  |  БУТРУСНИНГ БИРИНЧИ МАКТУБИ  |  БУТРУСНИНГ ИККИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ БИРИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ ИККИНЧИ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОНИНГ УЧИНЧИ МАКТУБИ  |  ЯҲУДОНИНГ МАКТУБИ  |  ЮҲАННОГА КЎРСАТИЛГАН ВАҲИЙ


Injil Uzbek tili: Yangi Ahd. Latin online
 Matto | Mark | Luqo | Yuhanno | Havoriylar | Yoqub | 1 Butrus | 2 Butrus | Yuhannoning 1chi | Yuhannoning 2chi | Yuhannoning 3chi | Yahudoning | Rimliklarga | Korinfliklarga 1chi | Korinfliklarga 2chi | Galatiyaliklarga | Efesliklarga | Filippiliklarga | Kolosaliklarga | Salonikaliklarga 1chi | Salonikaliklarga 2chi | Timo‘tiyga 1chi | Timo‘tiyga 2chi | Titusga | Filimo‘nga | Ibroniylarga | Vahiy  
Injil Uzbek tili: Eski Ahd. Latin online
IBTIDO | ZABUR

Инжил Каракалпак

Kitoblar - Kutubxona  |  Hamdi-Sano - Mening Nurim  |  UZBEK mp3

uzGod.com